1. Amu dzé bi ne ko wong biyong bizing ?

 MÔR ase a ko wong biyong bizing. Bebela a ne naa, amu bia yem é dzam Bible a dzô, biaa ko ki fe bewu wong, mbia minsisim, nge ki é mam ma ye boban melu ma zu. Ve, bi ngene bia ning metam me ne ndzalane ye « bikowong bi mam » ane, meluman, minwuène mi bôt, y’akoan (Luc 21:11). Bi ne ko boan be-bôt wong, a lang été wong naa bidjié bi tsible bia, nge ki naa bôt be y’é nda bôt dzèè be tebe bia é ngam ayat étom nfufup ékang. Bevoo ba ko wong naa baa ye ki dang étsible ba tubane de éndagha nge ki faa édi be ne tubane de melu ma zu.

2. Kaneghe étéñ David éyong a mbe a Gath.

² David a nga ko wong. Éfônan, éyong kéza Saül a mbe éé dzirane ñe ye dzeng naa a wiñ ñe, David a nga ñong nkighane naa a tup a Gath, é kisoan be Filisteos nge ki Bephilistin. Abong té Akish, kéza ya Gath a nga zuang yem naa, David a mbe é môra ézima be nga yiè za naa a nga wiñ « mewôm betoyini » Bephilistin. Éde David « a nga sum naa a bira ko wong » (1 Sam. 21:10-12). A mbe éé yep a n’nem étom é dzam Akish a mbe ñe bo. Éde, dzé é nga vole David naa a yem é dzam a yiène bo amben a mbe éé ko wong ?

3. Aval ane bia lang de nten Bya 56:1-3, 11, dzé é nga vole David naa, a yem é dzam a yiène bo amben a mbe éé ko wong ?

³ Nten Bya 56, David a dzô é dzam a nga wôrane nté a mbe a Gath. Nten Bya té été, David a dzô amu dzé a mbe éé ko wong, ye fe é dzam é nga vole ñe naa a taa bera ko wong. Éyong David a mbe éé ko wong, a mbe éé ve mebun mèñ ébe Jehôva (A lang Bya 56:1-3, 11). A nga yem bo naa a ve mebun mèñ ébe Jehôva. Ya biborane Jehôva, David a nga bu éyaghane fekh ézing, ve é nga yem wule : A  nga bo ane é môt a koan n’nem ! Ndaane naa a bera dzeng naa a wiñ David, Akish a nga vane tsirane ñe. Dzam té, éde é nga kôre David (1 Sam. 21:13–22:1).

4. Aval avé bi ne wône mebun mèè ébe Jehôva ? Vakh éfônan.

⁴ Bia fe bi ne tobe mvoa ye bo mam ye fakh éyong bia ko wong bii ve mebun mèè ébe Jehôva. Ve, aval avé bi ne wône mebun mèè ébe Jehôva dang-dang éyong bia ko wong ? N’tamane ñong éfônan. Nge be dzô wô naa, ô bele ôkoan ézing, ô ne sum naa wa ko wong. Ve, é wong duè é ne sum naa da ke da silban nge ô too é dokira wiè mebun. Amu a ne bo naa a sèhang abuiñ bôt be bele ôkoan té. A ne wô tugha bèè ye lere wô naa a tugha wokh é dzam wa wôran. A ne fe wô kee é biang é tareyang wule ya é bôt bevoo. Aval dèè fe, bia wône mebun mèè ébe Jehôva éyong bia binan é mam a tareyang bo, é mam a bo éndagha y’é mam a ye bo akal dèè melu ma zu. Dzam té éde David a nga bo. Éyong bia binane bifiè bizing bia yen nten Bya 56, fasghan aval avé mia fe mi ne wône mebun menan ébe Jehôva ye tobe mvoa éyong mia ko wong.

ZA MAM JEHÔVA A TAREYANG BO ?

5. Éyong David a mbe éé ko wong, za mam a mbe éé binan ? (Bya 56:12, 13)

⁵ Amben éyong David a nga tebe bitèñ bii mbe ve naa a dzimle éning dèñ, a nga tsini naa a siman é mam Jehôva a tareyang bo (A lang Bya 56:12, 13). Dzam té, éde David a nga bo éning se dèñ. Éfônan, biyong bizing a mbe éé binan ébe avele Jehôva, éde avele té é nga simane ñe naa Jehôva a ne mengu’u mese ye naa a bira bia dzing (Bya 65:6-9). David a nga binane fe ébe é mam Jehôva a bohang akal é bôt bevoo (Bya 31:19 ; 37:25, 26). A nga dang fe binan ébe é dzam Jehôva a bohang akal dèñ. Jehôva a nga sukh ye kame David asoo y’ô mong (Bya 22:9, 10). Tamane simane nté mbé a binan aval té, é nga wône mebun David ébe Jehôva !

6. Éyong bia ko wong, dzé da ye bia vole a ve mebun mèè ébe Jehôva ?

⁶ Éyong wa ko wong silighe wamièn naa : ‘Za dzam Jehôva a tareyang bo ?’  Fasghe ébe é mam a nga vele. Éfônan, éyong bia « tugha daghe » aval avé Jehôva a baghle anoan ye mesam, é biôm éé dzi ki vele éfônane dèñ, ye naa bii se ki ñe kang, da ye wône mebun mèè naa a ye fe bia baghle (Mat. 6:25-32). Fasghe fe é mam Jehôva a bohang akal bebo bisèñ bèñ. Éyong ézing ô yegheyang bifônane bôt bézing be ya Bible be nga lere bura mebun, nge ki naa, ô va lang minlang bebo bisèñ Jehôva be ye metam mèè a. Ô ne fe binan aval avé Jehôva a so a baghle wa. Aval avé a nga so wa a bebela été ? (Jean 6:44) Aval avé a nga yalane meyaghlane muè ? (1 Jean 5:14) Aval avé wa buane kada môs atunegha é Moan wèñ a nga ve ? (Beéph. 1:7 ; Behéb. 4:14-16).

7. Aval avé é dzam é nga biane nkule medzô Daniel é nga vole Vanessa naa, a taa bera ko wong ?

⁷ Vanessa b, kal dzèè ye Haïti, a nga tubane ékowong dzam. É fam ézing a mbe éé yem, a mbe éé luè ñe ye lôm ñe mimbana éyong ésese, éé yemle ñe naa ba ñe be ke binong. Vanessa a nga tep de ya ngu’u. Ve, ane fam té a nga sum bo nget, biyong bizing é si ñe. Vanessa a dzô naa : « Me mbe méé ko wong. » Éde, za dzam Vanessa nga bo naa a taa bera ko wong ? A nga bo mam mézing nfa ya kame émièn. Mvene ézing a nga vole ñe naa a ke yen bidjié. Ve, a nga simane fe aval Jehôva a nga kame bebo bisèñ bèñ melu mvus. Vanessa a kane naa : « É môt ôsua me nga simane a mbe nkule medzô Daniel. Be nga wuè ñe ébéñ bembwébwém be nga tobe aayap kaa dzi, atoo naa éé dzi ki bo mbia dzam. Ve, Jehôva a nga vole ñe. Me nga sili Jehôva naa émièn a tsiè adzô té. Akôre ye vèè, méé dzi ki fe bera ko wong » (Dan. 6:12-22).

ZA DZAM JEHÔVA A BO ÉNDAGHA ?

8. David a mbe a bele ndzi-n’nem ébe dzé ? (Bya 56:8)

⁸ Afang bo naa David a mbe a tele étéñ é mbe ve naa a dzimle éning dèñ éyong a mbe a Gath, éé dzi ki bembe ébe é mam me nga ve ñe wong. Ndaane de, a nga top naa a fas ébe é mam Jehôva a mbe éé bo akal dèñ tam té. David a mbe fe yen naa Jehôva a mbe éé lere ñe zen ye kame ñe, ye naa, A mbe éé wokh é dzam a wôrane (A lang Bya 56:8). David a mbe fe a bele memvuiñ ane, Jonathan, y’é Fara N’nen Ahimélec, be nga saghe ye vole ñe (1 Sam. 20:41, 42 ; 21:6, 8, 9). Éde, afang bo naa kéza Saül a mbe éé kômô ñe wiñ, David a nga tup ye kôre éning dèñ. A mbe a bele ndzi-n’nem naa Jehôva a tugha yem ndzukh a tubane wô, ye yem é dzam a mbe éé wôran.

9. Za dzam Jehôva a yane ébe kada môt y’ébe bia ?

⁹ Éyong wa tuban é dzam da ve naa ô ko wong, simane naa Jehôva a yem ndzukh wa tubane wô y’é dzam wa wôran. Éfônan, Jehôva éé dzi ki bo va yen aval be nga tsible be Israelitas nge ki Bisraélite Egipto nge ki Égypte, a nga yem fe « mintèñ be mbe béé [wokh] » (Akô. 3:7). David a nga yiè naa, Jehôva a mbe éé yen éyong a mbe « édedèè éwiñ » y’é bura « minzukh mièñ » (Bya 31:7). Ye naa, amben éyong ayong Nzame é nga tubane minzukh akal mbia minkighane be nga ñong, « éé mbe fe ndzukh akal dèñ » (Esaïe 63:9). Éyong wa ko wong, Jehôva  a yem é dzam wa wôran, a ne fe nkoghane naa wa a vole a dang wong té.

10. Dzé da ve wa ndzi-n’nem naa, Jehôva a bis wa, ye naa, a ye wô vole a dang ndzukh ôsese ô ne tubane wô ?

¹⁰ Nge wa tubane ndzukh ô ne ékowong, éyong ézing ô ne bo kaa yen aval Jehôva a vole wa. Za dzam ô ne bo ? Éyong ô tele aval étéñ té, silighe ñe naa a vole wa a yen aval a sukh wa asi (2 Bed. 6:15-17). Éyong té, fasghe é mam ma : Ye ntun ézing nge ki éyalane moadzang a va ve ésulan é va ve wa ngu’u ? Y’abakh, éngengeng nge ki ngum aval za é va saghe wa ? Ye môt ézing a va kap mbemba ôsiman nge ki éfus ézing ya wa ? É ne bo ébubu naa bi vuène nté mbé édzing bobedzang ye bekal bèè ye Nkobe Nzame be va vole bia. Atoo naa, mam meté me ne bedas Jehôva a ve bia (Esaïe 65:13 ; Marc 10:29, 30). Ma lere naa a bis bia (Esaïe 49:14-16). Ye fe naa, ô va yem bo naa wa ve mebun muè ébe ñe.

11. Dzé é nga vole Aida naa a dang é wong dèñ ?

¹¹ Aida, éñi a ning ô Senegal, a nga yen aval Jehôva a nga sukh ñe asi ébe ndzukh a nga tubane wô. Amu éñe a mbe ntôô moan, bebyèñ bèñ be nga kômô naa a wun abuiñ mono naa a vole be, y’émièn. Ve, ñiène a nga ñong nkighane naa a ning moan éning nfa ye naa a bo mpwaghe mefan, Aida éé mbe ki fe a bele abuiñ mono. É nda-bôt dzèñ é nga bira wokh ñe abé ye soa ñe. A dzô naa : « Me mbe méé ko wong naa méé mbe ki fe vole bebyèñ bam ye naa môt asese a lame ma. Me nga ve-ve fe Jehôva bidzô amu a nga likh naa mbia bemam me biane ma. » Metam meté, a nga wokh ntun ésulan. A tsini ye dzô naa : « Ntebe ntun a nga simane bia naa Jehôva a yem é mam mesese ma ve bia n’nem mintèñ. Ôtetak-ôtetak, melepgha bemvene ya bôt bézing be nga ve ma, me nga ban me naa Jehôva a ñeghe ma. Me nga bera sum naa ma yaghlan Jehôva ya ndzi-n’nem, ane me nga wôran é mvoa da so ébe ñe, éyong me nga yen ane a yalane meyaghlane mam. » Ya tam, Aida a nga yen ésèñ é nga vole ñe a bo mpwaghe mefan ye vole bebyèñ bèñ ye fe bôt befe. A dzô naa : « Me nga yeghe a ve mebun mam mesese ébe Jehôva. Abong di, niène ma  mane yaghlane Jehôva, méé wôla ki fe bera ko wong. »

ZA DZAM JEHÔVA A YE BERA BO MELU MA ZU ?

12. Aval ane bia lang de nten Bya 56:9, za dzam David a mbe a bele de ndzi-n’nem ?

¹² A lang Bya 56:9. Éfus té da lere é dzam éfe é nga vole David éyong a mbe éé ko wong : Amben a kuane a ngen a tele étéñ é mbe ve naa a dzimle éning dzèñ, a mbe éé binan ébe é dzam Jehôva a ye bera bo akal dèñ. David a mbe éé yem naa Jehôva a ye ñe kôre é tam da yiène. É nga yiène boban, amu Jehôva a nga dzô naa David éñ’a ye bo kéza ya Israel (1 Sam. 16:1, 13). Ébe David, é mam mesese Jehôva a nga kiagh me mbe mbeng ye naa ma ye dzalban.

13. Bi ne bele ndzi-n’nem naa Jehôva a ye bo za dzam ?

¹³ Za dzam Jehôva a nga kiagh naa a ye bo akal duè ? Bii se ki yane naa a kame bia ébe minzukh misese bia tubane mio c. Ve, simghane naa, minzukh misese ô ne tubane mio émo di, Jehôva a ye mie mane tsam nféféñ éning da zu (Esaïe 25:7-9). Mvele wèè a ne édedèè ngu’u aval da ve naa, a wôme bewu, a vèè bia akoan, ye mane vèè é mam mesese ma ve bia n’nem mintèñ (1 Jean 4:4).

14. Bi ne binan ébe za mam ?

¹⁴ Éyong wa ko wong, ñonghe tam naa wa binan ébe é mam Jehôva a ye bo melu ma zu. Simghan é dzam wa ye wôran éyong Satan aa ye ki fe bo, éyong ba ye tsen mbia be-bôt ye besôsôe be-bôt, ye éyong nsem wa ye ke wa dzang ôtetak-ôtetak kada môs. Éfônan ézing é nga lôt ésesang melu melal ye mbu 2014, é nga lere aval bi ne binan ébe ôyane wèè. Ésaa ézing a nga kobe y’é nda-bôt dzèñ aval be ne mane sanghlane nten 2 Timothée 3:1-5 naa é vaghane ya é dzam da ye boban ô Paradis aval di : « Nféféñ éning, metam me ne mvom ma ye bo. Amu bôt ba ye ñeghe é bôt bevoo, ba ye ñeghe mam me ya nsisim, ba ye yem menié meba, ba ye bo asili ñuu, ba ye lughu Nzame, a bo bebyèñ beba mewokh, a yem mbeng, a bo sôsôe, a ñeghe bôt be y’é nda-bôt dzeba, a bèè é bôt bevoo, a kobe dzam é ne mbeng nfa é bôt bevoo, a djié bebién, évuvuèñ, a ñeghe mbeng, a bo é bôt be ne tobe a be mebun, ba yebe ôsiman é bôt bevoo, ba ye ñeghe Nzame ndaane memvèñ, ba ye bele ña élat ye Nzame ; éde y’aval bôt beté éde tobeghe élat. » Ye wa y’é nda-bôt duè nge ki bôt be y’ékôan, mi ne lèè minlang mia tsinan aval éning da ye boban nféféñ émo ?

15. Afang bo naa Tanja a mbe éé ko wong, dzé é nga vole ñe a baghle é sôsôe dèñ ?

¹⁵ N’tamane yen éfônan kal dzaa ézing ye Macedonia nge ki Macédonie y’ôkuiñ a too éyôla naa Tanja. Bebyèñ bèñ be nga tebe ñe é ngam ayat éyong a nga sum yeghe Bible. Ve, éyong a nga binan ébe é dzam Jehôva a ye bo melu ma zu, é nga vole ñe naa a baghle é sôsôe dèñ éyong a mbe éé ko wong. A kane naa : « É mam mézing me mbe méé ko wong me nga boban. Mema a mbe éé yir ma éyong me mbe méé so ésulan. Bebyèñ bam be nga dzô naa ba ye me wiñ nge me bo moan Bengaa. » Asughlan, ane be nga tsirane Tanja. Za dzam a nga bo ? A dzô naa : « Me nga bembe ébe é mvom é ne mbèmbèè ma ye bele nge ma top naa ma baghle é sôsôe dzam. Me nga simane fe aval Jehôva a ye borane ma nféféñ éning akal é mam mesese  me mbe dzimle émo di, ye aval ma ye mane vuène mbia bemam mesese. » Tanja a nga baghle é sôsôe dèñ. Éde, y’avole Jehôva a nga yen é vôm a ne tobe. Ému, Tanja a ne nlughane ya sôsôe moadzang ya fe naa, ba ñe ba ning a mvom été béé bo ngum aval ésèñ akal Jehôva.

WÔNEGHE MEBUN MUÈ ÉBE JEHÔVA ÉMU

16. Dzé da ye bia vole a tobe ayokh éyong bia ye yen ane nkulan adzô ô ne nten Luc 21:26-28 wa dzalban ?

¹⁶ Éyong bitsible binen bia ye boban, bôt ba ye « ku ane mimbim y’é wong » ba ye bele. Ve, ayong Nzame da ye tebe naa bip ye bo ayokh (A lang Luc 21:26-28). Amu dzé biaa ye ki ko wong ? Amu naa, tam té a kuane naa bi yegheyang a ve mebun mèè ébe Jehôva. Tanja, éñi bi va tu ôyô a dzô naa, é mam a nga tubane me melu mvus, me nga vole ñe a zôme minzukh mife mi nga biane ñe. A dzô naa : « Me yegheyang naa, é dzam ézing Jehôva a vuar bo akal mbeng wèè déé se ki. Biyong bizing é ne yene ane bôt ébe ba djié mam, ve, bebela a ne naa, be bele abim édjié Jehôva a likh be naa be bele. Éde, amben étsible ézing é ne bo ndzukh, da ye man. »

17. Aval avé nten bi va top akal mbu 2024 wa vole bia ? (A daghe fôrô ye atarga).

¹⁷ Ému, abuiñ mam me ne bia ve naa bi ko wong. Ve, ane David, biaa kômô ki likh naa wong éwô ô djié bia. Nten bi va top akal mbu 2024, é ne meyaghlane David a nga bo Jehôva ma : « Éyong ma ko wong, ma ve mebun mam ébe wa » (Bya 56:3). Baghlan é dzam n’yem mam ya Bible a dzô nfa éfus té, « David éé dzi ki bembe ébe é mam me nga ve ñe naa a ko wong nge ki ébe minzukh mièñ. Ndaane de, a nga bem ôsimane wèñ ébe é Môt a ne ñe kôre. » Mengoan ma zu, simghan éfus bi va top akal mbu wi, dang-dang éyong wa ye tubane bikowong bimam. Ñonghe tam naa wa binan ébe é mam Jehôva a nga bo melu mvus, éma a bo éndagha y’éma a ye bo melu ma zu. Éyong té, ane David, wa ye bele ngu’u ya dzô naa : « Ébe Nzame éñe ma ve mebun mam ; Maa ko ki wong » (Bya 56:4).