Olole evideo ziriho

Olole emyanzi erimwo

ECIGABI C’OKUYIGA 45

Oshagalukire Olukengwa Ogwerhe lw’Okuharamya omu Hekalu ya Yehova y’Ekiroho

Oshagalukire Olukengwa Ogwerhe lw’Okuharamya omu Hekalu ya Yehova y’Ekiroho

“Muharâmye Lulema w’amalunga n’igulu.”—MAF. 14:7.

LWIMBO 93 Bariki Mikutano Yetu

EBI RHWAYIGA a

1. Bici malahika ali aderha, na bici oko kuhugwîre kuli rhwe?

 ERHI malahika akakuganiza, ka wanayumvirhiza ebi alonza okukubwira? Ene, malahika ali aganiza abantu ba “ngasi mulala, na ngasi bûko, na ngasi lulimi, na ngasi ishanja.” Bici ali ababwira? “Murhinye Nyamuzinda, munamuhê irenge . . . Muharâmye Lulema w’amalunga n’igulu.” (Maf. 14:6, 7) Yehova ye Nnâmahanga muguma w’okuli ngasi muntu ashinganine aharamye. Rhushinganine rhube ba kuvuga omunkwa bwenene okubona arhuhîre obulyo bwinja bw’okumuharamya omu hekalu yage nnene!

2. Ehekalu ya Yehova y’ekiroho byo bici? (Olole n’ecisanduku cidesire “ Ebi Ehekalu y’Ekiroho Erhali.”)

2 Ehekalu y’ekiroho byo bici kobinali, na ngahi rhwakabona emyanzi ehânyire amahugûlo lugenda yo? Ehekalu y’ekiroho erhaba nyumpa y’okunali. Guba mupango Yehova ahizireho ly’abantu bamuharamya omu njira ayemire kugerera enterekêro y’engombôlo ya Yezu. Entumwa Paolo yahugwîre ogo mupango omu maruba ayandikiraga Abakristu Bahabraniya b’omu myaka igana mirhanzi bal’ilamire omu Yudeya. b

3-4. Bici byarhumaga Paolo ayandikira Abakristu Bahabraniya bal’ilamire omu Yudeya amaruba, na gurhi abarhabiremwo?

3 Bici byarhumaga Paolo ayandikira Abakristu Bahabraniya bal’ilamire omu Yudeya amaruba? Bibonekine oku hali birhumire bibirhi by’obulagirire. Ecirhumire cirhanzi, kwali kubaha omurhima. Banji muli bo bakuliraga omw’idîni ly’Eciyahudi. Abakulu b’er’idîni lyabo ly’embere bakag’ibashekera okubona babîre Bakristu. Bulya gurhi? Bulya Abakristu barhal’igwerhe hekalu nyinja bwenene y’okuharamizamwo, barhal’igwerhe mazabahu g’okuherako Nnâmahanga enterekêro, barhanal’igwerhe bakuhani b’okubajirira omukolo omu hekalu. Oko kwakavunyire abanafunzi ba Kristu omurhima kwakanarhumire obuyemere bwabo bwazambanya. (Hb. 2:1; 3:12, 14) Ciru oko kwakashumize baguma na baguma muli bo bagaluke omw’idîni ly’Eciyahudi.

4 Bwa kabirhi, Paolo ayeresa abo Bakristu Bahabraniya oku barhakag’ijira obushiru boshi-boshi lyo bahugûkwa enyigirizo mpyahya z’ekiroho erhi enyigirizo nzibu z’ekiroho, ko kuderha “ebiryo bizibu” biba omu Kanwa ka Nnâmahanga. (Hb. 5:11-14) Bibonekine oku baguma na baguma muli bo bacir’icishwekire oku Irhegeko lya Musa. Cikone, Paolo abahugûlira oku, enterekêro zal’ihûnyirwe n’Irhegeko lya Musa zirhakahashire okukula ecaha loshi-loshi. Co cirhumire, er’Irhegeko lyali “lyàrhenzibwe.” Muli ntyo, Paolo abayigiriza nyigirizo nguma na nguma nzibu. Akengeza ababo Bakristu lugenda “obulangalire bulushire” buyimangire oku nterekêro ya Yezu yakabarhabire kobinali “okuyemera [okuyegera, NWT] Nnâmahanga.”—Hb. 7:18, 19.

5. Bici biganirirwe omu citabu c’Abahabraniya rhushinganine rhuhugûkwe, na bulya gurhi?

5 Paolo ahugûlira bene wabo Bahabraniya bulya gurhi enjira yabo y’okuharamya y’Ecikristu yali nyinja bwenene kulusha enjira yabo y’okuharamya y’omu mango g’embere. Enjira y’okuharamya y’Abayahudi kushimbana n’Irhegeko cali “cizunguzungu cône c’ebyaciyisha, ci okuli kwônene guli mubiri gwa Kristu.” (Kl. 2:17) Ecizunguzungu ca kantu kalebe eba nshusho kone y’ako kantu, cikone eco cizunguzungu karhaba ako kantu ko na nnene. Ko n’oko, enjira y’okuharamya y’Abayahudi cali cizunguzungu kone c’enjira nyinja bwenene y’okuharamya yakayishire. Rhushinganine rhuhugûkwe omupango Yehova ahizireho lyo rhubabalirwa ebyahya birhu n’okumuha enterekêro ayemire. Lekagi rhushushanye ’ecizunguzungu’ (enjira y’okuharamya y’Abayahudi y’omu mango ga mîra) n’“okuli” (enjira y’okuharamya y’Ecikristu), nk’oku bihugwîrwe omu citabu c’Abahabraniya. Omu kujira ntyo, rhawanahugûkwa bwinja ehekalu y’ekiroho na gurhi erhuyerekiremwo.

IHEMA LY’ENTIMANANO

6. Gurhi ihema ly’entimanano lyakag’ikolesibwamwo?

6 Enjira y’okuharamya y’Abayahudi. Enganîro za Paolo zal’iyimangire okw’ihema ly’entimanano Musa ahiragaho omu mwaka gwa 1512 Embere za Kano Kasanzi Kirhu (E.K.K.K.). (Olole etablo edesire “Enjira y’Okuharamya y’Abayahudi—Enjira y’Okuharamya y’Ecikristu.”) Oku murhondero, ihema ly’entimanano yali nyumpa y’ihema Abaisraheli bakag’iheka ngasi hantu bakag’ihamira. Bakolesize er’ihema omu myaka hofi 500 kuhika amango ehekalu yayubakagwa omu Yeruzalemu. (Lub. 25:8, 9; Mib. 9:22) Er’“ihema ly’okushimanana [erhi ly’entimanano]” hali hantu h’obulagirire Abaisraheli bakag’iyegera Nnâmahanga omu kumuharamya n’okumuha enterekêro zabo. (Lub. 29:43-46, Mashi Bible) Cikone, kandi ihema ly’entimanano lyal’ishushanyize kantu kalebe kinja bwenene kakayishire Abakristu.

7. Mangaci ehekalu y’ekiroho yarhonderaga okubaho?

7 Enjira y’okuharamya y’Abakristu. Ihema lya mîra ly’entimanano cali “cizunguzungu c’eby’omu mpingu,” lyanal’ishushanyize ehekalu nnene ya Yehova y’ekiroho. Paolo adesire oku er’ihema “luli lwiganyo lwa gano mango ga buno.” (Hb. 8:5; 9:9) Co cirhumire, omu mango Paolo ayandikiraga Abahabraniya, ehekalu y’ekiroho yalikola eriho. Yarhondezibagwa omu mwaka gwa 29 Kano Kasanzi Kirhu (K.K.K.). Ogo mwaka lyo Yezu abatizibagwa, ashîgwa amavurha kugerera iroho litagatifu, anarhondera akola nka “kuhani mukulu bwenene” wa Yehova omu hekalu y’ekiroho. cHb. 4:14, NWT; Ebj. 10:37, 38.

KUHANI MUKULU

8-9. Kushimbana n’Abahabraniya 7:23-27, lubero luhi lunene luliho egarhi k’abakuhani bakulu Baisraheli, na Kuhani Mukulu bwenene, Yezu Kristu?

8 Enjira y’okuharamya y’Abayahudi. Kuhani mukulu akag’iyimangira olubaga embere za Nnâmahanga. Haruni, kuhani mukulu murhangiriza w’ishanja ly’Abaisraheli, ahiragwaho na Yehova amango ihema ly’entimanano lyahânagwa emwa Yehova. Cikone, nk’oku Paolo anahugûlaga, “abandi bàli badâhwa [bakuhani] banji, bulyala olufû lurhazigaga bayorha ensiku zoshi.” d (Osome Abahabraniya 7:23-27.) Na bulya barhali bimana, abo bakuhani bakulu bal’igwasirwe bakahâna enterekêro enyanya z’ebyaha byabo bo nnene. Olo lo lubero lunene bwenene luliho egarhi ka bakuhani bakulu b’ishanja ly’Abaisraheli na Kuhani Mukulu Bwenene, Yezu Kristu.

9 Enjira y’okuharamya y’Abakristu. Nka Kuhani Mukulu, Yezu Kristu “ali ajira omukolo . . . omw’ihema ly’okuli. Nyamuzinda ye waligwikaga, lirhagwikagwa na muntu.” (Hb. 8:1, 2, Mashi Bible) Paolo ahugwîre oku “bulyala [Yezu] abâho ensiku n’amango, obudâhwa [obukuhani] bwage burhakayurha.” Paolo ayushwire oku Yezu ‘arhalikwo ishembo, arhalukira haguma n’abanya-byaha’ n’oku lubero n’abakuhani bakulu b’ishanja ly’Abaisraheli, “yehe nta bulagirire agwerhe, aka abandi badâhwa [bakuhani] bakulu b’okurhûla enterekêro ngasi lusiku” enyanya z’ebyaha byabo. Rhuganirirage olubero luliho egarhi k’amazabahu n’enterekêro zakag’ihânwa omu njira ya mîra y’okuharamya y’Abayahudi n’enjira y’okuharamya y’Abakristu.

AMAZABAHU N’ENTEREKÊRO

10. Bici enterekêro zakag’ihânwa oku mazabahu g’amarhale zal’ishushanyize?

10 Enjira y’okuharamya y’Abayahudi. Aha mbuga z’omuhango gw’ihema ly’entimanano hali amazabahu g’amarhale bakag’iherako Yehova enterekêro z’ensimba. (Lub. 27:1, 2; 40:29) Cikone, ezo nterekêro zirhakarhumire abantu bababalirwa ebyaha byabo loshi-loshi. (Hb. 10:1-4) Enterekêro z’ensimba zakag’igendekera zahânwa omw’ihema ly’entimanano zakag’ishushanya enterekêro nguma yakacungwire bene bantu loshi-loshi.

11. Oku mazabahu gahi Yezu acihânyire nterekêro? (Abahabraniya 10:5-7, 10)

11 Enjira y’okuharamya y’Abakristu. Yezu al’imanyire oku Yehova amurhumire hano igulu ly’ahâna obuzine bwage nka nterekêro y’engombôlo kuli bene bantu. (Mt. 20:28) Co cirhumire, erhi Yezu abatizibwa, aciyerekana ly’ajira ebi Yehova al’ilonzize. (Yn. 6:38; Gl. 1:4) Yezu acihânyire oku mazabahu g’olwiganyo gal’ishushanyize “obulonza” bwa Nnâmahanga oku Omugala ahâne obuzine bwage bwimana bwa mwene muntu nterekêro. Obuzine bwa Yezu bwahânyirwe “liguma kwa lwoshi” lyo bufunika ebyaha bya ngasi muntu wayerekana obuyemere muli Kristu. (Osome Abahabraniya 10:5-7, 10.) Lekagi rhuganirire ebi ebigabi by’endani by’ihema ly’entimanano byal’ishushanyize.

AHATAGATIFU N’AHATAGATIFU BWENENE

12. Ndi wal’iyemerirwe okuja omu ngasi cumpa c’ihema ly’entimanano?

12 Enjira y’okuharamya y’Abayahudi. Ihema ly’entimanano n’amahekalu gayubakagwa buzinda omu Yeruzalemu byal’ishushine bwenene omu ndani. Omu ndani mwali byumpa bibirhi: ‘Ahatagatifu’ n’“Ahatagatifu h’Ebitagatifu [erhi Hatagatifu Bwenene]” n’ebyo byumpa bibirhi byal’igabirwemwo n’erido. (Hb. 9:2-5; Lub. 26:31-33) Omu Hatagatifu mwali ecimanikiro c’itara c’enoro, amazabahu g’okuyokerako obuku, n’ameza g’emigati y’enterekêro. “Abakuhani bashizirwe amavurha” bone bal’iyemerirwe okuja omu Hatagatifu lyo bahikiriza emikolo yabo mitagatifu. (Mib. 3:3, 7, 10) Omu Hatagatifu Bwenene mwali isanduku ly’endagano ly’enoro lyal’ishushanyize okubaho kwa Yehova. (Lub. 25:21, 22) Kuhani mukulu yene wal’iyemerirwe okusheshera enyuma z’erido ly’aja Ahatagatifu Bwenene Olusiku lwa ngasi mwaka lw’Okufunika Ebyaha. (Lev. 16:2, 17) Ngasi mwaka, akag’ija omu Hatagatifu Bwenene adwirhe n’omuko gw’ensimba ly’afunika ebyaha byage yene n’ebyaha by’ishanja lyoshi. Buzinda, Yehova kugerera iroho lyage litagatifu, ayerekana n’obwalagale ebi ebyo bigabi by’ihema ly’entimanano byal’ishushanyize.—Hb. 9:6-8.

13. Omu njira y’okuharamya y’Ecikristu, bici bishushanyizibwe n’Ahatagatifu, n’Ahatagatifu Bwenene h’omu ihema ly’entimanano?

13 Enjira y’okuharamya yʼAbakristu. Omubalè musungunu gw’abanafunzi ba Kristu gwashizirwe amavurha kugerera iroho litagatifu, bananashagalukire obwîra bwago-bwago haguma na Yehova. Abo bantu 144 000 bayish’ikola nka bakuhani omu mpingu haguma na Yezu. (Maf. 1:6; 14:1) Ahatagatifu h’omw’ihema ly’entimanano hashushanyize ehali yabo y’okuburhwa kugerera iroho litagatifu nka bana ba Nnâmahanga amango baciri hanw’igulu. (Rm. 8:15-17) Ahatagatifu Bwenene h’omw’ihema ly’entimanano hashushanyize e mpingu, hantu Yehova alama. “Erido” yal’igabire Ahatagatifu n’Ahatagatifu Bwenene eshushanyize omubiri gwa Yezu gw’obunya-nyama gwakarhumire arhaja omu mpingu nka Kuhani Mukulu Bwenene w’ehekalu y’ekiroho. Omu kuhâna obuzine bwage bwa mwene muntu nterekêro ly’acungula bene bantu, Yezu ayigulire Abakristu bashige amavurha obuzine bw’e mpingu. Nabo bashinganine baleke omubiri gwabo gw’obunya-nyama lyo bahâbwa oluhembo lwabo lw’e mpingu. (Hb. 10:19, 20; 1 Kr. 15:50) Enyuma z’okufûka kwa Yezu, aja Ahatagatifu Bwenene h’ehekalu y’ekiroho, mwo abashige amavurha boshi bayish’imubugana buzinda.

14. Kushimbana n’Abahabraniya 9:12, 24-26, bici birhumire omupango gwa Yehova gw’ehekalu y’ekiroho guba mwinja bwenene?

14 Oko kuyerekine n’obwalagale oku omupango gwa Yehova lugenda enterekêro ecîre guyimangire oku nterekêro y’engombôlo n’obukuhani bwa Yezu guli mwinja kulusha. Kuhani mukulu w’omu Israheli akag’ija omu Hatagatifu Bwenene hajiragwa n’amaboko ga bene bantu erhi adwirhe n’omuko gw’ensimba z’enterekêro, cikone Yezu ajire “omu mpingu mwo nnene,” hantu hatagatifu bwenene kulusha ahandi hoshi ly’abonekana embere za Yehova. Omwola, ayerekana ibeyi ly’obuzine bwage bwimana bwa mwene muntu ahânaga erhi rhwe rhurhuma “mpu arhenze cirya caha omu kucihâna yene nterekêro.” (Osome Abahabraniya 9:12, 24-26, Mashi Bible.) Enterekêro ya Yezu ehânyire amababale g’ebyaha ensiku zoshi. Nk’oku rhukolaga rhwabona, rhube rhugwerhe obulangalire bw’okulama e mpingu erhi hanw’igulu, rhweshi rhwanaharamya Yehova omu hekalu yage y’ekiroho.

ENGO

15. Bandi bakag’ikolera omu ngo y’ihema ly’entimanano?

15 Enjira y’okuharamya y’Abayahudi. Ihema ly’entimanano lyal’igwerhe ngo nguma; aho hali hantu hagali hazungulusirwe n’ecogo abakuhani bakag’ijirira emikolo yabo. Amazabahu magali g’amarhale g’enterekêro z’okusingonoka gal’ihizirwe mw’eyo ngo, haguma n’ebasé y’amishi y’amarhale abakuhani bakag’ikalabiramwo lyo bacicêsa embere bahikirize omukolo gwabo mutagatifu. (Lub. 30:17-20; 40:6-8) Cikone, ehekalu zayubakagwa buzinda nazo zal’igwerhe engo y’embuga, hantu abantu barhali bakuhani bakag’iyimanga n’okuharamya Nnâmahanga.

16. Bandi bakolera omu ngasi ngo y’ehekalu y’ekiroho?

16 Enjira y’okuharamya y’Abakristu. Embere baje e mpingu lyo bakola nka bakuhani haguma na Yezu, Abakristu bashîge amavurha bacisigire hanw’igulu banakolere Yehova n’obwishwekerezi omu ngo y’endani ya hanw’igulu y’ehekalu y’ekiroho. Ebasé ngali y’amishi yali omw’ihema ly’entimanano n’omu hekalu enabakengeze, nk’oku enakengezize Abakristu boshi, obulagirire bw’okugendekera baba bacîre omu lugenzi n’omu hali y’ekiroho. Ngahigi ab’omu “hitû hy’abantu,” balunga bene wabo Kristu bashige amavurha okuboko n’obwishwekerezi baharamiza Yehova? Entumwa Yowane yababwine “bayimanzire embere ly’entebe,” eshushanyizibwe hanw’igulu n’engo y’embuga, hantu “bamukolera mûshi na budufu omu [hekalu yage].” (Maf. 7:9, 13-15) Rhuvuzire omunkwa bwenene okubona Yehova arhuhîre enafasi nyinja y’okumuharamya omu hekalu yage nnene y’ekiroho!

OLUKENGWA RHUGWERHE LW’OKUHARAMYA YEHOVA

17. Nterekêro zihi Abakristu bagwerhe olukengwa lw’okuha Yehova?

17 Ene, Abakristu boshi bagwerhe olukengwa lw’okuha Yehova enterekêro omu kukolesa akasanzi kabo, emisi yabo, n’ebintu byabo by’omubiri lyo bagendekeza obunguke bw’Obwami bwa Nnâmahanga. Nk’oku entumwa Paolo yabwiraga Abakristu Bahabraniya, ‘rhwanarhûla Nyamuzinda enterekêro y’obukuze ngasi mango, kwo kuderha emburho y’orhunwa rhuhamiriza izino lyage.’ (Hb. 13:15) Rhwanayerekana oku rhushagalukire olukengwa rhugwerhe lw’okuharamya Yehova omu kujira ebi rhwakanahasha byoshi omu mukolo gwage.

18. Kushimbana n’Abahabraniya 10:22-25, bici rhurhagwasirwi rhulekerere na bici rhurhagwasirwi rhuyibagire?

18 Osome Abahabraniya 10:22-25. Hofi n’oku buzinda bw’amaruba gage ayandikiraga Abahabraniya, Paolo aganirire ebigabi by’enterekêro yirhu rhurhashinganini rhulekerere ciru n’ehitya. Ebyo bigabi bihiziremwo okuyegera Yehova kugerera isala, okuhamiriza embere z’abantu boshi obulangalire bwirhu, okurhimanana haguma omu cigamba n’okuhânana omurhima ‘bulya rhubwine oku Olusiku [lwa Yehova] luli hofi.’ Hofi n’oku buzinda bw’omwanzi guli omu citabu c’Amafulûlo, malahika wa Yehova asegize omu kuderha kabirhi koshi ebi binwa: “Oharâmye Nyamuzinda!” (Maf. 19:10; 22:9) Rhurhayibagiraga ciru n’ehitya ezo nyigirizo nzibu rhwayizire lugenda ehekalu nnene y’ekiroho ya Yehova n’olukengwa lwinja rhugwerhe lw’okuharamya Nnâmahanga wirhu mukulu!

LWIMBO 88 Unijulishe Njia Zako

a Enyigirizo lugenda ehekalu nnene ya Yehova y’ekiroho ziba nguma z’omu nyigirizo nzibu z’Akanwa ka Nnâmahanga. Eyo hekalu byo bici? Eci cigabi ciganirire amahugûlo gali omu citabu c’Abahabraniya lugenda eyo hekalu. Lekaga eci cigabi cikurhabale oshagalukire bwenene olukengwa ogwerhe lw’okuharamya Yehova.

b Ly’obona kwa bofofi ebiba omu citabu c’Ebibliya c’Abahabraniya, oku jw.org olole evideo edesire Utangulizi wa Kitabu cha Waebrania.

c Ecitabu c’Abahabraniya cone citabu c’Amandiko g’Ecigiriki g’Ecikristu cihamagire Yezu Kuhani Mukulu.

d Kushimbana na citabu ciguma c’amahugûlo g’Ebibliya, hanaba hali bakuhani bakulu 84 amango ehekalu y’omu Yeruzalemu yasherezibagwa omu mwaka gwa 70 Kano Kasanzi Kirhu (K.K.K.).

e Olole ecitabu Ibada Safi ya Yehova—Inarudishwa Tena! buk. 240, (omu Ciswahiri c’e Congo).

f Olole ecisanduku cidesire “Jinsi Roho Ilivyofunua Maana ya Hekalu la Kiroho” omu Ilabiro ly’Akalalizi ly’omu Nsiku 15/7/2010, buk. 22 (omu Ciswahiri).