1. Ki kabakalañi halukona kukenelwa ki sabo ka linako zeñwi?

 KAUFELAA luna lwakenelwanga ki sabo fokuñwi. Niti kikuli, kuituta Bibele kululukuluzi kwa sabo ya kusaba babashwile, madimona, ni zekaezahala kwapili. Kono lupila mwa linako zetaata; kacwalo, lwakona kuba ni sabo kabakala “lika zesabisa,” zecwale ka lindwa, bukebenga, ni matuku. (Luka 21:11) Hape mwendi lwakona kusaba batu, kukopanyeleza cwalo ni mibuso yeluhatelela kamba mane ba mwa lubasi lwaluna babalwanisa bulapeli bwa niti. Babañwi bakona kuikalelwa kuli mwendi habana kukona kutiyela muliko obakopana ni ona kamba obaka kopana ni ona kwapili.

2. Mutaluse muinelo wanaali ku ona Davida hanaali mwa Gati.

² Davida ni yena fokuñwi naakenelwanga ki sabo. Ka mutala, Mulena Saule hanaabata kumubulaya, Davida naaikatulezi kubalehela kwa muleneñi wa Mafilisita wa Gati. Kusika fita nako, mulena Akishi wa Gati atalusezwa kuli Davida ki yena ndwalume yamaata yanaaopezwi mwa pina kuli naabulaile Mafilisita “babaeza likiti zemashumi-shumi.” Mi Davida “asaba hahulu.” (1 Sam. 21:​10-12) Naaikalezwi kuli Akishi naaka mueza maswe. Ki lika mañi zenetusize Davida kufelisa sabo yanaanani yona?

3. Ka kuya ka Samu 56:​1-3, 11, ki lika mañi zenetusize Davida kufelisa sabo yahae?

³ Kwa Samu 56, Davida utalusa mwanaaikutwezi hanaali mwa Gati. Kwa samu yeo, Davida naatalusize hande zenetahisize kuli  akenelwe ki sabo, mi hape naatalusize zene mutusize kufelisa sabo yeo. Davida hanaasabile, naasepile Jehova. (Mubale Samu 56:​1-3, 11.) Davida naanani mabaka amande a kusepa Jehova. Ka tuso ya Jehova, Davida naaezize nto yeñwi yekomokisa, ili yene mutusize: Naaipumisize kuli watakana! Kufita kusaba Davida, Akishi naamuunga kuli naamutoliya; kacwalo, Davida naakonile kuzwa mwa sibaka seo.—1 Sam. 21:13–22:1.

4. Ki lika mañi zekona kulutusa kusepa hahulu Jehova? Mufe mutala.

⁴ Ni luna lwakona kufelisa sabo yaluna ka kusepa Jehova. Kono ki lika mañi zekona kulutusa kusepa hahulu Jehova, sihulu halusabile? Halunyakisiseñi mutala wo. Haiba mulemuha kuli mwakula, mwendi mukaikalelwa kwa makalelo. Kono hamuna kuikalelwa hahulu haiba musepile mualafi wamina. Mwendi akile aalafa hande bakuli babañata bane bakula butuku bobuswana. Mi mwendi ukona kuteeleza ku mina ka tokomelo, ili kumitusa kulemuha kuli wautwisisa hande momuikutwela. Hape mwendi ukona kuakaleza mualafelo omuñwi omunde ose utusize babañwi. Ka mukwa oswana, lukasepa hahulu Jehova haiba lunahanisisa zaezize, zasweli kueza, ni zaka luezeza kwapili. Zeo ki zona zanaaezize Davida. Halunze lunyakisisa manzwi asikai a kwa Samu 56 anaasusumelizwe kuñola Davida, munahanisise zemukona kueza ni mina kuli musepe hahulu Jehova ni kufelisa sabo yamina.

KI LIKA MAÑI ZAEZIZE JEHOVA?

5. Ki lika mañi zanaanahanisisize Davida kuli afelise sabo yahae? (Samu 56:​12, 13)

⁵ Bupilo bwa Davida hane buli mwa lubeta, naaisize hahulu pilu kwa lika zanaaezize Jehova. (Mubale Samu 56:​12, 13.) Davida naaezanga cwalo mwa bupilo bwahae kaufela. Ka mutala, fokuñwi naanahanisisanga lika zabupile Jehova, mi kueza cwalo neku mutusanga kulemuha kuli Jehova unani maata amatuna hahulu ni kuli waisa pilu batu. (Samu 65:​6-9) Davida hape naanahanisisanga lika zeo Jehova naaezelize batu babañwi. (Samu 31:19; 37:​25, 26) Mi sihulu naanahanisisanga lika zanaa muezelize Jehova. Jehova naatusize Davida ni kumusileleza kuzwa feela kwa bumbututu bwahae. (Samu 22:​9, 10)  Kusina kukakanya, kunahanisisanga lika zeo nekutusize Davida kusepa hahulu Jehova!

6. Ki lika mañi zeka lutusa kusepa Jehova halukenelwa ki sabo?

⁶ Hamuikutwa kuba ni sabo, muipuze kuli: ‘Ki lika mañi zaezize Jehova?’ Munahanisise zabupile. Ka mutala, ‘halutalimisisa’ mo Jehova ababalelela linyunywani ni lipalisa, ili zenesika bupiwa ka siswaniso sahae ni zesakoni kumulapela, lwakona kukolwa hahulu kuli ni luna uka lubabalela. (Mat. 6:​25-32) Hape halunyakisiseñi zeo Jehova aezelize batanga bahae. Mwakona kuituta za mutu yomuñwi yabulezwi mwa Bibele yanaanani tumelo yetuna, kamba mwakona kubala ka za batanga ba Jehova ba mwa linako zaluna. a Kutuha fo, munahanisise mwamituselize Jehova. Naamihohezi cwañi mwa niti? (Joa. 6:44) Ualabile cwañi litapelo zamina? (1 Joa. 5:14) Musweli kutusiwa cwañi zazi ni zazi ki sitabelo sa mwanaa hae yalatwa?—Maef. 1:7; Maheb. 4:​14-16.

7. Zeneezahezi ku mupolofita Daniele nelitusize cwañi Kaizeli Vanessa kufelisa sabo yahae?

⁷ Kaizeli yabizwa Vanessa b yapila kwa Haiti, naaipumani mwa muinelo osabisa. Muuna yomuñwi yanaapila mwa silalanda sanaapila ku sona kaizeli yo, naamulizezanga ni kumulumela mashango zazi ni zazi, mi naamukatazanga kuli abe nyazi wahae. Kaizeli Vanessa naamuhanezi ka kuutwahala. Kono muuna yo ahalifa hahulu mi mane abemba kaizeli yo. Kaizeli Vanessa utalusa kuli: “Nenisabile hahulu.” Ki lika mañi zenetusize Kaizeli Vanessa kufelisa sabo yanaanani yona? Naaezize lika zeñwi kuli aisileleze. Muuna-muhulu yomuñwi naamutusize kuambola ni mapokola. Kono hape naanahanisisize mo Jehova naasilelelize batanga bahae ba kwamulaho. Bo Vanessa batalusa kuli: “Mutu wapili yene nihupuzi ki mupolofita Daniele. Naanepezwi mwa musima wa litau nihaike kuli naasina mulatu. Niteñi, Jehova naamubabalezi. Nenikupile Jehova kuli anituse mwa muinelo one nili ku ona. Hase niezize cwalo sabo yaka yafela.”—Dan. 6:​12-22.

KI LIKA MAÑI ZASWELI KUEZA JEHOVA?

8. Ki buikolwiso mañi bwanaanani bona Davida? (Samu 56:8)

⁸ Davida naasika kenelwa ki sabo hanaali mwa Gati, nihaike kuli bupilo bwahae nebuli mwa lubeta. Kono aikatulela kuisa pilu kwa lika zanaa muezeza Jehova ka nako yeo. Davida naalemuhile kuli Jehova naamuetelela ni kumusileleza ni kuli naautwisisa mwanaaikutwela. (Mubale Samu 56:8.) Davida hape naasusuelizwe ni kutusiwa ki balikani babasepahala, babacwale ka Jonatani ni Muprisita Yapahami Akimeleki. (1 Sam. 20:​41, 42; 21:​6, 8, 9) Mi kusina taba kuli Mulena Saule naabata kumubulaya, Davida naabandukile. Naanani buikolwiso bwa kuli Jehova naaziba hande butata bwanaali ku bona ni mwanaaikutwela.

9. Ki lika mañi zalemuhanga Jehova ku mañi ni mañi waluna?

⁹ Hamukopana ni muinelo otaata omitahiseza sabo, muhupule kuli Jehova waziba muinelo wo ni momuikutwela. Ka mutala, Jehova naaboni mone banyandisezwa Maisilaele mwa Egepita, mi hape naaziba hande “manyando abona.” (Exo. 3:7) Davida naaopezi kuli Jehova naaboni “manyando” ahae ni “ziyezi-tuna [yanaali] ku yona.” (Samu 31:7) Mi batanga ba Mulimu hane banyanda—mane nihaiba kabakala likatulo zabona zemaswe—“naanyanda hamoho ni bona.” (Isa. 63:9) Hamukenelwa ki sabo, Jehova wautwisisa momuikutwela mi ubata luli kumitusa kufelisa sabo yamina.

10. Ki kabakalañi hamunani buikolwiso bwa kuli Jehova wamiisa pilu ni kuli uka mitusa kutiyela muinelo otaata ufi kamba ufi omukona kukopana ni ona?

 ¹⁰ Kono mwendi kukona kumibela taata kulemuha mwamituseza Jehova hamukopana ni muinelo otahisa kuli muikalelwe. Kacwalo, mumukupe kuli amituse kulemuha mwamituseza. (2 Mal. 6:​15-17) Mi munyakisise lipuzo ze: Kana kunani ngambolo kamba kalabo yene muutwile kwa mikopano ya puteho yene mitiisize? Kana kunani hatiso, vidio, kamba pina yeñwi yene misusuelize? Kana kunani mutu yanaa mibulelezi manzwi asusueza kamba kumibalela liñolo leliñwi? Kukona kulubela bunolo kulibala moba lutuseza mizwale ni likaizeli baluna baba lulata ni molutusezwa ki lico za kwa moya zelufiwa. Niteñi, zeo ki limpo zende hahulu zezwa ku Jehova. (Isa. 65:13; Mare. 10:​29, 30) Libonisa kuli wamiisa pilu. (Isa. 49:​14-16) Mi libonisa kuli mwaswanela luli kumusepa.

11. Ki lika mañi zenetusize Kaizeli Aida kufelisa sabo yahae?

¹¹ Kaizeli yabizwa Aida, yapila kwa Senegal, naalemuhile mwanaa mutuselize Jehova hanaakopana ni muliko. Bakeñisa kuli ki yena mweli, bashemi bahae nebabata kuli afumane masheleñi amañata ilikuli afumane zanaatokwa ni kubatusa. Kono Kaizeli Aida hasaa nolofalize bupilo bwahae kuli abe paina, naakopani ni butata bwa kutokwa hande masheleñi. Taba yeo neitahisize kuli ba mwa lubasi lwahae bamunyemele ni kumunyaza. Utalusa kuli: “Neniikalezwi kuli nenisike nakona kutusa bashemi baka ni kuli batu kaufela nebaka tuhela kuswalisana ni na. Mane neninyazize Jehova kakuli naatuhelezi muinelo kutotobela.” Hasamulaho, ateeleza kwa ngambolo yeñwi kwa mukopano. Utalusa kuli: “Mubuleli naaluhupulisize kuli Jehova wautwisisa butuku kaufela boluutwa mwa pilu. Baana-bahulu ni mizwale ni likaizeli babañwi, neba nifile kelezo yenetahisize kuli hanyinyani-hanyinyani nibe ni buikolwiso bwa kuli Jehova naanilata. Nakala kulapelanga ku Jehova ni kusepa kuli naaka nitusa, mi nenibile ni kozo yetuna hane niboni mwanaaalabezi litapelo zaka.” Hamulaho wa nako, Kaizeli Aida naafumani musebezi one umukonisize kufumana zanaatokwa hanaaeza bupaina ni kutusa bashemi bahae ni babañwi.  Ubulela kuli: “Niitutile kusepa Jehova ka kutala. Ka nako ya cwale, nalapelanga haniikalezwi mi hañata sabo yaka yafelanga.”

KI LIKA MAÑI ZAKAEZA JEHOVA KWAPILI?

12. Ka kuya ka Samu 56:​9, ki buikolwiso mañi bwanaanani bona Davida?

¹² Mubale Samu 56:9. Timana ye ibonisa nto yeñwi yenetusize Davida kufelisa sabo yanaanani yona. Nihaike kuli bupilo bwahae nebusali mwa lubeta, naanahanisisize ka za lika zanaaka muezeza Jehova kwapili. Davida naaziba kuli Jehova naaka mulamulela ka nako yeswanela. Esi mane Jehova naabulezi kuli Davida ki yena yanaakaba mulena wa Isilaele yatatama. (1 Sam. 16:​1, 13) Davida naakozwi ka kutala kuli Jehova naakataleleza lisepiso zahae kaufela.

13. Lukona kuba ni buikolwiso bwa kuli Jehova uka luezezañi?

¹³ Jehova usepisize kumiezezañi? Haluswaneli kulibelela kuli ukatibela miinelo yetaata kaufela yelukona kukopana ni yona. c Niteñi, miinelo yetaata kaufela yelukona kukopana ni yona mwa lifasi le, Jehova uka ifelisa mwa lifasi lelinca. (Isa. 25:​7-9) Mubupi waluna unani maata amatuna hahulu mi ukazusa babashwile, kulufolisa, ni kuyundisa batu kaufela baba lulwanisa.—1 Joa. 4:4.

14. Ki lika mañi zelukona kunahanisisa?

¹⁴ Haiba mukenelwa ki sabo, munahanisise ka za lika zaka miezeza Jehova kwapili. Munahane feela momuka ikutwela Satani hakayundiswa, batu babamaswe hase bayundisizwe mi mwa lifasi hakuka pila feela babalukile, ni hamukaba babapetahalile hanyinyani-hanyinyani. Poniso yeñwi fa mukopano omutuna wa 2014 neibonisize molukona kunahanisiseza ka za sepo yaluna. Muzwale yomuñwi naanyakisisize ni lubasi lwahae mo liñolo la 2 Timotea 3:​1-5 likona kubalelwa kambe nelipolofitile mokuka bela mwa Paradaisi, nelika balwa kuli: “Mwa lifasi lelinca kukataha linako zende hahulu. Kakuli batu bakaba babalata babañwi, babalata lika za butokwa za kwa moya, babaishuwa, babaikokobeza, babafa tumbo ku Mulimu, babautwa bashemi babona, babanani buitumelo, babasepahala, babanani lilato lelituna kwa mabasi abona, babasina buñañeli, bababulela zende ka za babañwi kamita, babanani buiswalo, babasina buhali, babalata bunde, babakona kusepiwa, babasina muñañatoho, babasa itundumuni ka buikuhumuso, babalata Mulimu isiñi minyaka, babasusuezwa ki takazo ya niti ya kubata kusebeleza Mulimu; mi bao ubakumalele.” Kana mwaikambotanga ni lubasi lwamina kamba ni mizwale ni likaizeli ka za mobuka bela bupilo mwa lifasi lelinca?

15. Nihaike kuli Kaizeli Tanja naaikalezwi, ki lika mañi zene mutusize kufelisa sabo yahae?

¹⁵ Kaizeli yabizwa Tanja, yapila kwa North Macedonia, naafelisize sabo yahae ka kunahanisisa limbuyoti zeluka ikola kwapili. Bashemi bahae nebasa lati kuli aitute Bibele. Utalusa kuli: “Lika zeñwi zene ninahana kuli zakona kuezahala neliezahalile luli. Bo ma neba ninatanga nako kaufela hanizwa kwa mikopano. Bashemi baka neba nibembile kuli baka nibulaya haiba niba yomuñwi wa Lipaki za Jehova.” Hamulaho wa nako, Kaizeli Tanja naalelekilwe fa lapa. Naaezize cwañi? Utalusa kuli: “Neniisize pilu kwa tabo yenikaba ni yona kuya kuile haiba nizwelapili kusepahala ku Mulimu. Hape neninahanile ka za mo Jehova naaka nifuyaulela mwa lifasi lelinca kabakala lika zenikona kulatehelwa mwa lifasi le, ni moluka libalela lika kaufela zemaswe.” Kaizeli Tanja naazwezipili kusepahala. Mi ka tuso ya Jehova, naafumani kwa kuina. Ka nako ya cwale, Kaizeli  Tanja unyezwi ku muzwale yasepahala mi bubeli bwabona ba mwa sebelezo ya nako kaufela.

MUSEPE HAHULU JEHOVA KA NAKO YA CWALE

16. Ki lika mañi zeka lutusa kuzwelapili kuba ni bundume haluka bona likezahalo zepolofitilwe kwa Luka 21:​26-28?

¹⁶ Ka nako ya ñalelwa yetuna, batu babañata “bakaweleliswa ki sabo.” Kono batu ba Mulimu bona bakazwelapili kutiya ni kuba ni bundume. (Mubale Luka 21:​26-28.) Ki kabakalañi haluka zwelapili kuba ni bundume? Kakuli lukabe luitutile kusepa hahulu Jehova. Kaizeli Tanja yabulezwi kwamulaho, utalusa kuli lika zeneezahezi ku yena kwamulaho limutusa kutiyela miinelo yetaata yakopana ni yona ka nako ya cwale. Utalusa kuli: “Niitutile kuli Jehova wakona kulutusa mwa muinelo ufi kamba ufi. Ka linako zeñwi kukona kubonahala inge kuli batu babañwi banani maata fahalimwaa babañwi, kono niti kikuli bakona feela kueza lika zabalumeleza Jehova kueza. Mi nihaikaba kuli lukopana ni muinelo otaata, ukafita fa kufela.”

17. Liñolo laluna la silimo sa 2024 lika lutusa cwañi? (Mubone siswaniso sesi fa kava.)

¹⁷ Kunani lika zeñata zekona kulutahiseza sabo kacenu. Kono ka kuswana ni Davida, ni luna lwakona kufelisa sabo yaluna. Liñolo laluna la silimo sa 2024 litomile fa tapelo yanaalapezi Davida ku Jehova, lili: “Hanisabile, nisepanga wena.” (Samu 56:3) Caziba yomuñwi wa litaba za mwa Bibele naabulezi cwana ka za timana ye kuli: “Davida haazwelipili kunahana ka za lika zemutahiseza sabo, kamba ka za butata bwakopana ni bona, kono uitinga hahulu ku Muliululi wahae yaka mupilisa.” Mwa likweli zetaha munahanisise hahulu ka za liñolo laluna la silimo se, sihulu hamukopana ni miinelo yemitahiseza sabo. Mubange ni nako ya kunahanisisa zaezize Jehova, zasweli kueza, ni zakaeza kwapili. Haiba mueza cwalo, ka kuswana ni Davida mukakona kubulela kuli: “Mulimu ki yena yenisepile; hakuna senisaba.”—Samu 56:4.