Skip to content

Skip to table of contents

CIIN BWAAL CYA KULONG CYA 45

Kat dyaakatook diwudy naady dya kuhambidil Yehow mu Tempel indiy a mu spirit

Kat dyaakatook diwudy naady dya kuhambidil Yehow mu Tempel indiy a mu spirit

‘Bumbulukilaay oow waakady muhang diiwul ni bulab.’—YIS. 14:7.

MUSAMBW A 93 Tubeneshaku mu bisangilu bietu

KADYOOSH a

1. I bingany bileeleeb mwanjel, ni bwaal oobw bumvuvwiij biny bwiitut?

 MWANJEL yiy mwiiy bwa kukwambil myand udy mwa kukunok mat kubidyey ukaam kukwambil eeny? Cya biin-biin, leeloow mwanjel wendend ni kwiisamb ni “baat boos ba ha bulab butuutul, ba bis byoos, ba bileebel byoos ni ba bibunj byoos.” Uleeb neey: “Ciinaay Mawej, mutumbishaay! . . . Bumbulukilaay oow waakady muhang diiwul ni bulab .” (Yis. 14:6, 7) Yehow i yiy Mawej aakabumw a biin-biin udy baat boos ni bwa kuhambidil. I musangal buuny kaay utudy nend bwa mudyey mwiitwaakish dyaakatook diitut kumuhambidil mu tempel indiy a mu spiriit!

2. Tempel a mu spirit a Yehow i biny? (Tal kabidy kazubw ka neey: “ Cidyeby kabiy byumvwiij.”)

2 tempel a mu spiriit i biny menmen, ni i kweeh kutudy mwa kuhetel dyumvwiij dindiy? tempel a mu spiriit kiishoh bend bu nzubw yitudy naay eey. Ki i mushind udy Yehow mulongolol bwiitut kumuhambidil mudyey mukat kuhicil ku mulambw a Yeez. Mupostol Pool umvwiijil bulongolody oobw mu mukand indiy waakadyey mufundil biin Krist biin Ebreh ba mu mivw lukam ya kuuhal baakady bashikacil mu Yuudeh. b

3-4. I bingany byaakady Pool mufundil biin Krist biin Ebreh baakady mu Yuud, ni i mushind kaay waakadyey mwiimbambulwiish?

3 Bwabingany mupostol Pool waakady mufundil biin Krist biin Ebreh baakady bashikacil mu Yuudeh mukand? Bwaakady bwa tubingil tutam tubidy. Kakuuhal, i bwa kwiibakashish. Bwaal bavul ba kudyobw baakady bakasakeen mu citendeleel cya biin Yuudeh. Balombol baababw ba bitendeleel baakady bibaheehej bwaal baakady biitab bwa kushaalobw biin Krist. Bwabiny? Bwaal kabakadyoh bend ni ku ntempel kwaakadyobw mwa kwiikal bay bwa kuhambidil, kabaakady ning ni cyooshel cya kulambwiil Mawej, kabaakadyoh bend ning ni balambul ba milambw. Bineeby byaakady mwa kukooyesh biiyij ba Krist mu mabok ni kukoyesh lwiitabij lwaababw. (Ebr. 2:1; 3:12, 14) Bamw ba kudyobw baakady ki balang ni bwa kuyingomw mu citendeleel cya biin Yuudeh.

4 Cibiidy Pool waambiil biin Krist biin Ebreh neey kabaakadyoh bend bikashishomw bwa kumanyikobw malongweesh mahyaamahy ni mondok ma mu spirit, i bwiin kuleeb neey “byaakudy bikasakan” byaalalukil mu Diiy dya Mawej. (Ebr. 5:11-14) Cya biin-biin, bavul ba kudyobw bacyaakady teng balamat ku may ma Yehow maheley Moyiz. Pool umvwiijil neey milambw yaakady mikenj ya may ma Yehow maheley Moyiiz malomb kayaakadyoh bend yikumban bwa kuman musang aakaabumw peekaat. Bwiin oobw i bubw bwaal buloolong bwa neey May ma Yehow maheley Moyiiz miikal “mafw.” Ki bwa bingany Pool waakady teng utungunuk ni kwiibalongweesh myand ya biin-biin yondok. Uvulwiijilok biin Krist nend “kutakamin kulengel” kwaakady kwiimanyin ha mulambw a Yeez waakady mwa kwiibakwanjok bikasakan bwa kufweejobw “habwiih ni Mawej.”—Ebr. 7:18, 19.

5. I biny bitukaakaam kumvw mu mukand a biin Ebreh, ni bwa bingany?

5 Pool umvwiijil baan baabw biin Ebreh bwa bingany mushind waakady Biin Kriist bahambidil waakady mulengel bikasakan kuhitok mwaakadyobw bahambidil kal hacyaakadyobw kuhal mu citendeleel cya biin Yuud. Myand yaakadyobw balong mu citendeleel cya biin Yuudeh yaakady bituh “civweebel cya biit biiyiiy kwiiy kuuhal. Ki cidyok cya biin-biin i Krist.” (Kol. 2:17) Civweebel cidy ciit citum, cileeleej mushind udy ciit, ki kaciishoh bend cicy ciit aacy. Naak mushind waakadyobw bahambidil kudy biin Yuud waakady bituh civweebel cya mushind mulengel a kuhambidil waakady mwa kwiiy. Tukaakam kumvw bilengel mushind udy Yehow mulongolol myand bwa biikal biitufwiilok lus ku peekaat yituloolong, nook tudy mwa kumuhambidil mushind udyey mukat . Tufwanyikijayaak “civweebel” (I bwiin kuleeb neey mushind waakady biin Yuud bahambidil kal) ni “cidyok cya biin-biin” (bwiin kuleeb neey mushind udy biin Krist bahambidil) teng mudyobw bumvwiij mu mukand a biin Ebreh . Tut balong nook tudy mwa kumanyik cidy ntempel a mu spirit umvwiij ni mudy bwaal oobw bwiitutal.

MUTAND A MAWEJ

6. I mushind kaay waakadyobw bakal mudimw ni mutand a Mawej?

6 Mushind waakady biin Yuud bahambidil. Pool waakady mwiisambil a mutand waakadyobw biibak kudy Moyiiz mu muvw a 1512 K.K. Y (Tal tabloh wa neey Mushind waakady biin Yuud bahambidil—ni mudy biin Krist bahambidil.”) Mutand waakady mulong mushind wa neey biin Izaleel biikal bamusaasulul ni bamwangat bay nend ciisang cyoos cyaakadyobw bambuluk bay a cyaab ciikwaabw. Baakady balong teng naak mukacy mwa mivw 500 ni ciisang cyaakadyobw biibak nzubw a Mawej mu Yeruzalem. (Cim. 25:8, 9; Kub. 9:22) “Mutand a kusambakeen” oow waakady i cyaab cyaakaabumw cyaakady biin Izaleel bay bwa kufweej habwiih ni Mawej, kumuh milambw yaababw ni kumuhambidil. (Cim. 29:43-46) Biin-biin mutand oow waakady uleej bwaal butam bwaakady mwa kulongek bwa biin Krist.

7. I ciisang kaay cyaakady tempel a mu spirit mutang?

7 Mudy biin Krist bahambidil. Mutand a kal a Mawej waakady i “civweebel cya myand yiloolongek mwiiwul”ni waakady uleej tempel mutam a mu spirit a Yehow. Pool uleebel neey ‘mwiin mutand oow [eecy tempel] i ciifwaany cya myand ya bwiin leel.’ (Ebr. 8:5; 9:9) Mu ciisang cyaakady Pool mufundil biin Ebreh mukand oow, ntempel wa mu spirit waakady muman kal kwiikalok bwa biin Krist. Waakadyok kacy mu muvw a 29 B. B. Mu muvw aw Yeez waakady muhet batiisumw, ni baamushing diisaby dya mu spirit ni kutangey kukal mudimw bu “Mukaleng a batam ba balambul ba milambw” mu ntempel mutam a mu spirit. cEbr. 4:14; Yil. 10:37, 38.

MUTAM A BALAMBUL BA MILAMBW

8-9. Bilondeshel biin Ebreh 7:23-27, i kushilangan kaay kutam kudy hakacy ha batam ba balambul ba milambw ba biin Izaleel ni mukaleng a Batam ba Balambul ba milambw Yeez Krist?

8 Mushind waakady biin Yuud bahambidil. Mutam a balambul ba milambw waakady ni mudimw a kwiimanyin baat kuuhal kwa Mawej. Mutam a balambul ba milambw a kuuhal wa biin Izaleel waakady Aaron waakady Yehow munoonoh haakadyobw bambajij mutand a Mawej. Ki teng mudy Pool mwiibumvwiij “balambul ba milambw baakadyok bahit kuvul, bwaal baakady bend bafw ni kabaakadyoh, bend mwa kwendelel ni mudimw aababw.” d (Bal Biin Ebreh 7:23-27.) Bumwaakadyobw kabidy baat bakiish bawaakan, batam ba balambul ba milambw baakady cikwaabw batwaal milambw bwa peekaat yaabab kaayaabw. Bineeby i biby biloolong bwa kwiikal kushilangan kutam hakacy a batam ba balambul ba milamb ba biin Izaleel ni Mukaleng a Batam ba Balambul ba milambw, Yeez krist.

9 Mudy biin Krist bahambidil. Bu mudy Yeez “mutam a balambul ba milambw uloolong mudimw . . . mu mutand a biin-biin mwiibak kudy [Yehow], Mawej ha kulek ney mwiibak kudy muut.” (Ebr. 8:1, 2) Pool umvwiijil neey bwaal “Yeez udyok buyiil ni mudimw indiy a kulambul kwa milambw ya Mawej kiishoh bend mushiiley mukwaabw muut.” Uleeb cikwaabw neey: Yeez “i mujilang, mund mwindiy i mutook teng toh “ ni bishiilangan ni balambul ba milambw ba biin Izaleel, “kiishoh bend diikeng ni kulambul milambw diifuk dyoosolol eedy” bwa bibiih bindiy kaayend. Bwa kaabaak tutaalayaak kushilangan kudy hakacy ha byooshel ni milambw byaakady mukuhambidil kwa biin Yuud ni mushind udy biin Krist bahambidil leeloow.

BYOOSHEL NI MILAMBW

10. Milambw yaakadyobw batwaal a cyooshel cya bronz yaakady yileej biny?

10 Mushind waakady biin Yuud bahambidil. Hanj habwiih ni ku cibel cya mutand kwaakady cyooshel cya bronz cyaakadyobw balambwiil Yehow milambw ya nyam. (Cim. 27:1, 2; 40:29) Ki milambw eey kayaakadyoh bend yiilong bwa bafwiilok baat lus ku bibiih bya babw buyiil. (Ebr. 10:1-4) Milambw yaakadyobw batungunuk ni kutwaal ku tempel yaakady bituh teng ciifwaany cya mulambw aakabumw waakadyobw mwa kwiiy kutwaal bwa kukuloh baat ba mitah yoos.

11. I ha cyooshel kaay cyaakady Yeez mukiilambul kaayend bu mulambw? (Biin Ebreh 10:5-7, 10)

11 Mudy biin Krist bahambidil. Yeez waakady mumanyik neey Yehow waakady mumutum ha bulab bwa kutwaaley buumy bwindiy bu mulambw a cya kuukuloh naacy baat ba mitah yoos. (Mat. 20:28) Nook, hahetel Yeez batiisumw waakady mwiitwaal yiy woos bwa kulongey lukat lwa Yehow. (Jah 6:38; Kal. 1:4) Yeez wiilambwiil yiy kaayend a cyooshel, biineeby byaakady bileej cyaakady Mawej “mukat” bwa neey mwaan indiy atwaal buumy bwindiy bwa muut muwaakan. Buumy bwa Yeez biibutwaadil “cikuuk teng cyaakabumw buyiil” bwa kumanooobw loos peekaat ya baat boos baakady ni bwa kuleej lwiitabij lwaababw mu Krist. (Bal Biin Ebreh 10:5-7, 10.) Bwa kabaak tutalaayaaaak cyaakady mund mwa ntempel mumvwiij.

CYAAB CIJILANG NI CYAAB CIHIT KWIIKAL CIJILANG

12. I bangany baakady batweel mu cyaab ni cyaab cyoos cya mu mutand a Mawej?

12 Mushind waakady biin Yuud bahambidil. Mutand a Mawej ni tempel waakadyobw biibak haanyim mu Yeruzalem byaakady ni mikenj ya mushind aakaabumw. Mund mwa biby mwaakady byaab biibidy—“cyaab cijilang” ni “cyaab cihit kwiikal cijilang”—byaakadyobw bakosokol kudy bizang. (Ebr. 9:2-5; Cim. 26:31-33) Mund mwa cyaab cijilang mwaakady cyaab cya kuteekel lampy cya or, cyooshel cya kufwiimishil manansh, ni mees ma kutekel mikat ya cileejel. Teng aab ‘bakadyobw bashing disaaby bashaal balambul ba milambw’ i bab baakady mwa kutweel cyaab cijilang bwa kukalobw mudimw aabab mujilang. (Kub. 3:3, 7, 10) Mu cyaab cihit kwiikal cijilang mwaakady mushet a or waakady uleej kwiikalok kwa Yehow (Cim. 25:21, 22) Teng mutam a balambul ba milambw i yiy waakady uhit cizang cyaakady cifikish mu cyaab cihit kwiikal cijilang musang aakaabumw ku muvw mu diifuk ditam dya kulomb lus. (Lev. 16:2, 17) Ku muvw ni ku muvw waakady ukatweelomw ni mash ma nyam bwa kulombey lus bwa biibih bindiy kaayend ni bya baat boos. Ku bulekel bwa byoos Yehow waakady mutookesh menmen ku dyambulwiish dya spirit indiy mujilang cyaakady mutand oow umvwiij.—Ebr. 9:6-8.

13. Cyaab Cijilang ni cyaab cihit kwiikal Cijilang byumvumvwiij biny bwa biin Krist leeloow?

13 Mudy biin Krist bahambidil. Teng biiyij ba Krist bakeeh bituh i bab baheehet dya katook dya kwiibashingobw diisaby dya spirit mujilang ni bady mu bulund bwa habwaah ni Yehow. Baat 144 000 aab biyiiy kukal mudimw bu balambul ba milambw aakaabumw ni Yeez. (Yis. 1:6; 14:1) Cyaab Cijilang cyaakady mu mutand a Mawej cyaakady cileej kwiikal kwaababw baan balel kudy spirit ha cyaakadyobw ha bulab bu baan ba Mawej. (Rom 8:15-17) Cyaab cihit kwiikal Cijilang cyaakady mu mutand a Mawej cyaakady, cileej mwiiwul mudy Yehow mushikacil. “Cizang” cyaakady cikosolol Cyaab Cijilang ni Cyaab cihit kwiikal Cijilang cyaakady cileej nyeet ya Yeez yaakady yimukaakadish bwa kuyey katweel mwiiwul bu mutam a balambul ba milambw mu tempel a mu spirit. Haakadyey mutwaal nyeet yindiy ya bumuut bu cya kukuloh naacy baat ba mitah yoos Yeez waakady mwiinzulwiil biin Krist boos bashing diisaby njil a buumy mwiiwul. Babw byaabw biyiiy kulek nyeet yaababw ya bumuut bwa kuyebw kahet diifut dyaababw mwiiwul. (Ebr. 10:19, 20; 1 Kor. 15:50) Kuunyim kwa Yeez muman kusanguk, uyiil waakatweel mu Cyaab cihit kwiilkal Cijilang cya mu tempel a mu spirit, i mum muyaay kamusaangen biin Krist bashing diisaby boos.

14. Bilondeshel Biin Ebreh 9:12, 24-26, bwabiny mushind udy Yehow mulongolol bwa kumuhambidil mu tempel a spirit i mulengel weeh muyitok waakady biin Izaleel bamuhambidil?

14 Nook tudy mwa kutal bilengel mushind mutam udy Yehow mulongolol kuhambidil kwa biin-biin kuhicil ku mulambw a kukuloh nend baat ni kukwiikal kwa Yeez mutam a balambul ba milambw. Balambul ba milambw ba biin Izaleel baakady batweel mu cyaab cihit kwiikal cijilang teng musang aakaabumw ni milambw ya mash ma nyam, ki Yeez naabw utweeleel “mwiiwul mwiin kaayaamw” cyaab cihit kwiikal cijilang ku byoos bwa kumweekey kuuhal kwa Yehow. Bwa kuy kaleejey mwaakadyey mwiilambul bu muut muwaakan hacyaakadyey ha bulab “bwa kuful bibiih bya baat ha kwiitwaaley yiy kaayend bu mulambw.” (Bal Biin Ebreh 9:12, 24-26.) An mulambw a Yeez ki udy mukumban bwa kuful bibiih bya baat buyiil. Teng mu twiiyiiy kwiibital ning kutakamin kwiitut kwiikal kwa kuhet buumy ha bulab eecy mwiiwul, tudy boos ni mushind a kuhambidil Yehow mu tempel a mu spirit.

LUBANZ

15. I bangany baakady baalongel mudimw mu luhang lwa mutand a Mawej?

15 Mushind waakady biin Yuud bahambidil. Tempel waakady muteek mu luhang—mwiikal ni cyaab citam cyaakady balambul ba milambw baakadil midimw yaabaabw. Mwiin mu luhang aamw mwaakady cyooshel citam cya bronz ni diilong dya mwanz dya bronz mwaakady balambul ba milambw bowel mwanz kuuhal kwa kutangobw mudimw aababw mujilang. (Cim. 30:17-20; 40:6-8) Ki tempel yikwaabw yaakadyobw biiy kwiibaak kuunyim yaakady ni byaab hanj byaakady baat baakady kabay balambul ba milambw mwa kuy kahambidil Mawej.

16. I bangany baakady bakal mudimw mu lumbanz ni lubaanz loos lwa tempel a mu spirit?

16 Mudy biin Krist bahambidil. Kuuhal kwa kuy kakalobw mudimw bu balambul ba milambw haakabumw ni Yeez mu diiwul, bashaadil ba ku bashing diisaby bendend ni kukal mudimw ni lwiitabij mu lubanz lwa muund lwa tempel a mu spirit. Diilong ditam dya mwanz divuuvulwiij bashing diisaby ni biin Krist boos neey bikaam bashaal teng bajilang ku nyeet ni mu spirit. Ki i cingany citudy mwa kuleeb bwa “baat bavul beeh” bendend ni kukwanjok ni lulamat loos baan baabw ni Krist bashing diisaby bwa kuhambidilobw Mawej? Mupostol Jah wiibatadiil “biimanakan kuuhal kwa kwaas a bukaleng,” bwiin kuleeb neey ha bulab aa mu lubanz lwa hanj mudyobw “bakadil Mawej mudimw bufuk ni munyiny mu nzubw mwindiy.” (Yis. 7:9, 13-15) I dyaakatook buneen kaay ditudy naady dya kuhambidil Yehow mu tempel indiy a mu spirit!

DYAAKATOOK DITUDY NAADY DYA KUHAMBIDIL YEHOW

17. Tudy ni dyakatook dya kwaakish Yehow milambw kaay?

17 Leeloow biin Krist boos bady ni dyaakatook dya kwaakishobw Yehow milambw hadyobw bakal mudimw ni diib dyaababw, bukash bwaababw bwa nyeet, ni biit byaababw bwa kut Bulaleng bwa Mawej nyam ku mikon. Teng mwaakady mupostol Pool mwambil biin Krist ba mu Ebreh neey:“Tulambulaay teng kulambul Mawej mulambw a lutumb mu diijin dya Yeez. I bwiin kuleeb neey tumwaakishaay lutumb buyiil tut bateetel diijin dindiy.” (Ebr. 13:15) Tuleeleej neey tudy bakat dyaakatook ditudy naady dya kuhambidil Yehow hatumwaamwaakish biit biitut byaabuseeb.

18. Bilondeshel Biin Ebreh 10:22-25, i myand kaay yitudy katuy mwa kulengululoh bend, ni i biny bitudy katuy mwa kuvulaminoh bend?

18 Bal Biin Ebreh 10:22-25. Kuuhal kwa kumaney kufund mukand indiy mutumin biin Ebreh, Pool umvwiijil mishind yishiil-shiilangan ya kuhambidil kwiitut yitudy katuy mwa kulengulul. Bu mudy kufweej habwiih ni Yehow a kumusambil, kudiil baat bakwaab musah, kukongakeen haakaabumw, ni hakukashishangan mu mabok, ‘bu mutudy batalok ney diifuk dya [Yehow] Mawej dyaady dyend difweej habwiih.’ Kuuhal kwa kufik ku bulekel kwa mukand a Myand yisokolweel Jah, Mwanjel a Yehow wambulwiil miisang yibidy diiy dyaakadyey uleeb bwa kuleej buseeb bwaakadyedy naady uleeb neey: “Mbumbulukil teng Mawej kaayend!” (Yis. 19:10; 22:9) Katuvulaminaayoh bend myand yondok ya mu spirit yitubaalong yitaatal tempel mutam a Yehow, ni tulongaay mwiitut moos bwa kuleej mutudy bakat dyaakatook ditudy naady dya kuhambidil Mawej iitut mutam!

MUSAMBW A 88 Mmanyisha njila yebe

a Dimw dya kumalongweesh mondok ma mu Diiy dya Mawej i tempel a mu spirit a Yehow. tempel oow umvumvwiij biny? Twiiyiiy kukontonon mu ciin bwaal eecy myand yidy mu mukand a Biin Ebreh yitaatal tempel. Ciin bwaal eecy ciiyiiy kukwambulwiish bwiitut kwanyish bikasakan dyakatook ditudy naady bwa kuhambidil Yehow.

b Bwiibuh kutal kadyoosh ka mukand a mu Bibl wa biin Ebreh, tal film wa Diumvuija dia mukanda wa Ebelu mu jw.org.

c Mukand a biin Ebreh i yiy mukand aakaabumw wa mu mikand ya mu Kuhwaan kuhyaakuhy uleeleej Yeez bu Mutam a Balambul ba milambw.

d Bilondeshel mukand kaahand, batam ba balambul ba milambw ba mu Izaleel baakady mwa kwiikal bashintulukangan ku tempel bat ku 84 teng ni ku ciisang cyaakadyobw biiy kubutul Yeruz alem mu 70 B.B.

f Tal kazubw ka neey “Muvua nyuma musokolole diumvuija dia ntempelo wa mu nyuma” mu Cimbub cya Muteetekel cya 15/7/2010 dib. 22.