'Dho -a 'gü -wɔn -ta

'Dho -a 'gü -wɔn -nu 'sëëdhɛ -ta

ˈWƆN ˗GƆ 1

ˈˈTAN 38 Zoova ˗dho ü ˈgü kë ˈˈgbɩɩ˗

ˈˈSuʋ̈ ˗ya ˗da kwa ˈgü, ˗kwa kwa ˗zo yö Zoova ˗dhɛ

ˈˈSuʋ̈ ˗ya ˗da kwa ˈgü, ˗kwa kwa ˗zo yö Zoova ˗dhɛ

-KWƐ 2024 -BHA BIBLÖ ˈˈƝAN: «ˈˈSuʋ̈ ˗ya ˗da n ˈgü, bhi ˈnën ˈa n ˗zo yö ü ˗dhɛ.»PS. 56:3.

˗A ˗GƆ

˗Kɔ ˈkwa dho kwa ˗bha ˗zoyö Zoova ˗dhɛ ˗sü ˗gɛn ˗gban ˗a ˈka kö ˈˈsuʋ̈ ˗yö ˈgo kwa ˗ta, ˗kwaa ˗ga.

1. ˈMën ˗kë ˈö ˈˈsuʋ̈ ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö kwa kë ˈˈtʋŋ ˈbha ˗nu ˈka?

 ˈˈTƲ̈Ŋ ˈbha ˗nu ˈka, ˈˈsuʋ̈ ˗yö ˗da kwa ˈgü. ˈDhɛ ˗kë ꞊dhɛ ˈpë Biblö ˗ya pö kwa˗ ˗dɔ bhë, ˈkwaa ˈˈsuʋ̈ ga ˗sü, ˗zuu yaa ˗nu ɛɛnˈˈ ˈwɔn ˗nu ˈwo dho kë kwa ˈka dhiʋ̈ˈˈ ˗an ˗gɔ. ˈˈKɛɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈö ˈkwa˗ ˈgü yö, ‹ˈˈdhabhliwɔn ˗nu ˈwo ˈˈsuʋ̈ ˗da mɛ ˈgü› ꞊dhɛ ˗gblü, mɛnzësü waa ˈˈyua ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈdhö bhë, ˗wo kë ˗ni ˈgü. (Dhu. 21:11) ˈWɔn ˗nu ˈwo ˗kë ꞊dhɛ ˈˈsɛgɔmɛn ˗nu ˗bha ˈˈgbɩɩdhɛ ˗wɔ kwa ˗ta ˗sü ɛɛnˈˈ kwa ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗bha ˗gban kwa ˗gɔ ˗sü ˗nu ˈdhö bhë, ˗an ˈˈsüʋ̈ ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö kwa ˗kë. Mɛn ˈbha ˗nu ˗wa ˗pö ꞊dhɛ wo ˗kɔ ˈti ˗dho ˗mɔn ˗bɔ ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈwo ꞊dɛɛ ɛɛnˈˈ ˈwo dho kë dhiʋ̈ˈˈ, ˗an ˈgü ˗sü ˗bha. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗an zuʋ̈ˈˈ ˈˈdhiʋ̈ ˗yö ˗tɛ.

2. ˈWɔn ˗mɛɛn ˗nu ˈwo kun Davi ˗ta Gatö ˈˈkwipö ˈgü?

2 ˈˈTʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈka, ˈˈsuʋ̈ ˗kun Davi ˈgü. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ ˈdhɛ ˗gblüdë Saidhö ˗yö kun Davi mɛɛnˈˈ ˗ni ˈgü kö ˈö˗ zë, Davi ˗yö ˗duëë ˈö dho Gatö, Fidhitɛn ˗nu ˗bha ˈˈkwipö do ˈgü. Akishö ˈö kun Gatö ˗gblüdë ˈka bhë ˗ya ˗yö ꞊taabha ꞊dhɛ Davi ˗ya Fidhitɛn ˗nu «ˈˈgblü ˗kɔŋ ꞊va» zë ˈˈdhiʋ̈ ˗be. ˗Ya ˗kë ˈö ‹ˈˈsuʋ̈ ˗yö ˗da Davi ˈgü ꞊dedewo.› (1 Sam. 21:​10-12) ˗Yö ˗kun ˗ya ˗sü ˈka ö ˗de ˗wɔn ꞊zɔnŋta. ˈMën ˈˈsuʋ̈ bho Davi ˗ta?

3. ˈKwa ˗dhɛ ˗ga Psaume 56:​1-3, 11 ˈgü, ˈmën Davi ˗takun ˈö˗ ˗kɔ ˗ʒiö ˈˈsuʋ̈ ˗gɔ?

3 ˗Kɔ ˈö Davi ˗yö ˗kë ˗a ˈka ö ˗de ˈgü kö ˗yö Gatö ˗ya ˗blɛɛ Psaume 56 ˈgü. Pë ˈö ˈˈsuʋ̈ ˗da Davi ˈgü, ˗ya ˗pö Psaume ˈö bhë ˗a ˈgü ˈˈpuu ˈka. ˈˈKɛɛ pë ˈö ˈˈsuʋ̈ bho ˗a ˗ta, ˗ya ˗blɛɛ ˈpö. ˈDhɛ ˈˈsuʋ̈ ˗da Davi ˈgü, ˗yö ö ˗zoyö Zoova ˗dhɛ. (Psaume 56:​1-3, 11 ˗wo pö.) ˗A ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗dhɛ ˗mü ꞊dedewo. Zoova ˗bha ˗takundhe ˈsaa˗ ˈgü, Davi ˗yö ˗wɔnmɛnkunwɔn do ˈbha ˗kë. ˗Yö ö ˗de ˗kë slaamɛn ˈka. ˈDhɛ ˗kë ˈˈdhʋ̈ Akishö ˗yö ö ꞊kwaa˗ ˗zü, ˈö Davi dha ga ˗gɔ.—1 Sam. 21:13–22:1.

4. Kwa ˗dho kwa ˗bha ˗zoyö Zoova ˗dhɛ ˗sü ˗gɛn ˗gban ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗A ˈwɔnzuan ˗zɔn.

4 Kwa ˗de ˈpö suʋ̈ˈˈ kwa kë ˗ni ˈgü, kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa kwa zuʋ̈ˈˈ kë ˗saa, ˈkwa ˈwɔn ˗nu ˗kë ꞊kpɔɔdhɛ ˗bha ˗zoyö Zoova ˗dhɛ ˗sü ˈka. ˈˈKɛɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈka, kwa ˗dho kwa ˗bha ˗zoyö Zoova ˗dhɛ ˗sü ˗gɛn ˗gban ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗Kwaa ˈwɔnzuan do ˗ga. ꞊Waa˗ pö kwa ˗dhɛ ꞊dhɛ ˈˈyua ˈbha ˗yö kwa ˗bha, ˗a ˈˈsuʋ̈ ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö to mü ˈö kwa ˗kë. ˈˈKɛɛ kö ˈkwa kwa ˗zoyö kwa ˗bha ꞊dhɔtrɔɔmi ˗dhɛ, kwa zuʋ̈ˈˈ ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö dho ˈˈshia. ˗A ˈbha ˗ya kë kö ˗ya mɛn ꞊va dha ˈˈyua suu ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˗gɔ. ˗Kɔ ˈö ˈkwa˗ ˈka kwa ˗de ˈgü kwa˗ blɛɛˈˈ ˗ni ˈgü kwa ˗bha ꞊dhɔtrɔɔmi ˗dhɛ ˗yö ö ˈˈtʋ ˗to kwa ˗bha ˗së ˈka, ˈö ö ˈˈtʋ̈ŋ ˗kë kwa ˈgü. ˗Yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö blɛɛdhɛ ˈö ˗ya mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˈˈdhɛkë ˗a ˈka ˈˈdhiʋ̈ ˗be, ˗a nu kwa ˗dhɛ ˈpö. ˗Kɔ do ˈö bhë ˗a ˈka ˈkwa˗ pö kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗yö ˗gban, ˗kwa kwa ˗zota pë ˈö Zoova ꞊yaa˗ kë ˈˈdhiʋ̈ ˗be, ˗a ˗dhɛ ˈö˗ kë ˗ni ˈgü waa˗ ˗dhɛ ˈö dho ˗a kë kwa ˗dhɛ ˗an ˈgü. ˈPë do ˈö bhë ˈyö Davi ˗ya ˗kë. Kwa Psaume 56 ˗wo pö ˗ni ˈgü, ˗kwa kwa ˗zota ˗kɔ ˈö ˈkwa dho kwa ˗bha ˗zoyö Zoova ˗dhɛ ˗sü ˗gɛn ˗gban ˗a ˈka, kë ˈˈdhʋ̈ kö ˈˈsuʋ̈ ˗yö ˈgo kwa ˗ta ˗a ˈgü.

ˈMËN ZOOVA ꞊YAA˗ KË ˈSAADHÖ?

5. ˈDhɛ ˈˈsuʋ̈ ˗yö ˗da Davi ˈgü, ˈmën ö ˗zota ˗a ˈgü? (Psaume 56:​12, 13)

5 ˈKö ˗kë ꞊dhɛ Davi ˗bha ˗tosɛta ˗kun ga ˗yɛ ˈˈdhiʋ̈, ˗yö ö ˗zota pë ˈö Zoova yaa˗ kë ˗a ˗dhɛ ˈsaadhö ˗a ˈgü. (Psaume 56:​12, 13 ˗wo pö.) Davi ˗bha ˗tosɛta ˈgü, ˗zotakɔ suu ˈö bhë ˈnën kun ˗a ˗gɔ. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ ˈˈtʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈka ˗yö ö ˗zota Zoova ˗dapë ˗nu ˈgü ˈö˗ yö ꞊dhɛ Zoova ˈˈpii ˗yö ˈˈgbɩɩ˗ ˈö ö ˈˈtʋ̈ŋ ˗kë mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˈgü ꞊dedewo. (Ps. 65:​6-9) Davi ˗yö ö ˗zota ˈzü ˈpë Zoova ꞊yaa˗ kë mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗dhɛ ˗a ˈgu. (Ps. 31:19; 37:​25, 26) ˗Yö ˗go mü ˈö ö ˗zota pë ˗nu ˈö Zoova ꞊yaa˗ kë yö ꞊dede ö ˗dhɛ ˗an ˈgü. ˈÖ go˗ ˈka Davi ˈnëndhɛ ˈgü Zoova ˗ya ˗takun, ˈö˗ ˗takpa ˗kplawo. (Ps. 22:​9, 10) Gagade ˈka, ˗zota pë ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗an ˈgü ˗sü ˗yö Davi ˗bha ˗zoyö Zoova ˗dhɛ ˗sü ˗gɛn ˗gban!

Davi ö ˈˈɲan ˗klu pë ˈö Zoova ꞊yaa˗ kë ˈsaadhö ˗a ˗dhɛ, ˈö kun ˗a kë ˗ni ˈgü waa˗ ˗dhɛ ˈö dho ˗a kë ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü ˗an ˗bha, kö ˈö ö ˗bha ˗zoyö ˗a ˗dhɛ ˗sü ˗gɛn ˗gban. (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 5, 8 waa 12 ˈgü.) d


6. ˈˈSuʋ̈ ˗ya ˗da kwa ˈgü, ˈmën dho kwa ˗takun kö ˈkwa kwa ˗zo yö Zoova ˗dhɛ?

6 ˈˈSuʋ̈ ˗yö kwa kë ˗ni ˈgü, ˗kwa kwa ˗de dhɛɛˈˈ ˈkpɔ ˈkwa˗ pö: «ˈMën Zoova ꞊yaa˗ kë n ˗dhɛ ˈsaadhö?» ˗Kwa kwa ˗zota ˗a ˗dapë ˗nu ˈgü. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ ˗mannën ˗nu waa blëë ˈˈbin ˗nu ˈö Zoova ˗bha ˈˈklʋʋsë ˗nu ˈwaa ˗an ˗gɔ ɛɛnˈˈ ˈö ˈwaa˗ ˗dhɔkë bhë, ˗yö ö ˗zokë ˗an ˈˈpiʋ̈. ˈKwa kwa ‹ˈˈtʋ̈ŋ kë ˗a ˈgü ˗së ˈka› kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗dho ˗gban ꞊dedewo. (Mat. 6:​25-32) ˗Kwa kwa ˈˈtʋ̈ŋ kë pë ˗nu ˈö Zoova ꞊yaa˗ kë ö ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗dhɛ ˈpö ˗an ˈgü. Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa Zoova ˗dhɔkëmɛn do ˈö ˗zoyödhe ꞊dede kun ˗a ˗gɔ bhë, ˗a ˗bha ˗kwɛzlan ˗wo pö Biblö ˈgü ɛɛnˈˈ ˈkwa Zoova ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˈwo ꞊dɛɛ ˗a mɛn do ˗bha ˗bɔagüwɔn ˗wo pö. a ˗Ya ˈgo mü, ˗kwa kwa ˗zota pë ˈö Zoova ꞊yaa˗ kë kwa ˗dhɛ ˈsaadhö ˗a ˈgü. ˗Kɔ ˗mɛɛn ˈö Zoova ˗yö kwa ˗gan ˗a ˈka gagade ˗bha? (Zan 6:44) -Kɔ ˗mɛɛn ˈö ˗ya kwa ˗bha bhɛɛwo ˗nu ˗daakë ˗a ˈka? (1 Zn. 5:14) ˈWɔn ˗së -mɛɛn ˈö ˈkwa˗ ꞊slɔɔ ˗dhɛkpaɔyi ˈˈpɛpɛ ˈka ˗a Gbö dhɔɔbhaasü ˗bha ˈˈsaa˗ ˈö˗ bho bhë, ˗a ˈgü?—Efɛ. 1:7; Ebl. 4:​14-16.

˗Kwa kwa ˈˈɲan ˗klu pë ˈö Zoova ꞊yaa˗ kë ˈsaadhö, ˗a ˗dhɛ ˈö˗ kë ˗ni ˈgü waa˗ ˗dhɛ ˈö dho ˗a kë ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü ˗an ˗bha, kö ˈkwa kwa ˗bha ˗zoyö ˗a ˗dhɛ ˗sü ˗gɛn ˗gban. (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 6, 9-10 waa 13˗14 ˈgü.) e


7. Daniɛdhö ˗bha ˈwɔnzuan ˗yö Vanesa ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ˈö˗ ˗kɔ ˗ʒiö ˈˈsuʋ̈ ˗gɔ?

7 Kwa ꞊dhegblüdhe do ˈwo˗ ˗dhɛ Vanesa b ˈö Aiti, ˈˈsuʋ̈ ˗da mɛn ˈgüwɔn do ˗yö ˗nu ˗a ˗ta. Gɔndë do ˈbha ˗ya ˗dhɛ, ˈö ˗nɔɔn bɔ ˗a ˗dhɛ ˗dhɛkpaɔyi ˈˈpɛpɛ ˈka kö waa˗ ˗nu wo ˗bha sɛɛˈˈ ˗yö kë do. Vanesa ˗yö ˗kɔ. ˈˈKɛɛ gɔndë ˈö bhë, ˗yö ˗ya ˗kë ˈˈvaanvan ˗sü ˗bha ˈö˗ pö ö ˗dho pë ˈˈdhiʋ̈˗ kë Vanesa ˈka. Vanesa ˗ya ˗pö: «ˈˈSuʋ̈ ˗yö ˗da n ˈgü.» ˈMën ˗takun ˈö ˈˈsuʋ̈ ˗go ˗a ˗ta? ˗Yö pë ˈˈpɛpɛ ˗kë kö ˈö ö ˗de ˗takpa. Mɛn zii do ˗ya ˗pö ˗a ˗dhɛ ˗ya blɛɛˈˈ ˈˈsɔdha ˗nu ˗dhɛ. Vanesa ˗yö ö ˈˈtʋ̈ŋ ˗kë ˈzü ˗kɔ ˈö Zoova ˗yö ö ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗takun ˗a ˈka ꞊kwɛŋzü ˗a ˈgü. ˗Ya ˗pö: «Mɛn ˗blɛɛsü ˈa n ˗zota ˗a ˗bha ˗kwɛzlan ˈgü ˈyö ˗tɔ ˗Zlan ˗wodhiʋ̈lomɛn Daniɛdhö. ˗Wa ˗zuö ꞊laa ˗nu ˈö din ˈdho ˗an kë ˗ni ˈgü ˗an ˈˈpiʋ̈ ˗gblüdhi ˈgü. Zoova ˗yö Daniɛdhö ˗takpa mü. ˈDhɛ ˈa˗ pö Zoova ˗dhɛ ˗yö ˈwɔn ˈö bhë ˗a ˈˈɲan bhɔ, ˈˈsuʋ̈ ˈti n kë ˈzü.»—Dan. 6:​12-22.

ˈMËN ZOOVA ˈDHÖ˗ KË ˗NI ˈGÜ ꞊DƐƐ?

8. ˈMën kun ga ˗sü ˈka Davi ˈgü? (Psaume 56:8)

8 ˈKö ˗kë ꞊dhɛ Davi ˗kun ga ˗yɛ ˈˈdhiʋ̈ Gatö, ˈyii ö ꞊kwaa ˈˈsuʋ̈ ˗zü kö ˗yö ˈˈsɔ ö ˗ta. Pë ˈö Zoova kun ˗an kë ˗ni ˈgü ˗a ˗dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ꞊dede ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈka ˈnën ˈö ö ˗zota ˗a ˈgü. Davi ˗ya ˗yö ꞊dhɛ Zoova ˗yö ˈˈdhiʋ̈sü ˈö ˈka ˈö ö ˗kɔ ˈkpa ö ˗ta, ˈö go mü ˈö ˈwɔn ˈgüman ö ˗gɔ. (Psaume 56:8 ˗wo pö.) Davi ˗yö ˗takundhe ꞊slɔɔ ö ˈˈtɔŋdë Ʒonatan waa ˈˈsaabhomɛn ˈkpii˗ Aimelɛkö ˗an ˈˈpiʋ̈. (1 Sam. 20:​41, 42; 21:​6, 8, 9) ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˗gblüdë Saidhö ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö ˈö˗ zë, Davi ˗yö ˗dha ˗a ˗gɔ. ˗Yö ˗kun ga ˗sü ˈka ˗a ˈgü ꞊dhɛ Zoova ˗yö ˈwɔn ˈö kun ö ˗ta ˗a ˗dɔ ˈö ˗kɔ ˈö˗ ˈka ö ˗de ˈgü ˈö˗ dɔ ˈpö.

9. ˈMën Zoova ˗yö ö ˈˈtʋ̈ŋ ˗kë ˗a ˈgü ˈö ˗gban mɛn ˈö ˗dhö ˗a ˗bha?

9 ˈˈSuʋ̈ ˗da ˗mɛn ˈgüwɔn ˈbha ˗ya nu kwa ˗ta, ˗yö kë kwa ˈˈɲaan ꞊dhɛ Zoova ˗ya ˗yö ˈö ˗kɔ ˈkwa ˈka kwa ˗de ˈgü ˈö˗ dɔ ˈpö. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ sëëbhodhe ˈö Izraɛdhömɛn ˗nu kun ˗a ˈgü Ezitö bhë, ˗ya ˗yö ˈö «saanˈˈ ˈwo» kun ˗a ˈgü ˈö˗ yö ˈpö. (Ex. 3:7) Davi ˗yö ˗wɩ Zoova ˈˈpiʋ̈ ˈö˗ pö ꞊dhɛ ˗yö ˗kpan ö ˗bha «˗wëëwɔn ꞊gbɔnŋsü» waa ö ˗bha «zuʋ̈klʋʋbhɔdhe ˈkpii˗» ˗an ˗bha. (Ps. 31:7) ˗A ˗de ꞊ʒiaan Zoova ˗bha ˈˈsɛgümɛn ˗nu ˗wa ˗da ˈwɔn yaa ˗ʒian ˗ta ˗an zuʋ̈ˈˈ ˈˈklʋʋ ˗yö ˗bhɔ, ˈö yö ˗de ˈpö «˗a zuʋ̈ˈˈ ˈˈklʋʋ ˗yö ˗bhɔ.» (Is. 63:9) ˈˈSuʋ̈ ˗ya ˗da kwa ˈgü, ˗kɔ ˈkwa˗ ˈka kwa ˗de ˈgü Zoova ˗ya ˈgüman, ˈö˗ zuʋ̈ˈˈ ˈdhö ˈˈwɩ ˗sü ˈka˗ ˗bha kö ˈö kwa ˗takun ˈˈsuʋ̈ ˗yö ˈgo kwa ˈgü.

10. ˈMën ˗kë ˈö ga kwa ˈgü ꞊dhɛ Zoova ˗yö ö ˈˈtʋ̈ŋ ˗kë kwa ˈgü, ˈö ˗dho kwa ˗takun kö ˈkwa bɔ kwa ˗bha ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈgü?

10 ˈˈSuʋ̈ ˗da mɛn ˈgüwɔn ˈbha ˗ya nu kwa ˗ta, ˗kɔ ˈö Zoova ˗yö kwa ˗takun ˗a ˈka ˈkwaa yö ˗ni ˈgü, ˈmën ˈkwa dho ˗a kë? ˗Kwaa pö ˗a ˗dhɛ ˗kɔ ˈö kwa ˗takun ˗ni ˈgü ˗a ˈka ˗ya ˗zɔn kwa ˗dhɛ. (2 Rois 6:​15-17) ˗Kwa kwa ˗zota pë ˗nu ˈwo yö ˗an ˈgü. ˈˈDhɛɛtadhiaŋ˗ ɛɛnˈˈ ˈwɔn -daa ˈbha ˈwo˗ ˗kë ˗bhɔkwëë ˗ta, ˗yö kwa ˈgü ˗kë ˈˈgbɩɩ˗ ˗ee? Kwa ˗bha ˈsëëdhɛ, video ɛɛnˈˈ video ˈˈtan do ˗yö kwa ꞊faanmën ˗ee? Mɛn ˈbha ˗yö Biblö ˈˈɲan do ˈö mɛn ˗zogban ˗a ˗wo ˗pö kwa ˗dhɛ ˗ee? Kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗bha ˗dhɔ ˗zɔn kwa ˗dhɛ ˗sü waa ꞊faanmëndhe ˈwo go ˗Zlan ˈˈDhiwo ˈgü bhë, kwa ˗zo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö bhɔ ˗an ˈka. Pë ˗sɛŋbɔ ˗nu ˈö Zoova ˗yö ˗an nu kwa ˗dhɛ wo ˗mü. (Is. 65:13; Mak. 10:​29, 30) ˗Wa ˗zɔn ꞊dhɛ Zoova ˗zo ˗yö kwa ˈˈpiʋ̈. (Is. 49:​14-16) ˗Wa ˗zɔn ˈzü ꞊dhɛ kwa dua ˗mü kö ˈkwa kwa ˗zo yö Zoova ˗dhɛ ꞊dedewo.

11. ˈMën Aida ˗takun ˈö˗ ˗kɔ ˗ʒiö ˈˈsuʋ̈ ˗gɔ?

11 Aida ˈö Senegadhö ˗yö ö ˈˈtʋ̈ŋ ˗kë ˗kɔ ˈö Zoova ˗ya ˗takun ˗a ˈka kö ˗yö bɔ ˗ni ˈgü ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü, ˗a ˈgü. ˈDhɛ ˗kë ꞊dhɛ ˗yö ˗kun ˈnën ˗blɛɛsü ˈka bhë, ˗a ˗mɛn ˗nu ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö ˗yö ˈwëëga ꞊va ꞊slɔɔ kë ˈˈdhʋ̈ kö ˗yö ö ˗zokë waa˗ ˗nu wo ˈˈpiʋ̈. ˈˈKɛɛ ˈdhɛ ˈö ö ˗bha ˗tosɛta ˗kë ˗bhaasü kö ˈö kë ˗yödhiʋ̈ ˈka, ˈwëëga ꞊va ˈyaa kun ˗a ˗gɔ. ˗Yö ˗shiö ˗a ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗dhɛ ˈwo ˈwɔn yaa ꞊blɛɛ ˗a ˈka. Aida ˗ya ˗pö: «ˈDhɛ ˈa˗ yö ꞊dhɛ ˈmaan ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˈa n ˗mɛn ˗nu ˗takun, ˗ya ˈgo mü ˈzü mɛn ˈˈpɛpɛ ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo wo ˗kɔ bho n ˈwɔn ˈgü, ˈˈsuʋ̈ ˗yö ˗da n ˈgü. A˗ pö ˗ʒianwo ꞊dhɛ Zoova ˈnën ˗kë ˈö ˈwɔn ˗nu ˗wo ꞊gbɔɔn n ˗ta.» ꞊Taabha ˗yö ö ˈˈtʋ ˗to ˈˈdhɛɛtadhiaŋ˗ do ˗bha ˗bhɔkwëë ˗ta. ˗Ya ˗pö: «ˈˈDhɛɛtadhiazëmɛn ˗yö yi ˗zobo ꞊dhɛ ˈwɔn suu ˈˈoo ˗sü ˈö kwa zuʋ̈ˈˈ ˈˈpiʋ̈ ˈö ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö ˈˈsuʋ̈ ˗da kwa ˈgü, Zoova ˗ya ˗yö. Mɛn zii ˗nu waa mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗bha ˗dhioo -nu ˗wo n ˗zogban ˈa˗ yö ꞊dhɛ n ˗dhɔ ˗yö Zoova ˗kë. ˈDhɛ ˈa ꞊bhɛɛ Zoova ˗dhɛ ˗zogbandhe ˈka ˈö ˈa˗ yö ꞊dhɛ ˗yö n ˗man bhɛɛwo ˗nu ˗daakë ˗ni ˈgü, n zuʋ̈ˈˈ ˗yö ˈwaannu ꞊dedewo.» ˈDhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈbha ˗yö ˗ʒiö Aida ˗yö yö ˈö dho ˈö ˗zokë ˗a ˈka ö ˗de ˈˈpiʋ̈, ö ˗mɛn ˗nu waa mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˈˈpiʋ̈ ˗a ˗slɔɔ ˈö to ˗yödhiʋ̈ ˈka. ˗Ya ˗pö ˈzü: «˗Zoyö Zoova ˗dhɛ ˗sü ˈö ö zuʋ̈ˈˈ ꞊gban ˈka bhë, a˗ ˗draan. ꞊Dɛɛ bhɛɛsü ꞊yaa˗ kë ˈˈsuʋ̈ ˗ya ˈgo n ˈgü.»

ˈMËN ZOOVA DHO ˗A KË ˗DHƐKPAƆ DHIƲ̈ˈˈ ˈGÜ?

12. ˈKwa ˗dhɛ ˗ga Psaume 56:9 ˈgü, ˈmën kun ga ˗sü ˈka Davi ˈgü?

12 ˗Bhö Psaume 56:9 ˗wo pö. Biblö ˈˈɲan ˈö bhë ˗yö pë ˈˈwɛɛ ˈö Davi ˗ya ˗kë kö ˈˈsuʋ̈ ˗yö ˈgo ö ˗ta, ˗a ˗zɔn. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˗a ˗bha ˗tosɛta ˗kun ga ˗yɛ ˈˈdhiʋ̈, ˗yö ö ˗zota pë ˈö Zoova dho ˗a kë ö ˗dhɛ ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü ˗a ˈgü. Davi ˗ya ˈwɔn ˗dɔ ꞊dhɛ Zoova ˗dho ö ˗takun ö ˈˈtʋ̈ŋ ˗së ˗bha. ˗Yö ˗kë ˗kɔ ˈˈoo ˗kɔ ˈgü, Zoova ꞊yaa˗ pö ˈsaadhö ꞊dhɛ Davi ˗dho kë ˗gblüdë ˈka Izraɛdhö. (1 Sam. 16:​1, 13) ˗Yö ˗kun ga ˗sü ˈka Davi ˈgü ꞊dhɛ pë ˈˈoo ˗pë ˈö Zoova ˗ya ˈˈplüün bho ˗yö ˗dho ˗a kë.

13. ˈMën ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö ga kwa ˈgü ꞊dhɛ Zoova ˗dho ˗a kë?

13 ˈMën Zoova ˗ya ˈˈplüün bho kwa ˗dhɛ? ˈKwaa kwa ˈˈɲan ˈto Zoova ˗gɔ kö ˗yö kwa ˗takpa ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗gɔ. c ˈˈKɛɛ kwa ˗zo ˈya ˗dho bhɔ ꞊dhɛ ˈwɔn suu ˈˈpɛpɛ ˈö nu kwa ˗ta ˈˈkpɔnŋtaadhɛ yaa ˈö yö ˗a ˈgü bhë, Zoova ˗dho ˗an bho kwa ˗bha ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˈgü. (Is. 25:​7-9) Kwa ˗Damɛn ˈˈpii ˗yö ˈˈgbɩɩ˗. ˗Yö ˗dho gamɛn ˗nu bho ga ˈgü, ˈö ˈˈyua bho kwa ˗bha, ˈö ˗gban kwa ˗gɔ ˗mɛn ˗nu ˈˈpɛpɛ bho ˈˈshia.—1 Zn. 4:4.

14. ˈMën ˈkwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˈkwa kwa ˗zota ˗a ˈgü?

14 ˈˈSuʋ̈ ˗yö kwa kë ˗ni ˈgü, ˗kwa kwa ˗zota pë ˗nu ˈö Zoova dho ˗an kë ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü, ˗an ˈgü. ˈˈTʋ̈ŋ ˈö Sɔtraan waa ˈwɔnyaakëmɛn ˗nu ˈgü dho shiʋ̈ˈˈ ˗a ˈka kö mɛn kpɛnŋdhö ˗nu ˗wo ˈto, kö ˈwɔnyaakëdhii ˗yö ˈgo kwa ˗bha ˈˈdhiʋ̈ ˈˈdhiʋ̈ bhë, ˗kwa kwa ˗zota ˗a ˈgü. ˈˈSlözɔndhe do ˈö kun ˗kwɛ 2014 ˗bha ˗bhɔkwëë ˈkpii˗ ploglamö ˈgü, ˗yö ˗kɔ ˈö ˈkwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˈkwa kwa ˗zota ˗a ˈka kwa ˗bha ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˗së ˈgü ˗a ˗zɔn. ˈKɔdë do waa ö ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗wo ˗kun 2 Timote 3:​1-5 ˗wɔn blɛɛˈˈ ˗ni ˈgü, ˈwo˗ pö ꞊dhɛ Biblö ˈˈɲan ˈö bhë ˗yö ˗gban ꞊bhɔɔ ˈˈsɛ ˗bha ˗be ˗yö ˗dho ˗a pö: «Zuʋ̈gblüdhi ꞊dede ˗dho kë ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˈgü. ˗A ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ ˗a ˈˈtʋ̈ng bhë˗ ˈgü, ˗dhɔkaadhe ˗dho kë mɛn ˗nu ꞊zinŋgü, ˈö gagade ˗dhɔ ˗yö ˗an ˗kë. Mɛn ˗nu ˗dho wo ˗de ˗naan dɔ ˈwo wo ˗de sü ˈˈtɩtɩ, ˈwo ˗Zlan ˈtɔ bhɔ. ˈNën ˗nu ˗dho ˈwɔnman wo ˈkpɔmɛn ˗nu ˗ta. Mɛn ˗nu ˗dho ˈwɔn ˗së ˈwo˗ ˗kë ˗an ˗dhɛ ˗a dɔ, ˈwo to wo ˗wo ˗ta, ˈö ˗an ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗dhɔ ˗yö ˗an ˗kë, ˈö ˈkowogümandhe ˗yö ˗kë ˗an ꞊zinŋgü. ˗Wo ˗dho ˈwɔn ˗së blɛɛˈˈ wo ˈko ˗nu ˗bha, ˈwɔn ˗së ˗dhɔ ˗dho ˗an kë, ˈwo ˗kë ˈdhaŋ˗ ˗bho ˗a ˈˈdhiʋ̈ ˗mɛn ˗nu ˈka. ˗Wo ˗dho kë ˈzü ꞊dhɔŋsü, ˗Zlan ˗dhɔ ˗dhö ˗an kë ˈö ˗ʒiö ˗niidadhe kë ˗sü ˗ta. ˗Bhö ꞊nënŋ mɛn ˈwo bhë ˗an ˗bha.» ˗Ya kë ꞊shiöŋ, kwaa kwa ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ɛɛnˈˈ kwa ꞊dhegblü ˗nu kwa ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˗wɔn ˗blɛɛ ˗ee?

15. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˈˈsuʋ̈ ˗kun Tanʒa ˈgü, ˈmën ˗takun ˈö˗ ˗kɔ ˗ʒiö ˗a ˗gɔ?

15 Kwa ꞊dhegblüdhe do ˈwo˗ ˗dhɛ Tanʒa ˈö Maseduanö ˈˈdhuŋ ꞊ʒiaan ˗yö ö ˗zota ˈwɔn ˗së ˗nu ˈwo dho kë ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˗an ˈgü ˈö ˈˈsuʋ̈ ˈgo ˗a ˈgü. ˗Dhɛ ˈö ˗ya Biblö draansü ˗bha, ˗a ˗mɛn ˗nu ˗wo ˗gban ˗a ˗gɔ ꞊dedewo. ˗Ya ˗pö: «Pë ˗nu ˈa ˗suʋ̈ ˗an ˗gɔ, ˗wo ˗kë n ˈka. ˗Bhɔkwëë ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈa go ˗a ˗ta, n dhö ˗yö n ˗man. N ˗mɛn ˗nu ˗wa ˗pö n ˗dhɛ ꞊dhɛ ˈman kë Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˈka, wo ˗dho n zë.» ꞊Taabha, ˗a ˗mɛn ˗nu ˗wa ˗kë ˈkɔɔ. ˈDhɛ ˗kë ˈˈdhʋ̈, ˈmën Tanʒa ˗ya ˗kë? ˗Ya ˗pö: «ˈMan ˈto n ˗wo ˗ta, zuʋ̈gblüdhi ˈö dho kë n ˗gɔ ˗toëpö ˈka ˈnën ˈa n ˈˈɲan ˗klu ˗a ˗bha. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ pë ˗nu ˗wo ˗dha n ˗gɔ ꞊dɛɛ, a n ˗zota ˈwɔn ˗së ˗nu ˈö Zoova dho ˗an kë n ˗dhɛ ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ˗dɛɛ ˈgü, ˗an ˈgü. ˗Ya ˈgo mü, a n ˗zota ˈzü ˗kɔ ˈö kwa ˗zo dho ˈgo ˗a ˈka ˈwɔn yaa ˈˈpɛpɛ ˈˈpiʋ̈ ˗a ˈgü.» Tanʒa ˗yö ˗to ö ˗wo ˗ta. Zoova ˗bha ˗takundhe ˈsaa˗ ˈgü, ˗yö ˗dhɛ ˈbha ˗slɔɔ ˈö ˗ya mü. ꞊Dɛɛ Tanʒa ˗ya ꞊gwaan˗ ˈkpɔ kwa ꞊dhegblü do ˈö ˗klu ˗Zlan ˗bha ˗mɛn ˈka ˗a ˗gɔ ˈö waa˗ ˗nu ˈwo ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈgü ˗yö ˈgü.

˗KWA KWA ˗BHA ˗ZOYÖ ZOOVA ˗DHƐ -SÜ ˗GƐN ˗GBAN ꞊DƐƐ

16. ˈWɔn ˗nu ˈwo Dhukö 21:​26-28 ˈgü bhë ˗wo yö ˗ni ˈgü ˈkɔ ˈˈdhiʋ̈, ˈmën dho kwa ˗takun kö kwa ˈgü ˗yö kë ˈˈgbɩɩ˗ ˗kplawo?

16 ˈˈKlʋʋbhɔdhe ˈkpii˗ ˈˈtʋ̈ŋ ˈgü, mɛn ꞊vadhɛ «˗dho ga ˈsuö ˗dhë.» ˈˈKɛɛ ˗Zlan ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗dho ˈto wo ˗wo ˗ta ˈö ˈwo wo ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗. (Dhukö 21:​26-28 NTBL, ˗wo pö.) ˈMën ˗kë ˈö ˈˈsuʋ̈ ˈti ˗dho kwa kë? ˈYö sü ꞊dhɛ ˈkwa ˗zoyö Zoova ˗dhɛ ˗sü draanˈˈ ˈsaadhö. Tanʒa ˈkwa˗ ˗wɔn ꞊blɛɛ ꞊klöö˗ yö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈö bɔ ˗an ˈgü ˈˈdhiʋ̈ bhë, ˗wo ö ˗takun ˗ni ˈgü kö ˈö bɔ ˗a ˈˈwɛɛ ˈbha ˗nu ˈgü. ˗Ya ˗pö: «A˗ ˗yö ꞊dhɛ ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈˈwɛɛ ˈbha ˈö dho nu kwa ˗ta kö Zoova ö bo kwa ˗takun ˗sü ˈka, ˈyaa ˈdhö. ˈˈTʋ̈ŋ ˈbha ˗nu ˈka ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë ꞊dhɛ mɛn ˗nu ˈnën ˈwo ˈwɔn ˗nu kë ˗ni ˈgü. ˈˈKɛɛ ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗wo ˈwɔn ˗nu kë kö Zoova ˈti ˈˈwɩ ˗a ˗bha. ˗Ya ˈgo mü, ˈwɔn ˈö kwa ˗ta ˗yö ˗kë ˈˈgbɩɩ˗ ˗kɔ ˈˈoo ˗kɔ ˈgü, ˗yö ˗dho ɲën yi do ˈka.»

17. ˗Kwɛ 2024 ˗bha Biblö ˈˈyan ˗dho kwa ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? (Pë ˈˈbin ˈö˗ kwi ˗ta bhë ˗a ˗ga.)

17 ꞊Dɛɛ pë ꞊vadhɛ ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˈˈsuʋ̈ ˗da kwa ˈgü. ˈˈKɛɛ ꞊dhɛ Davi ˈdhö, kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa pë ˈˈpɛpɛ kë kö ˈˈsuʋ̈ ˗kɔ ˈya ˗dho ʒiö kwa ˗gɔ. -Kwɛ 2024 ˗bha Biblö ˈˈɲan ˗yö ˗gban ˗wo ˈö Davi ˗ya pö Zoova ˗dhɛ ˗a ˗bha. ˗Ya ˗pö: «ˈˈSuʋ̈ ˗ya ˗da n ˈgü, bhi ˈnën ˈa n ˗zo yö ü ˗dhɛ.» (Ps. 56:3) ˈPë Biblö ˈgüpʋmɛn do ˗ya pö ˈö ˗gban ˗wo ˈö bhë ˗a ˗bha ˈyö ꞊nɛn: «Davi ˈyii ö ˗zota ˗kplawo pë ˗nu ˈwo ˈˈsuʋ̈ ˗da ˗a ˈgü ˗an ˈgü ɛɛnˈˈ ˈö ˗bha ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu ˈgü. Pë ˈö˗ ˗kë ꞊ʒiaan ˈyö ˗tɔ ö ˗zoyö ö ˗Gɔtadhɔmɛn ˈö dho o ˗takun ˗a ˗dhɛ ˗sü.» ˈˈSuʋ̈ ˗da mɛn ˈgüwɔn ˗nu ˗wa nu kwa ˗ta, ˗kwa kwa ˗zota ˗kwɛ 2024 ˗bha Biblö ˈˈɲan ˈgü. ˗Kwa ˈˈtʋ̈ŋ ˈsü kö ˈkwa kwa ˗zota ˈwɔn ˗nu ˈö Zoova ˗yaa ˗an kë ˈsaadhö, ˗a ˗dhɛ ˗nu ˈö ˗an kë ˗ni ˈgü waa˗ ˗dhɛ ˗nu ˈö dho ˗an kë ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü bhë, ˗an ˈgü. ˈKwa˗ kë ˈˈdhʋ̈, ꞊dhɛ Davi ˈdhö kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa˗ pö: «A n ˗zoyö ˗Zlan ˗dhɛ, ˈˈsuʋ̈ ˈyaa n kë.»—Ps. 56:4.

Kwa ꞊dhegblüdhe do ˗yö dɔ ˗sü ˈka ˈkɔ ˈwü ˗sü ˈwëëdhö, ˗yö ö ˗zota ˗ni ˈgü ˗kwɛ 2024 ˗bha Biblö ˈˈɲan ˈgü. (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 17 ˈgü.)

ˈWƆN ˗NU ˈWO YÖ ˈKWA KWA ˗ZOTA ˗AN ˈGÜ ˈˈSUƲ̈ ˗DHO ˈGO KWA ˗TA ˗KƆ ˗KË ꞊DHƐ?:

  • Pë ˗nu ˈö Zoova ˗yaa ˗an kë ˈsaadhö.

  • Pë ˗nu ˈö Zoova ˈdhö ˗an kë ˗ni ˈgü ꞊dɛɛ.

  • Pë ˗nu ˈö Zoova dho ˗an kë ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü.

ˈˈTAN 33 ˗Kwa kwa ˗bha ꞊kwɛɛ˗ ˈgbinŋ˗ ˗nu ˗lo Zoova ˗ta

a ˈKwa˗ pö ˈwɔn ˗nu ˈwo dho kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗gban ˈkwa˗ ˈbha ˗nu dɔ, ˗kwa ˈdho jw.org pë mɛɛnˈˈ ˗dhɛ ˗ta kö ˈkwa « Imitez leur foi » ɛɛnˈˈ «˗Bɔagüwɔn ˗nu» ˗ya. Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈzü ˈkwa dho JW Library aplikashiɔn ˗ta, ˈwɔn ˗gɔ ˈö ˗kë « Imitez leur foi » ˈka ɛɛnˈˈ Rubriques ˈˈpian ˈö ˗kë « Biographies de Témoins de Jéhovah » ˈka bhë, ˗a ˗ta.

b ˈYa ˈtɔ ˈbha ˗nu bho ˈˈgblʋʋ.

c ˈˈKpɔɔ ˈsëëdhɛ ˗be Approchez-vous de Jéhovah, ˈwg. 7, wbk. 13-22 ˈgü.

d PË ˈˈBIN ˈKLƆƆ˗: Davi ˗yö ö ˗zota ˗ni ˈgü ˗kɔ ˈö Zoova ˗yö ö ˗takun ˗a ˈka kö ˈö ˈˈsluku zë, ˗kɔ ˈö bɔ ˗a ˈka Aimelɛkö ˗ta ˈö˗ ˗takun waa ˗kɔ ˈö ˗dho ˗a kë ˗gblüdë ˈka ˗a ˈka, ˗an ˈgü.

e PË ˈˈBIN ˈKLƆƆ˗: Kwa ꞊dhegblü do ˈwo˗ ˗da ˗kaso ˈgü ˗a ˗bha ˗zoyödhe ˗wɔn ˈgü, ˗yö ö ˗zota ˗ni ˈgü ˗kɔ ˈö Zoova ˗ya ˗takun ˗a ˈka ˈö ö ꞊kwaa ꞊shiɛti mü ˗sü ˗zü, ˗kɔ ˈö bɔ ˗a ˈka ö dhɔɔbhamɛn ˗nu ˗ta ˈö˗ ˗takun waa ˗kɔ ˈö ˗dho ˗tosɛta ˈö ˗yaa ɲën ˗a nu ˗a ˈka ˗a ˗dhɛ ꞊bhɔɔ ˈˈsɛ ˗ta, ˗an ˈgü.