1. Faandi mbei u sa fëëë so juu?

 HII u tuu ta fëëë so juu. A dë sö tuu taa u di u ko sabi andi di Bëibel ta lei u, mbei wa ta fëëë dee sëmbë dee dëdë, wa ta fëëë dee taku jeje, söseei wa ta fëëë andi o pasa a di ten di ta ko. Ma u di u ta libi a wan hogi ten, mbei u sa fëëë soni kuma feti, di hogi fasi fa sëmbë ta libi, ku taku siki (Luk. 21:11). U sa fëëë sëmbë tu, te kisi dee tiima dee ta du ku u, nasö dee famii fuu dee an lobi di tuutuu lei. So sëmbë ta fëëë taa de an o sa pasa dee tesi dee ta miti de nöunöu, nasö dee o sa miti de a di ten di ta ko.

2. Konda unfa soni bi dë da Dafiti di a bi dë a di foto Gati.

² So juu Dafiti seei bi ta fëëë. Di Könu Saulosu bi ta suku u kii ën, hën a bi fusi go a di foto u dee Filisiti sëmbë de kai Gati. Di di könu u Gati de kai Akisi bi ko sabi taa Dafiti da di taanga fetima di bi kii dee „dusudusu” Filisiti sodati, hën Dafiti bi ko ta fëëë gaanfa seei (1 Sam. 21:10-12). A bi ta fëëë taa Könu Akisi bi sa du soni ku ën. Ma andi bi heepi Dafiti fu an fëëë möön?

3. Andi bi heepi Dafiti fu an fëëë möön, te u luku andi Psalöm 56:1-3, 11 ta taki?

³ A Psalöm 56, Dafiti ta taki unfa a bi ta fii di a bi dë a di foto Gati. Di psalöm aki ta taki faandi mbei Dafiti bi ta fëëë, ma a ta taki tu andi bi heepi ën fu an fëëë möön. Te Dafiti bi ta fëëë, nöö a bi ta buta futoou a Jehovah. (Lesi Psalöm 56: 1-3, 11.) A bunu taa Dafiti bi buta futoou a Jehovah. Jehovah bi heepi ën faa du soni a wan köni fasi. Dafiti bi du kuma a bi lasi hën fusutan, nöö soni bi waka bunu dëën! Könu Akisi an bi kii Dafiti, ma a bi kë faa go kumutu nëën dë. Di soni aki bi mbei taa Dafiti bi feni pasi lowe.​—1 Sam. 21:13–22:1.

4. Unfa u sa ko ta möön futoou Jehovah? Konda wan woto.

⁴ Te useei ta buta futoou a Jehovah, nöö di soni dë sa heepi u tu fu wa fëëë möön. Ma unfa u sa mbei di futoou di u ta futoou Jehovah ko möön taanga, möönmöön te u ta fëëë? Buta pakisei a di soni aki. Ee i ko sabi taa i abi wan siki, nöö i sa fëëë bigibigi. Ma ee i buta futoou a di data di ta kula i, nöö di soni dë sa heepi i fu ja ta fëëë sö möön. A sa de sö taa di data bi heepi sömëni sëmbë di bi abi di siki dë kaa. A kan tu taa di data o dë piii ta haika i te i ta konda dëën unfa i ta fii, nöö di soni dë sa mbei i ko si taa a ta booko hën hedi ku i. Boiti di dë, a sa buta taa a o kula i kumafa a bi kula dee woto sëmbë. Wë sö nöö u sa ko ta möön futoou Jehovah, te u ta luku dee soni dee a bi du kaa, dee a ta du nöunöu, ku dee a o du da u a di ten di ta ko. Di soni dë Dafiti bi du tu. Te u ta luku so u dee soni dee Jehovah bi mbei Dafiti taki a Psalöm 56, nöö luku unfa iseei sa ko ta möön futoou Jehovah, sö taa ja ko ta fëëë möön.

ANDI JEHOVAH BI DU KAA A DI TEN DI PASA?

5. Na un soni Dafiti bi ta kai pakisei te a bi ta fëëë? (Psalöm 56:12, 13)

⁵ Hii fa Dafiti bi sa lasi hën libi, tökuseei a bi ta buta pakisei a dee bunu soni dee Jehovah bi du kaa. (Lesi Psalöm 56:12, 13.) Di soni dë da wan soni di Dafiti bi ta du hii hën libi longi. A bi ta kai pakisei so juu a di köni fasi fa Jehovah mbei soni, nöö di soni dë bi ta mbei a toona mëni unfa Jehovah bi abi kaakiti tjika, söseei unfa a lobi libisëmbë tjika (Ps. 65:6-9). Dafiti bi ta kai pakisei tu a dee soni dee Jehovah bi du da woto sëmbë (Ps. 31:19; 37:25, 26). Ma a bi ta möön kai pakisei a dee soni dee Jehovah bi du dëën kaa. Jehovah bi heepi Dafiti, söseei a bi ta luku ën sensi di a bi dë miii (Ps. 22:9, 10). A musu u dë sö  taa di kai di Dafiti bi ta kai pakisei a dee soni dë, bi mbei a bi ko ta möön futoou Jehovah.

6. Andi o heepi u fuu buta futoou a Jehovah te u ta fëëë?

⁶ Te i ta fëëë, nöö i hakisi iseei taa: ’Andi Jehovah du kaa?’ Buta pakisei a dee soni dee a mbei. Te u ta luku fa Jehovah ta sölugu dee fou ku dee folo, hii fa an mbei de kumafa hënseei dë, söseei hii fa de an sa dini ën, nöö di soni aki ta mbei di futoou di u ta futoou taa a o sölugu ko möön taanga (Mat. 6:25-32). Buta pakisei tu a dee soni dee Jehovah bi du da dee dinima fëën. I sa öndösuku soni u sëmbë u fesiten di bi buta futoou a Jehovah, nasö i sa lesi woto u sëmbë u di ten aki di ta dini Jehovah. a I sa kai pakisei a di fasi fa Jehovah bi sölugu i a di ten di pasa. Unfa a bi heepi i fii ko sabi soni u di tuutuu lei? (Joh. 6:44) Unfa a bi piki dee begi fii? (1 Joh. 5:14) Unfa i ta feni wini hiniwan daka u di dëdë di di Womi Mii fëën ko dëdë da u?​—Ef. 1:7; Heb. 4:14-16.

7. Unfa di woto u Daniëli bi heepi Vanessa fu an fëëë möön?

⁷ Wan hogi soni bi miti wan sisa de ta kai Vanessa, b di ta libi a Haitiköndë. Wan womi di ta dë a di pisiwata ka a ta dë, bi kë nömönömö fëën ku ën dë. Di womi aki bi ta bëli ën, söseei a bi ta manda bosikopu dëën hiniwan daka. Vanessa piki ën gbelin taa an kë. Ma di womi hati bi boonu seei te a piki di sisa fuu taa a o du soni ku ën. Vanessa bi taki taa: „Mi bi ta fëëë seei.” Andi bi heepi ën fu an fëëë möön? Wë a bi du andi a bi sa du u tjubi hënseei. Söseei wan gaanwomi bi dëën taanga faa mbei dee siköutu ko sabi. Ma a bi buta pakisei tu a di fasi fa Jehovah bi heepi dee dinima fëën u fesiten. Vanessa bi taki taa: „Di fosu sëmbë di bi ko a mi pakisei da di tjabukama Daniëli. De bi tuwë ën go a wan lëun baaku, hii fa an bi du na wan soni. Ma Jehovah bi heepi ën. Mi bi begi hakisi Jehovah faa heepi mi, hën mi disa hii soni nëën maun. Baka di dë, hën ma bi ko ta fëëë möön.”​—Dan. 6:12-22.

PAKISEI ANDI JEHOVAH TA DU NÖUNÖU

8. Fuun soni Dafiti bi dë seiki? (Psalöm 56:8)

⁸ Hii fa Dafiti bi sa lasi hën libi di a bi dë a Gati, tökuseei an bi ta buta pakisei a dee soni dee bi sa mbei a fëëë. Ma a bi ta buta pakisei a dee soni dee Jehovah bi ta du dëën a di ten dë. Dafiti bi sabi taa Jehovah bi ta tjubi ën, a bi sabi taa a bi ta tii ën, söseei taa a bi ta fusutan unfa a bi ta fii. (Lesi Psalöm 56:8.) Dafiti bi abi mati kuma Jonatan, ku di Gaan Mindima de kai Akimeilëki, di bi heepi ën seei (1 Sam. 20:41, 42; 21:6, 8, 9). Nöö hii fa Könu Saulosu bi kë kii Dafiti, tökuseei a bi feni pasi lowe. A bi dë seiki taa Jehovah bi sabi bumbuu andi bi ta miti ën, söseei taa a bi sabi unfa a bi ta fii.

9. Andi Jehovah sabi u hiniwan fuu?

⁹ Te wan soni miti i di ta mbei i fëëë, nöö mëni taa Jehovah sabi andi ta miti i, söseei taa a sabi unfa i taa fii. Na si nöö Jehovah bi ta si unfa dee Egepiti sëmbë bi ta du ku dee Isaëli sëmbë, ma a bi ta si tu „unfa de bi ta tja sitaafu” (Ëki. 3:7). Dafiti bi taki taa Jehovah bi si unfa a bi ta tja „fuka” ku „sitaafu” (Ps. 31:7). Boiti di dë, te dee sëmbë u Gadu bi ta tja fuka, u di de bi go du soni di an bunu, „nöö hënseei bi ta dë ku fuka tu” (Jes. 63:9). Jehovah ta fusutan unfa i ta fii te i ta fëëë, nöö a dë ta kabakaba u heepi i fu ja fëëë möön.

10. Faandi mbei i dë seiki taa Jehovah ta booko hën hedi ku i, söseei taa a o heepi i fii pasa hiniwan fuka?

 ¹⁰ Te wan gaan soni ta miti i, nöö a sa kan taa ja o ta si unfa Jehovah ta heepi i a di pisiten dë. Wë i sa hakisi ën faa heepi i fii si unfa a ta heepi i (2 Kön. 6:15-17). Baka di dë, nöö i hakisi iseei dee soni aki: De bi hoi wan taki nasö de bi da wan piki a komakandi, di bi da mi taanga u? Wan u dee buku fuu, wan u dee fëlön fuu, nasö wan u dee kanda fuu bi da i taanga u? Wan sëmbë bi konda wan soni da i, nasö a bi lesi wan tëkisi da i di bi da i taanga u? Hesihesi seei a sa pasa taa u fëëkëtë unfa dee baaa ku dee sisa fuu, ku dee soni dee Jehovah ta seeka da u, ta heepi u tjika. Ma u musu hoi a pakisei taa dee soni aki da gaan kado di Jehovah da u (Jes. 65:13; Maik. 10:29, 30). De ta lei taa a ta booko hën hedi ku i tuutuu (Jes. 49:14-16). Söseei de ta lei i taa i sa futoou ën.

11. Andi bi heepi Aida fu an fëëë möön?

¹¹ Aida da wan sisa di ta libi a di köndë de kai Senegali, nöö a bi buta pakisei a di fasi fa Jehovah bi heepi ën di fuka bi ta miti ën. U di a bi dë di fosu mii u di wosudendu, mbei hën mama ku hën tata bi ta dë ku di mëni taa a bi o wooko hia möni u sölugu de. Ma a bi disa so soni faa bi sa du di pioniliwooko, nöö an bi ta abi hia möni. Di soni dë bi mbei dee sëmbë fëën hati bi boonu ku ën seei. A bi taki taa: „Mi bi ta fëëë taa ma bi o sa heepi mi mama ku mi tata, nöö di soni dë bi o mbei dee sëmbë u mi bia baka da mi. Mi bi ta tei Jehovah u hogi, u di a bi da pasi u soni ko sö hogi.” Ma bakaten, Aida bi ko jei wan taki a komakandi, nöö a bi taki taa: „Di baaa bi mëni u baka taa Jehovah sabi andi da dee soni dee ta mbei hiniwan fuu ta fëëë. Pikipiki dee baaa ku dee sisa, ku dee gaanwomi, bi heepi mi u mi sa dë seiki taa Jehovah lobi mi. Mi bi ko ta dë möön seiki taa Jehovah bi o heepi mi te mi ta begi ën. Te mi bi ta si faa a bi ta piki dee begi u mi, nöö mi bi ta fii bunu seei.” Bakaten Aida bi ko feni wan wooko di bi ta heepi ën faa sa du di pioniliwooko go dou, söseei faa sa sölugu hën mama ku hën taa, ku woto sëmbë jeti. A bi taki tu taa: „Mi ko ta futoou Jehovah möön  gaanfa. Nöunöu baka te mi kaba begi, nöö ma ta fëëë möön.”

ANDI JEHOVAH O DU A DI TEN DI TA KO?

12. Fuun soni Dafiti bi dë seiki, te u luku Psalöm 56:9?

¹² Lesi Psalöm 56:9. Di tëkisi aki ta taki u wan woto soni di bi heepi Dafiti fu an fëëë möön. Hii fa a bi sa lasi hën libi, tökuseei a bi ta kai pakisei a dee soni dee Jehovah bi o du dëën jeti. Dafiti bi sabi taa Jehovah bi o heepi ën a di soifi ten. Jehovah bi taki taa Dafiti bi o toon könu u Isaëli (1 Sam. 16:1, 13). Dafiti bi dë seiki taa te Jehovah paamusi u wan soni, nöö a ta pasa tuutuu.

13. Un soni u sa dë seiki taa Jehovah o du?

¹³ Andi Jehovah paamusi taa a o du da i? Wa ta dë ku di mëni taa a o tjubi u u na wan hogi miti u. c Ma hoi a pakisei taa a di njunjun goonliba Jehovah o puu hii dee fuka dee ta miti u a di ten aki (Jes. 25:7-9). Di Sëmbë di mbei u abi di makiti u weki dee sëmbë dee dëdë ko a libi baka, a abi di makiti u kula u, söseei a abi di makiti u puu dee fuka dee u ta tja.​—1 Joh. 4:4.

14. Na un soni u sa kai Pakisei?

¹⁴ Te i ta fëëë, nöö kai pakisei a dee soni dee Jehovah o du a di ten di ta ko. Pakisei unfa joo ta fii te Saatan an dë möön, te bunu hati sëmbë nöö o dë a goonliba, söseei te pikipiki woo ko dë sëmbë di an abi zöndu möön. Wan demo di de bi hoi a di könklësi u di jaa 2014, bi lei u unfa u sa kai pakisei a di fasi fa soni o dë a di ten di ta ko. Wan tata bi taki soni u 2 Timoteo 3:1-5 ku dee sëmbë fëën wosudendu. De bi luku unfa di tëkisi aki bi o sa dë ee a bi ta taki soni u di Paladëisi. De bi taki taa a bi o sa dë sö: „Mi kë i sabi taa a di njunjun goonliba wan möön piizii ten o dë. Biga sëmbë u di ten naandë o lobi deseei, de o lobi soni u Gadu, de o ta pakisei wotowan, de o abi sakafasi, de o ta gafa Gadu, de o ta haika de mama ku de tata, de o ta da sëmbë tangi, de o ta hoi deseei a wotowan, de o abi fii a de hati da hii sëmbë, de o ta dë kabakaba u mbei buka, de o ta taki bunu u wotowan, de o sa duwengi deseei, de o abi bunuhati, de o lobi bumbuu soni, joo sa futoou de, de an o ta du andi deseei kë, de an o ta abi gaanfasi, de o lobi Gadu möön piizii, de o dini Gadu ku hii de hati, nöö ku dee sëmbë dë i musu ta nama.” I ku dee sëmbë fii wosudendu, nasö i ku dee baaa ku dee sisa, ta taki unfa soni o dë a di njunjun goonliba u?

15. Andi bi heepi Tanja faa hoi hënseei a Gadu go dou, hii fa a bi ta fëëë?

¹⁵ Wan sisa de kai Tanja, di ta dë a Noord Masadonia an bi ta fëëë möön, u di a bi ta kai pakisei a dee bunu soni dee woo feni a di ten di ta ko. Hën mama ku hën tata bi ta tapëën fu an lei soni u Bëibel. A bi taa: „So soni di mi bi ta fëëë taa bi o pasa bi pasa tuutuu. Hii juu te mi bi kumutu a komakandi, mi mama bi ta fon mi. Mi mama ku mi tata bi piki mi taa ee mi toon wan Jehovah Kotoigi, nöö de o kii mi.” Te u kaba fëën, de bi jaka Tanja buta a döö. Wë nöö andi Tanja bi du? A bi taki taa: „Mi bi ta buta pakisei a di fa mi o ta dë waiwai u teego, u di mi ta hoi miseei a Gadu. Söseei mi bi ta pakisei taa aluwasi ee mi lasi so soni a di ten aki, tökuseei Jehovah o mbei mi feni gaan bunu a di njunjun goonliba. Boiti di dë, mi bi ta pakisei tu fa wa o ta mëni dee hogi dee bi miti u möön.” Tanja bi hoi hënseei a Gadu go dou. Nöö Jehovah bi heepi ën faa feni wan kamian ta dë. Nöunöu Tanja tööu ku wan baaa di ta hoi hënseei a Jehovah, nöö hën ku hën manu tuu ta du di hii-ten diniwooko.

 MBEI MÖITI FII KO TA MÖÖN FUTOOU JEHOVAH A DI TEN AKI

16. Andi o heepi u fu wa fëëë, te u si dee soni dee sikifi a Lukasi 21:26-28 ta pasa?

¹⁶ A di ten u di gaan fuka hii sëmbë „o ta panta tee”. Ma dee sëmbë de ta dini Gadu o abi degihati. (Lesi Lukasi 21:26-28.) Wë faandi mbei wa o ta fëëë? Wa o ta fëëë u di u bi lei kaa u buta u futoou a Jehovah. Sisa Tanja di u bi taki soni fëën kaa, bi taki taa dee soni dee bi miti ën ta heepi ën faa hoi dou, te möön gaan tesi miti ën. A bi taki tu taa: „Mi lei taa Jehovah sa heepi u fuu hoi dou aluwasi un pei tesi ta miti u, söseei a sa mbei u feni bunu. So juu a sa djei kuma dee sëmbë dee ta du ku u abi makiti seei, ma Jehovah abi makiti möön de. Boiti di dë, aluwasi fa wan tesi hebi, tökuseei an o dë u nöömö.”

17. Unfa di tëkisi u di jaa 2024 sa heepi u? (Luku di peentje u di kafiti.)

¹⁷ Sömëni soni dë a di ten aki di sa mbei u fëëë. Ma u sa djeesi Dafiti. Wa musu mbei soni mbei u fëëë. Di tëkisi u di jaa 2024, da wan soni di Dafiti bi taki di a bi ta begi Jehovah. A bi taki taa: „Te mi ta fëëë, nöö mi ta buta futoou a i” (Ps. 56:3). Wan buku di ta taki soni u Bëibel ta taki u di tëkisi aki taa, „Dafiti an bi ta buta pakisei a dee fuka fëën, nasö a dee soni dee bi sa mbei a fëëë. Ma a bi ta buta pakisei a di Sëmbë di bi o heepi ën.” Mbei möiti u buta pakisei a di tëkisi u di jaa a dee liba dee ta ko, möönmöön te fuka ta miti i. Tei ten buta pakisei a dee soni dee Jehovah du a ten di pasa, a dee soni dee a ta du nöunöu, söseei a dee soni dee a o du a di ten di ta ko. Nöö leti kuma Dafiti, joo sa taki taa: „Gadu mi ta futoou. Ma ta fëëë.”​—Ps. 56:4.