1. ¿Bin yak ta yalel te chʼul-abate, sok bin ya stij koʼtantik ta spasel?

 TEME ya skʼoponat jtul chʼul-abat ta ora ini, ¿yabal achʼam awaʼiy te bin ya yale? Ay jtul chʼul-abat te yak ta kʼop ta stojol «spisil ta chajp nacionetik, tsʼumbaliletik, kʼopiletik sok lumetik». Jich yak ta yalel: «Xiʼaik te Dios sok albeyaik yutsil skʼoplal, […] ichʼaik ta mukʼ te machʼa la spas te chʼulchan, te balumilal, te mar sok te slokʼib jaʼetike» (Apoc. 14:​6, 7). Ya skʼan ya kichʼtik ta mukʼ te Jehová, melel jaʼ te smelelil Diose. Bayal ya kaltik wokol yuʼun te ya kichʼtik ta mukʼ ta mukʼul templo yuʼun te Jehová. ¡Kʼax tʼujbil te jich ya jpastike!

2. ¿Bin-a te mukʼul templo yuʼun te Jehová? (Jaʼnix jich ilawil te recuadro « Te bin ma jaʼuk»).

² ¿Bin-a te mukʼul templo yuʼun te Jehová, sok banti ya yalbey skʼoplal te Biblia? Te mukʼul templo yuʼun te Jehová maba jaʼuk jun mukʼul na. Jaʼ te bin schajpanoj te Jehová yuʼun ya kichʼtik ta mukʼ te bitʼil ya skʼane, sok stsakoj yip ta swenta te la yakʼ skuxlejal te Jesús ta jtojoltik. Ta sbabial siglo, te jpuk-kʼop Pablo la yalbey skʼoplal bin-utʼil ya skʼan ichʼel ta mukʼ te Diose. Tey ya scholbey skʼoplal ta carta te la stsʼibay ta stojol te jchʼuunjel hebreoetik te ayik ta Judea. b

3, 4. ¿Bin yuʼun la smel yoʼtan te Pablo ta stojol te jchʼuunjel hebreoetik, sok bin-utʼil la skoltaylan?

³ ¿Bin yuʼun te Pablo la stsʼibaybey carta ta stojol te hebreoetik te ayik ta Judea? Ayniwan cheb swentail te bin yuʼun te jich la spase. Sbabial, yuʼun ya yichʼ smukʼul yoʼtanik, melel jteb ma spisilik schʼuunojik te bin schʼuunoj te judioetik, sok yaniwan yichʼik labanel yuʼun te jwolwanejetik yuʼun te religión te bitʼil ochik ta jchʼuunjel yuʼun Cristo. ¿Bin yuʼun? Melel te  jchʼuunjeletik maʼyuk yuʼunik te mukʼul templo banti ya xjuʼ ya yichʼik ta mukʼ te Dios ni maʼyuk yuʼunik te skajtajib chikʼbil majtaniletik ni jaʼuk te sacerdoteetik. Ta swenta-abi, juʼ te chebajtesbot te schʼuunel yoʼtan te jnopojeletik yuʼun Cristo sok te pejkʼaj te schʼuunel yoʼtanike (Heb. 2:1; 3:​12, 14). Ayniwan chaʼoxtul la snopik te ya schaʼsujtik ta yichʼel ta mukʼ te bin schʼuunoj te judioetik.

⁴ Schebal, te Pablo la yakʼbey yil te jchʼuunjel hebreoetik te maba yakik ta spasel tulan yuʼun ya yichʼbeyik swentail te yachʼil nojpteseletik o te bintik kʼubulik ay ta sKʼop Dios, jaʼ «te tulan weʼelile» (Heb. 5:​11-14). Jich yilel te ay machʼatik yato schʼuunik te Ley yuʼun te Moisés. Pero te Pablo la schol ta aʼiyel te chikʼbil majtaniletik te ya yal te Ley-abi, maba ya stupʼ ta jkʼaxel te mulile. Jaʼ yuʼun la yichʼ lajinel te Ley. Ta patil, te Pablo la yakʼtiklanbey snop te bintik kʼubulxan ay ta Bibliae. La yakʼtiklanbey snop ta swenta te bitʼil la yakʼ sba ta lajel te Jesús ya yichʼik «te smukʼul oʼtanil te kʼax lekxane» te bin ya xkoltayotik yuʼun ya xnoptsajikxan ta stojol te Dios (Heb. 7:​18, 19).

5. ¿Bin mukʼ skʼoplal ya skʼan ya kichʼbeytik swentail, sok bin yuʼun?

⁵ Te jpuk-kʼop Pablo la scholbey yaʼiy te jchʼuunjel hebreoetik te jaʼ lekxan te bin-utʼil yakik ta yichʼel ta mukʼ te Jehová ta yorail-abi, ma jichuk te bitʼil ya spasik ta nailal-ae. La yal te bitʼil yakik ta yichʼel ta mukʼ Dios-a te judioetik jaʼnax «yaxinal te bintik ya xtal ta patile», sok la yalxan: «Pero te bin smelelil jaʼ yuʼun te Cristo» (Col. 2:17). Te yaxinal jun biluk jaʼnax señail, manix jaʼuk-a te biluke. Jaʼnix jich, te bin-utʼil ya yichʼik ta mukʼ Dios-a te judioetik ta namey kʼinal jaʼnax yaxinal-a te bin smelelil yato xtal ta patile. Mukʼ skʼoplal te ya kichʼbeytik swentail te bin ya stuuntes te Jehová yuʼun ya kichʼtik ta mukʼ, jaʼ te mukʼul templo yuʼune. ¿Bin yuʼun? Melel jich ya xjuʼ ya jtatik te perdón sok te ya kichʼtik ta mukʼ te Dios jich te bin-utʼil ya skʼane. Ta ora ini ya jpajbeytik skʼoplal te «yaxinal» (te bin-utʼil ya yichʼik ta mukʼ-a te Dios te judioetik) sok te bin «smelelil» (te bin-utʼil ya yichʼik ta mukʼ te Dios te jchʼuunjeletik ta ora ini). Yuʼun ya kichʼbeytik swentail ya kilbeytik skʼoplal te bin ya yal te Carta te la yichʼ tsʼibayel ta stojol te Hebreoetik. Jich ya kichʼbeytik swentail ta lek bin-a te mukʼul templo yuʼun te Jehová sok bin-utʼil ya skoltayotik.

6. ¿Bin yuʼun la yichʼ tuuntesel te nailpakʼ templo?

⁶ Te yaxinal. Te Pablo la scholbey skʼoplal te mukʼul templo yuʼun Jehová ta swenta te  nailpakʼ templo te la spas te Moisés ta jaʼbil 1512 te kʼalal mato talem-a te Cristo (ilawil te recuadro «Te yaxinal sok te bin smelelil»). Te nailpakʼ templo, jaʼnix jich sbiilinoj «nailpakʼ», te banti ya yichʼik ta mukʼ Dios te israeletik sok te banti ya yakʼik chikʼbil majtanil (Éx. 29:​43-46). Ya sjachik bael jujun buelta te ya xbajtik ta yan lugar tey ta jochol takin kʼinal (Éx. 25:​8, 9; Núm. 9:22). Jteb ma sta 500 jaʼbil la stuuntesik jaʼto te kʼalal la yichʼ pasel te templo ta Jerusalén. Te nailpakʼ templo jaʼ señail te bin lekxan ya xtal ta patil ta stojol te jchʼuunjeletike.

7. ¿Bin-ora chiknaj te mukʼul templo yuʼun te Jehová?

⁷ Te bin smelelil. Te nailpakʼ templo jaʼ «yaxinal te bintik ay ta chʼulchan» sok jaʼ señail te mukʼul templo yuʼun te Jehová. Te Pablo jich la yal: «Te nailpakʼ ini jaʼ señail te jkʼajkʼaleltik» (Heb. 8:5; 9:9). Jaʼ yuʼun te kʼalal jich la yichʼ tsʼibayel ta stojol te hebreoetik ayix-a te templo yuʼun te Jehová. Te bin-ora chiknaj jaʼ ta jaʼbil 29 te kʼalal talemix-a te Cristo. Ta jaʼbilnix-abi la yichʼ jaʼ te Jesús sok la yichʼ tsael yuʼun te chʼul espíritu, jaʼnix jich jajch ta aʼtel jich bitʼil «mukʼul sacerdote» ta mukʼul templo yuʼun te Jehová (Heb. 4:14; Hech. 10:​37, 38). c

8, 9. Jich bitʼil ya yal Hebreos 7:​23-27, ¿bin-a te ma pajaluk ya spasik-a te mukʼul sacerdoteetik ta Israel sok te Mukʼul Sacerdote, Jesucristo?

⁸ Te yaxinal. Te mukʼul sacerdote jaʼ ya xkʼopoj yuʼun te pueblo ta stojol te Dios. Te sbabial mukʼul sacerdote ta Israel jaʼ te Aarón, te Jehová la yakʼbey yaʼtel te kʼalal la yichʼ akʼel ta stojol Dios te nailpakʼ templo. Te jpuk-kʼop Pablo jich la yalxan: «Te sacerdoteetik ma xjuʼ ya spasik ta spisil-ora te yaʼtelik ta skaj te ya xlajike, jich yuʼun bayal machʼatik kʼaxemik ta sacerdoteil» (kʼopona Hebreos 7:​23-27). d Jaʼnix jich, jmulawiletik-euk te mukʼul sacerdoteetik, jaʼ yuʼun ya skʼan ya yakʼik chikʼbil majtanil ta skaj te smulike. Jaʼ yuʼun ma pajalukik te sacerdoteetik yuʼun Israel sok te Mukʼul Sacerdote, Jesucristo.

⁹ Te bin smelelil. Te Mukʼul Sacerdote kuʼuntik, Jesucristo, «yak ta abatinel […] te banti te smelelil nailpakʼ te la spas te Jehová, te ma jaʼuk spasoj te winike» (Heb. 8:​1, 2). Te Pablo jich la yal ta stojol te Jesús: «Kuxul ta sbajtelkʼinal, maʼyuk yan sacerdote te ya xjelolinot yuʼune». Jaʼnix jich la yal te «maba boloben skʼoplal, te ma jun yoʼtan sok te jmulawiletik» sok maba pajaluk sok te yantik sacerdoteetik ta Israel, melel «maba ya yakʼ milbil majtaniletik ta jujun kʼajkʼal» ta swenta te smule. ¿Bin ya xjuʼ ya kaltik ta swenta te skajtajib chikʼbil majtaniletik sok te chikʼbil majtaniletik? Kiltik te bin ma pajaluk sok te yaxinal sok te bin smelelile.

10. ¿Bin señail te chikʼbil majtanil yuʼun chambalametik te la yichʼ akʼele?

¹⁰ Te yaxinal. Ta yochibal te templo ay skajtajib chikʼbil majtanil yuʼun chambalametik te pasbil ta cobre banti ya yichʼ akʼbeyel chikʼbil majtaniletik te Jehová (Éx. 27:​1, 2; 40:29). Pero te chikʼbil majtaniletik-abi, ma xjuʼ ya slajinbey skʼoplal ta jkʼaxel te muliletik yuʼun te lum Israel (Heb. 10:​1-4). Te chambalametik te la yichʼ akʼel ta chikʼbil majtanil ta nailpakʼ templo jaʼ señail te milbil majtanil te ya yichʼ akʼel ta patil te ya slajinbey skʼoplal te mulile.

11. ¿Bin-a te skajtajib chikʼbil majtanil banti la yakʼ sba te Jesús? (Hebreos 10:​5-7, 10).

¹¹ Te bin smelelil. Te Jesús snaʼoj ta lek te tikunot tal yuʼun te Jehová yuʼun ya yakʼ te skuxlejal swenta jich ya sta skolelik bayal ta tul ants winiketik (Mat. 20:28). Jaʼ yuʼun te  kʼalal la yichʼ jaʼ, te Jesús la yakʼ sba ta stojol te Jehová yuʼun ya spasbey te skʼanojel yoʼtan (Juan 6:38; Gál. 1:4). Jich kʼoem te la yakʼ sba ta skajtajib chikʼbil majtanil. Te skajtajib chikʼbil majtanil-abi jaʼ te: skʼanojel yoʼtan te Dios. Melel te Jehová jaʼ ya skʼan-a te yakuk yakʼ te stojil skuxlejal te sNichʼan ta milbil majtanil. Te Jesús «jun-nax buelta» la yakʼ te skuxlejal yuʼun ya slajinbey skʼoplal te smul te machʼatik ya yakʼ schʼuunel yoʼtan ta stojole (kʼopona Hebreos 10:​5-7, 10). Ta ora ini, ya kalbeytik skʼoplal te yutil te nailpakʼ templo sok te bin señail te bintik ay tey-ae.

12. ¿Machʼatik ya xjuʼ ya x-och ta Chʼul awilal sok machʼa ya xjuʼ ya x-och ta Mero chʼul awilal?

¹² Te yaxinal. Te nailpakʼ templo sok te yantik temploetik te la yichʼtiklan pasel ta patil ta Jerusalén pajal te bin-utʼil pastiklanbil. Melel ay cheb stsalul: jaʼ te «Chʼul Awilal» sok te «Mero chʼul awilal», te xatbilik ta cortina (Heb. 9:​2-5; Éx. 26:​31-33). Ta Chʼul awilal ay jun skajtajib kʼajkʼ, jun skajtajib chikʼbil majtanil banti ya yichʼ chikʼel pom sok jun mesa sok te panetik te akʼbil ta stojol te Dios. Jaʼnax «te sacerdotehetic te la yichʼic malel ta aceite scuenta chʼultesel» ya xjuʼ ya x-ochik bael ta Chʼul awilal yuʼun ya spasik te aʼtelil te chʼultesbile (Núm. 3:​3, 7, 10). Ta Mero chʼul awilal ay te skaxaul chapbilkʼop te potsbil spisil ta oro te ya yakʼ ta naʼel te tey ay-a te Jehová (Éx. 25:​21, 22). Ta yutil te Mero chʼul awilal jaʼnax ya xjuʼ ya x-och te mukʼul sacerdote. Ta Skʼajkʼalel stael perdón, te ya yichʼ pasel jun buelta ta jun jaʼbil, te mukʼul sacerdote ya yichʼ ochel te schʼichʼel te chambalametik yuʼun ya sta perdón ta swenta te smul sok te smul te lume (Lev. 16:​2, 17). Ta patil, te  Jehová la stuuntes te schʼul espíritu yuʼun ya yakʼ ta naʼel te señail te bintik ay ta nailpakʼ templo (Heb. 9:​6-8). e

13. ¿Bin señail te Chʼul awilal sok te Mero chʼul awilal?

¹³ Te bin smelelil. Ay 144 mil ta tul jchʼuunjeletik te tsabilik yuʼun te chʼul espíritu sok te kʼax lek yiloj sbaik sok te Jehová. Te jchʼuunjeletik-abi ya x-ochik ta sacerdoteetik ta chʼulchan sok te Jesús (Apoc. 1:6; 14:1). Te kʼalal liʼto kuxinemik ta Balumilal-a, te Dios ya stsatiklan ta swenta te chʼul espíritu sok jich ya yikʼtiklan bitʼil yal snichʼnab. Jaʼ-abi jaʼ señail Te Chʼul awilal (Rom. 8:​15-17). Te Mero chʼul awilal te ay ta nailpakʼ templo jaʼ señail te chʼulchan, te banti ay te Jehová. «Te cortina» te ya xat te Chʼul awilal sok te Mero chʼul awilal jaʼ señail te sbakʼetal te Jesús. Te sbakʼetal jaʼ te bin ya xmakot yuʼun ya x-och bael ta chʼulchan jich bitʼil Mukʼul Sacerdote ta mukʼul templo yuʼun te Jehová. Kʼalal te Jesús la yakʼ ta milbil majtanil te sbakʼetal ta stojol te ants winiketik, la sjam te be yuʼun ya xjuʼ ya xkuxinik ta chʼulchan te machʼatik tsabilik yuʼun te chʼul espiritue. Yuʼun ya yichʼik te majtanil-abi, ya skʼan ya xbajtik ta chʼulchan, pero ma jichuk te bitʼil chʼichʼbakʼet (Heb. 10:​19, 20; 1 Cor. 15:50). Te kʼalal chaʼkuxaj te Jesús, och bael ta Mero chʼul awilal ta mukʼul templo yuʼun te Jehová, te banti jun-nax ya x-ayinik sok te machʼatik la yichʼik tsael yuʼun te chʼul espíritu.

14. Jich bitʼil ya yal Hebreos 9:​12, 24-26, ¿bin yuʼun te maʼyuk bin pajal sok te mukʼul templo yuʼun te Jehová?

¹⁴ Jamal chikan ta ilel te maʼyuk bin pajal sok te bin schajpanoj yuʼun ya yichʼ ichʼel ta mukʼ te Jehová te yichʼoj yip ta swenta te la yakʼ sba ta lajel te Jesús sok te och ta sacerdote. Te Mero chʼul awilal te banti ya x-och-a te mukʼul sacerdote ta Israel pasbil ta skʼab ants winik sok tey ya yichʼ ochel-a te schʼichʼel te chambalametik. Pero te Jesús och bael te banti mero chʼul awilal: jaʼ «ta chʼulchan», te banti ay te Jehová. Te Jesús la yakʼ ta stojol Jehová te stojol te skuxlejal te ya yakʼbey skolel te ants winiketik «yuʼun jich ya slajinbey skʼoplal te mulil ta swenta te la yakʼ sba ta lajele» (kʼopona Hebreos 9:​12, 24-26). Maʼyuk bin pajal sok te la yakʼ sba ta milbil majtanil te Jesús, melel ya stupʼ ta jkʼaxel te mulile. Ta ora ini ya kilbeytik skʼoplal te jpisiltik ya xjuʼ ya kichʼtik ta mukʼ te Jehová ta mukʼul templo yuʼun, chikan teme ya xkuxinotik liʼ ta Balumilal o ta chʼulchan.

15. ¿Machʼatik ya x-abatinik ta yamakʼul te nailpakʼ templo?

¹⁵ Te yaxinal. Te nailpakʼ templo ay jun yamakʼul: te joytaybil ta pakʼ sok tey ya spasik-a te yaʼtelik te sacerdoteetik. Ta amakʼ-abi tey ay-a te skajtajib chikʼbil majtanil te pasbil ta cobre te banti ya yichʼ akʼel te chikʼbil majtaniletik. Jaʼnix jich tey ay-a te yawil jaʼ te pasbil ta cobre banti te sacerdoteetik ya spok sbaik yuʼun ya spasik te aʼtelil te chʼultesbile (Éx. 30:​17-20; 40:​6-8). Te temploetik te la yichʼ pasel ta patil jaʼnix jich ay jun yamakʼul, banti te machʼatik ma jaʼuk sacerdoteetik ya xjuʼ ya yichʼik ta mukʼ te Dios.

16. ¿Machʼatik ya x-abatinik ta jujunchajp ta yamakʼul te mukʼul templo yuʼun te Jehová?

¹⁶ Te bin smelelil. Te jchʼuunjeletik te tsabilik yuʼun te chʼul espíritu te ayikto ta Balumilal, jun yoʼtan yakik ta abatinel ta amakʼ te ay ta yutil te mukʼul templo yuʼun te Jehová. Te yawil jaʼ te ay ta nailpakʼ templo sok te ay ta templo-ae ya sjultesbey ta yoʼtan te machʼatik ya xbajtik ta chʼulchan, sok jpisiltik te jchʼuunjelotik, te mukʼ skʼoplal te lekuknax te jtaleltik sok te maʼyuk yabakul te bitʼil ya kichʼtik ta mukʼ te Diose. ¿Pero banti ya yichʼik ta mukʼ te Dios te bayal ta tul ants winiketik  te ya skoltayik te yermanotak te Cristo? Te jpuk-kʼop Juan la yil te «tekʼajtik ta stojol te mukʼul naktajibal» sok te «kʼajkʼal ajkʼabal ya spasik chʼul aʼtelil» ta stojol te Dios. Jich ya spasik te bayal ta tul ants winiketik liʼ ta Balumilal, ta yamakʼul ta spat te mukʼul templo yuʼun te Jehová (Apoc. 7:​9, 13-15). ¡Kʼax lek te ay jun lugar kuʼuntik ta jpisiltik te banti ya kichʼtik ta mukʼ te Jehová ta mukʼul templo yuʼun!

17. ¿Bintik majtaniletik ya xjuʼ ya kakʼbeytik te Jehová?

¹⁷ Jpisiltik ya xjuʼ ya kakʼbeytik majtaniletik te Jehová. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jpastik? Jaʼ te kʼalal ya jtuuntestik te jtiempotik, te kiptik sok te bintik ay kuʼuntik yuʼun ya jkoltaybeytik skʼoplal te Wentainel yuʼune. Jich bin-utʼil la yal te jpuk-kʼop Pablo ta stojol te jchʼuunjel hebreoetik, ya xjuʼ ya kakʼbeytik «milbil majtaniletik, jaʼ te yalbeyel yutsil skʼoplal te Diose, te jaʼ ya skʼan ya yal te bin ya xlokʼ ta ketik te ya yalbey skʼoplal ta komonsitil te sbiile» (Heb. 13:15). Teme ya kakʼbeytik spisil te bin lek ay kuʼuntik te Jehová, ya kakʼtik ta ilel te bayal skʼoplal ta koʼtantik te ya kichʼtik ta mukʼe.

18. Jich bin-utʼil ya yal Hebreos 10:​22-25, ¿bin-a te ma skʼan ya kijkitaytik spasel? Sok ¿bin-a te ma skʼan ya xchʼay ta koʼtantik?

¹⁸ (Kʼopona Hebreos 10:​22-25). Ta slajibal te carta la stsʼibay te Pablo ta stojol te hebreoetik, la yal cheʼoxeb te bin ma skʼan ya kijkitaytik spasel te bitʼil jchʼuunojtik te Diose. Jich bitʼil te mukʼ skʼoplal te ya jkʼopontik te Jehová, te ya kalbeytik yantik te bin yakotik ta smaliyel, te ya jtsobilan jbatik sok te kermanotaktik sok te talel kʼaxel ya kakʼbey jba smukʼul koʼtantik «kʼaxemtoxan-a te ya kiltik te nopolix te skʼajkʼalel te Diose». Ta slajibal te capituloetik yuʼun te Apocalipsis, te chʼul-abat yuʼun te Jehová jich ya yal: «¡Jaʼ xa awichʼ ta mukʼ te Diose!». Cheb buelta ya yal yuʼun jich ya yakʼ ta naʼel te kʼax mukʼ skʼoplale (Apoc. 19:10; 22:9). Mame ayuk bin-ora ya xchʼay ta koʼtantik te bin kʼubul la jnoptik ta swenta te mukʼul templo yuʼun te Jehová sok te jaʼ jun mukʼul majtanil te ya xjuʼ ya kichʼtik ta mukʼ te Dios kuʼuntike.