Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Omapulo ga za kaaleshi

Omapulo ga za kaaleshi

Mbela Aaisraeli oya li ye na sha shokulya mombuga kaashi shi omanna niimote?

Omanna ogo ga li unene iikulya yAaisraeli pethimbo lyomimvo 40 mombuga. (Eks. 16:35) Jehova okwa li wo e ya pe iimote poompito dhopaali. (Eks. 16:12, 13; Num. 11:31) Ihe nonando ongawo, Aaisraeli oya li ye na iikulya yilwe yokulya.

Pashiholelwa, omathimbo gamwe Jehova okwa li ha wilike oshigwana she, shi ye ‘kehala lyokuyunga oontanda’ ku na omeya niikulya. (Num. 10:33) Oya li haya yi kuElim, hoka “kwa li oothithiya omulongo nambali nomilunga omilongo heyali.” (Eks. 15:27) Embo lyedhina Plants of the Bible olya ti kutya omilunga odha li “hadhi mene miitopolwa oyindji. . . . Odho dha li unene iikulya yaantu yakehe esiku mombuga. Aantu oya li haya kutha omagadhi mudho nohaye dhi longitha okudhika omagumbo gawo.”

Aaisraeli otashi vulika wo ya li ya fudha po, pothithiya onene ndjoka kunena ya tseyika nedhina Feiran, ndjoka yi li oshitopolwa shokampompolonga kedhina Feiran. a Embo Discovering the World of the Bible olya ti kutya okampompolonga hoka, “ke na uule wookilometa 130, oko kamwe komumpompolonga womuSinai uuleeleka, uuwanawa noonkondo nowa simana unene.” Embo ndyoka olya tsikile ko lya ti: “Shampa wa ende ko oshinano shookilometa 45 mokampompolonga hoka, okuza mpoka ka tamekela, oto adha othithiya yuunene wookilometa 4.8, mu na omilunga omiwanawa. Othithiya ndjoka oyi li oometa 610 lwaampono kombanda yondjalo yefuta. Ehala ndjoka uuwanawa walyo otawu yelekanithwa noshikunino shaEden. Uule womimvo, aantu oya kala haya mbombolokele kehala ndyoka omolwomilunga ndhoka dhi li ko odhindji.”

Omilunga mothithiya yaFeiran

Sho Aaisraeli ya zi muEgipiti, oya li ya zi mo nondombo nuuyo nosho wo tashi vulika iilya nomagadhi. Ihe otu shi kutya iinima mbyoka kaya li ya kalelele. Oya li wo ya etelele ‘oonzi, iikombo noongombe odhindji.’ (Eks. 12:34-39) Molwaashoka mombuga omu na onkalo yombepo kaayi li nawa, iinamwenyo oyindji otashi vulika ya li ya si. Yimwe oye yi li po; yilwe oye yi gandja po omayambo, nokuli nokiikalunga. b (Iil. 7:39-43) Natango, Aaisraeli oya li wo ya hupithilwa po iinamwenyo yimwe yokumuna, notu shi iwetele mwaashoka Jehova a li a lombwele oshigwana she, sho sha li inaashi vulika, sho a ti: “Aana yeni otaa ka endagula nombuga omimvo omilongo ne [nokulitha iimuna yawo, OB-1954].” (Num. 14:33) Onkee ano otashi vulika iimuna yawo ya li ye ya pe omahini nonyama, ihe poompito dhimwe kaya li tayi vulu okugwanena aantu omamiliyona 3 lwaampono, mboka ya kala mombuga uule womimvo 40. c

Openi iinamwenyo ya li hayi adha iikulya nomeya? d Monale, otashi vulika mombuga mwa li hamu lokwa omvula oyindji nomwa li mu na iimeno oyindji. Embo lyotango lyo-Insight on the Scriptures, olya ti kutya omimvo 3 500 dha ka pita, “iitopolwa moka mwa li hamu kala Aaisraeli, omwa li hamu kala omeya ogendji ge vule ngoka haga kala mo kunena. Shono otu shi shi, molwaashoka miitopolwa moka omu na omasilu ogendji omale kaage na omeya, ngoka ga li nale uumpompolonga, shoka tashi ulike kutya monakuziwa, omvula oya li hayi loko sha gwana, nomeya oga li haga kala taga kunguluka.” Ihe nando ongawo, ombuga oya li ehala lya mbugala lyo etilithi. (Deut. 8:14-16) Ando Jehova okwa li inee ya pa omeya pashikumithalonga, andola Aaisraeli niimuna yawo ayihe oya sa. — Eks. 15:22-25; 17:1-6; Num. 20:2, 11.

Moses okwa li a lombwele Aaisraeli kutya Jehova okwe ya pa iikulya yomanna, opo ya mone kutya “omuntu iha kala e na omwenyo koshikwiila ashike, ihe okohapu kehe tayi zi mokana kwOmuwa.” — Deut. 8:3.

a Tala Oshungolangelo yOshiingilisa ye 1 Mei 1992, ep. 24-25.

b Ombiimbeli oya popya oompito mbali moka Aaisraeli ya li ya yambele Jehova iinamwenyo mombuga. Oshikando shotango, oosho aayambi ya li taya langekwa po; oshitiyali opOpaasa. Iiningwanima ayihe mbyoka, oya li ya ningwa momumvo 1512 K.E.N., konima yomumvo gumwe sho Aaisraeli ya tembuka mo muEgipiti. — Lev. 8:14–9:24; Num. 9:1-5.

c Pehulilo lyomimvo 40, ndhoka ya kala mombuga, Aaisraeli oya li ya kutha iinamwenyo oyindji mbyoka ya li iihakanwa yomiita. (Num. 31:32-34) Ihe nando ongawo, oya tsikile okulya omanna sigo oosho ya yi mEvi lyEuvaneko. — Jos. 5:10-12.

d Otatu vulu okuthika pehulithodhiladhilo kutya iinamwenyo kaya li ya li omanna, molwaashoka Jehova okwa li a lombwele aantu ya gongele omanna shi ikolelela koompumbwe dhawo, ihe hadhiinamwenyo. — Eks. 16:15, 16.