1, 2. Кудайдыҥ эмдиги ишчилериниҥ ле Иерусалимдӧӧн јанып келген еврейлердиҥ айалгазы незиле тӱҥей? ( «Аггейдиҥ, Захарияныҥ ла Ездраныҥ кӱндери» деген схеманы кӧрӱгер.)

 СЛЕРЛЕ мынаҥ ары не болорына санааркап турганаар ба? Байла, слер ижигерди јылыйтала, билегерди канай јеткилдеерин билбей турганаар. Ол эмезе политика улам ла солынат, истежӱлер болот эмезе улус јарлаар ижисти јаратпай турза, бойыгардыҥ јуук улузаар учун санааркап турган болороор. Андый болзо, Иегованыҥ алдындагы ӧйдӧ израильтяндарга болушканын шӱӱп кӧрӧри тузалу болор.

² Вавилонноҥ Иерусалим јаар јанып јаткан еврейлерге бӱдӱмји керек болгон. Олор Вавилондо јакшы јадынын артыргызып, кӧп сабазы јазап билбес ороондӧӧн кӧчкӱлеген. Олор ары једип барган кийнинде јаан удабай ла кӱчтер башталган. Олорго билелерин азыраарга акча-манат јетпей туратан. Персидский империяда амыр эмес болгон. А јанында јадып турган албатылар олорло ӧштӧшкӧн. Бу кӱчтердеҥ улам олордыҥ кезигине эҥ учурлу ишке — ӧргӧӧни орныктырарына туружарга — јеҥил эмес болгон. Оныҥ учун Иегова б. э. озо 520 јыл киреде олордӧӧн Аггей ле Захария деп судурчыларды ийген. Олор албатыныҥ Иеговага иштеер кӱӱнин кӧдӱрер учурлу болгон (Агг. 1:1; Зах. 1:1). Бу эки судурчы бу јакылтаны сӱреен јакшы бӱдӱрген деп кӧрӧрис. Је 50 кире јыл ӧткӧн кийнинде албатыныҥ кӱӱни ойто ло ӧчӱп баштаган. Ол тушта Вавилонноҥ Иерусалимдӧӧн јасакты кӧчӱре бичип турган Ездра келген. Ол албатыныҥ кӱӱнин кӧдӱрип, Иеговага бажырарын баштапкы јерге тургузарга болушкан (Езд. 7:1, 6).

3. Бис кандый сурактар кӧрӧрис? (Укаа сӧстӧр 22:19).

 ³ Аггей ле Захария судурчыныҥ болужыла израильтяндар айландыра јадып турган албатыныҥ удурлажузына да кӧрбӧй Кудайга иженгилеген. Бу судурчылардыҥ сӧстӧри кандый ла кӱчтерди ӧдӧргӧ бистерге де болужар. (Укаа сӧстӧр 22:19 кычырыгар.) Аггей ле Захарияныҥ судурларын ла Ездраныҥ темин шӱӱжип ийеле, мындый сурактардыҥ карууларын кӧрӱп ийерис: Иерусалимдӧӧн јанып келген еврейлерде кандый кӱчтер болгон? Нениҥ учун бис те кӱч ӧйлӧрдӧ Иегованыҥ табын баштапкы јерге тургузар учурлу? Јеҥил эмес ӧйлӧрдӧ бӱдӱмјибисти канайып тыҥыдарыс?

4, 5. Ӧргӧӧни туткан улустыҥ кӱӱни нениҥ учун ӧчӱп баштаган?

⁴ Еврейлер Иерусалимге кайра јанып келерде, олорды кӧп иш сакыган. Олор тӱрген ле Иеговага тагылды тудуп ийеле, ӧргӧӧни тӧзӧп ийгендер (Езд. 3:1—3, 10). Је бир эмеш ӧйдӧҥ олордыҥ кӱӱни ӧчӱп баштаган. Нениҥ учун дезе ӧргӧӧнӧҥ башка олорго бойлорына туралар тудар керек, кырада иштенер ле билелерин азыраар керек болгон (Езд. 2:68, 70). Анайда ок ӧргӧӧни тударга ӧштӱлер удурлашкан (Езд. 4:1—5).

⁵ Олјоноҥ јанып келген израильтяндардыҥ јӱрӱми экономический де, политический де айалганаҥ улам јеҥил эмес болгон. Олордыҥ орооны Персидский империяныҥ бӧлӱги болуп калган. Б. э. озо 530 јылда Кир II божогон кийнинде оныҥ ордына Камби́з II башкарып баштаган. Ол Египеттӧӧн јуулажып барган. Оныҥ черӱзи Израильдиҥ јери ажыра ӧткӧн. Мындый болордо, јуучылдар ондо јадып турган улустаҥ курсак, суу, конотон јер некеген болордоҥ айабас. Андый болгон болзо, израильтяндарга оноҥ кӱч болгон. Камбиз II-ниҥ кийнинде Дарий I Персияныҥ кааны болуп калган. Оныҥ башкарган ӧйинде айалга јакшы јанындӧӧн тыҥ ла солынбаган. Нениҥ учун дезе башка-башка јерлерде тӱймеендер кӧдӱрилип туратан. Мындый айалганаҥ улам, јанып келген израильтяндар эмди билелерин канай азыраар деп санааркаган. Анайда ок кезиктери эмди Иегованыҥ ӧргӧӧзин тудатан ӧй эмес деп сананган (Агг. 1:2).

6. Еврейлер кандый кӱчтерге табарткан ла Захария олорды неде бӱдӱмјилеген? (Захария 4:6, 7).

⁶ Захария 4:6, 7 кычырыгар. Еврейлерде јаҥыс ла акча-манат ла политика јанынаҥ кӱчтер болбогон. Анайда ок истежӱлер де башталган. Темдектезе, б. э. озо 522 јылда ӧштӱлер ӧргӧӧни тударга токтоду эдип салган. Је Захария албатыны Иегова агару тыныла бастыра буудактарды јайладып салар деп бӱдӱмјилеген. Б. э. озо 520 јылда Дарий каан ӧргӧӧни ойто тутсын деп јакарган. Ол казнанаҥ акча чыгарып, ӧргӧӧни тударга бастыра јанынаҥ болушкан (Езд. 6:1, 6—10).

7. Еврейлер ӧргӧӧни тудуп баштаарда Иегова олорды канайып кайралдады?

 ⁷ Иегова Захария ла Аггей ажыра бойыныҥ ишчилерине ӧргӧӧни тудуп баштаза, олорло кожо болорым деп сӧзин берген (Агг. 1:8, 13, 14; Зах. 1:3, 16). Бу сӧстӧрдӧҥ израильтяндардыҥ кӱӱни кӧдӱрилип, б. э. озо 520 јылда ӧргӧӧни орныктырар иштерди баштап ийдилер. Анайып, ӧргӧӧ беш јыл јеткелекте ле тудулып калган. Кӱчтер кӧп тӧ болгон болзо, улус ишти бӱдӱрип баштаарда, Иегова олорды акча-јӧӧжӧлӧ јеткилдеген. Мынаҥ улам улус Иеговага сӱӱнип иштегилеген (Езд. 6:14—16, 22).

8. Аггей 2:4-ги сӧстӧр Кудайдыҥ табын бӱдӱрерге канайып болужат? (Сносканы база кӧрӱгер.)

⁸ Бис улу тӱбектиҥ алдында јададыс, оныҥ учун сӱӱнчилӱ јарды улуска куучындаар керек (Марк 13:10). Је бисте акча-манат ла кӱчтер эмезе удурлажулар болуп турза, јарлаар иште туружарга јеҥил эмес келижет. Биске Кудайдыҥ Каандыгын јӱрӱмисте баштапкы јерге тургузарга не болужар? «Иегова — теҥеридеги черӱлердиҥ Башчызы» b — бистиҥ јаныста деп алаҥзыбас керек. Бис Иегованыҥ керектерин бойыстыҥ керектеристеҥ бийик тургузып турзаас, ол биске болужар. Оныҥ учун бисте коркыыр неме јок. (Аггей 2:4 кычырыгар.)

9, 10. Иисустыҥ Матфей 6:33-ги сӧстӧри чын деп бир эш-нӧкӧрлӧр канайып бӱдӱмјиленип алган?

⁹ Эмди пионер болуп турган Олег ле Ирина c деп эш-нӧкӧрлӧрлӧ таныжып ийектер. Олор Кудайдыҥ ижин эдерге, ӧскӧ јердӧӧн кӧчӱп баргандар. Бу ороондо экономический айалга коомойтыганынаҥ улам чек иш табар арга јок болгон. Олор бир јылдыҥ туркунына кайда да иштебеген. Бу мындый кӱч айалгада олорго колын бош салбаска не болушкан? Олор јаантайын Иегованыҥ болужын кӧргӧн. Ака-эјелер олорды бир де артыргыспаган. Озо баштап колын бош салып ийген Олег мынайып айткан: «Бис кӧп јарлаарга албаданганыс. Бу биске Каандыкты баштапкы јерге тургузарга болушкан». Олор јарлап тура, иш бедиреген болгон.

¹⁰ Бир катап Олег ле Ирина јарлаар иштиҥ кийнинеҥ јанып келеле, эжикте курсакту эки пакет кӧрӱп ийгендер. Кӧрӧр болзо, олордыҥ најызы бу сыйды јетирерге, 160 километр ӧткӧн. Олег мынайып куучындайт: «Ол кӱнде Иегова ла јуун бисти сӱреен тыҥ сӱӱп турган деп сескенис. Айалга  кандый да коомой болзо, Иегова бойыныҥ улузын артыргыспай турган деп, бис бӱдӱмјиленип алганыс» (Матф. 6:33).

11. Бис Кудайдыҥ табын бӱдӱрип турзаас, неге иженер аргалу?

¹¹ Иегова бисти ӱренчиктер белетеер иштеҥ туура барбазын деп кӱӱнзейт. Нениҥ учун дезе бу иш улустыҥ јӱрӱмин аргадайт.  7-чи абзацта айдылганыла, Аггей Иегованыҥ ишчилерин кайра кӧрбӧй, ӧргӧӧниҥ тӧзӧлгӧзин баштапкы катап салып јатканы чылап иштезин деп кӱӱнзеткен. Олор мынайып иштезе, Кудай кайралдаар деп сӧзин берген (Агг. 2:18, 19). Бис канча кире аргабыс бар Иеговага иштезеес, ол бисти кайрал јок артыргыспас деп, бир де алаҥзыбас аргалу.

12. Ездрага ла еврейлерге нениҥ учун бек бӱдӱмји керек болгон?

¹² Б. э. озо 468 јылда Ездра экинчи бӧлӱк еврейлерле кожо Иерусалимдӧӧн јанып јат. Ого ло оныла кожо барып јаткан улуска бек бӱдӱмји керек болгон. Нениҥ учун дезе олор ӧргӧӧ тударына берилген баалу сыйлар — алтын-мӧҥӱн апарып јаткан болгон. Јолдо олорго тонокчылар табарардаҥ айабас (Езд. 7:12—16; 8:31). Бого коштой Иерусалимде де јадарга коркымчылу. Нениҥ учун дезе ондо јаткан улус ас, каланыҥ ла стенелердиҥ эжиктерин јазаар керек. Је Ездра Иеговага тыҥ иженген. Бис мынаҥ неге ӱреер аргалу?

13. Ездраныҥ Иеговага бӱдӱмјизин не тыҥыткан? (Сносканы база кӧрӱгер.)

¹³ Ездра Иегова бойыныҥ албатызын тӱбектӱ ӧйдӧ корулаганын кӧргӧн. Б. э. озо 484 јылда Ахашверош каан Персидский империяда јадып турган ончо еврейлерди јоголтсын деп јасак чыгарган. Бу тушта Ездра Вавилондо јаткан болор (Эсф. 3:7, 13—15). Оныҥ јӱрӱми јеткерлӱ айалгада болуп калган! «Бастыра провинцияларда» јадып турган еврейлер каанныҥ јасагын билип ийеле, орозо тудуп, ыйлашкылаган. Анайда ок Иегова олорды корулазын деп мӱргӱгендер (Эсф. 4:3). Је оноҥ айалга кенетийин солынып јат. Ӧштӱлердиҥ сананган кара санаазы олордыҥ бойлорына ла болды (Эсф. 9:1, 2). Ездра ла оноҥ ӧскӧ еврейлер нени сескен болор деп сананып ийзеер. Ӧткӧн ченелтелер Ездраны келер ӧйдиҥ ченелтелерине белетеген ле Иегова бойыныҥ албатызын аргадаар аргалу деп бӱдӱмјизин тыҥыткан d.

14. Бир сыйын кӱч ӧйдӧ Иегованыҥ болужын кӧрӧлӧ, неге ӱренип алган?

¹⁴ Качан бис нени эдерин билбей турзаас, Иегованыҥ болужын кӧрӧлӧ, бӱдӱмјибис тыҥыйт. Кӱнчыгыш Европада јадып турган Анастасияныҥ учуралын кӧрӱп ийектер. Ого христианский нейтралитетти буспаска, иштеҥ чыгарга келишкен. Ол айдат: «Мен качан да акча јок мындый кӱч айалгада болбогом. Оноҥ бу суракты Иегованыҥ колына берип ийеле, ол мени кичееп килегенин кӧргӧм. Эмди мен качан бирде мындый ла айалгада болуп калзам, бир де санааркабазым. Нениҥ учун дезе теҥеридеги Иегова Адабыс мени бӱгӱнги де кӱнде кичееп турган, эртенги де кӱнде кичеер».

15. Нениҥ учун Ездра Иеговага бир де алаҥзыбаган? (Ездра 7:27, 28).

¹⁵ Ездра Иегованыҥ болужын сескен. Ездра ого Иегованыҥ канча катап болушканын эске алып туратан. Оныҥ учун ол бойыныҥ Кудайына бир де алаҥзыбаган. Бу сӧстӧргӧ  ајару эдип ийзегер, «менле кожо Иегова Кудайым болгон» (сӧстӧҥ сӧскӧ «Иегова Кудайымныҥ колы менле кожо болгон»). (Ездра 7:27, 28 кычырыгар.) Бу сӧстӧр Ездраныҥ бичигиниҥ оригиналында алты катап туштайт (Езд. 7:6, 9; 8:18, 22, 31).

16. Кудай бисти кандый айалгаларда корулаар аргалу? (Јурукты база кӧрӱгер.)

¹⁶ Иегова биске кӱч айалгада болужар аргалу. Темдектезе, бис курултайга барарга, иштеҥ суранып јадыс. Эмезе јуунныҥ ончо туштажуларында болорго, графигисти солып берзин деп сурап јадыс. Качан бистеҥ камаанду немени ӱзе эдип турзаас, Иеговага бисти корулайтан арга бередис. Ол тушта айалга бистиҥ сакыганыстаҥ канча катапка артык болуп калар аргалу. А бу Иеговага бӱткенисти оноҥ тыҥ эдип салар.

17. Ездра кӱч ӧйлӧрдӧ јобош болгонын канайып кӧргӱскен? (Кадарындагы јурукты кӧрӱгер.)

¹⁷ Ездра јобожыдынып, Иегованаҥ болуш сураган. Кезикте Ездра каруулу иштиҥ кӧбине тыҥ санааркап туратан. Ол јаантайын бойын јобожыдынып, Иегованаҥ болуш сураган (Езд. 8:21—23; 9:3—5). Айландыра улус оныҥ бӱдӱмјизин кӧрӱп, тыҥ кайкашкан. Олор Ездрага јӧмӧшкӧн лӧ ол ло чылап эдерге кӱӱнзегендер (Езд. 10:1—4). Слер де кезикте јуук улузаарла јаман неме болбозын деп, ол эмезе олорды канай азыраараар деп, тыҥ санааркап турган болзоор, Иегованаҥ бир де эпјоксынбай, суранып туругар.

18. Биске Иеговага оноҥ тыҥ бӱдерге не болужар?

¹⁸ Бис јобожыдынып, Иеговага мӱргӱп турзаас ла оныҥ ишчилеринеҥ болушты алып турзаас, бӱдӱмјигис там тыҥыйт. Ӱч балалу Эрика деп эјениҥ учуралын кӧрӱп ийектер. Ондо коркышту јаан тӱбек болгон. Кыска ла ӧйгӧ оныҥ ичиндеги балазы божогон, анайда ок ӧбӧӧни божоп калган. Ол јаантайын Иеговага иженип јӱретен. Ол мынайда куучындайт: «Кӱч айалгада Иегова канай болужарын билбей де јадыҥ. Иегова мени јаантайын кайкадатан. Ол сениҥ мӱргӱӱлиҥе карууны јуундагы ака-эјелер ажыра берет. Олордыҥ айткан сӧстӧри де, керектери де чек ле ӧйинде болгон. Оныҥ учун најыларыҥла ачык-јарык куучындажып јӱрзеҥ, олор сеге качан, канай болужарын билер болор».

19, 20. Иерусалимдӧӧн јанып болбогон еврейлердеҥ бис неге ӱренедис?

¹⁹ Иерусалимдӧӧн кайра јанып болбогон еврейлердеҥ бис кӧп немеге ӱренер аргалу.  Олордыҥ кезиги јажы јаанаганынаҥ улам, су-кадыгы уйадаганынаҥ улам эмезе биледеги молјуларынаҥ улам Вавилондо артып калган. Је олор Иерусалимдӧӧн барып јаткан улуска јӧмӧжип, олорды керектӱ немеле јеткилдеген (Езд. 1:5, 6). Мындый болуш јаҥыс катап эдилбеген. Баштапкы бӧлӱк јанган кийнинде, 19 јыл ӧдӱп каларда, Вавилондо артып калган еврейлер Иерусалимдӧӧн сыйлар ийген (Зах. 6:10).

²⁰ Бис амадаганы́с аайынча Иеговага кӧптӧдӧ иштеп болбогон болзоос, ӧткӱре тыҥ санааркабас керек. Нениҥ учун дезе оны сӱӱндирерге албаданганысты ол баалап јат. Бис оны кайдаҥ билерис? Захарияныҥ ӧйинде Иегова судурчыга алтын-мӧҥӱннеҥ «улу корона» этсин деп јакарган (Зах. 6:11, сноска). Бу корона Вавилондо олјодо артып калган улустыҥ баалу-чуулу сый ийгенин кӧргӱскен (Зах. 6:14, сноска). Иегова бистиҥ амыр јок ӧйдӧ албаданып иштеп турганысты качан да ундыбас (Евр. 6:10).

21. Келер ӧйгӧ алаҥзыбай кӧрӧргӧ не болужар?

²¹ Бис калганчы кӱндерде јададыс. Оныҥ учун јӱрӱм јакшы, јайым боло берер деп сананбас керек. Келер ӧйдӧ айалга мынаҥ да коомой боло берердеҥ айабас (2 Тим. 3:1, 13). Је мынаҥ улам коркып, санааркабас керек. Аггейдиҥ кӱндеринде Иегова бойыныҥ албатызына: «Мен... слерле кожо... Коркыбагар» — деген сӧстӧрди ундыбагар (Агг. 2:4, 5). Бис акту јӱрегистеҥ Иегованыҥ табын бӱдӱрерге албаданып турзаас, ол бисле кожо болор. Бу јӧрмӧлдӧ бис Аггей ле Захарияныҥ судурларын ла Ездраныҥ темин шӱӱжип кӧрдис. Оныҥ учун эмди билип алганысты тузаланарга албаданактар. Бу биске келер ӧйдӧҥ коркыбаска ла кандый ла кӱчтерде Иеговага иженерге болужар.