'Dho -a 'gü -wɔn -ta

'Dho -a 'gü -wɔn -nu 'sëëdhɛ -ta

ˈWƆN ˗GƆ 45

Zoova ˗dhɔkësü ˈö˗ ˗dhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ ˈgü bhë, ˗kwaa ˗wɔn ˈkun ˈˈgbɩɩ˗

Zoova ˗dhɔkësü ˈö˗ ˗dhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ ˈgü bhë, ˗kwaa ˗wɔn ˈkun ˈˈgbɩɩ˗

«˗Ka ˈmɛ ˈö ˈˈsɛ ˗kë, ˈö dhang˗ ˗kë [ . . . ] bha ꞊në˗ ˗dhɔ kë!»—˗DHƐ. 14:7.

ˈˈTAN 93 ˗Bhö ˈdhuëë˗ ˈkpɔ yi ˗bha ˗bhɔkwëë ˗bha

ˈPË ˈKWA DHO ˗A YÖ a

1. (1) Dhiaŋ˗ ˗mɛɛn ˈö ˈˈkiö do ˈdhö˗ zë ˗ni ˈgü? (2) ˗Yö ˗gban kwa ˗bha ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

 KÖ ˈˈKIÖ do ˗yö dhiaŋzë kwa ˗dhɛ, kwa ˗dho kwa ˈˈtʋ̈ ˈto ˗a ˗bha ˗ee? ꞊Dɛɛ, ˈˈkiö do ˗yö dhiaŋzë ˗ni ˈgü «mɛ suu ˗gaɔ ꞊gban ˈdo ˈdo, ˈˈsɛgɔ ꞊gban ˈdo ˈdo ˈˈɛɛn ˗wʋ suu ꞊gban ˈdo ˈdo pö ˗mɛ ˗nu ˗dhɛ.» ˗Mën ˈö˗ pö ˗ni ˈgü? ˗Ya ˗pö: «˗Ka ˈˈsuʋ̈ [˗Zlan] ˗gɔ kö ˈka˗ ˈtɔ bhɔ! [ . . . ] ˗Ka ˈmɛ ˈö ˈˈsɛ ˗kë, ˈö dhang˗ ˗kë [ . . . ] bha ꞊në˗ ˗dhɔ kë!» (˗Dhɛ. 14:​6, 7) ˗Zlan ꞊dede dosɛnŋ ˈö mɛn ˈˈpɛpɛ dua ˈdhö ˗mü kö ˗wa ˗dhɔkë ˈnën ˗tɔ Zoova. ꞊Bhlëëwɔn ˈkpii˗ ˈö˗ ˗ya kwa ˗bha ˈö ˗kë ˗a ˗dhɔkësü ˈka ˗a ˗dhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ ˈgü bhë, kwa˗ ˈˈnuɛ ˗bho ˗a ˗wɔn ˈgü.

2. ˗Mën ˈö ˈtɔ ˗zlandhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ? (Kpɔɔˈˈ ˈkɔnën « ˗Mën ˈö ˈyaa˗ ˈka?» ˗bha.)

2 ˈMën ˗tɔ ˗zlandhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ? ˈYö ˈwɔn ö ˗gban ˗a ˗bha kwa ˗dho ˗a ꞊slɔɔ ˈˈmɛn? ˗Zlandhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ ˈö bhë, ˈkɔ ꞊dede ˈwo˗ dɔ ˈyaa ˗mü. Zoova ˗dhɔkë ˗kɔ ˈö˗ ˗dhɛ ˗së, ˈö bɔ ˗a ˈka Yesu ˗bha ˗gɔtadhɔpë ˈˈsaa˗ ˗ta yö ˗mü. Bɔmɛn Pɔdhö ˗ya ˈgü ˗pʋ ˗së ˈka ˈsëëdhɛ ˈö˗ bɔ kletiɛn ˗blɛɛsü ˗nu ˈwo kun Eblö ˈka Zude ˗an ˗dhɛ, ˗a ˈgü. b

3-4. ˈWɔn ˗mɛɛn ˈö kun Pɔdhö zuʋ̈ˈˈ ˈˈdhiʋ̈ ˈˈtɛ ˗ni ˈgü ˈö ˗gban kletiɛn ˗nu ˈwo kun Eblö ˈka Zude bhë, ˗an ˗bha?

3 ˈMën ˗kë ˈö Pɔdhö ˗yö ˈsëëdhɛ bɔ kletiɛn ˗nu ˈwo kun Eblö ˈka Zude ˈˈdhʋ̈, ˗an ˗dhɛ? ˈWɔn ꞊plɛ ˈnën ˗wɔn ˈgü ˈö˗ ˗kë ˈˈdhʋ̈. ˗A ˗blɛɛsü ˈnën ˗tɔ ˗yö ˗an ꞊faanmën, ˈyö sü ꞊dhɛ mɛn ꞊vadhɛ ˈwo kun ˗an ꞊zinŋgü mü bhë ˗wo ˗an ˗to Zuifö ˗nu ˗bha ˗zlanwo ˈgü. ˗A ˈbha ˗ya kë kö ˗an ˗bha ˗zlanwo ˗gɔdhiʋ̈mɛn zii ˗nu ˗wo ˗kun ˈlëë˗ dɔ ˗ni ˈgü ˗an ˗bha. ˈMën ˗kë? ˈYö sü ꞊dhɛ kletiɛn ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗Zlan ˗dhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˈyaa kun ˗an ˗gɔ, ɛɛnˈˈ ˈˈsaabhotapë ˈwo dho ˈˈsaa˗ bho mü ˗Zlan ˗dhɛ, ɛɛnˈˈ ˈzü ˈˈsaabhomɛn ˗nu ˈwo dho kë ˗dhö ˗an ˗bha ˈka, ˈwaa kun ˗dhö. ˈWɔn suu ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö Yesu ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˈgü ga, ˈö ˗an ˗bha ˗zoyödhe ˗gɔ ꞊zɔɔ. (Ebl. 2:1; 3:​12, 14) ˗A mɛn ˈbha ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗ʒianwo ˈwo wo ꞊yɛɛ ˗kë Zuifö ˗nu ˗bha ˗zlanwo ˈgü.

4 ˗A ꞊plɛ ˗bha ˗naan ˈnën ˗tɔ Pɔdhö ˗ya ˗pö kletiɛn ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗an ˗dhɛ ꞊dhɛ ˈwaa kun ˗Zlan ˈˈDhiwo ˈˈpiʋ̈ ˈpɔn ˗ni ˈgü kö «˗bhöpë ˈdhɛ ˈkö ˈmɛ ꞊wa ˗kian ˗an ˗bha ˈka» bhë, ˗wa ˗bhö. (Ebl. 5:​11-14) ˗A ˗de ꞊ʒian mɛn ˈbha ˗nu ˗kun ˈto ˗ni ˈgü ˗Zlan ˗bha ˈtɔŋ˗ ˈö Moizö ˗ya ˗bɛnzë ˗a ˈˈpiʋ̈. Pɔdhö ˗ya ˈgü ˗pʋ ˗an ˗dhɛ ꞊dhɛ ˈˈsaa˗ ˗nu ˈwo ˗gban ˈtɔŋ˗ ˗ta bhë, ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗bha ˈwɔn yaa ꞊gban ˈˈpɛpɛ bho ˗an ˗bha, ˈyö sü ꞊dhɛ ˗wa ˈgo ˈˈshia˗. ˗A ˗wɔn ˈgü, Pɔdhö ˗yö ˗an ꞊klaŋkë ‹gagade ˗wɔngbɩɩsü› ˈka. ˈDhɛ ˈˈdhʋ̈, Pɔdhö ˗yö ö ꞊dhegblü ˗nu ˗zokpɔɔ ꞊dhɛ «˗zʋgɔndhɛwɔn ˗dee» ˈö ˗gban Yesu ˗bha ˈˈsaa˗ ˗ta bhë, ˈnën dho ˗an ˗takun ꞊dedewo kö ˗wo «꞊yɔɔn [˗Zlan] ˈˈsɔɔ.»—Ebl. 7:​18, 19.

5. ˗Mën ˈö kwa dua ˈdhö ˗mü kö ˈkwa˗ ˈgüman Eblö ˈsëëdhɛ ˈgü? ˈYö ˈmën ˗kë?

5 ˈPë ˗kë ˈö Kletiɛn ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ ˈdho ˗së ˈö ˗ʒio ˗a ˈka ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ ˈö kun ꞊kwɛŋzü ˗a ˗ta, Pɔdhö ˗ya ˗zɔn ö ꞊dhegblü Eblö ˗nu ˗dhɛ. Zuifö ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ ˗kun ꞊dhɛ ‹pë ˗nu ˈwo dho nu, ˈö waa nu ꞊kun ˗an ˈbin ˗nu ˈdhö. ˈKɛɛ Klito ꞊nɛ ˈö pë ˗nu ˈwo bhë ˗a ˗de giagia ˈka.› (Kodh. 2:​17, NTBL) ˈPë ˈbha ˈˈbin ˈyaa ꞊dhɛ ˗a ˗pë ꞊dede ˈdhö. ˗Kɔ do ˈö bhë ˗a ˈka, Zuifö ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ ˈö kun ꞊kwɛŋzü ˗yö ˗kun ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ ˗së ꞊dede ˈö dho nu, ˗a ˈˈbin ˈka. ˈDhɛ ˈˈdhʋ̈, Zoova ˗dhɔkë ˗kɔ ˈö˗ ˗dhɛ ˗së ˈö ˈkwa dho bɔ ˗a ˗ta kö ˗yö kwa ˗bha ˈwɔn yaa ˗nu ˗bhawɔn ˈto bhë, ˗a ˗dhɛ ˗ya ˗bha kö ˈkwa˗ dɔ. Zuifö ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ ˈö ˗kë ꞊dhɛ «pë ˈˈbin» ˈdhö waa kletiɛn ˗nu ˗bha ˈö pë «꞊dede» ˈka ꞊dhɛ ˗kɔ ˈö Eblö ˈsëëdhɛ ˗be ˗ya pö ˗a ˈka ˗a ˈdhö bhë, ˗kwa ˗an dan ˈˈkwöö. ˈKwa˗ kë ˈˈdhʋ̈, kwa ˗dho ˗zlandhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ ˗dɔ ˗së ˈka ˈö ˗kɔ ˈö ˗gban ˗a ˈka kwa ˗bha ˈkwa˗ dɔ ˈpö.

˗ZLAN ˗DHƆKË ˗A ˈGÜ SƆ ˈKƆ

6. ˗Mën ˈwo kun ˗a kë ˗ni ˈgü ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈgü?

6 Zuifö ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ. Pɔdhö ˗yö ö ˗bha dhiaŋ ˗gban ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈö kun Moizö ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ˗ ˈgü ˗kwɛ 1512 K.Y.B. ˈgü bhë, ˗a ˗ta. (Kpɔɔˈˈ ˈkɔnën «Zuifö ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ waa kletiɛn ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ» ˗bha.) ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈö ˈˈdhʋ̈, Zuifö ˗nu ꞊waa˗ pö ˈwo ˈdho ˗dhɛ ˈˈwɛɛ ˈgü ˗an dua ˗mü kö ˗wa ˈsu ˗wo ˈdho ˗a ˈka. ˗Wo ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü ˗kwɛ 500 ˈˈpiʋ̈ ˈö dho ˈö yö ˗a ˈka ˗an ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkëgükɔ dɔ ˗sü ˗bha Zedhizadhɛmö. (Ex. 25:​8, 9; Nomb. 9:22) «˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ» ˗yö ˗kun Zuifö ˗nu ˗bha ˈˈsaabhodhɛ, an ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkëdhɛ waa ˗an ˗bha ˗ɲɔɔn ˗Zlan ˈˈsuee ˗dhɛ ˈka. (Ex. 29:​43-46) ˈˈKɛɛ ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˗yö ˗kun ˈpö pë ˗wɔngbɩɩsü do ˈbha ˈˈbin ˈka kletiɛn ˗nu ˗bha ˈka.

7. ˗Zlandhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ ˗yö ˗nu ˈˈtʋ̈ŋ ˗mɛɛn ˈgü?

7 Kletiɛn ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ. ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈö kun ꞊kwɛŋzü bhë, ˗yö ˗kun ˗a ˗dhɛ ˈö «dhang˗ ˈgü ˗a ˈˈblɛɛn˗ ꞊në˗ ˈka.» ˗Yö ˗kun ˈzü Zoova ˗dhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ ˈˈbin ˈka. Pɔdhö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ «ˈwɔn ˈdhɛ ˈkö bha [ɛɛnˈˈ ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ] ˗yö ˗gun ˈwɔn ˈdhɛ ˈkwa˗ ˗dhiang zë sië ka ˗dhɛ ꞊dɛɛ ya ꞊në˗ zɔn ˈka ˈka.» (Ebl. 8:5; 9:9) ˈDhɛ Pɔdhö ˗yö ˈsëëdhɛ bɔ Eblö ˗nu ˗dhɛ kö ˗zlandhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ ˈˈdhi ˗ya ˈˈpʋ ˈsaadhö ˗kwɛ 29 K.Y., ˗a ˈgü. ˗Kwɛ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈka, Yesu ˗yö bɔ ˈˈyi ꞊bhaa, ˈö ˗zuu ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ nu ˗a ˗ta ˈö ˗kë «ˈˈsaabhomɛ ˈkpiki ˗kpiki» ˈka ˗zlandhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ ˈgü. cEbl. 4:14; Këw. 10:​37, 38.

ˈˈSAABHOMƐN ˈKPII˗

8-9. ˈKwa ˗dhɛ ˗ga Eblö 7:​23-27 ˈgü, Yesu ˗bha ˗kë ˈˈSaabhomɛn ˈKpii˗ ˈka ˗sü waa ˈˈsaabhomɛn ˈkpii˗ ˗nu ˈwo kun Izraɛdhö bhë, ˗an ˗ta ˈyaa do toŋtoŋdhö ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

8 Zuifö ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ. ˈˈSaabhomɛn ˈkpii˗ ˈnën kun mɛnbhɩɩdhe ˗nu waa ˗Zlan ˗an ꞊zinŋgü. ˈˈSaabhomɛn ˈkpii˗ ˗blɛɛsü ˈö kun Izraɛdhö ˈnën ˗tɔ Aadhɔn. Zoova ˗yö ö ˗kɔ ˗yɛ ˗a ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈˈdhi ˈˈpʋ ˗yi ˈka. ˈˈKɛɛ Pɔdhö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ‹ˈˈsaabhomɛ ˗nu ˗bha kë ˈwo˗ wo ˈgbɛ bha˗ ˈklɔɔ˗ ˗mü ꞊dhɛ wo ˗zë ˗wo ˗gun ga sië, ˈö˗ ˗wɔn ˈgü ˈwaa ꞊mɔɔ˗ ˗bha kö ˗wo ˈdho ˈˈsaa˗ bho ˗yë ˈka ˈˈdhiʋ̈ ˗kpɛawo.› d (Eblö 7:​23-27 ˗wö pö.) ˈDhɛ ˗kë ꞊dhɛ ˈwɔn yaa kë ˗dhii ˗kun ˈˈsaabhomɛn ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗an ˗bha bhë, ˗an dua ˗mü kö ˗wo ˈˈsaa˗ bho ˗wo ˗de ˗bha ˈka. ˗A ˗wɔn ˈgü, waa Yesu ˈö ˈˈSaabhomɛn ˈKpii˗ ˈka ˈpö bhë, ˈwaa do toŋtoŋdhö.

9 Kletiɛn ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ. Yesu Klitö ˈö kwa ˗bha ˈˈSaabhomɛn ˈKpii˗ ˈka, ‹˗yö yökë ˗ni ˈgü ˗a Dëmɛ ˗yɛa ꞊dede ˈö˗ ˗dhɔkëgükɔ ˈgü dhang˗ ˈgü ˈö yöö ꞊dede ꞊në˗ ˗pë ˗kë, ˈö mɛ ˈˈbhɩɩ˗ ˗kɔ ˈyii ˗da ˗a ˗yë ˈgü› ˗bhë, ˗a ˈgü. (Ebl. 8:​1, 2) Pɔdhö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ «Yesu Klisi [ . . . ] ˗bha ˗kë ˈˈsaabhomɛ ˈka ˗sü bha ˈwaa ꞊mɔɔ˗ ˗bha kö ˗wo mɛ ˗dee dɔ˗ ˈˈgblʋʋ ˈgü.» Pɔdhö ˗go mü ˈzü ˈö˗ pö ꞊dhɛ Yesu ˈö bhë ˗yö «ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈, ˈö pö ˈaa˗ ˗bha.» ˗Ya ˈgo mü, «[˗Zlan] ˗ya ˗kan ˈwɔnyaakëmɛ ˗nu ˗bha» ˈö ˈyaa ꞊dhɛ ˈˈsaabhomɛn ˈkpii˗ ˗nu ˈwo kun Izraɛdhö ˗an ˈdhö. ˗A ˗bhawɔn ˈyaa kun ‹ö ˗dɩ ˗bha ˈwɔn yaa ˗nu ˈˈsaa˗ bho ˗sü ˗bha yi ꞊gban ˈka.› ˗Kwa Zuifö ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ ˈö ˗gban ˈˈsaabhotapë waa ˈˈsaa˗ ˗nu ˗an ˗bha bhë waa kletiɛn ˗nu ˗bha ˈö ꞊dɛɛ, ˗an ˗bhokopiʋ̈dhɛ ˗wɔn blɛɛˈˈ.

ˈˈSAABHOTAPË ˗NU WAA ˈˈSAA˗ ˗NU

10. ˈˈSaa˗ ˗nu ˈwo kun ˗an bho ˗ni ˈgü ˈˈsaabhotapë ˈö zën ˈka ˗a ˗ta bhë, ˗mën ˈö˗ blɛɛnˈˈ ˈdhö ˗mü?

10 Zuifö ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ. ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈˈkpɛnŋdhö, ˈˈsaabhotapë ˈö zën ˈka ˈwo kun wü ˈˈsaa˗ ˗nu bho ˗ni ˈgü ˗a ˗ta Zoova ˗dhɛ ˗yö ˗kun mü. (Ex. 27:​1, 2; 40:29) ˈˈKɛɛ, ˈˈsaa˗ ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo ˈˈsɛgümɛn ˗nu ˗bha ˈwɔn yaa ˗nu ꞊gban ˗bhawɔn ˈto. (Ebl. 10:​1-4) Wü ˈˈsaa˗ ˗nu ˈwo kun ˗an bho ˗ni ˈgü ˗kplawo ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈˈsuee bhë, ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wa kë kö mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗bha ˈwɔn yaa ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗bhawɔn ˗yö ˈto.

11. ˈˈSaabhotapë ˗mɛɛn ˈö Yesu ö ˗de ˗nu ˗a ˗ta? (Ebl. 10:​5-7, 10)

11 Kletiɛn ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ. Yesu ˗ya ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ Zoova ˗yö ö ˗bɔ ˈˈsɛ ˗ta kö ˈö ö ˗bha ˗tosɛta nu kö ˈö mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗gɔ ˗ta ˈdhɔ. (Mat. 20:28) ˗A ˗wɔn ˈgü ˗a ˗bha ˗bɔ ˈˈyi ꞊bhaa ˗yi ˈka, ˗yö ö ˗de ˗zɔn Zoova ˗dhɛ kö ˈö˗ dhɔɔbhaawɔn kë. (Zan 6:38; Ga. 1:4) ˈˈSaabhotapë ˈö Yesu ˗yö ö ˗de ˗nu ˗a ˗ta ˈnen ˗tɔ ˗Zlan «dhɔɔbhaawɔn» kë ˗sü. Zoova dhɔɔbhaawɔn ˈö ˈˈdhʋ̈ ˈnën ˗tɔ kö Yesu ˗yö ö ˗bha ˗tosɛta ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ nu, «˗yö kë ˈˈsaa˗ bho ˗sü ꞊gban ˈˈdhiʋ̈todhɛ ˈka,» kö mɛn ˈö ˗ya ˈdhaŋ˗ bho ˗a ˈˈdhiʋ̈ ˗a ˗bha ˈwɔn yaa ˗nu ˗bhawɔn ˗yö ˈto ˗toëpö ˈka. (Eblö 10:​5-7, 10 ˗wo pö.) Pë ˗nu ˈwo ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈgü, ˗kwaa ˈbha ˗nu ˗wɔn blɛɛˈˈ.

˗DHƐ ˈˈSLƲ̈Ʋ̈SLƲ̈ WAA ˗DHƐ ˈÖ ˈˈSLƲ̈Ʋ̈SLƲ̈ ꞊DEDEWO

12. De ˗nu ˈö ˗an dua ˈdhö ˗mü kö ˗wo ˗da ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈˈpian ˗dhɛ ˈö ˗dhö ˗a ˈgü?

12 Zuifö ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ. ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ waa ˗Zlan ˗dhɔkëgükɔ ˗nu ˈwo ˗an dɔ ꞊taabha Zedhizadhɛmö bhë, ˗wo ˗bhɔ wo ˈkwëë˗. ˗An ˈgüdhɛ ˗kun ˈˈpɛ ˗sü ˈka ˈkoo ꞊plɛ. ˗A ˈˈpian do ˗kun ‹˗dhɛ ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈› ˈka, ˈö˗ ˈˈpian do kun ‹˗dhɛ ˈö ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ꞊dedewo› ˗a ˈka. Sɔ ˈˈpɛn ꞊gblɛɛn ˗kun ˗an ꞊zinŋgü. (Ebl. 9:​2-5; Ex. 26:​31-33) ˗A ˗dhɛ ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈  ˈgü, ˗dhaŋba ˗dɔtapë ˈö ˈˈsënŋ ˈka, ˈˈsaabhotapë ˈwo ansansö ˗gʋ ˗a ˗ta waa tablö ˈwo ˈbluu˗ ˗nu ˗lo ˗a ˗ta ˗wo ˗kun mü. «ˈˈSaabhomɛn ˗nu ˈwo ˈˈɲɔn ˗a ꞊troo ˗nu» ˈka bhë, wo dosɛnŋ ˈnën ˗an dua ˈdhö ˗mü kö ˗wo yökë mü. (Nomb. 3:​3, 7, 10) ˗A ˗dhɛ ˈö ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ꞊dedewo ˗a ˈgü, ˗mlɛɛn ꞊gbëë ˈö ˈˈsënŋ ˈka ˈö˗ ˗zɔn ꞊dhɛ Zoova ˗yö ˗dhɛ ˈö bhë ˗a ˈgü, ˗yö ˗kun mü. (Ex. 25:​21, 22) ˈˈSaabhomɛn ˈkpii˗ dosɛnŋ ˈnën ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö ʒiö sɔ ˈˈpɛn ˗ta, ˗yö ˗da ˗dhɛ ˈö ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ꞊dedewo ˗a ˈgü ˗gɛnɲan ˈka do ˗kwɛ ˗bha, mɛn ˗nu ˗bhawɔn ˈto ˗yi ˈka. (Lév. 16:​2, 17) ˗Kwɛ ˈˈpɛpɛ ˈka, ˈˈsaabhomɛn ˈkpii˗ ˗yö ˗da ˗dhɛ ˈö bhë ˗a ˈgü wü ˗nu ꞊ɲɔɔn ˈka, kë ˈˈdhʋ̈ kö Zoova ˗yö waa ˈˈsɛgümɛn ˗todhʋ̈sü wo ˗bha ˈwɔn yaa ˗nu ˗bhawɔn ˈto. Zoova ˗bɔ ˗zuu ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˗ta kö pë ˗nu ˈwo kun ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈgü ˈö ˗an ˈgü ˈˈpʋ kwa ˗dhɛ ˗së ˈka.—Ebl. 9:​6-8.

13. Kletiɛn ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗sü ˈgü, ˗mën ˈö ˗tɔ ˗dhɛ ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ waa ˗dhɛ ˈö ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ꞊dedewo?

13 Kletiɛn ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ. ˗Zuu ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˗yö ˗nu Yesu ˗bha gwëëˈˈ ˈbha ˗nu ˗ta ˈwo ˗kë ˈˈɲɔn ˗a ꞊troo ˗nu ˈka, ˈö ˗mlɛɛn ˗detasü ˗da waa Zoova ˗nu ˗an ꞊zinŋgü. Mɛn ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗wo 144.000. Waa Yesu ˗nu ˗wo ˗dho kë ˈˈsaabhomɛn ˗nu ˈka dhaŋ˗ ˈgü. (˗Dhɛ. 1:6; 14:1) ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˗dhɛ ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˈnën ˗tɔ ˗an ˗bha ˗kë ˗Zlan gbö ˗nu ˈka ˗sü kö ˗wo kun ˈˈkpɔnŋ ꞊taa yö. (Wlɔ. 8:​15-17) ˗A ˗dhɛ ˈö ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ꞊dedewo ˈnën ˗tɔ ˈpö dhaŋgüdhɛ ˈö Zoova ˗yɛɛbhaadhɛ ˈka. «Sɔ ˈˈpɛn ꞊gblɛɛn» ö ˗dhɛ ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ waa ˗dhɛ ˈö ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ꞊dedewo ˗an ˈˈpɛkoo bhë ˈnën ˗tɔ Yesu kwi. Yesu ˗ya ˈto mɛnbhɩɩdhe ˗kwi ˈgü, ˈyaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö ˈdho dhaŋ˗ ˈgü ˗yö kë ˈˈSaabhomɛn ˈKpii˗ ˈka ˗zlandhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ ˈgü. ˈˈKɛɛ ˈdhɛ Yesu ˗yö ö kwi ˗nu ˈˈsaa˗ ˈka kwa ˗wɔn ˈgü, ˈyö dhaŋgüdhɛ ˈˈdhi ˗pʋ ˈˈɲɔn ˗a ꞊troo ˗nu ˗gɔ. ˗An dua ˗mü ˈpö kö ˗wo wo mɛnbhɩɩdhe ˗kwi ˈto kö ˗wo ꞊kun ˈdho dhaŋ˗ ˈgü. (Ebl. 10:​19, 20; 1 Ko. 15:50) ˈDhɛ Yesu go ga ˈgü, ˗yö ˗dho ˗dhɛ ˈö ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ꞊dedewo ˗a ˗bha ˗zlandhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ ˈgü, ö ˈˈɲɔn ˗a ꞊troo ˗nu ˗wo dho ˗a ˈˈpiʋ̈ mü ꞊taabha.

14. ˈKwa ˗dhɛ ˗ga Eblö 9:​12, 24-26 ˈgü, ˈmën ˗kë ˈö Zoova ˗dhɔkë ˗kɔ ˗dɛɛ ꞊bhlëë ˈdhö ꞊va ˗a zii ˗bha?

14 ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ ˈö ˗gban Yesu ˗bha kwa ˗gɔtadhɔ ˈˈsaa˗ waa˗ ˗bha ˗kë ˈˈsaabhomɛn ˈkpii˗ ˈka ˗sü ˗ta ˈö Zoova ˗ya ˗ya bhë, ˈkwa˗ ˗bha ˗kë ˈkpiisü yö ˗së ˈka. ˈˈSaabhomɛn ˈkpii˗ ˈö kun Izraɛdhö, ˗yö ˗da ˗dhɛ ˈö ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ꞊dedewo ˈö mɛnbhɩɩdhe ˗ya ˗pëkë ˗a ˈgü, wü ˗nu ꞊ɲɔɔn ˈka. ˈˈKɛɛ Yesu ˗zë ˗yö ˗da «dhang˗ ˈgü» Zoova ˈˈɲan ˈˈdhiʋ̈, ˗dhɛ ˈö˗ ˗bha ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈dhɛ ˗zɔn ˗a ˈka ˈyaa ˈdhö ˗a ˈgü. ˈDhɛ bhë ˗a ˈgü, ˗yö ö ˗bha ˗tosɛta ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˈö˗ nu «kö ˈö mɛ ˈˈbhɩɩ˗ ˗nu ˗bha ˈwɔn yaa bho˗ ˗nu ˗bha ˗a ˗bha ˈˈsaa˗ ˈö˗ bho bha˗ ˈka» bhë, ˗a ꞊bhlëë ˗zɔn mü. (Ebl. 9:​12, 24-26 ˗wo pö.) ˈˈSaa˗ ˈö Yesu ˗ya bho ˈˈdhʋ̈ ˈnën ˗kë ˈö kwa ˗bha ˈwɔn yaa ˗nu ˗bhawɔn ˗yö to ˗töëpö ˈka. ꞊Dhɛ ˗kɔ ˈö ˈkwa dho ˗a yö ˗a ˈka ˗a ˈdhö, ˈkö ˗kë ꞊dhɛ kwa dho kë dhaŋ˗ ˈgü ɛɛnˈˈ ˈˈsɛ ˗ta, mɛn ˈˈpɛpɛ kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa Zoova ˗dhɔkë ˗zlandhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ ˈgü.

˗ZLAN ˗DHƆKË ˗A ˈGÜ SƆ ˈKƆ ˈˈKPƐNŊDHƐ

15. De ˗nu ˈwo ˗Zlan gba ˗a ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈˈkpɛnŋdhö?

15 Zuifö ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ. ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈˈkpɛnŋdhɛ ˗kun ˗dhö. ˗Yö ˗kun ˗dhɛ ˈˈgbɛɛ ˈö pë ˈdhö ꞊klëën ˗sü ˈka ˗a ˗zü, ˗a ˈka. ˈˈSaabhomɛn ˗nu ˗wo wo ˗bha yö ˗kë mü. ˈˈSaabhotapë ˈkpii˗ ˈö zën ˈka ˈwo ˈˈsaa˗ pë ˗nu ˗gʋ ˗a ˗ta, ˗yö ˗kun mü. ˈˈYi ˗dɔ ˗a ˈgü ˗pë ˈö zën ˈka ˈö ˈˈsaabhomɛn ˗nu ˗wo ˈˈyi sü ˗a ˈgü ˈwo wo ˗zu kö ˗wo ꞊kun wo ˗bha yöke ˗yö ˗kun mü ˈpö. (Ex. 30:​17-20; 40:​6-8) ˈˈKɛɛ ˗Zlan ˗dhɔkëgükɔ ˈö kun ꞊taabha bhë, ˗a ˈˈkpɛnŋdhö, mɛn ˗nu ˈö ˈwaa ˈˈsaabhomɛn ˗nu ˈka ˗wo ˗nu ˈwo dɔ mü ˈwo ˗Zlan ˗dhɔkë.

16. De ˗nu ˈwo ˗Zlan gba ˗zlandhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ ˈˈkpɛnŋdhö?

16 Kletiɛn ˗nu ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ. ˈˈSanni ˈˈɲɔn ˗a ꞊troo ˗nu ˗wo ˈdho kö ˗wo kë ˈˈsaabhomɛn ˗nu ˈka Yesu ˈˈpiʋ̈ dhaŋ˗ ˈgü, ˗an dua ˗mü kö ˗wo ˈto ˗klu ˗sü ˈka Zoova ˗bha, ˗zlandhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ ˈˈdhɛɛdhɛ ˈgü. ˈˈYi ˗da ˗a ˈgü pë ˈkpii˗ ˈö kun ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ˈgü sɔ ˈkɔ ˈgü bhë, ˗yö mɛn ˗nu ˗zobo ꞊dhɛ ˗an dua ˗mü kö ˗wo kë ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ wo ˈˈtakɔ waa wo ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˗kɔ ˈgü. ˗Yö ˈˈdhʋ̈ ˈpö kletiɛn ˗nu ˗bha ˈka. Kletiɛn ˗nu ˈwo mɛn «kpö ˗ziisü» ˈka, ˈwo Yesu ꞊dhegblü ˗nu ˗takun ˗ni ˈgü ˗kplawo bhë, ˗wo wo ˗bha ˗Zlan ˗dhɔkë ˈˈmɛn? Bɔmɛn Zan ˗yö ˗kpan ˗an bha «kö ˗wo dɔ sië ˗gbloo ˈkpiisü bha [ . . . ] wëëdho.» ˗Dhɛ ˈö bhë kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kwa ˗zɔn ˗Zlan ˗dhɔkëgükɔ ˈˈkpɛnŋdhɛ  ˈka ˈˈsɛ ˗ta ˗yö. ˗Wo ˗dho ‹yi ꞊gban ˈka ˈwo˗ ˗dhɔkë ˗a ˗dhɔkëgükɔ ˈgü› mü. (˗Dhɛ. 7:​9, 13-15) Kwa ˗bha Zoova ˗dhɔkë ˗sü ˈö ˗zlandhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ ˈgü bhë, ˗yö kwa ˗dhɛ ˗së ꞊dedewo. ˗A ˗wɔn ˈgü, kwa˗ ˈˈnuɛ ˗bho.

ZOOVA ˗DHƆKËSÜ ˗YÖ ꞊BHLËËWƆN ˈKPII˗ ˈKA KWA ˗BHA ˈKA

17. ˈˈSaa˗ ˗mɛɛn ˗nu ˈö kwa dua ˈdhö ˗mü kö ˈkwa ˗an bho Zoova ˗dhɛ?

17 ꞊Dɛɛ kwa ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ, kwa ꞊faan waa kwa ꞊slɔɔpë ˗nu ˈsü ˗sü kö ˈkwa Zoova ˗dhɔkë ˗an ˈka bhë, ˗yö ꞊bhlëëwɔn ˈkpii˗ ꞊dede ˈka kletiɛn ˗nu kwa ˗bha ˈka. ꞊Dhɛ ˗kɔ ˈö Pɔdhö ˗ya pö ˗a ˈka Eblö ˗nu ˗dhɛ ˗a ˈdhö bhë, ˗kwa «˗Zlan nuɛˈˈ bho, kö ˈkwa˗ ˈtɔ bhɔ mɛ kpö ˈgü ˗kpɛakpɛawo Yesu Klisi ˈsaa˗ ˈgü, kö ˗yö kë ꞊dhɛ kwa ˗bha ˈˈsaa˗ pë ˈdhö.» (Ebl. 13:15) ˈKwa pë ˈˈpɛpɛ kë kö ˈkwa Zoova ˗bha yökë kwa ꞊faan ˈka, kö ˈkwa ˗zɔn ꞊dhɛ kwa˗ ˗dhɔkësü ˗wɔn ˗kun ˈˈgbɩɩ˗.

18. ˈKwa ˗dhɛ ˗ga Eblö 10:​22-25 ˈgü, ˗mën ˗nu ˈö kwa dua ˈdhö ˗mü kö ˈkwa ˗an kë ˗kplawo? ˈYö ˈmën kwa ˗zo ˈya ˗dho bhɔ ˗a ˈka toŋtoŋdhö?

18 ˗Bhö Eblö 10:​22-25 ˗wo pö. ˈDhɛ Pɔdhö ˗yö yö ˈsëëdhɛ ˈö˗ bɔ Eblö ˗nu ˗dhɛ ˗a ˈˈdhiʋ̈tadhɛ ˈgü, ˗yö pë ˗nu ˈö kwa dua ˈdhö ˗mü kö ˈkwa ˗an kë ˗kplawo Zoova ˗dhɔkësü ˈgü ˗an ˗zɔn. Wo ˈnën ˈwo ˗tɔ bhɛɛsü, ˗zlanwopösü, ˗dho ˗bhɔkwëë ˗nu ˗ta ˗sü kö ˈkwa kwa ˈko ˗nu ꞊faanmën «˗kpɛawo, ˗a ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ k[w]a˗ ˈwɔn ˗dɔ ˈkpakpadhö ꞊dhɛ [Zoova] nu ˈˈtʋ̈ng ꞊ya ꞊tëng ꞊dedewo.» ˗Dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈsëëdhɛ ˈˈdhiʋ̈tadhɛ ˈgü, Zoova ˗bha ˈˈkiö ˗ya ˗pö ˈko ˗ta ꞊plɛ: «˗Bhö [˗Zlan] ꞊në˗ ˗dhɔ kë!» (Rev. 19:10; 22:9) Kwa ˗zo ˈya ˗dho bhɔ toŋtoŋdhö gagade ˗wɔngbɩɩsü ˈö ˗gban ˗Zlan ˗dhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ waa ꞊bhlëëwɔn ˈö ˗kë kwa ˗bha ˗Zlan Zoova ˗dhɔkësü ˈka bhë, ˗an ˈka.

ˈˈTAN 88 ˗Bhö ü ˗bha ʒiaan ˗nu ˗zɔn n ˗dhɛ

a Gagade ˗wɔngbɩɩsü ˗nu ˈwo ˗Zlan ˈˈDhiwo ˈgü bhë, ˗a do ˈnen ˗tɔ ˗zlandhɔkëgükɔ ˈkpii˗ ˗dɛɛ. ˈMën ˈwo˗ ˗dhɛ ˈˈdhʋ̈? ˈWɔn ˗gɔ ˈö yö ˗yö ˗dho kwa ˗takun kö pë ˈö Eblö ˈsëëdhɛ ˗be ˗ya ꞊blɛɛ ˈö ˗gban ˈkɔ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˗bha ˈkwa˗ dɔ. ˗Yö ˗dho kwa ˗takun ˈzü kö ꞊bhlëëwɔn ˈö ˗kë Zoova ˗dhɔkë ˗sü ˈka bhë, ˈkwa˗ ˗wɔn ˈkun ˈgbɩɩ˗.

b ˈKwa˗ pö pë ˈö Eblö ˈsëëdhɛ ˗be ˗nu ˈgü ˈkwa˗ ˈbha dɔ, ˗kwa video ˈö jw.org ˗ta ˈö˗ ˗gɔ ˗kë Eblö ˗bha ˈsëëdhɛ ˗be dhiaŋ˗ züdɔdhɛ ˈka bhë, ˗a ˗ga.

c Eblö ˈsëëdhɛ ˗be dosɛnŋ ˈnën Yesu ˗bha ˗kë ˈˈSaabhomɛn ˈKpii˗ ˈka ˗sü ˗wɔn ꞊blɛɛ Biblö ˈˈpian ˗dhɛ ˈwo ˗ya Glɛkö ˗wo ˈgü bhë ˗a ˈgü.

d ˈSëëdhɛ ˗be do ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈwo Zedhizadhɛmö ˈgü ˈˈshiʋ̈ ˗a ˈka ˗kwɛ 70 K.Y. ˗a ˈgü bhë, kö ˈˈsaabhomɛn ˈkpii˗ 84 ˈnën ˗wa yökë ˗Zlan ˗dhɔkëgükɔ ˈgü.

e Kpɔɔˈˈ ˈsëëdhɛ ˗be Le culte pur de Jéhovah enfin rétabli ! ˈˈp. 240 ˈgü.

f Kpɔɔˈˈ ˈkɔnën ˈö˗ ˗gɔ ˗kë « Comment l’esprit a révélé la signification du temple spirituel » ˈka ˈö ˗kwɛ 2010 Ʒue 15 ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗tɔn ˈˈp. 22 ˈgü bhë, ˗a ˗bha.