Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKUSAMBIRA 45

Muzirwiskenge Mwaŵi Winu Wakusopa Yehova mu Tempile Lake Lauzimu

Muzirwiskenge Mwaŵi Winu Wakusopa Yehova mu Tempile Lake Lauzimu

‘Sopani Uyo wakalenga kuchanya na charu chapasi.’—CHIVU. 14:7.

SUMU 93 Tumbikani Ungano Withu

IVYO VILI MU NKHANI IYI a

1. Kasi mungelo wakuyowoya kuti vichi, ndipo vikwenera kutipangiska kuti tijipulike wuli?

 USANGE mungelo wangayowoya namwe, kasi mungapulikira ivyo wangamuphalirani? Chakukondweska ntchakuti mazuŵa ghano mungelo wakuyowoya na “mtundu uliwose, fuko lililose, lulimi lulilose, na ŵanthu wose.” Kasi wakuyowoya vichi? Iyo wakuti: ‘Mopani Chiuta na kumuchindika. Sopani Uyo wakalenga kuchanya na charu chapasi.’ (Chivu. 14:​6, 7) Yehova ndiyo ni Chiuta yekha waunenesko uyo waliyose wakwenera kumusopa. Tikumuwonga chomene Yehova chifukwa cha kutipa mwaŵi wapadera wakuti timusopenge mu tempile lake likuru lauzimu.

2. Kasi tempile lauzimu la Yehova ni vichi? (Wonaniso bokosi lakuti “ Ivyo Likwimira Yayi.”)

2 Kasi tempile lauzimu ni vichi chomene, ndipo kasi tingazisanga nkhu fundo zakulongosora umo tempile ili liliri? Tempile lauzimu kuti ni nyumba yakuzengeka nadi yayi. Kweni ni ndondomeko ya Yehova yakumusopera mwakuzomerezgeka pasi pa sembe yakuwombora ya Yesu. Mpositole Paulosi wakalongosora vinandi vya ndondomeko iyi mu kalata iyo wakalembera Ŵakhristu Ŵachihebere ŵa mu Yudeya. b

3-4. Kasi Paulosi wakaŵafipiranga mtima vichi Ŵakhristu Ŵachihebere ŵa mu Yudeya, ndipo wakaŵawovwira wuli?

3 Chifukwa wuli Paulosi wakalembera kalata Ŵakhristu Ŵachihebere ŵa mu Yudeya? Vikulongora kuti pali vifukwa vikuru viŵiri ivyo wakwenera kuti wakalembera kalata iyi. Chakwamba, kuti waŵakhozge. Ŵanandi ŵa iwo ŵakakulira mu chisopa Chachiyuda. Ŵalongozgi ŵawo ŵa chisopa chakale ŵakwenera kuti ŵakaŵanyozanga pakuti ŵakazgoka Ŵakhristu. Chifukwa wuli? Chifukwa Ŵakhristu ŵakaŵavya tempile lakuti ŵangasoperako, kweniso ŵakaŵavya jotchero lakupelekerapo sembe kwa Chiuta, ndiposo ŵasembe ŵakuti ŵaŵasambizgenge. Ivi vikwenera kuti vikaŵagongoweska ŵasambiri ŵa Khristu aŵa na kulopweska chipulikano chawo. (Heb. 2:1; 3:​12, 14) Ŵanyake panji ŵakayezgeka kuti ŵawelereso waka ku chisopa Chachiyuda.

4 Chachiŵiri, Paulosi wakati Ŵakhristu Ŵachihebere aŵa ŵakafwilirangapo yayi kuti ŵapulikiske visambizgo viphya vyauzimu panji vyakunyang’amira, ivyo ni “chakurya chakukhoma” chakufuma mu Mazgu gha Chiuta. (Heb. 5:​11-14) Vikulongora kuti ŵanyake ŵakaŵa ŵachali kukoleska Dango la Mozesi. Ndipouli, Paulosi wakalongosora kuti sembe izo Dango likayowoyanga kuti zipelekekenge zikawuskirangapothu yayi zakwananga. Pa chifukwa ichi, Dango likaŵikika “pamphepete.” Ntheura Paulosi wakamba kuŵasambizga visambizgo vyakunyang’amira. Wakaŵakumbuska Ŵakhristu ŵanyake aŵa vya “chigomezgo chiwemi” chomene chakujintha pa sembe ya Yesu, iyo yiŵawovwirenge nadi “kusendelera kwa Chiuta.”—Heb. 7:​18, 19.

5. Kasi tikwenera kupulikiska vichi kufuma mu buku la Ŵahebere, ndipo chifukwa wuli?

5 Paulosi wakaŵalongosolera ŵabali ŵake Ŵahebere aŵa chifukwa icho nthowa iyo ŵakusopera pakuŵa Ŵakhristu njiwemi chomene kuluska iyo ŵakasoperanga kumanyuma. Nthowa iyo Ŵayuda ŵakasoperanga yikaŵa waka “muzgezge wa ivyo vikwiza, kweni vyanadi ni vya Khristu.” (Kol. 2:17) Chizgezge chikuŵa waka chithuzi cha chinthu chanadi icho chapanga muzgezge uwo. Mwakuyana waka, nthowa iyo Ŵayuda ŵakasoperanga Chiuta kumanyuma yikaŵa waka muzgezge wa vinthu vyanadi ivyo vikaŵa kuti vizenge. Tikwenera kupulikiska ndondomeko iyo Yehova wali kuŵika yakuti zakwananga zithu zigowokereke mwakuti timusopenge mwakuzomerezgeka. Tiyeni tiyaniske “muzgezge” (nthowa iyo Ŵayuda ŵakasoperanga kale) na ‘vinthu vyanadi’ (nthowa iyo Ŵakhristu ŵakusopera), nga umo buku la Ŵahebere likulongosolera. Kuchita nthena kutovwirenge kupulikiska tempile lauzimu kweniso umo ise tikukhwaskikira.

CHIHEMA

6. Kasi chihema chikagwiranga ntchito wuli?

6 Nthowa iyo Ŵayuda ŵakasoperanga. Paulosi wakajintha chidumbirano chake pa chihema icho wakapanga Mozesi mu 1512 B.C.E. (Wonani tchati chakuti “Nthowa Iyo Ŵayuda Ŵakasoperanga—Nthowa Yanadi Iyo Ŵakhristu Ŵakusopera.”) Chihema chikaŵa nga ni thenti, ndipo pakwamba Ŵaisrayeli ŵakachitanga kwenda nacho apo ŵakasamangasamanga. Ŵakachigwiliskira ntchito pafupifupi vyaka 500 m’paka apo tempile likazengekera mu Yerusalemu. (Eks. 25:​8, 9; Maŵa. 9:22) “Chihema chakukumanamo” ghakaŵa malo agho Ŵaisrayeli ŵakasoperangapo Chiuta na kupelekerapo sembe. (Eks. 29:​43-46) Ndipouli, chihema chikimirangaso chinthu chinyake chiwemi chomene icho chikaŵa kuti chizenge munthazi, umo ni mu nyengo ya Ŵakhristu.

7. Kasi tempile lauzimu likamba pawuli kuŵapo?

7 Nthowa iyo Ŵakhristu ŵakusopera. Chihema chikaŵa “muzgezge wa vinthu vyakuchanya,” ndipo chikapelekanga chithuzithuzi cha tempile likuru lauzimu la Yehova. Paulosi wakati “chihema ichi ntchakuwonerapo cha nyengo iyi.” (Heb. 8:5; 9:9) Ntheura panyengo iyo wakalemberanga Ŵahebere, tempile lauzimu likaŵa kuti lilipo kale. Likamba kuŵapo mu 29 C.E. Mu chaka ichi, Yesu wakabatizika kweniso wakaphakazgika na mzimu utuŵa, ndipo wakamba kuteŵetera mu tempile lauzimu c nga “wasembe mukuru” wa Yehova.—Heb. 4:14; Mil. 10:​37, 38.

WASEMBE MUKURU

8-9. Kuyana na Ŵahebere 7:​23-27, kasi pali mphambano wuli pakati pa ŵasembe ŵakuru ŵa Israyeli na Wasembe Mukuru Chomene, Yesu Khristu?

8 Nthowa iyo Ŵayuda ŵakasoperanga. Wasembe mukuru ndiyo wakimiranga ŵanthu panthazi pa Chiuta. Wasembe mukuru wakwamba wa Israyeli, wakimikika na Yehova apo ŵakapatuliranga chihema. Ndipouli, nga umo Paulosi wakalongosolera, “ŵanandi ŵakachitanga kuhalirana pa usembe chifukwa chakuti nyifwa yikaŵakanizganga kulutilira kuŵa ŵasembe.” d (Ŵazgani Ŵahebere 7:​23-27.) Ndipo chifukwa chakuti ŵasembe aŵa ŵakaŵa ŵambura kufikapo, nawo ŵakeneranga kupeleka sembe chifukwa cha zakwananga zawo. Iyi ndiyo ni mphambano yikuru pakati pa ŵasembe ŵakuru ŵa Israyeli na Wasembe Mukuru Chomene, Yesu Khristu.

9 Nthowa iyo Ŵakhristu ŵakusopera. Pakuŵa Wasembe withu Mukuru, Yesu Khristu ni “muteŵeti . . . wa chihema chanadi, icho wakajintha ni Yehova, munthu chara.” (Heb. 8:​1, 2) Paulosi wakalongosora kuti chifukwa chakuti Yesu “wakukhalilira wamoyo muyirayira, usembe wake ulije ŵahaliri.” Paulosi wakatiso Yesu ‘ngwambura kufipirwa, ngwakupatulika ku ŵakwananga’ ndipo wakupambana na ŵasembe ŵakuru ŵa Israyeli, pakuti iyo “wakukhumbikwira kupeleka sembe zuŵa lililose yayi” chifukwa ngwambura kwananga. Sono wonani mphambano iyo yilipo pakati pa majotchero kweniso sembe izo kale ŵakapelekanga pakusopa Yehova na sembe izo Ŵakhristu mazuŵa ŵakupeleka.

MAJOTCHERO NA SEMBE

10. Kasi sembe za pa jotchero lamkuŵa zikimiranga vichi?

10 Nthowa iyo Ŵayuda ŵakasoperanga. Pawaro pa mulyango wa chihema pakaŵa jotchero lamkuŵa ilo ŵakapelekerangapo sembe kwa Yehova. (Eks. 27:​1, 2; 40:29) Ndipouli, sembe izi zikawovwiranga yayi kuti zakwananga za ŵanthu ziwuskikirepothu. (Heb. 10:​1-4) Sembe za nyama izo zikapelekekanga nyengo na nyengo ukaŵa muzgezge wa sembe yimoza iyo yizamovwira ŵanthu kutozgekerathu ku kwananga.

11. Kasi Yesu wakajipeleka kuŵa sembe pa jotchero wuli? (Ŵahebere 10:​5-7, 10)

11 Nthowa iyo Ŵakhristu ŵakusopera. Yesu wakamanya kuti Yehova wamutuma pa charu chapasi kuti wapeleke umoyo wake kuŵa sembe yakuwombora ŵanthu. (Mat. 20:28) Ntheura, apo wakabatizikanga, Yesu wakajipeleka kuchita ivyo Yehova wakakhumbanga. (Yoh. 6:38; Gal. 1:4) Yesu wakajipeleka pa jotchero lakuyelezgera waka ilo likimiranga “khumbo” la Chiuta lakuti Mwana wake wapeleke umoyo wake wakufikapo. Yesu wakapeleka umoyo wake “kamoza pera” kuphepiskira panji kubenekelerathu, zakwananga za waliyose uyo wali na chipulikano mwa iyo. (Ŵazgani Ŵahebere 10:​5-7, 10.) Sono tiyeni tisande vinthu vyamukati mwa chihema.

MALO GHATUŴA NA MALO GHATUŴA CHOMENE

12. Kasi ni njani wakanjiranga mu vipinda vyose vya pa chihema?

12 Nthowa iyo Ŵayuda ŵakasoperanga. Chihema na matempile agho ghakazengeka pamanyuma pake mu Yerusalemu, vikaŵa vyakuyanako chomene mukati. Mukati mukaŵa vipinda viŵiri ivyo vikagaŵika na katani, ndipo chipinda chinyake chikachemekanga “Malo Ghatuŵa,” apo chinyake chikachemekanga “Malo Ghatuŵa Chomene.” (Heb. 9:​2-5; Eks. 26:​31-33) Mukati mwa chipinda chakuchemeka Malo Ghatuŵa mukaŵa chakuŵikapo nyali chagolide, jotchero lakotchapo vyakununkhira, na thebulu la chingwa chakulongora. “Ŵasembe ŵakuphakazgika” pera ndiwo ŵakazomerezgekanga kunjira mu Malo Ghatuŵa na kuchita milimo yawo yakupatulika. (Maŵa. 3:​3, 7, 10) Mu chipinda chakuchemeka Malo Ghatuŵa Chomene mukaŵa likasa lagolide la phangano ilo likimiranga kuŵapo kwa Yehova. (Eks. 25:​21, 22) Wasembe Mukuru pera ndiyo wakazomerezgekanga kujumpha katani na kunjira ku Malo Ghatuŵa Chomene, kamoza pa chaka pa Zuŵa la Mphepiska. (Lev. 16:​2, 17) Chaka chilichose, wakanjiranga na ndopa za nyama kuti waphepiskire zakwananga zake kweniso za ŵanthu wose. Kwizira mwa mzimu wake utuŵa, Yehova wakalongora pakweru ivyo vigaŵa vya mukati ivi vikimiranga.—Heb. 9:​6-8. e

13. Kasi Malo Ghatuŵa na Malo Ghatuŵa Chomene gha pa chihema ghakwimira vichi mazuŵa ghano?

13 Nthowa iyo Ŵakhristu ŵakusopera. Ŵasambiri ŵa Khristu ŵachoko waka ndiwo ŵakuphakazgika na mzimu utuŵa, ndipo ŵakuŵa paubwezi wapadera na Yehova. Ŵa 144,000 aŵa ŵamuteŵetera nga mbasembe kuchanya pamoza na Yesu. (Chivu. 1:6; 14:1) Malo Ghatuŵa gha mu chihema ghakwimira kuti ŵakuphakazgika ŵakuzgoreka kuŵa ŵana ŵauzimu apo ŵachali pa charu chapasi. (Rom. 8:​15-17) Malo Ghatuŵa Chomene gha mu chihema ghakwimira kuchanya, uko Yehova wakukhala. “Katani” iyo yikupatura Malo Ghatuŵa na Malo Ghatuŵa Chomene yikwimira thupi la Yesu lanyama ilo likaŵa chakujandizga kuti wanjire kuchanya pakuŵa Wasembe Mukuru wa tempile lauzimu. Yesu pakupeleka thupi lake kuŵa sembe yakuwombolera ŵanthu, wakajulira nthowa Ŵakhristu wose ŵakuphakazgika kuŵa na umoyo wakuchanya. Nawo ŵakwenera kughaleka mathupi ghawo gha nyama mwakuti ŵapokere njombe yawo yakuchanya. (Heb. 10:​19, 20; 1 Kor. 15:50) Yesu wati wawuskika, wakanjira mu Malo Ghatuŵa Chomene gha tempile lauzimu, uko paumaliro wamuŵa na ŵakuphakazgika wose.

14. Kuyana na Ŵahebere 9:​12, 24-26, kasi ntchivichi chikupangiska ndondomeko yakusopera Chiuta mu tempile lauzimu la Yehova kuŵa yapachanya chomene kuluska yakale?

14 Apa tingawona kuti ndondomeko ya Yehova ya kusopa kutuŵa yakujintha pa sembe yakuwombora kweniso wasembe mukuru Yesu Khristu, njapachanya chomene. Wasembe mukuru mu Israyeli wakanjiranga na ndopa za sembe ya nyama mu Malo Ghatuŵa Chomene ghakupangika na ŵanthu, kweni Yesu wakanjira “kuchanya kwenecho,” agho ni malo ghatuŵa chomene kuluska ghose, kuti wakawonekere panthazi pa Yehova. Wati wafika wakapeleka mtengo wa umoyo wake wakufikapo chifukwa cha ise, ‘mwakuti wawuskeko kwananga kwizira mu sembe yake.’ (Ŵazgani Ŵahebere 9:​12, 24-26.) Sembe ya Yesu ndiyo yikovwira kuwuskapo kwananga muyirayira. Nga umo tisambilirenge mu ndime zapanthazi apa, kwali chigomezgo chithu ntchakuchanya panji pa charu chapasi, tose tingasopa Yehova mu tempile lake lauzimu.

MALUŴAZA

15. Kasi mbanjani awo ŵakateŵeteranga mu luŵaza lwa pa chihema?

15 Nthowa iyo Ŵayuda ŵakasoperanga. Chihema chikaŵa na luŵaza lumoza likuru ilo likaŵa na m’panda, ndipo ndimo ŵasembe ŵakachitiranga milimo yawo. Jotchero likuru lamkuŵa lakotcherapo sembe likaŵa mu luŵaza, pamoza na chiŵiya chamkuŵa cha maji agho ŵasembe ŵakagezanga pambere ŵandambe kuchita milimo yawo yakupatulika. (Eks. 30:​17-20; 40:​6-8) Ndipouli, matempile agho ghakazakazengeka pamanyuma, ghakaŵaso na luŵaza ilo ŵanthu awo ŵakaŵa ŵasembe yayi ŵakimilirangapo na kusopa Chiuta.

16. Kasi mbanjani awo ŵakuteŵetera mu maluŵaza gha mu tempile lauzimu?

16 Nthowa iyo Ŵakhristu ŵakusopera. Pambere ŵandalute kuchanya kukateŵetera pamoza na Yesu nga ŵasembe, ŵakuphakazgika ŵakuteŵetera mwakugomezgeka pa charu chapasi mu luŵaza lwamukati lwa tempile lauzimu. Chiŵiya panji kuti beseni likuru la maji ntchikumbusko chiwemi chomene kwa iwo, nga umo viliri na Ŵakhristu wose, kuti ŵakwenera kulutilira kuŵa ŵakutowa mwakuthupi na mwauzimu wuwo. Kweni kasi ‘ŵamzinda ukuru’ awo ŵakukhozgera ŵabali ŵa Khristu ŵakuphakazgika, ŵakumusopera nkhu Yehova? Mpositole Yohane wakawona kuti ‘ŵimilira panthazi pa chitengo,’ apo tingati ni luŵaza lwakuwaro pa charu chapasi, uko “ŵakumuchitira [Chiuta] uteŵeti wakupatulika muhanya na usiku mu tempile lake.” (Chivu. 7:​9, 13-15) Tikuwonga chomene mwaŵi wapadera uwu wakusopa Yehova mu tempile lake likuru lauzimu.

MWAŴI WITHU WAKUSOPA YEHOVA

17. Kasi ni sembe wuli izo tingapeleka kwa Yehova?

17 Mazuŵa ghano Ŵakhristu wose ŵali na mwaŵi wakupeleka sembe kwa Yehova pakugwiliskira ntchito nyengo yawo, nkhongono, kweniso chuma chawo mwakuti ŵalutiske panthazi vinthu vya Ufumu wa Chiuta. Nga umo mpositole Paulosi wakaphalilira Ŵakhristu Ŵachihebere, nase ‘tingapeleke kwa Chiuta sembe ya malumbo nyengo zose, icho ntchipambi cha milomo yithu iyo yikuzomera pakweru zina lake.’ (Heb. 13:15) Tingalongora kuti tikuzirwiska mwaŵi withu wakusopa Yehova para tikumupa sembe zithu ziwemi chomene.

18. Kuyana na Ŵahebere 10:​22-25, kasi ni vinthu wuli ivyo tikwenera yayi kusulako waka, ndipo ntchivichi icho tikwenera yayi kuchiluwa?

18 Ŵazgani Ŵahebere 10:​22-25. Chakuumaliro wa kalata yake yakuluta ku Ŵahebere, Paulosi wakayowoya vinthu vyakupambanapambana vyakukhwaskana na kusopa kwithu ivyo tikwenera yayi kuvisurangako waka. Vinthu ivi vikusazgapo, kulomba kwa Yehova, kupharazgira ŵanji, kuwungana, kweniso kuchiskana yumoza na munyake “chomene apo tikuwona zuŵa [la Yehova] likuneng’enera.” Chakuumaliro kwa buku la Chivumbuzi, mungelo wakuyowoya mazgu ghakulondezgapo agha kaŵiri kose mwakuti wadidimizge kuzirwa kwake. Mazgu ghake ngakuti: ‘Sopani Chiuta!’ (Chivu. 19:10; 22:9) Ntheura tingaluwanga yayi vinthu vyakunyang’amira ivyo tasambira vyakukhwaskana na tempile likuru lauzimu kweniso mwaŵi wapadera uwo tili nawo wakusopa Chiuta withu mukuru!

SUMU 88 Nimanyiskani Mendero Ghinu

a Chimoza cha visambizgo vyakunyang’amira mu Baibolo ntchakukhwaskana na tempile likuru lauzimu la Yehova. Kasi tempile ili ni vichi? Nkhani iyi yikulongosora makora vinthu ivyo vili mu buku la Ŵahebere vyakukhwaskana na tempile ili. Kweniso yitovwirenge kuwonga chomene mwaŵi uwo tili nawo wakusopa Yehova.

b Kuti mumanye ivyo vili mu buku la Ŵahebere, wonelerani vidiyo yakuti Kasi mu Buku la Ŵahebere Muli Vichi? pa jw.org.

c Buku la Ŵahebere ndilo pera mu Malemba Ghachigiriki ilo likuyowoya kuti Yesu Ngwasembe Mukuru.

d Kuyana na buku linyake, ŵanthu awo ŵakaŵapo ŵasembe ŵakuru ŵakwenera kuti ŵakaŵa 84 kufika panyengo iyo tempile mu Yerusalemu likaparanyikiranga mu 70 C.E.

e Kuti mumanye ivyo wasembe mukuru wakachitanga pa Zuŵa la Mphepiska, wonani pa jw.org vidiyo ya Chingelezi ya mutu wakuti The Tent.

g Wonani bokosi lakuti “Umo Mzimu Ukavumbulira Ng’anamuro la Tempele Lauzimu” mu Gongwe la Mulinda la Julayi 15, 2010, p. 22.