Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

Yihula ya Waze Akutanga Mikanda Yetu

Yihula ya Waze Akutanga Mikanda Yetu

Kuchizako manaa ni yifwo ya ngwali, shina A-Izalele kapwile ni kulia yuma yikwo mu puya?

Miaka 40 yize A-Izalele alingile mu puya, te kakulia chinji manaa. (Kutuhu. 16:35) Ha yisuho yaali, Yehova kaehele ngwali. (Kutuhu. 16:12, 13; Kwa. 11:31) Alioze, A-Izalele kapwile ni chimwe kulia chikwo nawa.

Chakulalilaho, ha yisuho yimwe Yehova kapwile ni kutwala atu jenyi mu “chihela cha uhwimino” kuze te akuwana kulia chikwo ni meya. (Kwa. 10:33) Chimwe cha ku yihela yacho chapwile ku Elime, “kuze kwapwile mafuji a meya 12 ni mingaji 70”—ewa yino kota yapwile lume mingaji. (Kutuhu. 15:27) Umwe mukanda wahanjika ha mitondo mu Mbimbiliya, unambe ngwo: “Mingaji yakusoka ku yihela yinji, nawa yakusoloka chinji mu puya. Mitondo yino kuyishi kuneha wika kulia, alioze yakuneha nawa maji ni chizulie muze tununu twa atu mahasa kutwama.”

A-Izalele kota katwamine nawa ha chihela cha meya chize musono avuluka ngwo Feiran, chize chinalingi chihanda ku Wadi Feiran. a Umwe mukanda mu Inglês wahanjika ha kunyingika yihela ya mu Mbimbiliya, unambe ngwo: “Wadi yono hanji mungulunga muze mwakupalika meya, uli ni usuhwe wa kilometro 130. Chikwo nawa, wapwa mungulunga usuku chinji, upema nawa waya lufuma ku Sinai. Meya a mungulunga wa Feiran kali ni usuhwe wa kilometro 45 ndo haze ananjilila mu kalunga-lwiji. Meya jacho kali ni usuhwe kwilu wa metro 600 helu lia kalunga-lwiji haze hali kilometro 5. Chihela chacho chikwete mingayi yinji, nawa chipema, kashika achitesele ni munda wa Endene. Ha kupalika cha miaka yinji, atu kakuya ni kumeneka chihela chacho mumu lia mingayi yinji yize yatwamako.”

Mingaji mu chikulo cha Feiran

Muze akatukile mu Engitu, A-Izalele kambachile unga wa kulinga nawo mbolo, yikwata yakuchingila nayo unga mba alinge mbolo, mbuto ni maji. Alioze yuma yacho kuyakatwamine mashimbu anji. Ayo nawa kambachile “yimuna anji chikolo; mapanga ni ngombe.” (Kutuhu. 12:34-39) Alioze kota mumu lia mwono ukalu uze apwile nawo mu puya, chocho yimuna anji yafwa. Amwe a ku yimuna jacho kota A-Izalele kapwile ni kwalia, alioze akwo kota kapwile ni kwahana yitapo, chipwe kuli tuzambi a mahuza. b (Yili. 7:39-43) Chipwe chocho, A-Izalele kahashile kufunga yimuna amwe. Tunachinyingika ha maliji waze Yehova alwezele atu jenyi muze amwehukile, ngwenyi: ‘Ana jenu makapwa tufunga mu puya ha miaka makumi awana.’ (Kwa. 14:33) Muchihasa kupwa ngwe yimuna jacho A-Izalele te kakwachiza yamwa, ha yisuho yikwo te kakwashiha hanga alie. Alioze yuma yino te kuyichi kukumbana kuli atu tununu atatu a tununu mu miaka 40. c

Mba kuliko yimuna jacho te mawana kulia ni meya? d Ha mashimbu jacho, mu puya kota te mwakunoka vula munji, kashika kwapwile yambu yinji. Mukanda Perspicaz, Volume 1, unambe ngwo, ha kupalika cha miaka 3,500, “mu Arábia mwapwile yitende yinji ya meya kuhiana musono. Muli mawadi anji asuku-asuku ni mingulunga yomu jize kunyima mwapwile ngiji. Yino yeswe yinasolola ngwo, ku mashimbu a kunyima, kwapwile ni kunoka vula munji yoze te wakuneha meya anji mu yihela yacho.” Chipwe chocho, mu puya mwapwile ni kuvwisa woma. (Shimbi 8:14-16) Nyi ngwe Yehova kakalingile yikomokeso ya kuneha meya, kachi A-Izalele ni yimuna jo kafwile.—Kutuhu. 15:22-25; 17:1-6; Kwa. 20:2, 11.

Mose yalweza A-Izalele ngwenyi, Yehova kaehele manaa ngwe kulia hanga o anyingike ngwo: “Mutu keshi kupwa ni mwono ha kulia wika, alioze ku yeswe yize yinatuhuka mu kanwa lia Yehova.”—Shimbi 8:3.

a Tala Kaposhi wa Kutalila 1 Maio, 1992, mafwo 24-25.

b Mbimbiliya yakuhanjika ha yisuho yaali yize A-Izalele ahanyine yitapo kuli Yehova mu puya. Chisuho chitangu, chapwile muze aputukile usasendote; chisuho chamuchiali, chapwile muze alingile Chizomboka. Yiwanyino yino yaali yalingiwile ha mwaka 1512 K.M.J., ha mwaka wamuchiali hanyima lia A-Izalele kukatuka mu Engitu.—Levi 8:14–9:24; Kwa. 9:1-5.

c Muze te himaheta kusongo lia miaka 40 yize apwile mu puya, ayo katambwile yimuna anji muze te akukumba jita. (Kwa. 31:32-34) Chipwe chocho, ayo kanungine ni kulia manaa ndo haze ahetele mu Chifuchi cha Chilakenyo.—Yoshu. 5:10-12.

d Kukushi niyimwe yize yinasolola ngwo yimuna kalile manaa, mumu Yehova kalwezele A-Izalele hanga akunge manaa waze hita mutu malia wika ha tangwa, keshi kuhanjika chuma nichimwe hali yimuna.—Kutuhu. 16:15, 16.