1. Ntangu zakaka mu bungu dia nti tulendi bêla na bunkuta?

 BANTU babansoni ntangu zakaka bunkuta bubâka nawu. Wa matieleka, ndongokolo’eto ya Bibila yatukakula mu bunkuta bwa bantu ba fwa, mu bunkuta bwa mpeve za mbi na mu bunkuta bwa bilumbu bita kwiza. Kâ mu ntangu za mpasi tuta zinga, buna tulendi bâ na bunkuta mu bungu dia muzingu, miangu na timbevo. (Like 21:11) Tulendi tîna mpe bantu, ntiana guvernema peleko bantu ba kanda dieto batelamanaka nsambululu ya verela. Bantu bakaka mbo batînaka mu korela ntontolo zi bata bwabana na zo peleko zi balendi bwabana na zo ku matu.

2. Zonzela musamu weri na Davide bu keri ku Gate.

² Davide bunkuta bweri nandi. Mu tifwani, mu ntangu mutinu Sawule yi keri kwe mu dingi ngatu kamubwila, Davide wabonga nzengolo ya dioka ku mumvuka wa Gate wa Bisi-Filisiti. Mutinu wa ku Gate, Akise, wabakula ti Davide ni tinwani tia ngolo ti beri kembelaka mu mukunga ti wahonda ‘mafunda na mafunda’ ma Bisi-Filisiti. Davide bunkuta bwatomo mu baka. (1 Sam. 21:​10-12) Lwaka lweri nandi mu mio mia keti yirika Akise. Bwe Davide kanungina bunkuta bwandi?

3. Tintwari na Mikunga 56:​1-3, 11, bwe Davide kanungina bunkuta bwandi?

³ Mu Mikunga 56, Davide wazonzela mbanzulu zandi za ku mutima bu keri ku Gate. Mukunga wo mbo wusongelaka bunkuta bweri na Davide, kâ mpe ka nti biamubakisa mu lembo vutu bâ na bunkuta. Bu keri na bunkuta, Davide wakwikila Yehova. (Tanga Mikunga 56:​1-3, 11.) Misamu mia mbote mieri  saka ti Davide kakwikila Yehova. Na lubakusu lwa Yehova, Davide wabonga nzengolo ya yirika musamu wa nguria wa nzitukulu. Wasongela ntiana’eti yandi weri wa lawuka, mpe bwabâ. Kani kahonda Davide, Akise wazolo ti Davide kenda kwandi, buna Davide wavûka.—1 Sam. 21:13–22:1.

4. Bwe tulendi yikila ngolo lukwikulu lweto mu Yehova? Hana tifwani.

⁴ Beto mpe, tulendi nunga bunkuta bu tukwikila Yehova. Kâ bwe tuyikila lukwikulu lweto ngolo mu Yehova, nsungula bu tubâka na bunkuta? Tabongeno tifwani. Tala ti bakutêlele ti timbevo tie naku, ha mbatukulu lendi bâ na bunkuta. Kâ, lendi tomo bâ mu tidzunu tala ti lukwikulu lwe naku mu doktere diaku. Kampe bantu babingi keka bakisa beri na timbevo tio. Lendi ku wirikila na bunsungu bwabwansoni, lendi ku hana lukwikulu ti mbanzulu zaku za kata bakula. Mpe lendi ku hana traitement yasimba kwe bantu bakaka. Mpila mosi mpe, mbo tuyikaka lukwikulu lweto ngolo mu Yehova bu tudimbitilaka mu mio mi keka yirika, mu mio mi kata yirika bwawu bu, na mu mio mi kayirika ku matu mu beto. Davide ni bo kasarila. Bu dimbitila mu misamu miakaka mie mu Mikunga 56, banza mu mpila yi lendi yikila lukwikulu lwaku ngolo mu Yehova na yi lendi nungina bunkuta bwaku.

NGANO YEHOVA NTI KEKA YIRIKA?

5. Mu nunga bunkuta bwandi, mu ntia misamu Davide kadimbitila? (Mikunga 56:​12, 13)

⁵ Ni bu sa ti Davide luzingu lwandi mu mpasi kwa lweri, watûla mabanza mandi mu mio Yehova mi katiyirikila. (Tanga Mikunga 56:​12, 13.) Davide ni bo kasarila mu luzingu lwandi lwalwansoni. Mu tifwani, ntangu zakaka mbo keri dimbitilaka mu bima bia sala Yehova, biamubambula ti Yehova ngolo ze nandi mpe bantu kazololo. (Mik. 65:​6-9) Mbo keri dimbitilaka mpe mu mio mia yirika Yehova mu bungu dia bantu bakaka. (Mik. 31:19; 37:​25, 26) Mpe mbo keri vulu dimbitilaka mu mio Yehova mi keri yirikaka mu bungu dia yandi. Yehova wabakisa mpe wakengerela Davide tûka buleke bwandi. (Mik. 22:​9, 10)  Diangana, dimbitila kwa mpila yo kwayika lukwikulu lwa Davide mu Yehova ngolo!

6. Bu tubâka na bunkuta, nti bitubakisa mu bâ na lukwikulu mu Yehova?

⁶ Bu bâka na bunkuta, tiyula: ‘Ngano Yehova nti keka yirika?’ Dimbitila mu bima bi kasala. Mu tifwani, bu tubongaka ntangu ya tomo ‘tala’ ka bwe Yehova kakipilaka nuni na bifulu—bima bi kalembo yirikila mu tifwani tiandi mpe bilembolo na lenda dia mu sarila—mbo tuyikaka lukwikulu lweto ngolo ti mbo katukipa mpe. (Mat. 6:​25-32) Dimbitila mpe mu mio mia yirika Yehova mu bungu dia bisari biandi. Lendi longoka tinsamu tia muntu mu Bibila wasongela timinu tia nzitukulu, peleko lendi tanga tinsamu tia tisari tia Yehova tia mu ntangu ya beto. a Musamu wakaka, dimbitila mu mpila Yehova yi keka ku kipila. Ngano bwe kakubendela mu matieleka? (Za 6:44) Bwe kahanina mvutu mu tusambulu twaku? (1 Za 5:14) Bilumbu biabiansoni bwe bakilaka ndandu mu mukayulu wa Mwana’andi wa luzolo?—Efz. 1:7; Ebr. 4:​14-16.

7. Bwe tifwani tia mbikuri Daniele tiabakisila Vanessa mu nunga bunkuta bwandi?

⁷ Vanessa, b mpangi ya yikento yibâka ku Haïti, wabwabana na musamu wamutâ bunkuta. Bakala dimosi dia tizunga tiawu weri mu saka tiya bu keri mu tambikilaka message na bu keri mu tâka mbila mu telefone bilumbu biabiansoni ngatu kabâ makangu mandi. Vanessa watomo kala. Kâ bakala dio wayizi bâ mu nkesi, mpe wamusila miangu. Vanessa têle ti: “Nayizi bâ na bunkuta.” Ngano Vanessa bwe kanungina bunkuta bwandi? Vanessa wakubika misamu mu tikengerela. Mukuluntu wumosi wamubakisa mu monekena luyâlu. Kâ watûla mabanza mandi mpe mu mpila Yehova yi kakengerela bisari biandi. Vanessa têle ti: “Muntu wa ntete wu nabanza ni mbikuri Daniele. Yandi bamulosa mu bulu dia ngo-mbulu zeri na nsatu, kâ ka yirika musamu ko. Yehova yandi keri kipaka. Nalomba kwe Yehova mu kipa musamu wo. Ha manima, ka navutu’â bâ mu bunkuta ko.”—Dan. 6:​12-22.

NGANO YEHOVA NTI KATA YIRIKA BWAWU BU?

8. Mu ntia musamu Davide kabêla na lukwikulu? (Mikunga 56:8)

⁸ Ni bu sa ti Davide luzingu lwandi mu mpasi lweri bu keri ku Gate, ka bika ko ti bunkuta bwamununga. Kani kasila bo, wasola mu dimbitila mu mio Yehova mi keri yirikaka mu yandi mu ntangu yîna. Davide mbo kaketi mona ti Yehova weri mu twarisaka, weri mu kengerelaka, mpe mbanzulu zandi za keri bakulaka. (Tanga Mikunga 56:8.) Davide wabaka mpe lubakusu lwa ndiku za kwikama ntiana Yonatane, na lubakusu lwa Mfumu-Nganga-Nzambi Ahimeleke. (1 Sam. 20:​41, 42; 21:​6, 8, 9) Ni bu sa ti mutinu Sawule mbo keri dingaka mu mu honda, Davide wavûka. Davide lukwikulu lweri nandi ti Yehova mpasi zandi za katomo zaba, mpe wazaba ka bwe musamu wo weri mu mwisinaka mpasi ku mutima.

9. Ngano Yehova nti kamonaka mu muna muntu mu beto?

⁹ Bu bwabanaka na mpasi zikutâka bunkuta, bambukaka ti Yehova za kazebi, mpe zebi ka bwe monaka ku mutima. Mu tifwani, Yehova wamona mpila ya mbi yi beri bongelaka bala ba Israele ku Ezipte, kâ mpe na mpasi zi beri monaka. (Ndu. 3:7) Davide watanga mukunga ti Yehova wamona bunsana na matimuna mandi. (Mik. 31:7) Mpe kanda dia Nzambi bu  dieri monaka mpasi—ni bu sa ti mu bungu dia nzengolo zawu za mbi zi beri bongaka—Yehova mpasi keri monaka. (Iza. 63:9) Bu bâka na bunkuta, Yehova mbo kabakulaka mio mi ta mona ku mutima, mpe timina die nandi dia ku hana lubakusu mu nunga bunkuta bwaku.

10. Mu bungu dia nti we na lukwikulu ti Yehova nge kabelokelaka lwaka, mpe mbo kakubakisa mu mpasi zazansoni zilendi ku turila?

¹⁰ Tala ti mpasi ta bwabana na zo zita ku tâ bunkuta, kampe kuta mona ko ka bwe Yehova kata ku hanina lubakusu. Ngano nti lendi sa? (2 Mit. 6:​15-17) Banza’eti: Ngano tinzonzi peleko mvutu mosi yakuyikiri ngolo ku lukutakanu lwa timvuka? Ngano mukanda, video, peleko mukunga wayizi ku tindisa? Ngano muntu wayizi kabana naku verse ya Bibila yihanaka lukwikulu? Tulendi zimbakana ka mu ntia mpila luzolo lwa bampangi na lutindusu lu tubakaka mu Zu dia Nzambi biayizi tu bakisila. Kâ, makabu ma nzitukulu mena ma Yehova. (Iza. 65:13; Mak. 10:​29, 30) Mbo masongelaka ti beto kabelokelaka lwaka. (Iza. 49:​14-16) Mbo masongelaka mpe ti tulendi mu kwikila.

11. Nti biabakisa Aida mu telamana bunkuta bwandi?

¹¹ Aida, bâka ku Sénégal, wamona ka bwe Yehova kamubakisila mu ntangu ya mpasi. Mu bungu ti yandi ni wa ntete mu moyo’awu, bibuti biandi mbo bieri kekoloko ti kabaka mbongo zazingi mu tikipa na mu ba kipa. Kâ bu kayizi nata luzingu lulembolo nkaka mu bâ mupasuri-nzila, Aida wayizi bâ na mbaya. Kanda diandi diamubakila nkesi mpe diamutsâla. Têle ti: “Nasemba Yehova bu kabika ti misamu miayôkela mu mpila ya mbi.” Ha manima wawâ tinzonzi ku lukutakanu. “Nzonzi watubambula ti Yehova zebi ka nti bitâka muna muntu lwaka peleko bimutâka bunkuta. Malembe-malembe, mu nzila ya malongi ma bakuluntu na ma bantu bakaka, luzolo lwa Yehova lwakungana lukwikulu. Bu nasambila Yehova, nayizi bâ na lukwikulu ti mbo kakumbakisa, mpe nayizi bâ mu tidzunu bu nabaka mvutu mu tusambulu twani.” Ntangu bu yayôka, Aida wabaka tisalu tiamubakisa mu lungisa nsatu zandi bu kena mupasuri-nzila, kâ mpe na mu hana lubakusu kwe bibuti biandi na kwe bantu bakaka. Têle ti: “Nayizi  tomo bâ na lukwikulu mu Yehova. Lumbu ti, bu nisambilaka, ha manima bunkuta bwani mbo buzimbakanaka.”

NGANO YEHOVA NTI KAVUTU SA?

12. Tintwari na Mikunga 56:​9, mu ntia musamu Davide kabêla na lukwikulu?

¹² Tanga Mikunga 56:9. Verse yi mbo yizonzelaka mpila yakaka Davide yi kanungina bunkuta bwandi. Ni bu sa ti ntangu zazansoni luzingu lwandi mu mpasi lweri, mbo keri dimbitilaka mu mio Yehova mi keri vutu yirikaka mu yandi. Davide wazaba ti Yehova mbo kaketi mu vûkisa mu ntangu ya fwanana. Kâ, Yehova watâ ti Davide mbo kabâ mutinu ku Israele. (1 Sam. 16:​1, 13) Miamiansoni mia kanisina Yehova kwe Davide mialungana.

13. Ntia lukwikulu tulendi bâ na lo mu Yehova?

¹³ Ngano Yehova nti kakanisina mu sa mu bungu dia nge? Ka tukêlaka ko ti katukengerela mu misamu miamiansoni. c Kâ, mpasi ni mpasi zi bwabana na zo mu nza yi, Yehova mbo kakatula zo mu nza yikwiza. (Iza. 25:​7-9) Mu bungu ti Mvangi’eto ngolo zazingi ze nandi mu vumbula bantu ba fwa, mu tu wasisa na mu honda bantu bamutelamanaka.—1 Za 4:4.

14. Ntia misamu tulendi dimbitila?

¹⁴ Bu bâka mu bunkuta, dimbitila mu mio Yehova mi kayirika ku matu. Banza ka bwe mona mu ntangu Satana yi kalembo kwa bâ, mu ntangu bankwa-mbi yi babayingasa kwe bantu ba sungama, mpe mu ntangu yi bakatula masumu malembe-malembe bilumbu biabiansoni. Devware yimosi yayôka ku lukutakanu lwa lunene lwa 2014 yasongela ka bwe tulendi dimbitila mu tivuvu tieto. Tata dimosi wazonzela 2 Timote 3:​1-5 na kanda diandi mu mpila yi baketi ya tangila tala ti misamu miyilama ku Paradi yizonzelaka: “Mu nza ya môna, ntangu za nsayi zibâ kô. Bantu mbo bazolo bampwana’awu, mbo bazolo matieleka, mbo bazaba ndilu zawu, mbo babâ ba kuluka, mbo bakembela Nzambi, mbo batumamana bibuti biawu, mbo babâ na tifu tia vutulaka matondo, mbo babâ ba kwikama, mbo babâ na luzolo lwa ngolo mu makanda mawu, mbo babâ na tiwisa, ntangu zazansoni mbo bazonzela bantu bakaka mu mpila ya mbote, mbo babâ na tifu tia tiyimina, mbo babâ na bulembami, mbo bazolo mbote, ka bateka bampwana’awu ko, ka babâ na tungu ko, ka babâ na lulendo ko, mbo babâ ndiku za Nzambi, kâ ka za nsaka ko, mbo basongela ti Nzambi bazololo; mpe bantu bo fweti bâ nawu tintwari.” Ngano mbo zonzelaka luzingu lubâ neto mu nza ya môna kwe kanda diaku peleko kwe mpangi zaku?

15. Ni bu sa ti Tanja bunkuta bweri nandi, nti biamubakisa mu nunga bunkuta bwandi?

¹⁵ Mpangi ya yikento yibâka ku Macédoine du Nord, we na nkumbu Tanja, wanunga bunkuta bwandi bu kadimbitila mu tusakumunu tu tubaka ku matu. Bibuti biandi biatomo telamana ndongokolo’andi ya Bibila. Têle ti: “Misamu miakaka mi ndieri tînaka miatula. Nguri’ani mbo keri kunganaka nkuba ha manima ma muna lukutakanu. Bibuti biani biakunkanisina lufwa tala ti ndiyizi bâ Mbangi ya Yehova.” Ha manima, Tanja bamukuma ku nzo’awu. Ngano bwe kabongela musamu wo? Têle ti: “Nayizi tûla mabanza mani mu nsayi yibâ nani ntangu zazansoni, mu bungu ti nasola mu tatamana mu bâ wa kwikama. Nayizi banza mpe mu mpila Yehova yi kayingasala bima bi nihombesa mu nza yi, mpe mu mpila yi tuzimbakana bima biabiansoni bia mbi.” Tanja watatamana mu bâ wa kwikama. Mpe na lubakusu lwa Yehova, wabaka tibuka tia  bêla. Lumbu ti, Tanja wakwelana na mpangi yimosi ya bakala ya kwikama yi basalaka tisalu tia ntangu zazansoni na nsayi yayansoni.

TÛKA LUMBU TI YIKA LUKWIKULU LWAKU NGOLO

16. Nti bitubakisa mu tatamana mu bâ na butindi bu tumona ndungananu ya mbikululu ye mu Like 21:​26-28?

¹⁶ Mu ntangu ya mpasi ziyôkele, bantu babîngi mbo babâ ba “nôka mu bungu dia bunkuta.” Kâ, kanda dia Nzambi mbo ditatamana mu bâ dia sikama mpe na butindi. (Tanga Like 21:​26-28.) Mu bungu dia nti tubêla na butindi? Mu bungu ti mbo tutilongokela mu bâ na lukwikulu mu Yehova. Tanja, wu tutokolo zonzela, têle ti misamu mi kabwabana na mio mbo mimubakisaka mu telamana misamu miakaka mia mpasi. Vutulu yika: “Nayizi longoka ti ka kwena musamu ko Yehova wu kalendi lembo yirika mu bungu dia bubote bweto. Ntangu zakaka, wulendi monekena ntiana’eti bantu bakaka mbo bata zabirila misamu, kâ bu tutomo tala misamu mi bata zabirila ni mio kwa Yehova mi kata ba hanina nzila. Mpe ni bu sa ti ntontolo zilendi bâ mpasi, mbo ziwa kwa.”

17. Bwe verse’eto ya muvu wa 2024 yitubakisila? (Tala tifwani ha tinima tia ntete.)

¹⁷ Lumbu ti misamu miamingi mie kô milendi tu tâ bunkuta. Kâ ntiana Davide, tulendi kala ti bunkuta bwatuyâla. Verse’eto ya muvu wa 2024 lusambulu lwena lwa sa Davide kwe Yehova: “Bu nibâka na bunkuta, lukwikulu nitûlaka mu Nge.” (Mik. 56:​3, NWT) Mu bungu dia verse yo, muntu wumosi we na luzabu lwa Bibila watâ: “Ntangu zazansoni Davide keri’â banzaka misamu mieri mu tâka bunkuta ko, ni bu mibâ misamu mia yandi beni. Kani kasila bo, Nzambi keri sikirilaka mu mu vûkisa.” Mu ngonda zilanda, dimbitila mu verse’eto ya muvu, nsungula bu bwabana na misamu mikutâ bunkuta. Bonga ntangu ya banza mu misamu mia yirika Yehova mu ntama, mu mio mi kata yirika lumbu ti na mu mio mi kayirika ku matu. Buna, ntiana Davide, lendi tâ: “Mu Nzambi nitûlaka lukwikulu lwani; ka ndiena na bunkuta ko.”—Mik. 56:​4, NWT.