1. ¿Toni kijtoua se ángel, uan toni techpaleuia maj tikchiuakan?

 KOMO se ángel mitsonnojnotsaskia, ¿tikonkakiskia? Itech nejin tonalmej se ángel kinnojnotstok “nochin akin pouij itech tataman altepemej, itech tataman uejueyi kalyetonij, akin tajtouaj tataman tajtolmej uan tataman ininxolal”. ¿Toni kijtoua? “Xikmojkatokakan Dios uan xikueyitalikan [...] xikueyichiuakan akin kichijchiuak iluikak, taltikpak, ueyiat uan ameyalmej” (Apoc. 14:​6, 7). Tinochin moneki tikueyichiuaskej Jehová porin yejua akin yekmelauj Dios. Semi tiktasojkamatij maj ueli tikueyichiuakan itech iueyi templo.

2. ¿Toni itemplo Jehová? (No xikonita recuadro “ Tein amo kijtosneki nejon templo”).

² ¿Toni nejon templo uan kani itech Biblia ika motajtoua? Nejon templo amo se kali, ta tein Jehová kiixtalij para tikueyichiuaskej kemej yejuatsin kineki, uan ueli tikchiuaj nejin porin Jesús toka momikilij. Tatitanil Pablo okachi kimelauak nejin itech carta tein kinijkuilouilij tokniuan hebreos akin nemiaj Judea itech yekinika siglo. b

3, 4. ¿Keyej Pablo ininka motekipachojtoya tokniuan hebreos, uan keniuj kinpaleuij?

³ ¿Keyej Pablo kintajkuilouilij tokniuan hebreos akin nemiaj Judea? Yekinika para kinyolchikauas. Achto miakej kitojtokayaj inintaneltokalis judíos uan satepan mochiujkej imomachtijkauan Jesús, yejua ika xa akin taixyekanayaj itech taneltokalis kinkejkelouayaj. ¿Keyej? Porin imomachtijkauan  Cristo amo kipiayaj se templo kampa kiueyichiuaskiaj Dios ijkon kemej judíos, nion se altar kampa kinchichinoskiaj tapialmej uan amo no kinpiayaj tiopixkamej. Nejin xa kichiuak maj amo kuali momachilikanok imomachtijkauan Cristo uan maj amo semi takuaujtamatikanok (Heb. 2:1; 3:​12, 14). Sekin xa hasta kinemiliayaj oksepa kitojtokaskej inintaneltokalis judíos.

⁴ Ojpatika, Pablo kiniluij tokniuan hebreos ke amo mochikaujtoyaj kiajsikamatiskej tamachtilis tein okachi yankuik oso tein okachi ouij tein kemej yeskia “tapalol” tein moajsi itech iTajtol Dios (Heb. 5:​11-14). Sekin kichiuayajok tein iTanauatil Moisés kijtouaya. Sayoj ke Pablo kinmelauilij ke tapialmej tein tanauatil kijtouaya maj kinchichinokan amo uelia senkis kintapojpoluiaya. Yejua ika nejon tanauatil amo mokuiaok. Satepan tatitanil Pablo kinmachtij seki de nejon tamachtilismej tein ouijkej. Kinelnamiktij ke kemej Jesús momikilij, ueliskia ‘kichiaskej tein okachi kuali’, tein yekmelauj kinpaleuiskia maj motokikan iuan Dios (Heb. 7:​18, 19).

5. ¿Toni moneki tikajsikamatiskej uan keyej?

⁵ Pablo kinmelauilij tokniuan hebreos keyej okachi kuali katka kemej kiueyichiuayaj Jehová uan amo kemej achto kiueyichiuayaj. Kijtoj ke kemej kiueyichiuayaj Dios itech inintaneltokalis judíos “sayoj kiixnextiaya tein monekia mochiuas”. Uan no kijtoj: “Sayoj ke Cristo kinextia tein melauak” (Col. 2:17). Se yekauil sayoj kiixnextia aksa oso teisa, sayoj ke amo yekmelauj yejua. No ijkon, kemej judíos kiueyichiuayaj Dios kemej yeskia sayoj katka se yekauil porin satepan okachi kuali kiueyichiuaskiaj. Semi moneki maj tikajsikamatikan keniuj Jehová kiixtalij maj tikueyichiuakan. ¿Keyej? Porin sayoj ijkon ueli techtapojpoluia uan techkaua maj tikueyichiuakan kemej yejuatsin kineki. Maj tikitakan keniuj amatajkuilol Hebreos kijtoua ke taman kemej judíos kiueyichiuayaj Dios uan kemej kiueyichiuayaj akin kichiuayaj kemej Cristo. Ijkon okachi kuali tikajsikamatiskej toni kiixnextia itemplo Jehová uan tein moneki tikchiuaskej tejuan.

6. ¿Toni kichiuayaj itech takenkal?

⁶ Kemej judíos kiueyichiuayaj Dios ne uejkauj. Keman Pablo ika tajtoj itemplo Jehová, kijtoj ke tamati kemej takenkal tein Moisés kichijchiuak itech xiuit 1512 achto  ke ualaskia Jesús (xikonita kampa kijtoua “Kemej judíos kiueyichiuayaj Dios ne uejkauj uan kemej kiueyichiuayaj akin kichiuaj kemej Cristo”). Kampa nochin israelitas mosentiliayaj para kiueyichiuaskej Dios uan kinchichinoskej tapialmej motokaytiaya “takenkal” (Éx. 29:​43-46). Israelitas nochipa kiuikatinemiaj nejon takenkal kampa yayaj itech taluakyan (Éx. 25:​8, 9; Núm. 9:22). Uan kikuikej kemej 500 xiujmej hasta keman kichijchiujkej templo ompa Jerusalén. Sayoj ke takenkal no kiixnextij teisa tein mochiuaskia amo uejkaua tein semi kuali uan kinpaleuiskia akin kichiuaj kemej Cristo.

7. ¿Kemanian itekitikauan Dios peuak kiueyichiuaj kemej moneki?

⁷ Kemej kiueyichiuaj Dios akin kichiuaj kemej Cristo. Takenkal “kinextia tein mochiua ne iluikak” uan kiixnextia iueyi templo Jehová. Pablo kijtoj: “Nejin takenkal kiixnextia tein axkan mochiujtok” (Heb. 8:5; 9:9). Keman kintajkuilouilij tokniuan hebreos, kiueyichiujtoyajya Jehová kemej monekia, peuak ijkon kiueyichiuaj itech xiuit 29. Itech nejon xiuit Jesús moauij uan Dios kiixpejpenak ika ichikaualis, uan peuak tekiti kemej ‘iueyi tayekankatiopixkat’ Jehová itech itemplo (Heb. 4:14; Hech. 10:​37, 38). c

8, 9. Kemej kijtoua Hebreos 7:​23-27, ¿keyej taman katkaj tiopixkamej ompa Israel uan ueyi Tayekankatiopixkat Jesucristo?

⁸ Kemej judíos kiueyichiuayaj Dios ne uejkauj. Tayekankatiopixkat kiixnextiaya ixolal Dios. Yekinika tayekankatiopixkat tein kipiakej israelitas katka Aarón, uan Jehová kiixtalij keman kitemaktijkaj takenkal. Sayoj ke Pablo kijtoj: “Kemej tiopixkamej momikiliayaj amo ueliaj kisentokayaj ika nejon tekit, yejua ika monekia maj miakej tiopixkamej moixpapatatiakan” (xikonixtajtolti Hebreos 7:​23-27). d Uan no, kemej nejon tayekankatiopixkamej no katkaj tajtakolejkej, monekia kinchichinoskej tapialmej para maj Dios kintapojpolui. Nejin kinextia keniuj tel taman katkaj tayekankatiopixkamej ompa Israel uan ueyi Tayekankatiopixkat, Jesucristo.

⁹ Kemej kiueyichiuaj Dios akin kichiuaj kemej Cristo. Toueyi Tayekankatiopixkat Jesucristo, “tekiti [...] itech yekmelauj takenkal tein kichijchiuak Jehová uan amo se takat” (Heb. 8:​1, 2). Pablo kijtoj ke kemej Jesús “nemi nochipaya, amo moneki maj kiixpatakan”. Uan no, kijtoj ke Jesús ‘yolchipauak, amo tajtakolej’, uan ke “amo moneki mojmostaj kimaktilis Dios tein kipaleuis maj kitapojpoluikan itajtakoluan”, porin yejua amo katka kemej oksekin tiopixkamej ompa Israel. Axkan maj tikitakan toni kiixnextia altar uan keman kinchichinouayaj tapialmej.

10. ¿Toni kiixnextij keman kinchichinouayaj tapialmej itech altar tein chijchiujtoya ika cobre?

¹⁰ Kemej judíos kiueyichiuayaj Dios ne uejkauj. Ikalakyan takenkal yetoya se altar tachijchiuj ika cobre kampa kimaktiliayaj Jehová tapialmej (Éx. 27:​1, 2; 40:29). Sayoj ke tein kimaktiliayaj Jehová amo uelia kichiuaya maj senkis kintapojpolui israelitas (Heb. 10:​1-4). Keman miakpa kinchichinouayaj tapialmej itech takenkal, kiixnextij tein motemakaskia satepan  tein kichiuaskia maj senkis kintapojpoluikan nochin.

11. ¿Toni kiixnextia altar kampa Jesús motemaktij? (Hebreos 10:​5-7, 10).

¹¹ Kemej kiueyichiuaj Dios akin kichiuaj kemej Cristo. Jesús kimatia ke Jehová kiualtitanka nikan taltikpak para maj kinmakixtiki nochin (Mat. 20:28). Yejua ika keman Jesús moauij, motemakak para kichiuas tein Jehová kinekia (Juan 6:38; Gál. 1:4). Kemej yeskia motemaktiskia itech se altar. Nejon altar kiixnextia tein Dios ‘kinekia’ maj mochiua, uan Jehová kinekia maj iKonetsin toka motemaktiani. Jesús “motemaktij sayoj sepa uan nejon tapaleuia” para maj nochin akin itech takuaujtamatij kintapojpoluikan nochipaya (xikonixtajtolti Hebreos 10:​5-7, 10). Axkan ika titajtotij keniuj chijchiujtoya taijtik den takenkal uan toni kiixnextia seki taman tein ompa yetoya.

12. ¿Akoni uelia kalakia itech cuartos den takenkal?

¹² Kemej judíos kiueyichiuayaj Dios ne uejkauj. Takenkal uan templos tein satepan kinchijchiujkaj ompa Jerusalén sayoj se taman kemej chijchiujtoyaj. Ojkan xeliujtoya: kampa “Yektik” uan “kampa Okachi Yektik”, kixelouaya se ueyi tasal (Heb. 9:​2-5; Éx. 26:​31-33). Kampa Yektik moajsia se tauilketsaloni tachijchiuj ika oro, se altar kampa kichichinouayaj kopal uan se mesa tein kipiaya pantsin tein kimaktiliayaj Dios. Sayoj “akin kinixtalijkaj kemej tiopixkamej” ueliaj kalakiaj kampa Yektik  para kichiuaskej tein Jehová kinnauatijka (Núm. 3:​3, 7, 10). Kampa Okachi Yektik yetoya tatiochiualkaxon, tein chijchiujtoya ika oro uan kiixnextiaya ke Jehová ompa yetoya (Éx. 25:​21, 22). Sayoj tayekankatiopixkat uelia kipanauiaya ueyi tasal uan kalakia kampa Okachi Yektik. Sejse xiuit kalakia ompa, kiuikaya iesyo tapialmej para maj kintapojpoluikan inintajtakoluan nochin uan no itajtakoluan yejua (Lev. 16:​2, 17). Satepan Jehová kitematiltij ika ichikaualis toni kiixnextiaya tein yetoya itech takenkal (Heb. 9:​6-8). e

13. ¿Toni kiixnextia kampa Yektik uan kampa Okachi Yektik?

¹³ Kemej kiueyichiuaj Dios akin kichiuaj kemej Cristo. Moajsij 144 mil tokniuan akin Dios kinixpejpenak ika ichikaualis uan akin tel kualtsin iuan mouikaj. Yejuan tekitiskej kemej tiopixkamej ompa iluikak iuan Jesús (Apoc. 1:6; 14:1). Keman yetokejok nikan taltikpak, Dios kinixpejpena ika ichikaualis uan kinselia kemej ikoneuan, cuarto kampa Yektik tein kipia takenkal, kiixnextia keniuj tel kualtsin mouikaj iuan Dios (Rom. 8:​15-17). Cuarto kampa Okachi Yektik kiixnextia iluikak kampa nemi Jehová. “Ueyi tasal” tein kixelouaya tein Yektik uan tein Okachi Yektik kiixnextia inakayo Jesús keman yetoya nikan taltikpak. Keman Jesús kipiaya inakayo, amo uelia yaya iluikak para mochiuas toueyi Tayekankatiopixkat itech itemplo Jehová. Keman Jesús momikilij para techmakixtis kichiuak maj tokniuan taijitalmej uelikan yakan iluikak. Sayoj ke yejuan amo uelis yaskej iluikak ika ininnakayo uan ininomiyo (Heb. 10:​19, 20; 1 Cor. 15:50). Satepan ke Jesús oksepa nemik, kalakik kampa Okachi Yektik itech itemplo Jehová, kampa ajsiskej nochin tokniuan taijitalmej.

14. Kemej kijtoua Hebreos 9:​12, 24-26, ¿keyej kemej Jehová kiixtalij maj tikueyichiuakan yejua tein okachi kuali?

¹⁴ Kemej Jehová kiixtalij maj tikueyichiuakan yejua tein okachi kuali uan ijkon kiixtalij porin Jesús toka momikilij uan mochiuak toueyi Tayekankatiopixkat. Kampa Okachi Yektik tein kipiaya takenkal kimachijchiujkaj israelitas uan tayekankatiopixkat ompa kiuikaya iesyo tapialmej. Sayoj ke Jesús kalakik kampa yekmelauj Okachi Yektik: “ne iluikak”, iixpan Jehová. Ompa kimaktilij inemilis tein amo tajtakolej para techmakixtis tinochin uan “kiixpolos tajtakol porin motemaktij” (xikonixtajtolti Hebreos 9:​12, 24-26). Kemej Jesús toka momikilij Jehová ueli techtapojpoluia totajtakoluan. Axkan tikitatij keniuj tinochin uelis tikueyichiuaskej Jehová itech itemplo maski tiaskej iluikak oso tinemiskej nikan taltikpak.

15. ¿Akonimej kitekitiliayaj Dios kalixpan den takenkal?

¹⁵ Kemej judíos kiueyichiuayaj Dios ne uejkauj. Kalixpan den takenkal kampa tiopixkamej kichiuayaj tein Jehová kinnauatiaya taueyika katka uan tatsaktoya. Kalixpan yetoya ueyi altar tein chijchiujtoya ika cobre kampa tiopixkamej kinchichinouayaj tapialmej. No yetoya se ueyi kaxit tein chijchiujtoya ika cobre kampa tiopixkamej mopajpakayaj achto ke kichiuaskej tein Jehová kinnauatiaya (Éx. 30:​17-20; 40:​6-8). Itech templos tein satepan kinchijchiujkej no ojkan xeliujtoyaj, yekinika katka kalampa kampa se kalakteua para se ajsis templo, uan ompa ueliaj kalakiaj akin amo katkaj tiopixkamej para kiueyichiuaskej Dios, uan kalixpan den templo ompa  kampa tiopixkamej kichiuayaj tein Jehová kinnauatiaya.

16. ¿Akonimej kitekitiliayaj Jehová kalixpan den templo uan kalampa kampa se kalakteua para se ajsis templo?

¹⁶ Kemej kiueyichiuaj Dios akin kichiuaj kemej Cristo. Tokniuan taijitalmej akin yetokejok nikan taltikpak kuali kitekitilijtokej Jehová kemej yeskia kalixpan den takenkal. Ijkon kichiujtokej achto ke yaskej iluikak uan tekitiskej kemej tiopixkamej iuan Jesús. Ueyi kaxit tein kipiaya at tein yetoya kalixpan den takenkal uan kalixpan den templo, kinelnamiktia yejuan uan nochin akin tiktekitiliaj Jehová ke semi moneki maj tichipaujkej ika tein tikchiuaj uan kemej tikueyichiuaj Dios. ¿Uan kani kiueyichiuaj Dios nochin akin kichiaj nemiskej nikan taltikpak uan kinpaleuiaj iikniuan Cristo? Tatitanil Juan kinitak ke “ijkatoyaj iixpan ueyi silla” uan kitekitiliayaj Dios “youalintonal itech itemplo”. Akin kichiaj nemiskej nikan taltikpak, kiueyichiuaj Dios kemej yeskia kalampa kampa se kalakteua para se ajsis templo (Apoc. 7:​9, 13-15). ¡Semi tiktasojkamatiliaj Jehová porin techkaua maj ueli tikueyichiuakan itech itemplo!

17. ¿Toni uelis tikmakaskej Jehová?

¹⁷ Tinochin akin tiktekitiliaj Jehová ueli tikmakaj totiempo, tochikaualis uan tein tikpiaj para tikpaleuiskej iTaixyekanalis. Tatitanil Pablo kiniluij tokniuan hebreos ke tiuelij ‘tikueyitaliaj Dios itechkopa Jesús, uan keman tikueyitaliaj kemej yeskia tikmaktilijtoskiaj Dios se tapialtsin. Ika totenoj tikteixmatiltiaj itokay’ (Heb. 13:15). Ueli tiknextiaj ke tikpatiuitaj tiktekitiliskej Jehová keman tikuij totiempo, tochikaualis uan tein tikpiaj.

18. Kemej kijtoua Hebreos 10:​22-25, ¿toni moneki nochipa tikchiujtoskej? ¿Uan toni amo keman moneki tikelkauaskej?

¹⁸ (Xikonixtajtolti Hebreos 10:​22-25). Itech itamian amatajkuilol Hebreos, Pablo kijtoj seki taman tein moneki nochipa tikchiuaskej para tikueyichiuaskej Jehová. Kijtoua ke semi moneki maj tiktataujtikan Jehová, maj ika tikinnojnotsakan oksekin tein tikchiaj maj mochiua, maj timosentilikan iniuan tokniuan uan maj timosenyolchikauakan, “okachiok porin tikitaj ke motokia” itonal Jehová (Heb. 10:​22-25). Itech capítulos tein ika tami amatajkuilol Apocalipsis, iángel Jehová kijtoua: “¡Xikueyichiua Dios!”. Ojpa kijtoj para kinextis ke nejin semi moneki (Apoc. 19:10; 22:9). Maj amo keman tikelkauakan nochi tein timomachtijkej de itemplo Jehová uan ke tikpiaj se ueyi tatiochiualis maj ueli tikueyichiuakan.