1-2. (a) Mathata ao Bajuda bao ba boetšego Jerusalema ba bego ba na le ona, a swana bjang le ao rena re nago le ona lehono? (b) Hlalosa a mangwe a mathata ao Bajuda ba bego ba na le ona. (Bona le lepokisi leo le rego: “ Mehla ya Hagai, Sakaria, le Esera.”)

 NA O ikhwetša ka dinako tše dingwe o tshwenyega ka dilo tšeo di tlago go direga nakong e tlago? Mohlomongwe o feletšwe ke mošomo gomme o tshwenyegile ka gore o tlo hlokomela bjang lapa la gago. O ka ba o tshwenywa ke polokego ya lapa la gago ka baka la mathata a dipolotiki nageng yeo o dulago go yona, go tlaišwa goba go ganetšwa ge o bolela ditaba tše dibotse. Na o lebeletšane le mathata a? Ge e ba go le bjalo o tlo holwa ke go kwa kamoo Jehofa a ilego a thuša Baisiraele ba nakong e fetilego ge ba be ba lebeletšane le mathata a swanago.

² Bajuda bao ba dutšego Babilona bophelo bja bona ka moka, ba be ba swanetše go ba le tumelo e tiilego gore ba kgone go tlogela mahumo le bophelo bja manobonobo bja Babilona gomme ba ye nageng yeo ba bego ba sa e tsebe gabotse. Ka moragonyana ga gore ba fihle ba ile ba ba le mathata a tša ditšhelete, gwa ba le mathata a dipolotiki nageng yeo e bile ba be ba ganetšwa. Ba bangwe ba ile ba thatafalelwa ke go dira gore go tsošološa tempele ya Jehofa e be selo seo se tlago pele maphelong a bona. Ka gona, mo e ka bago ka 520 B.C.E., Jehofa o ile a romela baporofeta ba babedi e lego Hagai le Sakaria gore ba thuše batho go tsošološa phišego ya bona ya go hlankela Jehofa. (Hag. 1:1; Sak. 1:1) Ka ge re tla bona, kgothatšo yeo e neilwego ke baporofeta ba ba babedi e bile le mafelelo a mabotse. Eupša mo e ka bago mengwaga e 50 ka morago, Bajuda bao ba boilego Jerusalema ba ile ba hloka go kgothatšwa gape. Esera yo e bego e le mongwalolodi wa sethakga wa molao o ile a tloga Babilona a ya Jerusalema gore  a kgothatše batho ba Modimo e le gore ba kgone go dira gore go hlankela Jehofa go tle pele maphelong a bona.—Esera 7:​1, 6.

3. Re tlo boledišana ka dipotšišo dife? (Diema 22:19)

³ Go swana le ge diporofeto tšeo di neilwego ke Hagai le Sakaria di ile tša thuša batho ba Modimo nakong e fetilego gore ba tšwele pele ba tshepa Jehofa ge ba be ba ganetšwa, le rena di ka re thuša lehono gore re dule re tshepa gore Jehofa o tla re thuša ge re kopana le mathata. (Bala Diema 22:19.) Ge re dutše re boledišana ka molaetša wa Modimo wo o boletšwego ke Hagai le Sakaria le go ahlaahla mohlala wa Esera, re tlo araba dipotšišo tše di latelago: Bajuda bao ba bego ba etšwa Babilona ba ile ba lebeletšana le mathata afe? Ke ka baka la’ng go hlankela Jehofa go swanetše go tla pele maphelong a rena le ge re na le mathata? Ke’ng seo se ka re thušago gore re tshepe Jehofa ge re na le mathata?

4-5. Ke ka baka la’ng Bajuda ba ka ba ba ile ba se sa ba le mafolofolo a go tsošološa tempele?

⁴ Ge Bajuda ba fihla Jerusalema, ba be ba na le mošomo o montšhi wo ba bego ba swanetše go o dira. Ba ile ba tsošološa aletare ya Jehofa ka pelapela gomme ba bea le motheo wa tempele. (Esera 3:​1-3, 10) Eupša ba ile ba se sa ba le mafolofolo ao ba bego ba na le ona mathomong. Ka baka la’ng? Go oketša go mošomo wo ba bego ba na le wona wa go aga tempele, ba be ba na le dilo tše dingwe gape tšeo ba bego ba swanetše go di dira, tše bjalo ka go aga dintlo, go bjala dibjalo le go hlokomela malapa a bona. (Esera 2:​68, 70) Go oketša moo, ba be ba ganetšwa ke manaba a bona ao a bego a loga maano a gore go thibelwe mošomo wa go tsošološa tempele.—Esera 4:​1-5.

⁵ Batho bao ba bego ba etšwa bothopša ba be ba na le mathata a ditšhelete e bile baetapele ba mmušo ba be ba sa ba sware gabotse. Naga ya bona e be e le karolo ya Mmušo wa Peresia. Ka morago ga gore Kgoši Korese wa Peresia a hlokofale ka 530 B.C.E., kgoši yeo e mo latelago e lego Cambyses, e be e nyaka go fenya Egepeta. Go ka direga gore ge madira a gagwe a be a eya Egepeta a ile a nyaka dijo, meetse le mafelo a go dula go Baisiraele gomme seo sa dira gore bophelo bja Baisiraele bo be boima le go feta. Ge Kgoši Dario wa pele a thoma go buša go ile gwa ba le mathata a mangwe a mantšhi a go swana le borabele le dintwa tšeo di bego di le gona Mmušong wa Peresia. Ga go pelaelo gore mathata a ka moka a ile a dira gore batho bao ba bego ba etšwa bothopša ba tshwenyege ka gore ba tla hlokomela bjang malapa a bona. Ka baka la mathata ao a mantšhi, Bajuda ba bangwe ba ile ba bona eka ga se nako ya maleba ya gore ba tsošološe tempele ya Jehofa.—Hag. 1:2.

6. Go ya ka Sakaria 4:​6, 7, Bajuda ba ile ba lebeletšana le maemo afe a mangwe a thata, gona Sakaria o ile a ba kgodiša ka eng?

⁶ Bala Sakaria 4:​6, 7. Go oketša go mathata ao Bajuda ba bego ba na le ona a ditšhelete le a dipolotiki, ba ile ba swanelwa ke go kgotlelela go tlaišwa. Ka 522 B.C.E., manaba a bona a ile a atlega ka go dira gore mmušo wa Peresia o emiše go tsošološwa ga tempele ya Jehofa. Eupša Sakaria o ile a kgonthišetša Bajuda gore Jehofa o tla diriša moya wa gagwe o matla gore a ba thuše go tšwela pele ba šoma go sa šetšwe mathata ao ba kopanago le ona. Ka 520 B.C.E., Kgoši Dario o ile a ba dumelela gore ba tšwele ka go aga tempele a ba a ba nea le tšhelete ya go dira bjalo. O ile a laela le bahlankedi ba mmušo gore ba ba thuše.—Esera 6:​1, 6-10.

7. Jehofa o ile a šegofatša bjang Bajuda bao ba bego ba boetše Jerusalema bao ba bego ba dira gore go mo hlankela go tle pele maphelong a bona?

 ⁷ Jehofa o ile a diriša Hagai le Sakaria go tshepiša batho ba gagwe gore o tla ba thekga ge e ba ba ka dira gore go tsošološa tempele e be selo  seo se tlago pele maphelong a bona. (Hag. 1:​8, 13, 14; Sak. 1:​3, 16) Ka morago ga gore Bajuda ba kgothatšwe ke baporofeta, ba ile ba thoma mošomo wa go aga tempele gape ka 520 B.C.E. gomme ba fetša go e aga ka tlase ga mengwaga e mehlano. Ka ge Bajuda ba ile ba dira gore go hlankela Modimo go tle pele maphelong a bona le ge ba be ba na le mathata, Jehofa ga se a ba thekga fela ka dilo tše di bonagalago eupša o ile a ba thuša le gore ba batamele kgauswi le yena. Seo se ile sa dira gore ba hlankele Jehofa ba thabile.—Esera 6:​14-16, 22.

8. Mantšu ao a lego go Hagai 2:​4, a re thuša bjang gore re tshwenyege ka go dira seo Modimo a se nyakago? (Bona le mongwalo wa tlase.)

⁸ Ka ge masetlapelo a magolo a batamela, go bohlokwa gore re latele taelo yeo re e neilwego ya gore re bolele ditaba tše dibotse. (Mar. 13:10) Eupša re ka thatafalelwa ke go dira seo ge eba re na le mathata a ditšhelete goba re ganetšwa. Re ka thušwa ke eng gore re etiše Mmušo pele? Re ka thušwa ke go gopola gore “Jehofa wa madira” b o ka lehlakoreng la rena. O tlo re thuša ge e ba re ka tšwela pele re etiša Mmušo wa gagwe pele go ena le dilo tšeo rena re di nyakago. Ka gona re ka se boife selo.—Bala Hagai 2:4.

9-10. Banyalani ba bangwe ba bone bjang gore seo Jesu a se boletšego go Mateo 6:33 ke therešo?

⁹ Nagana ka mohlala wa ngwanabo rena Oleg le kgaetšedi Irina, c e lego banyalani bao ba hlankelago bjalo ka babulamadibogo. Ka morago ga gore ba huduge gore ba yo thuša phuthego e nngwe, ba ile ba thoma go ba le mathata a ditšhelete ka baka la maemo a fokolago a ikonomi nageng ya ga bo bona. Le ge ba ile ba palelwa ke go hwetša mošomo moo e ka bago ngwaga, ba be ba dula ba bona gore Jehofa o a ba thekga gomme ka dinako tše dingwe bana babo bona le dikgaetšedi ba be ba ba thuša. Ke eng seo se ba thušitšego go lebeletšana le mathata a? Ngwanabo  rena Oleg, yo mathomong a bego a gateletšegile o re: “Go dula re swaregile ka go bolela ditaba tše dibotse, go re thušitše go bona gore selo sa bohlokwa ke’ng mo bophelong.” Yena le mosadi wa gagwe ba ile ba swarega ka go bolela ditaba tše dibotse le ge ba be ba nyakana le mošomo.

¹⁰ Ka letšatši le lengwe ge ba be ba boa tšhemong, moagišane wa bona o ile a ba botša gore mogwera wa bona o sepetše leeto la dikhilomithara tše e ka bago tše 160 gore a ba tlišetše mekotla e mebedi ya dijo. Ngwanabo rena Oleg o re: “Letšatšing leo re ile ra bona gape gore Jehofa o a re rata le gore phuthego e na le taba le rena. Re kgodišegile gore Jehofa a ka se tsoge a lebetše bahlanka ba gagwe go sa šetšwe mathata ao ba nago le ona.” Mat. 6:33.

11. Re ka letela eng ge e ba re dira thato ya Jehofa?

¹¹ Jehofa o nyaka gore re swarege ka modiro wa go phološa maphelo a batho le go dira barutiwa. Ka ge re boletše go  serapa 7, Hagai o ile a kgothaletša batho ba Jehofa gore ba tsošološe tirelo ya bona e kgethwa go Jehofa go swana le ge eka ba thoma go aga tempele. Jehofa o be a ba tshepišitše gore o “tla tšholla tšhegofatšo” ge e ba ba be ba ka dira bjalo. (Hag. 2:​18, 19) Le rena re ka kgodišega gore Jehofa o tla šegofatša maiteko a rena ge e ba re ka etiša pele mošomo wo a re neilego ona.

12. Ke ka baka la eng Esera le bao ba bego ba tloga bothopša Babilona le yena ba be ba swanetše go ba le tumelo?

¹² Ka 468 B.C.E., Esera o ile a tšea leeto la go tloga Babilona go ya Jerusalema a na le sehlopha sa bobedi sa Bajuda. Esera le batho bao ba be ba hloka gore ba be le tumelo e tiilego gore ba kgone go tšea leeto leo. Ba be ba sepela ditseleng tše kotsi ba swere gauta le silifera tšeo di bego di tlo šomišwa go aga tempele. Seo se be se ka dira gore mahodu a ba hlasele gabonolo. (Esera 7:​12-16; 8:31) Go oketša moo ba ile ba lemoga gore Jerusalema ka boyona ga se ya bolokega. Go be go se sa dula batho ba bantšhi moo gomme maboto a gona le dikeiti tša moo di be di swanetše go lokišwa. Re ka ithuta’ng go Esera?

13. Esera o ile a bontšha bjang gore o tshepa Jehofa? (Bona le mongwalo wa tlase.)

¹³ Esera o be a bone kamoo Jehofa a ilego a thuša batho ba gagwe ka gona ge ba be ba na le mathata. Go ka direga gore Esera o be a dula Babilona ka 484 B.C.E. ge Kgoši Ahasiwerosi a be a ntšha taelo ya gore Bajuda ka moka bao ba lego ka tlase ga Mmušo wa Peresia ba bolawe. (Esitere 3:​7, 13-15) Bophelo bja Esera bo be bo le kotsing. Ka morago ga gore Bajuda bao ba lego “dileteng ka moka tše di sa swanego” ba kwe se, ba ile ba ikona dijo, ba lla ba ba ba rapela Jehofa gore a ba thuše. (Esitere 4:3) Nagana gore Esera le Bajuda ba bangwe ba ile ba ikwa bjang ge batho bao ba bego ba rerile go ba bolaya, ba bolawa. (Esitere 9:​1, 2) Seo se diragetšego ka nako yeo se ile sa thuša Esera go bona gore Jehofa o tlo mo thuša nakong e tlago ge a e ba le mathata, sa ba sa dira gore a tshepe gore Jehofa o tla šireletša batho ba gagwe. d

14. Ke eng seo kgaetšedi yo mongwe a ithutilego sona ge a be a bona kamoo Jehofa a mo hlokometšego ka gona nakong ya ge a be a na le mathata?

¹⁴ Ge re bona kamoo Jehofa a re hlokomelago ka gona ge re na le mathata, re mo tshepa le go feta. Nagana ka mohlala wa Anastasia yo a dulago Bohlabela bja Yuropa. O ile a tlogela mošomo wa gagwe e le gore a se ke a tšea lehlakore ditabeng tša dipolotiki. O re: “E be e le la mathomo ke hloka tšhelete bophelong bja ka.” O oketša ka gore: “Ke ile ka tlogelela bothata bjoo ka diatleng tša Jehofa gomme ka bona ge a  ntlhokomela. Ge e ba nka lahlegelwa ke mošomo gape, nka se tšhoge. Ge e ba Jehofa a kgona go ntlhokomela lehono, o tlo kgona le go ntlhokomela nakong e tlago.”

15. Ke eng seo se dirilego gore Esera a tshepe Jehofa? (Esera 7:​27, 28)

¹⁵ Esera o bone letsogo la Jehofa bophelong bja gagwe. Ge Esera a bona kamoo Jehofa a mo thušitšego ka gona mabakeng a mantšhi nakong e fetilego, seo se ile sa mo thuša gore a dule a tshepa Jehofa. Nagana ka mantšu ao a rego, “go thekgwa ke seatla sa Jehofa Modimo wa ka.” (Bala Esera 7:​27, 28.) Esera o boletše mantšu ao a nyakilego go swana, ka makga a tshelelago ka pukung yeo a e ngwadilego.—Esera 7:​6, 9; 8:​18, 22, 31.

16. Ke maemong afe moo re tlogago re bona gore Jehofa o a re thuša? (Bona le seswantšho.)

¹⁶ Jehofa a ka re thuša ge re kopana le bothata. Ka mohlala, ge re kgopela mongmošomo gore a re fe nako ya go ya kopanong goba ya go ba gona dibokeng, se se tlo re thuša gore re bone kamoo Jehofa a re thušago ka gona. Go ka ba le mafelelo a mabotse gomme seo se tlo re thuša gore re tshepe Jehofa kudu.

17. Esera o bontšhitše bjang gore o ikokobeditše nakong ya ge a be a na le mathata? (Bona seswantšho sa letlakala la ka ntle.)

¹⁷ Esera o ile a rapela Jehofa gomme a mo kgopela thušo. Ka mehla ge a be a tshwenyegile ka dikabelo tšeo a swanetšego go di phetha, o be a rapela Jehofa gomme a mo kgopela gore a mo thuše. (Esera 8:​21-23; 9:​3-5) Ka ge Esera a be a ithekgile ka Jehofa, se se ile sa dira gore ba bangwe le bona ba mo thekge le go ekiša mohlala wa gagwe wa tumelo. (Esera 10:​1-4) Ge e ba re tshwenyegile ka dinyakwa tša rena goba ka go bolokega ga ba malapa a gabo rena, re swanetše go batamela Jehofa ka thapelo re kgodišegile gore o tla re thuša.

18. Ke eng seo se ka re thušago gore re tshepe Jehofa?

¹⁸ Ge re ka kgopela Jehofa gore a re thuše gomme ra amogela ge bana ba borena le dikgaetšedi ba re thekga, se se tlo dira gore re tshepe Modimo kudu. Erika, e lego mma yo a nago le bana ba bararo, o ile a dula a tshepa Jehofa le ge a ile a welwa ke mathata a mantšhi. Ka nako e nyenyane feela o ile a lahlegelwa ke ngwana wa gagwe yo a sa tšwago a belegwa le molekane wa gagwe. O re: “O ka se tsebe e sa le pele gore Jehofa o tlo go thuša bjang. A ka go thuša ka ditsela tšeo o sa di letelago. Ke bone gore Jehofa o ile a araba dithapelo tša ka a diriša bagwera ba ka ka seo ba se bolelago le seo ba se dirago. Ge e ba ke botša bagwera ba ka ka seo se ntiragalelago ba ka kgona go nthuša gabonolo.”

19-20. Re ithutang go Bajuda bao ba ilego ba palelwa ke go boela Jerusalema?

¹⁹ Le rena re ka ithuta thuto e bohlokwa go Bajuda bao ba paletšwego ke boela morago Jerusalema. Ba bangwe ga se ba kgona go boela morago ka ge ba be ba tšofetše, ba babja kudu goba maemo a ka lapeng a sa ba dumelele gore ba ka boela morago. Lega go le bjalo ba be ba ikemišeditše go thekga bao ba boelago morago Jerusalema ka dilo tšeo ba bego ba tlo di hloka gore ba age tempele. (Esera 1:​5, 6) Go bonala mengwaga e ka bago e 19 ka morago ga gore sehlopha sa mathomo se fihle Jerusalema, bao ba bego ba šetše Babilona ba be ba sa dutše ba latela moetlo wa go romela meneelo Jerusalema.—Sak. 6:10.

²⁰ Le ge re sa kgone go dira dilo ka moka tšeo re nyakago go di direla Jehofa, re ka kgodišega gore Jehofa o bona maiteko ao re a dirago gore re mo kgahliše. Re tseba seo bjang? Mehleng ya Sakaria, Jehofa o ile a mo kgopela gore a dire mphapahlogo ka gauta le silifera tšeo di bego di rometšwe ke Bajuda bao ba bego ba le bothopša Babilona. (Sak. 6:11) “Mphapahlogo o mogolo” e be e tla ba “kgopotšo” ya gore ba neetše Jehofa go tšwa pelong. (Sak. 6:14.) Le rena re ka kgodišega gore Jehofa a ka se tsoge a lebetše maiteko ao re mo direlago ona go mo hlankela le ge re na le mathata.—Baheb. 6:10.

21. Ke eng seo se ka re thušago gore re tshepe Jehofa go sa šetšwe dilo tšeo di tlago go re diragalela nakong e tlago?

²¹ Re tlo dula re na le mathata mehleng ye ya bofelo le gona mathata ao a ka mpefala le go feta ge nako e dutše e eya. (2 Tim. 3:​1, 13) Eupša ga se ra swanela go dula re tshwenyega kudu ka mathata ao re nago le ona. Gopola mantšu ao Jehofa a ilego a a botša batho ba gagwe mehleng ya Hagai ao a rego: “Ke na le lena. . . Le se ke la tšhoga.” (Hag. 2:​4, 5) Le rena re ka kgodišega gore Jehofa o tlo dula a na le rena ge re ka leka ka matla a rena ka moka gore re dire thato ya gagwe. Ge re ka diriša dilo tšeo re ithutilego tšona boporofeteng bja Hagai le bja Sakaria le go mohlala wa Esera, re tlo kgona go tshepa gore Jehofa o tlo re thekga go sa šetšwe mathata ao re ka kopanago le ona nakong e tlago.