1. Bika byali na kwendeka kangelo, co byatukundama bati?

 NGA kangelo endeka neni, kuma mutolilila byuma byendeka ndi? Ano matangwa, kangelo ali na kwendeka “kuli baka-mafuti oshe na miyati yoshe na bindaka byoshe na banu boshe.” Bika byali na kwendeka? Ngwendi: “Zibileni Njambi lyoba na kumwana bumpau . . . Lemeseni uje watangele lilu na lifuti-libu.” (Kujo 14:6, 7) Yehova ikeye lika Njambi wa busunga ibanapande kulemesa banu boshe. Co twabezika manene mwanatutabesa kumulemesa mu tempele yendi yakama ya ku sipilitu!

2. Tempele ya Yehova ya ku sipilitu yapwa ika? (Taleni cipalo ca “ Tempele ya Yehova ya ku Sipilitu Kuyapwile Ika?”)

² Tempele ya ku sipilitu yapwa bika, co kuli kutwasa kuwana biñanda bije binailumbununa mwamubwa? Tempele ya ku sipilitu keti mutungo wa kutunga banu. Inapu ngila yanabwahesa Yehova ya kumulemeselamo mu ngila inapande ije inemana ha ndando ya kupatula ya Yesu. Kapositolo Paulu walumbunwine ei ngila mu mukanda wasonekelele baka-Kristu bakulibanga ba Bahebelu baje bakele mu Judeya. b

3-4. Paulu wakele bati mbunge baka-Kristu ba Bahebelu baje bakele mu Judeya, co wabakwasele bati?

³ Mwafwa bika Paulu wasonekelele mukanda baka-Kristu ba Bahebelu baje bakele mu Judeya? Cisholoka kwakele byuma bibali byakama byamulingisile ngoco. Cakulibanga, washakele kubatakamesa. Bwingi bwabo bakolelele mu bulombelo bwa Bajuda simbu kanda bapwe baka-Kristu. Co hamo bantwama ba bulombelo bwa Bajuda bakele na kubashendumuna mwafwa ya kupwa baka-Kristu. Bika byabalingisile ngoco? Babashendumwine mwafwa  baka-Kristu kubakele na tempele kubasele kuya na kukalemeselako Njambi yabo, kubakele na mutula habasele kumwanena milambu, co lalo kubakele na tupilistu baje basele kubemanenako. Ebi byasele kwilwisila aba baka-Kristu munima na kuzeyesa likulahelo lyabo. (Hebe 2:1; 3:12, 14) Bamo babo hamo basinganyekele bya kwilukila mu bulombelo bwabo bwa Cijuda.

⁴ Camucibali, Paulu wamwesele ngwendi aba baka-Kristu ba Bahebelu kubakele na kulifwita kuzibisisa bilongesa byabiha nambe ngwetu bilongesa bya kuloba bya mu Lijwi lya Njambi bije binapu ngwe “byakulya bya kukola.” (Hebe 5:11-14) Cisholoka bamo babo anga bacikele na kukabangeya Lishiko lya Mosesa. Paulu walumbunwine mwamubwa ngwendi milambu ibapandele kulambula banu kwesekesa neli Lishiko kuyasele kumanesa bubi bwa banu mu kushula. Ebi bikebyo byalingisile Lishiko lya Mosesa ‘balitundiseko.’ Kutundaho, Paulu watwaleleleleho kubalongesa bilongesa bikwabo bya kuloba. Wanukisile bakwabo baka-Kristu bya “lilabelelo lyalibwa” lije linemana ha mulambu wa Yesu lije lyasele kubakwasa bashwenye “kuyehi na Njambi” mu busunga.—Hebe 7:18, 19.

5. Byuma muka bibanendeka mu mukanda wa Bahebelu bitunapande kuzibisisa, co mwafwa bika?

⁵ Paulu walumbunwinine mwamubwa bandolome bendi ba Bahebelu omwo ngila ibakeleoni na kulemeselamo Njambi yapwilililemo yaibwa kutubakana ibakele na kupangesa hakulibanga. Ngila ibalemeselelemo Njambi Bajuda ije yemanene ha Lishiko lya Mosesa yapwile lika “munzinzime wa byuma bili na kwija kulutwe, oloni cuma haco cinapu Kristu.” (Kolo 2:17) Munzinzime wapwa lika sholwesi ya cifwisa ya munu nambe cuma cimo, keti munu mpundu nambe cuma bene haco. Mu ngila imolika, ngila ibalemeselelemo Njambi Bajuda kusañulu yapwile lika munzinzime wa ngila mpundu ya kulemeselamo Njambi ije yakele na kwija kulutwe. Ngeci, tunapande kuzibisisa mwamubwa ngila yanabwahesa Yehova ya kukonekelamo bubi bwetu mangana twase kumulemesa mu ngila inapande. Twesekeseni “munzinzime” (ngila ibalemeselelemo Njambi Bajuda) na “cuma haco” (ngila ibali na kulemeselamo Njambi baka-Kristu), kwesekesa nomu mubanalumbunwina mu mukanda wa Bahebelu. Kulinga ngoco kutukwasa tuzibisise mwamubwa tempele ya ku sipilitu nomu muinatukundamena.

6. Tabanakele yakele na cipangi muka?

⁶ Ngila ibalemeselelemo Njambi Bajuda. Byuma byendekele Paulu byemanene ha tabanakele yashimbikile Mosesa mu 1512 B.C.E. (Taleni cipalo ca “Ngila Ibalemeselelemo Njambi Bajuda na Ngila Ibali na Kulemeselamo Njambi Baka-Kristu.”) Tabanakele yapwile ngwe tenti, co hakulibanga Baisalele bakele na kuyambata na kujaluka nayo kwoshe kubakele na kuya. Baipangesele ha myaka ya kweta ku 500 kweta noho habatungilile tempele mu Jelusalema. (Kutu 25:8, 9; Kula 9:22) Ei tabanakele nambe ‘tenti ya kuliwanena’ yapwile mwela kubakele na kulikungulwila Baisalele mangana balemese Njambi na kumwana milambu. (Kutu 29:43-46) Nameme ngoco, tabanakele yemaneneneko lalo byuma byakama bibabwaheselele baka-Kristu bije byakele na kwija kulutwe.

7. Tempele ya ku sipilitu yashangumukile mwaka uka kukalako?

⁷ Ngila ibali na kulemeselamo Njambi baka-Kristu. Tabanakele ije yakeleko kusañulu yapwile “munzinzime wa byuma bya mwilu,” co yemanenene tempele yakama ya Yehova ya ku sipilitu. Paulu wendekele ngwendi “ei tenti [nambe tabanakele] inapu cifwisa ca byuma biliko ha simbu ino.” (Hebe 8:5; 9:9) Co ha simbu yasonekelele Bahebelu mukanda, ei tempele ya ku sipilitu te kuili. Yashangumukile kukalako mu 29 C.E. Ou ukewo mwaka ubambwitikile Yesu na kumubwabesa na sipilitu ya kujela, co wapwile “kapilistu wakama wahakamwa” wa Yehova mu tempele ya ku sipilitu. c—Hebe 4:14; Bili 10:37, 38.

8-9. Kwesekesa na mukanda wa Bahebelu 7:23-27, kuliseza muka kwakama kuli mukati ka tupilistu bahakamwa ba Baisalele na Kapilistu wakama Wahakamwa, Yesu Kristu?

⁸ Ngila ibalemeselelemo Njambi Bajuda. Kapilistu wahakamwa bamwanene nzili ya kwimanena banu kuli Njambi. Yehova ikeye wangwile Aloni kupwa kapilistu wahakamwa wa Baisalele wakulibanga mubakundikile tabanakele. Oloni ngwe mwalumbunwinine Paulu, “babangi bapwile tupilistu bakuswanesa, mwafwa kutsa kwabonowesele kutwalelelaho kupwa tupilistu.” d (Tandeni Bahebelu 7:23-27.) Co lalo mwafwa ya kujeneka kulumbunuka, aba tupilistu bahakamwa bapandele kwana milambu ya kukonekela bubi bwabo. Oku kukekwo kuliseza kwakama kuli mukati ka tupilistu bahakamwa ba Baisalele na kapilistu wakama wahakamwa, Yesu Kristu.

⁹ Ngila ibali na kulemeselamo Njambi baka-Kristu. Ha kupwa Kapilistu wetu Wahakamwa, Yesu Kristu napu “muka-kupanga . . . mu tenti ya busunga yashimbikile Yehova keti munu.” (Hebe 8:1, 2) Paulu walumbunwine ngwendi “mwafwa Yesu ikeye atwalelelaho kuyoya myaka yoshe, wahi amuswana ha bupilistu bwendi.” Paulu watwaleleleleho lalo ngwendi Yesu “wa kujeneka kujwala, ibanangununa kuli baka-bubi,” co lalo kalifwile na tupilistu bahakamwa ba Baisalele mwafwa ‘kapandele kwana milambu ya bubi bwendi ha litangwa na litangwa.’ Tusimutwiyenioni ha kuliseza kuli mukati ka mitula na milambu ibakele na kwana kwesekesa na ngila ibalemeselelemo Njambi Bajuda na ngila ibali na kulemeselamo Njambi baka-Kristu.

10. Milambu ibakele na kwana ha mutula wa kopa yemanenene bika?

¹⁰ Ngila ibalemeselelemo Njambi Bajuda. Ku cikolo ca tabanakele hanja kwakele mutula wa kopa habakele na kwanena Yehova milambu ya tusitu. (Kutu 27:1, 2; 40:29) Oloni ije milambu kuyasele kulingisa banu babakonekele bubi bwabo mu kushula. (Hebe 10:1-4) Milambu ya tusitu ibatwaleleleleho kulambula ku tabanakele yemanenene  mulambu wa Yesu uje wakupatwile banu ku bubi mu kushula.

11. Ha mutula muka halyanene Yesu kupwa mulambu? (Bahebelu 10:5-7, 10)

¹¹ Ngila ibali na kulemeselamo Njambi baka-Kristu. Yesu wazibukile ngwendi Yehova wamutumine hano hasi mangana akwane mwonyo wendi kupwa mulambu uje upatula banu boshe. (Mate 20:28) Ngeci, ha simbu ibamumbwitikile, Yesu walyanene mangana alinge byuma mwatondela Yehova. (Iwano 6:38; Gala 1:4) Yesu wanene kuyoya kwendi ha mutula wa cifwisa uje wemanenene “cizango” ca Njambi. Yehova washakele ngwendi Munendi ane kuyoya kwendi kwa kulumbunuka mangana apatule banu. Yesu wanene kuyoya kwendi “lumolika kunahu” mangana afwike mu kushula bubi bwa banu baje bamwesa likulahelo mu mulambu wendi ha kupwa Kristu. (Tandeni Bahebelu 10:5-7, 10.) Ha simbu ino tusimutwiyeni bibyemanenene byuma byakele mukati ka tabanakele.

12. Beya babatabesele kukobela mu mulili na mulili wa tabanakele?

¹² Ngila ibalemeselelemo Njambi Bajuda. Tabanakele yalifwile mukati na bitempele bibakutungile mu Jelusalema. Mukati ka tabanakele mwakele milili ibali—“Mwela wa Kujela” na “Mwela wa Kujela Manene.” Co kwakele nanga hakati ije yangunwine ei milili ibali. (Hebe 9:2-5; Kutu 26:31-33) Mu Mwela wa Kujela mwakele bitumbikilo bya bindeya bya goldi na mutula habakele na kwenyekela isense na mesa haje habakele na kwaka makende a kumwesa kuli Njambi. Tupilistu bababwabesele bakebo lika babatabesele kukobela mu Mwela wa Kujela mangana balinge bipangi byabo bya kujela. (Kula 3:3, 7, 10) Mu  Mwela wa Kujela Manene mwakele cikasha ca cikumiiyo ca goldi cije cemanenene kukalako kwa Yehova. (Kutu 25:21, 22) Kapilistu wahakamwa ikeye lika ibatabesele kuya kusambwa ya nanga na kukobela mu Mwela wa Kujela Manene lumolika mu mwaka ha Litangwa lya Kukonekela Bubi. (Levi 16:2, 17) Mwaka na mwaka, wakele na kukobela mu Mwela wa Kujela Manene oku nambata maninga a tusitu mangana ane mulambu wa kufwika bubi bwendi na bubi bwa banu boshe. Mu kwita kwa simbu, Yehova wapangesele sipilitu yendi ya kujela mu kulumbununa bibyemanenene mpundu byuma byakele mu tabanakele.—Hebe 9:6-8. e

13. Mwela wa Kujela na Mwela wa Kujela Manene bimanena bika mu bulombelo bwa baka-Kristu?

¹³ Ngila ibali na kulemeselamo Njambi baka-Kristu. Kuli nambala ya kupwamo ya bandongesi ba Kristu babanabwabesa na sipilitu ya kujela, co bali na busamba bwa kulitila na Yehova. Aba baka-Kristu ba kupwa 144,000 bakapwa tupilistu mwilu, co bakapangela hamolika na Yesu. (Kujo 1:6; 14:1) Mwela wa Kujela wa tabanakele wimanena cifwa cibalimo baka-Kristu ba kubwabesa simbu ibacili hano hasi omwo banabapwisa bana ba Njambi ba ku sipilitu. (Loma 8:15-17) Mwela wa Kujela Manene wa tabanakele wimanena mwilu, muje mwakala Yehova. “Nanga” ije yangunwine Mwela wa Kujela ku Mwela wa Kujela Manene imanena mubila wa Yesu wa situ uje kuwasele kumulingisa aye mwilu ha kupwa Kapilistu Wakama Wahakamwa wa tempele ya ku sipilitu. Mwanene mubila wendi wa situ kupwa mulambu wa kupatula banu, Yesu washokolwelele baka-Kristu ba kubwabesa ngila ya kukayoya mwilu. Nabo banapande kuseza mibila yabo ya situ mangana batambule cikandelela cabo ca kuya mwilu. (Hebe 10:19, 20; 1 Kori 15:50) Yesu mwasangukile ku batsi, wakobelele mu Mwela wa Kujela Manene wa tempele ya ku sipilitu, muje mubakamuwana bakubwabesa boshe.

14. Kwesekesa na mukanda wa Bahebelu 9:12, 24-26, bika binalingisa tempele ya Yehova ya ku sipilitu ipwe ya kulitila?

¹⁴ Ebi byuma bimwesa bukama bwa ngila yanabwahesa Yehova ya kumulemeselamo mu ngila inapande ije inemana ha ndando ya kupatula ya Yesu Kristu na bupilistu bwendi. Kapilistu wahakamwa wa mu simbu ya Baisalele wakobelele mu Mwela wa Kujela Manene wa kupanga na maboko a banu oku nambata maninga a milambu ya tusitu. Yesu ikeye “wakobelele bene mwilu,” mwela wa kujela manene kutubakana myela yoshe mangana akasholoke kuli Yehova. Waketesele seho ya buyoye bwendi bwa kulumbunuka bwakele nabwo ha simbu yakele hano hasi mu kutwimanenako “mangana amanese bubi kwitila mu mulambu wendi babenya.” (Tandeni Bahebelu 9:12, 24-26.) Mulambu wa Yesu ukewo unalingisa Njambi ase kukonekela bubi bwa banu boshe. Ngwe mutumwena, nameme tuli na lilabelelo lya kuyoya mwilu nambe hasi tubaboshe twasa kulemesa Yehova mu tempele yendi ya ku sipilitu.

15. Beya bapangelele mu cipango ca tabanakele?

¹⁵ Ngila ibalemeselelemo Njambi Bajuda. Tabanakele yakele na cipango cimo cakama, mwela wakama uje kuwakele na byuma byabingi. Tupilistu bakele na kupangela bipangi byabo omu mu cipango. Mutula wa goldi uje ubakele na kupangesa mu kwana milambu ya tusitu wakele mu cipango, hamolika na lilonga lya kopa muje mwakele mema abakele na kupangesa tupilistu mu kulijelesa simbu kanda balinge bipangi byabo bya kujela. (Kutu 30:17-20; 40:6-8) Bitempele bibakutungile munima nabyo byakele na cipango ca hanja mubakele na kwimana baje kubapwile tupilistu mangana balemese Njambi.

16. Beya bali na kupangela mu cipango na cipango ca tempele ya ku sipilitu?

¹⁶ Ngila ibali na kulemeselamo Njambi baka-Kristu. Simbu kanda baye mwilu na kukapangela  hamo na Yesu ha kupwa tupilistu, bakubwabesa bali na kupangela Njambi mu kulongwa mu cipango ca mukati ca tempele ya ku sipilitu. Lilonga lyakama lya kopa lije lyakele na mema lije lyakele mu cipango ca tabanakele na mu bipango bya bitempele bikanukisa bakubwabesa hamolika na baka-Kristu boshe kupwa ba kujela ku mubila na ku sipilitu. “Mbunga yakama” ije ili na kukwasa mu kulongwa bandolome ba Kristu ba kubwabesa ili na kulemesela Yehova kuli? Kapositolo Iwano wamwene ei mbunga yakama ‘inemana kulutwe lwa litanda,’ co oku kwimana kwayo kwimanena cipango ca hanja hano hasi muje mubali na ‘kupangela Njambi cipangi ca kujela butsiki na mutanya mu tempele yendi.’ (Kujo 7:9, 13-15) Twabezika manene Yehova mwanatutabesa kumupangela mu tempele yendi ya ku sipilitu yakama!

17. Milambu muka itunabezika kwana Yehova?

¹⁷ Ano matangwa baka-Kristu boshe banabezika kwana Yehova milambu omwo bali na kupangesa simbu yabo, nzili yabo na byuma bibali nabyo ku mubila mu kukundwiya Bumwene bwa Njambi. Ngwe mwalekelele kapositolo Paulu baka-Kristu ba Bahebelu, netu “simbu yoshe twaneni Njambi mulambu wa kushangazala, kulumbununa bushuka bwa mu tunwa twetu tuje tukambulula lizina lyendi.” (Hebe 13:15) Twasa kumwesa ngwetu twakandelela kuli Yehova ha kututabesa kumulemesa nga tumupangela na mbunge yetu yoshe.

18. Kwesekesa na mukanda wa Bahebelu 10:22-25, byuma muka bitunapande kulinga simbu yoshe?

¹⁸ Tandeni Bahebelu 10:22-25. Simbu kanda amanese mukanda wasonekelele Bahebelu, Paulu wendekele byuma bya kuliseza-seza byalibungila mu kulemesa Yehova bije kutwapandele kwombwanesa. Ebi binambateselela kulombela kuli Yehova, kwambulwila bakwetu muzimbu waubwa, kuliwana hamo ha kupwa cikungulukilo na kulishongangeya umo na mukwabo ‘maneneni omwo tuli na kumona ngwetu litangwa lya Yehova lili na kushwena muyehi.’ Kangelo ka Yehova wendekele ngwendi: “Lemesa Njambi!” Wendekele awa majwi lubali mangana amwese seho ya kulinga ngoco. (Kujo 19:10; 22:9) Keti twibale obu busunga bwa kuloba buje bunatalesa ku tempele yakama ya Yehova ya ku sipilitu na kubezika cituli naco mwafwa ya kututabesa kulemesa Njambi yetu uje wapwa wakama manene!