Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Atangi Amadivulu Metu Ebhula

Atangi Amadivulu Metu Ebhula

Katuku o maná ni tungumbe, o kwila akwa Izalayele exile ni kudya kwengi kyoso kyexile mu kikangalakata?

Mu 40 a mivu yabhange akwa Izalayele mu kikangalakata, o maná kwene o kudya kwabetele o kudya dingi. (Mak. 16:35) Mu veji jiyadi, Jihova wa abhanene we tungumbe. (Mak. 16:​12, 13; Dya. 11:31) Maji phe, o akwa Izalayele exile we ni makudya amukwa.

Mu kifika sayi ithangana Jihova wexile mukwambata o mundu we mu “ididi ya kwa nyohesa,” mwexile menya ni kudya phala ene. (Dya. 10:33) Kididi kimoxi bhwa ambatele akixana Elimi, “kwexile dikwinyi ni kiyadi kya jifixi ja menya ni makwinyi a sambwadi a maye”—nange o maye otumbule bhabha exile o mixi a ixana tamareira mu dimi dya Phutu. (Mak. 15:27) O divulu ni dyambu Jimbutu ja Bibidya, mu dimi dya Kingileji, dizwela kwila, “o ji tamareira jikudila mu ididi yavulu, ni kwila yene o mixi ibhana dingi kudya mu kikangalakata. Yene ibhana we maji ni kilembeketa phala mazunda athu.”

Nange o akwa Izalayele emanene phala kunyoha we mu kididi ene mukixana lelu kala Feiran, kyene kibhanga mbandu ku kididi akixana Wadi Feiran (honga ya Feiran). a O divulu ni dyambu Kutungula o Ididi Yotumbule mu Bibidya, mu dimi dya Kingileji, dizwela kwila o honga yiyi mba ngiji, “yala ni 130 a jikilometulu mu kulebha, yene ibhanga mbandu ku jihonga ja beta o kulebha, ja fwama dingi, jala dingi ni fuma, ku Sinai. Phala kutunda bhu kididi kiki (Feiran), phala kubhixila bhu kididi bhu disangela o ngiji ni musanza wa kalunga, o dikanga dye 40 a jikilometulu. O kitala kye mu kulebha, kya 600 a jimetulu mu kukondala tunde bhwasuku o menya a kalunga. O kuzanza kwe kukamba ngo bhofele phala kutenesa 5 kya jikilometulu. Kyene kyezala ni maye, kyawabha kyavulu kate akisokesele kya ni Njaludin ya Edene. O athu ene mukwiza mu kididi kiki mukonda dya ji tamareira.”

Ji tamareira bhu kididi a kixana Feiran

Kyoso kyatundu ku Ijitu, akwa Izalayele ambatele fuba yo umbe kya phala kubhanga jimbolo, ima phala ku ji umbilabhu, nange ambatele we maji ni jimbundu. Kidi kwila o imbamba yiyi ki yalaleka kubhwa. Ene ambatele we “ibhaku yavulu kala, jimbudi, jihombo ni jingombe.” (Mak. 12:​34-39) Maji kupholo dya kwenda mukonda dya ibhidi mu kikangalakata, nange ibhaku yavulu yafwile. Sayi ibhaku o akwa Izalayele nange a idile. O yamukwa nange a ibhana kala sata, kate mwene phala o jinzambi ja makutu. b (Ika. 7:​39-43) Maji ne kiki, kwasubhukile hanji ibhaku. Tutena kuzwela kiki mukonda dya izwelu ya Jihova ku akwa Izalayele kyoso kyamubhukumukina, mwene wambe: “O an’enu a kala abidi, a nyungana mu kikangalakata mu makwinyi awana a mivu.” (Dya. 14:33) Kyenyiki, nange o ibhaku yawu, ya abhanene lete, ni xitu. Maji se phata kiki ki kyasokele phala kudikila mazunda atatu a athu mu 40 a mivu. c

Abha phe kwebhi kwatundu o kudya ni menya phala o ibhaku? d Mu thembu yenyoyo, nange kwexile munoka kyavulu anga o yangu yavudile. O divulu Estudo Perspicaz das Escrituras, Volume 1, dyambe kwila 3.500 a mivu kudima “bhu kididi bhwexile akwa Izalayele bhwexile dingi menya, o lelu ndenge. O jihonga jazongo ni ja kukuta jalaku, jilondekesa ni kidi kyoso kwila, m’ukulu kwenyoko kwexile munoka kyavulu, anga kwexile jingiji ni menya avulu.” Maji ne kiki, o kikangalakata kyexile kididi kyadikota, kikwatesa woma. (Mate. 8:​14-16) Se Jihova ka abhanene menya bhu kaxi ka madiwanu, o akwa Izalayele ni ibhaku ya, se phata ejifwa.—Mak. 15:​22-25; 17:​1-6; Dya. 20:​2, 11.

Mozé watangela akwa Izalayele kwila Jihova wa abhane o maná phala kudya, “phala kwa ijidisa kwila muthu ka layela ngó ku mbolo, maji ku ima yoso itunda ku dikanu dya Jihova kwene kulayela o muthu.”—Mate. 8:3.

a Tala o A Sentinela, 1 de Maio de 1992, p. 24-25.

b O Bbidya itumbula veji jiyadi jasatela ibhaku kwa Jihova, mu kikangalakata. O yadyanga mu kithangana kya mateka o kikalakalu kya akunji. Kayadi mu kithangana ya Phasu. Yene yoso yiyi yabhiti mu muvu wa 1512 A.K.K., mu muvu wakayadi kyoso akwa Izalayele kyatundile ku Ijitu.—Iji. 8:14–9:24; Dya. 9:​1-5.

c Ku disukilu dya 40 a mivu dya akwa Izalayele mu kikangalakata, ene exile ni ibhaku yavulu yatambwile mu ita. (Dya. 31:​32-34) Maji ne kiki, ene asuluka mu kudya maná kate kyabokona mu Ixi ya Akanene.—Josu. 5:​10-12.

d Seku kima kilondekesa kwila o ibhaku yadile we maná, mukonda Jihova watangela o mundu kwila kala muthu watokalele kubhongolola o maná yejitena o kudya, maji ka zwela kima kyalungu ni ibhaku.—Mak. 16:​15, 16.