1. ¿Imaraykun mayninpi manchakusunman?

 LLAPANCHISPAS manchakunchispunin mayninpiqa. Ichaqa Bibliapi yachasqanchis jina, manan manchakunanchischu wañusqakunatapas, supaykunatapas, ni jamuq tiempopi imachus pasananmantapas. Chhaynaña kaqtinpas sinchi sasa tiempokunapin kausashanchis. Sapa p’unchaymi rikunchis “mancharikunapaq jina kaqkunata”, chaykunan kashan guerrakuna, mana chanin ruwaykuna, millay onqoykuna ima; chaykunata rikuspaqa yaqapaschá sinchita mancharikusunman (Luc. 21:11). Chaymantapas yaqapaschá manchakullasunmantaq gobiernokunata, familianchista, juj runakunatapas, Dios serviyninchista jark’awasqanchisrayku. Wakinninchisqa yaqapaschá ima llakipipas tarikushanchis, chaypaschá piensashanchis chayta mana aguantayta atinanchispaq. Manchakushanchispaschá jamuq tiempopi imayna tarikunanchistapas.

2. ¿Iman pasarqan David Gaj llaqtaman chayaqtin?

² Yachasun Davidmanta. Payqa Dios sonqo runan karqan, ichaqa rey Saulmi payta wañuchiyta munarqan, chaymi Filisteapi kaq Gaj llaqtaman ayqekurqan. Chaypiqa rey Akismi kamachikusharqan. Chay reypa kamachinkunan David chaypi kasqanta yacharuspa payman willarqanku Davidqa allin maqanakuq runa kasqanta, “chunka waranqa” Filistea runakunatapas wañuchisqanta. Chaymi Davidqa “sinchita manchakurqan” (1 Sam. 21:​10-12). Davidqa “imataraqchá reyqa ruwawanqa” nispapaschá piensasharqan. Chhaynaqa, ¿iman Davidta yanapanman karqan manchakuyninta atipananpaq?

3. Salmos 56:​1-3, 11 nisqan jina, ¿imatan David ruwarqan ama nishuta manchakunanpaq?

³ Salmos 56 capitulopin David willakurqan imaraykus Gaj llaqtapi kashaspa sinchi manchasqa kasharqan chayta, imaynatas Jehová Diospi confiay yanaparqan ama nishuta manchakunanpaq chaytapas (leey Salmos 56:​1-3, 11). Jehová Diospi confiasqanqa ancha  allinpunin karqan. Jehová Diosmi payman yuyayta qorqan locomanta pasachikunanpaq, chhaynapin rey Akisqa manaña enemigonta jinañachu qhawarirqan. Chay ruwasqanmi Davidtaqa yanaparqan chay llaqtamanta ayqekapunanpaq (1 Sam. 21:13–22:1).

4. ¿Iman yanapawasunman Jehová Diospi astawan confiananchispaq? Juj ejemplota willay.

⁴ Sichus noqanchispas David jina Jehová Diospi confiasunchis chayqa, manan nishutachu imatapas manchakusunchis. Ichaqa, ¿iman manchakusqanchis ratukunapi yanapawasunman Jehová Diospi astawan confiananchispaq? Kaypi piensasun: Sichus juj doctor nisunkiman “juj onqoytan qanpi tariyku” nispa chayqa, yaqapaschá mancharikuwaq. Ichaqa yachawaqchus chay doctor allin doctor kasqanta, qan jina onqoyniyoq runakunatapas qhaliyachisqanta chayqa, manañachá nishutañachu llakikuwaq. Chaymantapas chay doctorqa yaqapaschá sumaqta uyarisunki, llakikuyniykitapas entiendesunkipaschá; chhayna kaqtinqa manañachá nishutañachu manchakuwaq. Chay doctorpi jinan Jehová Diospipas confiananchis. Chaypaqqa piensananchismi imakunatas ñaupaqpi noqanchisrayku ruwarqan chaypi, imakunatas kunan ruwashan chaypi, imakunatas jamuq tiempopipas ruwanqa chaypipas. Chaytan Davidpas ruwarqan, chaytan willashan Salmos 56 capitulopi. Chay capitulopi wakin versiculokunatan kunan qhawarisunchis. Chayta yachasqanchisman jina yuyaymanay imakunas yanapawasunman Jehová Diospi astawan confiananchispaq chaypi, chaymi yanapawasun ama imatapas nishuta manchakunanchispaq.

¿IMATAN ÑAUPAQPI JEHOVÁ DIOS RUWARQAN?

5. ¿Imakunapi yuyaymanaymi Davidta yanaparqan ama manchakunanpaq? (Salmos 56:​12, 13).

⁵ Wañuy patapiña David tarikusharqan chaypas, Jehová Diospa allinkuna ruwasqanpin yuyaymanarqan (leey Salmos 56:​12, 13). Payqa piensallaqmi Jehová Diospa kamasqankunapi, chaypin repararqan Jehová Dios tukuy atiyniyoq kasqanta, runakunatapas anchata munakusqanta (Sal. 65:​6-9). Chaymantapas yuyaymanarqanmi imaynatas Diosqa pay sonqo runakunata yanaparqan chaypi (Sal. 31:19; 37:​25, 26). Astawanqa yuyaymanarqanmi imaynatas Jehová Dios wawa kasqanmantapacha payta yanaparqan cuidarqan chaypi (Sal. 22:​9, 10). Chaykunapi yuyaymanaymi Davidtaqa yanaparqan tukuy sonqo Jehová Diospi confiananpaq.

6. Manchakushanchis chayqa, ¿imakunapi yuyaymanaymi yanapawasun Jehová Diospi confiananchispaq?

 ⁶ Imatapas nishuta manchakushanki chayqa, yuyaymananay imakunatas Jehová Dios ñaupaqpi ruwarqan chaypi. Chaymantapas Jehová Diospa llapa kamasqankunapi yuyaymanay. Paymi kamarqan urpikunata t’ikakunata ima; paykunaqa manan Jehová Diospa rijch’ayninman jinachu kamasqa karqanku, nitaqmi paykunaqa Diostapas adorayta atinkuchu. Chhaynaña kaqtinpas Jehová Diosqa allintan urpikunata cuidan, t’ikakunatapas sumaqtan p’achachin. Chhaynatan noqanchistapas Jehová Diosqa cuidawasunchis (Mat. 6:​25-32). Chaymantapas yuyaymanay imakunatas Jehová Dios ñaupa tiempopi ruwarqan pay sonqo runakunarayku chaypi. Paykunamanta astawan yachay, kay tiempopi Dios sonqo runakunamantapas yachawaqmi. a Chaymantapas piensariy imaynatas Jehová Dios kunankama cuidashasunki chaypi, imaynatas llaqtanman pusamurqasunki chaypipas (Juan 6:44). Piensariy imaynatas mañakusqaykita uyarirqan chaypipas (1 Juan 5:14). Yuyaymanay imaynatas Jesuspa sacrificio ruwasqan sapa p’unchay yanapasunki chaypipas (Efes. 1:7; Heb. 4:​14-16).

7. ¿Imaynatan Danielpa ejemplon yanaparqan Vanessa hermananchista?

⁷ Haití ladomanta Vanessa b sutiyoq hermananchismanta yachasun. Payqa sinchi manchasqas kashasqa. Juj runas paymanqa sapa kutilla celularpi mensajeta apachiq, wajapayaq imas. Chay runaqa sapa kutillas mat’ipayasqa hermananchista paywan kayta munaspa. Hermananchisqa “manan” nispas nisqa. Chaywansi chay runaqa sinchita phiñakusqa, jinaspa amenazasqa. ¿Iman hermananchista yanapanman karqan ama nishuta manchakunanpaq? Payqa imaymanatas ruwasqa chay runamanta cuidakunanpaq. Chaymantapas juj umalliqsi yanapasqa autoridadkunaman willakunanpaq. Astawanqa yuyaymanasqas imaynatas Jehová Dios ñaupa tiempopi pay sonqo runakunata yanaparqan chaypi. Paymi nin: “Ñaupaqtaqa profeta Danieltan yuyarirqani, payqa manan imapipas juchallikurqanchu, ichaqa leonkunaq t’oqonmanmi wijch’uykurqanku, chaypi wañunanmantan Jehová Dios salvarqan. Chay qhepamanmi Jehová Diosman willakurqani chay runamanta cuidakunaypaq imakunatañachus ruwarqani chayta, jinaspataq paypa yanapayninta rogakurqani. Chay qhepamanqa pisiyapurqanmi manchakuyniyqa”, nispa (Dan. 6:​12-22).

¿IMATAN KUNAN JEHOVÁ DIOS RUWASHAN?

8. ¿Imamantan David mana iskayarqanchu? (Salmos 56:8).

⁸ Davidqa manan librechu Gaj llaqtapiqa kasharqan, paytaqa faciltan wañuchiyta atinkuman karqan. Chhaynaña kaqtinpas manan chaypichu mastaqa piensarqan, aswanmi yuyaymanarqan imatas Jehová Dios chay ratu ruwasharqan payta yanapananpaq chaypi. Repararqanmi imaynatas Jehová Diosqa yanapasharqan cuidasharqan chayta (leey Salmos 56:8). Paytaqa kallpacharqankun amigon Jonatanpas uma sacerdote Aimelecpas (1 Sam. 20:​41, 42; 21:​6, 8, 9). Chaymantapas rey Saulña payta wañuchiyta munasharqan chaypas, Jehová Diospa yanapayninwanmi Davidqa ayqekurqan. Chaykunata rikuspan Davidqa mana iskayarqanchu Jehová Diospa yanapayninmanta, paypa llakikuyninta yachasqanmantapas.

9. ¿Imatan Jehová Dios allinta yachan sapankanchismanta?

⁹ Sichus sasachakuypi tarikushanki jinaspa manchasqa kashanki chayqa, ama qonqaychu: Jehová Diosqa yachanmi imaynapis tarikushanki chayta, imaynas kashanki chaytapas. Israel llaqta Egiptopi esclavo kashaqtinpas Diosqa rikusharqanmi imayna sufrishasqankuta, “may llakipi tarikusqankutapas” (Éx. 3:7). Davidpas juj takipin nirqan imaynas Jehová Diosqa rikumusharqan sufrisqanta, “may  llakisqa tarikusqantapas” chayta (Sal. 31:7). Mayninpiqa juchanku jawaña Israel runakuna imaymana sasachakuypi tarikurqanku chaypas, Jehová Diosqa maytan paykunamanta llakikuq (Isa. 63:9). Noqanchismantapas maytan llakikun, payqa yachanmi imaynas tarikushanchis chayta, imakunatas manchakushanchis chaytapas. Chhaynataq chayqa, payqa yanapawasunpunin chay manchakuyninchista atipananchispaq.

10. ¿Imaraykun mana iskayanaykichu qanmanta Jehová Dios llakikusqanmanta, yanapanasuykimantapas?

¹⁰ Sichus sinchi sasachakuypi tarikuspa manchasqa kashanchis chayqa, manapaschá faciltachu reparasun imaynatas Jehová Dios yanapashawanchis chayta. ¿Imatan ruwasunman chhaynapi tarikuspa? Paypa yanapaynintan mañakunanchis chayta reparachiwananchispaq (2 Rey. 6:​15-17). Chaymantapas yuyarisunmanmi imaynatas juñunakuypi yachasqanchis kallpachawarqanchis chaytapas. Chaymantapas yuyaymanasunmanmi juj qelqaq nisqanpi, qhawasqanchis videopi, Diosta adorana takikunaq imachus nisqanpipas. Yaqapaschá juj hermanopas kallpachawananchispaq juj textota leepuwarqanchis, chaykunapin yuyaymanasunman. Jehová Diospa llaqtanpi imaymana yachasqanchispas, hermanokunaq munakuwasqanchispas Jehová Diospa regalonmi, chaytaqa manan jayk’aqpas qonqananchischu (Isa. 65:13; Mar. 10:​29, 30). Chaykunapin reparanchis Jehová Dios sapankanchismanta llakikusqanta, chaymi paypi tukuy sonqo confiananchis (Isa. 49:​14-16).

11. ¿Iman Aida hermananchista yanaparqan amaña manchakunanpaq?

¹¹ Senegal ladomanta Aida hermananchismi juj sasachakuypi tarikusqa, ichaqa allintas reparasqa Jehová Dios imayna yanapashasqanta. Paysi kuraq wawa familianpi kasqa, chaysi tayta-mamanqa munasqaku askha qolqeta ganaspa paykunata yanapananta. Paymi ichaqa precursora kayta munaspa pisi qolqellawan kausarqan, chayta rikuspan paypa familianqa sinchita phiñakusqaku k’amisqaku ima. Paymi nin: “Familiayta mana yanapasqaymanta cheqnikuwanankutan manchakurqani, chaymi chhayna sasachakuypi tarikusqaymanta Jehová Diosta tumparqani”, nispa. Ichaqa juj hermanoq yachachisqansi paytaqa yanapasqa. Paymi nillantaq: “Jujnin juñunakuypin juj hermano nimurqan imaynatas Jehová Diosqa yachan sonqonchis imayna kasqanta chayta. Chaymantapas umalliqkuna juj hermanokuna iman reparachiwarqanku imaynas Jehová Diosqa munakuwan chayta. Chaymi yanapawarqan  confianzawan Jehová Diosmanta mañakunaypaq. Jehová Diosqa uyariwarqanmi mañakusqayta, chaymi thaj kapurqani”, nispa. Tiempowanqa juj allin llank’anatas hermananchisqa tarisqa, chayqa aypansi precursora kananpaq, tayta-mamanta yanapananpaq, jujkunata yanapananpaqpas. Paymi nillantaq: “Kunanqa tukuy sonqon Jehová Diospi confiani, Diosmanta mañakuspaqa manañan imatapas manchakuniñachu”, nispa.

¿IMATAN JEHOVÁ DIOS RUWANQA JAMUQ TIEMPOPI?

12. Salmos 56:9 textopi nisqan jina, ¿imamantan David seguro kasharqan?

¹² (Leey Salmos 56:9). Kay textopin willawanchis imatawansi David ruwarqan wañuy patapi tarikushaspa chayta. Payqa yuyaymanarqanmi imatas paypaq Jehová Dios jamuq tiempopi ruwanqa chaypi. Chaymantapas payqa yacharqanmi Jehová Dios tiempollanpi wañuymanta salvananta. Jehová Diosqa prometerqanmi Davidta pay Saulpa rantinpi Israelpi rey kananpaq (1 Sam. 16:​1, 13). Jehová Diostaq prometerqan chayqa, Davidqa seguron kasharqan Diospa nisqanman jinapuni imapas kananmanta.

13. ¿Imatan Jehová Dios ruwanqa jamuq tiempopi?

¹³ ¿Imatan noqanchisman Jehová Dios prometewarqanchis? Jehová Diosqa manan “mana problemayoqmi kankichis” ninchu. c Ima sasachakuypiña tarikusunman chaypas, Jehová Diospa promesanman jinaqa pisi tiempollamantan llapa chay llakikuykuna sasachakuykuna chinkapunqa (Isa. 25:​7-9). Jehová Diosqa atiyniyoqmi wañupuqkunata kausarichinanpaq, onqoykunata chinkachinanpaq, cheqniwaqninchis runakunata chinkachinanpaqpas; chaykunataqa ruwanqapunin payqa (1 Juan 4:4).

14. ¿Imakunapin yuyaymanananchis?

¹⁴ Imamantapas manchasqa kaspaqa, yuyaymanay imatas Jehová Dios jamuq tiempopi ruwanqa chaypi. Piensay imaynas kausay kanqa Saqra chinkachisqa kapuqtin, millay runakunapas manaña kapuqtin, pisi-pisimanta jucha chinkapuqtin chaypi; kay pachapiqa allin runakunallan tiyanqaku. 2014 watapi kinsa p’unchay asambleapin juj demostracionta qhawakurqan, chaymi yanapawasunman suyakuyninchispi piensananchispaq. Chay demostracionpin juj hermano familianwan rimarqan imatas ninman 2 Timoteo 3:​1-5 textopi sichus chay mosoq pachapaq profecía kanman chayqa. Chaypin ninman: “Mosoq pachapiqa kusikuy tiempokunallan jamunqa. Runakunan kanqa runamasinta munakuqkuna, espiritual kaqkunata munakuqkuna, juch’uyaykukuq llamp’u sonqokuna, Jehová Diosta jatunchaqkuna, tayta-mamankuta kasukuqkuna, agradecekuqkuna, junt’aq sonqokuna, familianta munakuqkuna, runamasinkuta munakuqkuna, jujkunamanta allinta rimaqkuna, cuerponkuta kamachiqkuna, llamp’u sonqokuna, allin kaqta munakuqkuna, confianapaq jina kaqkuna, mana jatunchakuqkuna, aycha kusichiyllapi purinankumantaqa Diosta munakuqkuna, Dios sonqo runakuna. Qanqa chhayna runakunawan juñukuy”, nispa. ¿Familianchiskunawan hermanonchiskunawanpas rimashanchischu imaynas kausay kanqa mosoq pachapi chaymanta?

15. ¿Iman Tania hermananchista yanaparqan manchakuyninkunata atipananpaq?

¹⁵ Macedonia del Norte nisqamanta Tania sutiyoq hermanamanta yachasun, payqa Jehová Diospa promesankunapis yuyaymanaq kasqa, chaysi yanapasqa ama nishuta manchakunanpaq. Paymi willakun: “Biblia estudiayta qallariqtiymi papaywan mamitaypiwan noqapaq sinchita phiñakurqanku, mamayqa sapa juñunakuymanta jamuqtiymi soq’aykuwaq. Paykunaqa “sichus Jehová Diospa testigon kapunki chayqa sipisaykikun” nispan amenazawarqanku”, nispa. Chay hermananchistaqa qarqopusqakun tayta-mamanqa. ¿Imatan pay ruwanman karqan chhaynapi tarikuspa? Paymi willakun: “Chay llakipi piensanaymantaqa “sichus Jehová Diospaq junt’aq sonqo kasaq chayqa, wiñay-wiñaypaqmi kusisqa kausasaq”  nirqanin. Chaymantapas sonqollaypin niq kani: Imataña kay tiempopi chinkachisaq chaypas, mosoq pachapiqa Jehová Diosqa askha bendicionkunatan qowanqa, qonqachiwanqataq kay mana allinkuna pasawasqantapas, nispa”. Chay hermananchisqa Dios sonqollapunin karqan, paypa yanapayninwanmi juj wasita tarirqan chaypi tiyananpaq. Kunanqa casarasqañan hermananchisqa kashan, iskayninkutaq kusisqa tukuy tiemponkuwan Jehová Diosta servishanku.

JEHOVÁ DIOSPI ASTAWAN CONFIANANCHISPAQ KALLPACHAKUSUN

16. ¿Iman yanapawasun Lucas 21:​26-28 textopi nisqan junt’akushaqtin ama manchakuq kananchispaq?

¹⁶ Manchay ñak’ariy tiempopiqa yaqa llapa runakunaqmi “yuyayninkuraq chinkanqa” manchakuymanta. Ichaqa Jehová Diosta serviqkunaqa mana manchakuspan qaqata sayasun (leey Lucas 21:​26-28). ¿Imaraykun mana manchakusunchu? Sapa kutilla Jehová Diospi confiasqanchisraykun. Hermananchis Tanian nin: “Ñaupaq tiempopi imaymana sasachakuykuna pasasqaymi yanapawan jamuq tiempopi aswan sasa problemakunata atipanaypaq. Allintan yacharqani: Manan ima sasachakuypas kanmanchu Jehová Dios mana yanapayta atiwananchispaq jinaqa, payqa imaymana bendicionkunatan qowasun. Mayninpiqa yaqapaschá piensasunman runakuna ima sasachakuytapas allichayta atinankupaq, ichaqa Jehová Diospa munaynillanpin chaytaqa atinkuman. Sinchi sasaña ima problemapas kanman chaypas tukukapullanqan”, nispa.

17. ¿Imaynatan yanapawasunman 2024 watapaq ajllakusqan texto? (Qhaway tapanpi kaq fotota).

¹⁷ Kay pachapi imaymanakunaña manchakuyraq kashan chaypas, noqanchisqa David jinan kananchis, manataq manchakuywanqa atipachikunanchischu. 2024 watapaq ajllakusqan textotaqa Davidmi qelqarqan, chaypin payqa Jehová Diosta nirqan: “Manchakuy chayamuwaqtinqa qanmanmi jap’ipakamuyki”, nispa (Sal. 56:3). Bibliata sut’inchanapaq juj qelqapin willan imaninansi chay texto chayta, chaypin nin: “Davidqa manan manchakuynillanmanchu, nitaq problemankunallanmanchu yuyayta churarqan. Aswanpas Jehová Diospin payqa confiarqan, yacharqanmi paylla salvananta”, nispa. Chhaynaqa, kay jamuq killakunapi piensashallasun kay watapaq textopi, amapuni chaytaqa qonqasunchu. Astawanqa sasachaykunapi tarikuspa chaypi piensasun. Chaymantapas tiempotan orqonanchis Jehová Diospa ruwasqankunapi piensananchispaq. Yuyaymanananchismi ñaupa tiempopi imakunachus ruwasqanpi, kay tiempopi imakunachus ruwashasqanpi, jamuq tiempopi imakunachus ruwananpipas. Chayta ruwasun chayqa, noqanchispas David jinan nisun: “Diospin confiani, manan imatapas manchakunichu”, nispa (Sal. 56:4).