1. Etthu xeeni nlaikha ninhimya aya, ni xeeni eyo eri aya etthu ya efaita wa hiyo?

 VAAKHANLE wiira nlaikha ninlavula ni nyuwo, niireke mwanwiriyana etthu ninhimya aya? Olelo-va, nlaikha ninnilavula ni “mahimo otheene, ni a mattaava otheene, ni a makhuli otheene”. Masi etthu xeeni ninhimya aya? Nlo ninhimya so: “Mmooveke Muluku ni munvuwiheke yoowo . . . mmukokhoreleke ole opattunxe erimu ni elapo”. (Wiis. 14:6, 7) Yehova, Muluku mmosa paahi a ekeekhai, apinaatamu ootheene yaakhanle aya oomukokhorelaka. Ninnixukhurela vanceene mwaha wa onivaha eparakha ya omukokhorelaka mutemplo mwawe yuulupale ya omunepani!

2. Etemplo ya omunepani exeeni? (Nwehe ekaaxa eni: “ Ele Ehikhanle Etemplo”.)

² Etemplo ya omunepani exeeni, ni opuro xeeni nikhanle ahu oophwanya soohimmwa sintthokiherya etemplo eyo? Etemplo ya omunepani khahiyo empa ntoko iye ninwerya ahu oweha. Etemplo ya omunepani, enihela muhina itthu sootheene Yehova opattunxe awe orweela wa mukuttho woowoopola wa Yesu, wiira apinaatamu ootheene aweryeke omukokhorela. Murummwa Paulo aahitthokiherya saana eyo orumeelaka ekarta aalepenle awe makristau aheeberi yaakhala oYudeya. b

3-4. a) Itthu xeeni saamwiirinhe Paulo waalepela ekarta makristau aheeberi? b) Paulo aakhalihenrye sai?

³ Exeeni yaamwiirinhe Paulo waalepela ekarta Makristau a aheeberi yaakhala oYudeya? Woonasa wene, waari mwaha wa itthu piili. Yoopacerya, owo aaphavela waalipiha. Atthu akina, ahinatthi okhala makristau, yeettela etiini ya eyuda. Muhoolo  mwaya, ahooleli aya a etiini yaanaanyokha mwaha woohiya etiini aya khukhala makristau a ekeekhai. Masi khiyaarina etemplo wiira amukokhoreleke Yehova ni anamukuttho khiyaarina opuro wiira anvaheke mikuttho yena. Pooti wiira eyo yaanaakhulumula makristau ale ni yaaneehererya waamini waya. (aHeeb. 2:1; 3:12, 14) Akina a yaawo pooti wiira yaanuupuwela otthikela etiini ya khalai.

⁴ Etthu ya nenli, Paulo aaphavela waatumererya Makristau a aheeberi wiira yiiwexexeke ikeekhai isya aahiiso ikeekhai soovila wiiwexexa, eyo piiyo, “yoolya yoolipa” enikhuma mbiibiliyani. (aHeeb. 5:11-14) Woonasa wene makristau akina, khiyaahiyale otthara Nlamulo na Moise. Paulo aahitthokiherya wiira mikuttho Nlamulo naavekela aya, khisaakhaliherya wiira aleveleliwe itampi saya. Eyo yaataphulela wiira, Nlamulo na khalai ‘naahimalihiwa’. Vano Paulo iixuttiha itthu soovila wiiwexexa. Aahaatumererya makristau ale wiira etthu ‘yoolokexa ninlipelela ahu’ eniirela mpantta mukuttho wa Yesu, yoowo onnikhaliherya ‘omwaattamela Muluku’. — aHeeb. 7:18, 19.

5. Exeeni enreerela ahu wiiwexexa ni eliivuru ya aHeeberi, ni mwaha wa xeeni?

⁵ Paulo aahaatthokiherya Makristau a aheeberi wiira enamuna yaamukokhorela aya Yehova yaari yoolokexa, ovikana moota yaakokhorela aya ari ene etiini ya eyuda. Masi moovarihana ni Nlamulo na Moise, enamuna yaamukokhorela aya, ‘yaari ntoko eruku sa itthu saakela orwa, masi ekeekhai ene yaari ni Kristu’. (aKol. 2:17) Eruku ya etthu, enooniherya moota ekhanle aya etthu eyo, masi khenooniherya etthu ene. Enamuna ayuda yaamukokhorela aya Yehova khalai, yaari ntoko eruku paahi, masi vano yaarowa omukokhorelaka mwa enamuna yooloka. Nihaana wiiwexexa itthu sootheene Yehova opanke awe, wiira nileveleliwe itampi sahu ni niweryeke omukokhorela mwa enamuna yooloka. Mwaha ola, nnoolikanyiha “eruku”, eyo piiyo, (moota ayuda yaamukokhorela aya Muluku) ni “ekeekhai”, eyo piiyo, (moota makristau animukokhorela aya Yehova), ntoko yaatthokiheriwa aya aheeberi. Napaka eyo, nnimwiiwexexa saana ele enitaphulela aya etemplo ni efaita erina aya.

6. Etabernaakulu yaarumeeliwa sai?

⁶ Moota ayuda yaakokhorela aya. Paulo aahirumeela etabernaakulu yaatekiwe ni Moise mwaakha wa 1512 Ohinatthi Kristu Orwa, wiira otthokiherye sa etemplo ya omunepani. (Nwehe ekaaxa eni: “Moota Ayuda Yaakokhorela  Aya — Moota Makristau Anikokhorela Aya”.) Etabernaakulu yaari ntoko etenta nave aisarayeli yaaniwerya othaamiha okathi yaakhuma aya ethaamelaka mapuro makina. Etabernaakulu woonasa wene yaahirumeeliwa iyaakha 500, mpakha okathi yaatekiwe aya etemplo, oYerusalemu. (Okhum. 25:8, 9; Moth. 9:22) Etabernaakulu aahiiso “ehema y’okumana” waari opuro aisarayeli yaathukumana aya wiira amukokhorele Muluku ni avahe mikuttho. (Okhum. 29:43-46) Nave, yaataphulela etthu ya faita Yehova arowa awe waavaha muhoolo.

7. Okathi xeeni yaapacenrye aya etemplo ya omunepani?

⁷ Moota makristau anikokhorela aya. Etabernaakulu ya khalai, ‘yooniherya itthu sa wiirimu paahi’ nave yaataphulela etemplo yuulupale ya Yehova ya omunepani. Paulo aahimmye wiira “eheema ela, [aakhiiso etabernaakulu] nlikanyiho na itthu siniiraneya okathi ola”. (aHeeb. 8:5; 9:9) Okathi Paulo aalepenle awe makristau a aheeberi, etemplo ya omunepani yaari etthu yeekeekhai wa makristau ale. Ele yaapacenrye okhala mwaakha wa 29 Nuumala Kristu Orwa. Mwaakha yoole, Yesu opatisiwa awe, othanliwa ni munepa woowaarya ni opacenrye awe omurumeela Yehova ntoko “namukuttho muulupale” a etemplo ya omunepani. c — aHeeb. 4:14; Mit. 10:37, 38.

8-9. Moovarihana ni eliivuru ya aHeeberi 7:23-27, anamukuttho a aisarayeli avirikanne sai ni namukuttho muulupale, Yesu Kristu?

⁸ Moota ayuda yaakokhorela aya. Namukuttho, aanaakhaliherya atthu omukokhorela Muluku. Namukuttho oopacerya a aisarayeli, aari Aroni, owo aathanliwe ni Yehova okathi yiinakurariwa aya etabernaakulu. Ntoko Paulo aatthokihenrya awe, ‘anamukuttho anceene yaahihiya ovara muteko aya, tivo atthu akina yaanaaranttela’. d (Mmusome aHeeberi 7:23-27.) Okhala wiira yaari atthu oottheka, anamukuttho yaanireerela ovaha mukuttho mwaha wa itampi saya. Tthiri, ninniweha ovirikana okhanle eriyari ya anamukuttho aisarayeli ni namukuttho muulupale, Yesu Kristu.

⁹ Moota makristau anikokhorela aya. Namukuttho ahu Muulupale, Yesu Kristu “Owo murumeyi a . . . eheema yeekeekhai, yeeyo yeemexiwe ni Yehova, ohiya ni mutthu”. (aHeeb. 8:1, 2) Paulo ootthokiherya wiira “Yesu onnikhala mukumi mahiku ootheene, khuuvo onimuranttela”. Olavulaka voohimya sa Yesu, Paulo aahincererya ohimyaka wiira ‘khorina etthu yoonanara, oovalaanyiwa ni anatampi’. Nave moovirikana ni anamukuttho a aisarayeli, Yesu “khonvekeliwa ovaha mikuttho khula nihiku” mwaha wa itampi sawe. Vano nrowe niwehe ovirikana okhanle altaari, mikuttho saavahiwa okathi wa ayuda ni sa makristau ekeekhai.

10. Saataphulela exeeni mikuttho saavahiwa valtaari a ekoopiri?

¹⁰ Moota ayuda yaakokhorela aya. Ohoolo wa etabernaakulu, yaahikhala altaari a ekoopiri memmo Yehova aavahiwa awe mikuttho ni inama. (Okhum. 27:1, 2; 40:29) Masi mikuttho iyo, khisaawerya ottipiha moomalela itampi sa atthu. (aHeeb. 10:1-4) Khula okathi saanivahiwa mikuttho iyo ni inama mutabernaakulu sitaphulelaka wiira muhoolo aamukhala namukuttho mmosa aarowa wiiriha oleveleliwa itampi sootheene sa apinaatamu.

11. Altaari xeeni Yesu ovanhe awe mukuttho? (aHeeberi 10:5-7, 10)

¹¹ Moota makristau anikokhorela aya. Yesu aanisuwela wiira aarummwe ni Yehova orwa valaponi,  wiira ovahe okumi awe ntoko mukuttho woowoopola wa itampi sa apinaatamu ootheene. (Math. 20:28) Okathi aapatisiwa awe, Yesu aahiivahererya opaka ele Yehova aaphavela awe. (Yoh. 6:38; aKal. 1:4) Yesu aahivaha mukuttho valtaari a nthoonyeryo, yoowo waataphulela etthu Yehova ‘aaphavela awe’. Owo aaphavela wiira Yesu ovahe okumi awe woohittheka ntoko pinaatamu. Yesu aahivaha okumi awe “ekwaha emosa paahi” wiira ootheene ale animwaamini eleveleliwe itampi saya. (Mmusome aHeeberi 10:5-7, 10.) Vano nrowe niixutte itthu sintaphulela aya itthu saari muhina mwa etemplo.

12. Tani yaakela opuro woowaarya, ni tani yaavolowa opuro woowaaryexa wa etabernaakulu?

¹² Moota ayuda yaakokhorela aya. Etabernaakulu ni etemplo yaatekiwe muhoolo mwaya oYerusalemu, muhina mwaya saamulikana. Muhina mwaya saakawanyiwe ipantta piili, “Nipuro Noowaarya” ni “Nipuro Noowaaryexa”. Ipantta iyo saakawanyiwe ni ekortiina. (aHeeb. 9:2-5; Okhum. 26:31-33) Nipuro Noowaarya, saahikhala mithuko, meesa ni iphaawu saavahiwa Muluku. Nto “anamukuttho oothanliwa” ti yeemereriwa paahi ovolowa muhina wiira yavare muteko wa onamukuttho. (Moth. 3:3, 7, 10) Nave Nipuro Noowaaryexa, naahikhala nivuku na waataana naataphulela wiira Yehova aarowa okhalaka mutemplo mme. (Okhum. 25:21, 22) Namukuttho muulupale paahi teemereriwa ohula ekortiina eyo arowaka nipuro nno ekwaha emosa paahi vamwaakhani, okathi wa oleveleliwa itampi. (Onam. 16:2, 17) Khula mwaakha, owo aanikela okunxe ene ephome ya axinama wiira aleveleliwe itampi sawe ni sa atthu akina. Nuuvira okathi, Yehova  orumeelaka munepa awe wowaarya aahooniherya etthu saataphulela aya ipantte iye piili sa etabernaakulu. — aHeeb. 9:6-8.

13. Opuro woowaarya ni woowaaryexa, ontaphulela exeeni wa makristau?

¹³ Moota makristau anikokhorela aya. Nookhala nummeru vakhaani na makristau anithanliwa ni munepa woowaarya. Eparakha eyo enniwiiriha okhalana waataana wa vameekha aya ni Yehova. Makristau awo 144.000 anrowa orumeelaka wiirimu ntoko anamukuttho vamosa ni Yesu. (Wiis. 1:6; 14:1) Nipuro Noowaarya na etabernaakulu, nintaphulela eparakha arina aya ya okhala mamwene oothanliwa ni Muluku hata ari ene valaponi. (aRom. 8:15-17) Nave Nipuro Noowaaryexa na etabernaakulu, nintaphulela opuro Yehova ori awe wiirimu. “Ekortiina” yeeyo yaavalanya Nipuro Noowaarya ni Noowaaryexa, enithoonyerya erutthu ya Yesu. Okathi Yesu ari awe valaponi ni erutthu ya pinaatamu, khaawerya orowa wiirimu wiira akhale namukuttho muulupale a etemplo ya omunepani. Nuumala ovaha okumi awe ntoko mukuttho wa apinaatamu ootheene, Yesu oohula ephiro wiirimu wa makristau ootheene anithanliwa. Ntoko Yesu ovanhe awe okumi awe, nave makristau oothanliwa ahaana ovaha okumi aya wa opinaatamu wiira yaakhele etthuvo aya wiirimu. (aHeeb. 10:19, 20; 1 aKor. 15:50) Nuumala Yesu ohihimuxiwa, owo ookela opuro woowaaryexa wa etemplo ya wiirimu, eyo piiyo, wiirimu opuro yoowo makristau ootheene oothanliwa anrowa aya okhalaka ni yena.

14. Moovarihana ni aHeeberi 9:12, 24-26, moota xeeni okokhorela wa makristau mutemplo ya omunepani ori aya woovirikana ni moota ayuda yaamukokhorela aya Yehova?

¹⁴ Okokhorela weekeekhai, onivarihana ni mukuttho woowoopola wa Yesu ovahiwe ni Yehova ni muritti orina awe ntoko namukuttho muulupale. Moota makristau anikokhorela aya olelo-va, ti woolokexa ovikana moota aisarayeli yaakokhorela aya khalai. Namukuttho muulupale a wIsarayeli, aanikela mutabernaakulu yaatekiwe ni apinaatamu wiira avahe mukuttho okunxe ene ephome ya axinama. Masi Yesu, “ookela wiirimu” opuro yoowo wootepa waaryexa ohoolo wa Yehova. Nuumala ovaha okumi awe woohittheka wa mureerelo ahu, Yesu aahikhalana ehakhi ya ‘omaliha etampi orumeelaka mukuttho awe’. (Mmusome aHeeberi 9:12, 24-26.) Nuumala Yesu ovaha mukuttho awe, apinaatamu khiyaapirisari-tho ovaha mukuttho mukina wiira aleveleliwe itampi saya. Ntoko ninrowa ahu oweha, hata nrina ene nlipelelo na orowa wiirimu aahiiso okhala valaponi, ootheene ahu nihaana omukokhorela Yehova mutemplo mwawe ya omunepani.

15. Tani yaarumeela niyate na etabernaakulu?

¹⁵ Moota ayuda yaakokhorela aya. Etabernaakulu yaahikhalana niyate nuulupale, opuro yoowo anamukuttho yaavara aya miteko saya. Opuro owo yaahikhala altaari a ekoopiri yaavahiwa mikuttho soowoopola, nave yaahikhala epasiya yaari maasi yaawo anamukuttho yaarumeela aya, wiira yiireerihe ehinatthi ovaha mikuttho. (Okhum. 30:17-20; 40:6-8) Nave itemplo saatekiwe muhoolo mwaya, saahikhalana niyate nikina opuro yoowo ale yahaakhanle anamukuttho yaarumeela aya wiira amukokhorele Muluku.

16. Tani anirumeela niyate na ota ni na muhina na etemplo ya omunepani?

¹⁶ Moota makristau anikokhorela aya. Ahinatthi orowa wiirimu orumeelaka ntoko namukuttho vamosa ni Yesu, annimurumeela Yehova moororomeleya valaponi-va, niire so niyate na muhina na etemplo ya omunepani. Epasiya  yuulupale yaari mutabernaakulu ni mutemplo, enniwuupuxerya makristau ootheene oothanliwa wiira ahaana okhalana mweettelo wooloka ni okhalana waataana wooloka ni Yehova. Ankhi atthu a “muttitthi muulupale”, anaakhaliherya moororomeleya makristau oothanliwa, animurumeela woowi Yehova? Murummwa Yohani, aahiwoona “yeemenle ene ohoolo wa ehice”. Opuro owo onitaphulela niyate na ota na etemplo ya nthoonyeryo, weiwo “aninvarela aya muteko [Muluku] othana ni ohiyu mutemplo mwawe”. (Wiis. 7:9, 13-15) Ninnivaha efaita yinceene eparakha ela Yehova onivanha awe ya omukokhorela mwa enamuna yooloka mutemplo ya omunepani!

17. Eparakha xeeni nrina ahu ya onvaha Yehova mikuttho sahu?

¹⁷ Olelo-va, makristau ootheene aakhalana eparakha ya onvaha Yehova mikuttho saya, eyo piiyo, arumeelaka okathi aya, ikuru saya ni mireerelo saya wiira akhaliherye miteko sa Omwene wa Muluku. Ntoko murummwa Paulo aathokihenrye awe makristau a aheeberi, hiyo nookhalana eparakha ya omuttottopela Muluku, ‘eyo enlikana ni onvaha mukuttho Muluku nirumeelaka iyano sahu wiira nilaleyeke eriyari ya atthu anceene’. (aHeeb. 13:15) Ninnooniherya wiira ninnivaha efaita eparakha eyo, nimurumeelaka Yehova ni ninvahaka ele ninwerya ahu.

18. Moovarihana ni aHeeberi 10:22-25, itthu xeeni ninreerela ahu opakaka ni itthu xeeni nihinreerela ahu oliyala?

¹⁸ Mmusome aHeeberi 10:22-25. Ohalaka vakhaani omaliha ekarta murummwa Paulo aalepenle awe makristau aheeberi, aahilavula itthu nikhanle ahu oopaka wiira nimukokhorele Yehova. Itthu iyo sinihela muhina onvekela Yehova khula okathi, waalela atthu akina sa nlipelelo nahu, ohicompela mithukumano ni ‘olipihana mukina ni mukhwaawe, vanceenexa vaavo nnoona ahu wiira nihiku na Yehova ninnaattamela’. Eliivuru ya Wiisuupulula ninniphwanya ele nlaikha naahimmye aya. Nlo naahimmye so: “mmukokhoreleke Muluku”. Nlaikha nlo naahilavula moolumo ala ikwaha piili, nooniheryaka wiira yaahikhalana efaita yuulupale. (Wiis. 19:10; 22:9) Nihiliyale itthu iya niixuntte ahu sa etemplo ya Yehova ya omunepani ni eparakha nrina ahu ya omukokhorela Muluku ahu, Yehova!