1. Juu ya ki nsita inge tuli twaunvua muenzo?

 NSITA inge, fwe bonse tuli twaunvua muenzo. Kulanda kisinka, paantu tumanine vili vyalanda Bibilia, tetwizi kutiina bafuile, bibanda, ao bintu byakaba kukitika musita uli waiza. Inzi, tukikeele mu kyalo kilimo “bintu bya kutiinia,” nga evelia vita, bubiifi, ni maluele. (Luk. 21:11) Kabili, paange kunti twatiina bantu, kubiika mukati bantu ba mu buteeko baalia bali batukyuzia, ao bantu ba mu lupua lwetu, baalia bali bapiinga lupupo lwa kisinka. Bange bali baunvua muenzo kine bamona nangue tebaviinda kusipikizia maavia abali nao loonu, ao paange alia abakaba kupata musita uli waiza.

2. Londolola aali yakue Daudi musita lwaali mu muzi wa Gati.

² Nsita inge, Daudi waaunvuile muenzo. Kwa mufuano, musita Likolo Sauli lwaali wamubenza, kabili lwaali wakeba kumwipaya, Daudi waabutukiile mu muzi wa Bafilisti, mu Gati. Kisia musita uniini, Akishi, likolo wa mu muzi wa Gati, waamanine nangue Daudi abanga wali fundi wa kuluana vita, kabili nangue waaipaile “makumi a maelufu” a Bafilisti. Kisia Akishi kumana evio, Daudi “waaunvuile saana muenzo.” (1 Sam. 21:10-12) Daudi waaunvuile muenzo palua bintu bibiipile bibanga byakeba kumukitila Akishi. Daudi waakitile ki eevi kupuisia muenzo wakue?

3. Kukoonkana ni Malumbo 56:1-3, 11, Daudi waakitile ki eevi kupuisia muenzo wakue?

³ Mu Malumbo a 56, Daudi walanda vyaaiunvuile musita lwaali mu muzi wa Gati. Azo Malumbo alandile kyaalengiizie Daudi onvue muenzo, inzi kabili alangiliile vyaapuisiizie muenzo wakue. Lwaaunvuile muenzo, Daudi waamuswapiile Yehova. (Soma Malumbo 56:1-3, 11.) Daudi abanga wali ni nsaambu ya kumuswapila Yehova. Kupitila kukwasiiwa na Yehova, waakitile kintu  kimo kiibeleele: Waatendekele kukita bintu kusia wa luuba! Kuliko kukeba kumwipaya, keekio kyaalengiizie Akishi amulekelele aye. Evio i vyaapusukile Daudi.—1 Sam. 21:13–22:1.

4. Kunti twakita siani eevi tukile kumuswapila Yehova? Leeta mufuano.

⁴ Ni fwefue kunti twapuisia muenzo weetu kine twamuswapila Yehova. Inzi, kunti twakita siani eevi tukile kumuswapila, asa musita utuli ni muenzo? Kwa mufuano, tulande weewe wainika nangue uli ni buluele bumo. Ku muanzo kunti waunvua muenzo. Inzi, kunti wapuisia muenzo obe kine wamuswapila Doktere. Paange ozo Doktere waatunzile kale bantu bengi baalia babanga bali ni buluele nga bobe. Ali mukukutuilizia musita uuli mu kumulondolwela keelia kilengiizie unvue muenzo. Kisia, weewe wainika nangue ali mukukwemena. Kabili paange weene wapingula kukutunza nga evelia vyaatunzile bange mpaka bafikiila kukosa. Ni fwefue kunti twakila kumuswapila Yehova kupitila kutontonkania palua bintu byaakitile kale, bintu byali mukukita loonu, ni bintu byali wakaba kutukitila musita uli waiza. Evio i vyaakitile Daudi. Musita utuli kuya twatoosia milandu yaalandile watungulwilue na mupasi wakue Leeza, elia ili mu Malumbo a 56, uye watontonkania palua bintu byupalile kukita eevi ukile kumuswapila Yehova ni kupuisia muenzo obe.

NI BIKI BYAAKITILE KALE YEHOVA?

5. Musita Daudi lwaali ni muenzo, waatontonkaniizie palua ki? (Malumbo 56:12, 13)

⁵ Musita bukose bwakue lububanga bwali mu buavia, Daudi waapoozele maano ku bintu biweeme byaakitile kale Yehova. (Soma Malumbo 56:12, 13.) Evio i vyaali vyakita Daudi mu buikazi bwakue bonse. Kwa mufuano, nsita inge abanga watontonkania saana palua bintu byaabumbile Yehova. Keekio kyaamulangulusiizie nangue Yehova ni wa maka onse, kabili nangue abatonene saana bantu. (Malum. 65:6-9) Kabili, Daudi waatontonkaniizie saana palua bintu biweeme byaakitiilue bange na Yehova. (Malum. 31:19; 37:25, 26) Kukila pakaako, waakilile kutontonkania saana palua bintu biweeme, beelia byaakitiilue na Yehova palwakue bunke. Yehova waamukwasiizie ni kumusuunga Daudi kutendekela musita lwaali wakili muana wakasi. (Malum. 22:9, 10) Kulanda kisinka, kutontonkania saana palua bebio bintu byonse kwaamukwasiizie Daudi akile kumuswapila Yehova!

6. Kine twaunvua muenzo, ni kiki kili kutukwasia kumuswapila Yehova?

 ⁶ Kine weewe waunvua muenzo, iipuzie eevi: ‘Ni kiki kyaankitiile kale Yehova?’ Tontonkania saana palua bintu byaabumbile. Kwa mufuano, kine ‘twakenta twapoozeleko maano’ Yehova vyali waemena tooni pamo ni maluba, beelia byaasyabumbile kwa mufuano wakue, kabili beelia bisili na buviinde bwa kumupupa, tuli kukila kuswapila nangue wakaba kutwemena ni fwefue. (Mat. 6:25-32, NWT) Kabili, tontonkania palua bintu byaakitile Yehova ku babombi bakue. Kwa mufuano, weewe kunti wasambilila palua muntu umo azimbuilue mu Bibilia, olia waalangiliile kiketekelo kikata, ao kunti wasoma lyasi palua mubombi umo wakue Yehova wa mu enu nsiku. a Kukila pakaako, tontonkania Yehova vyaakwemeene kale. Weene, waakukwasiizie siani eevi ufikiile kumumana? (Yoan. 6:44) Waasukile siani mapepo obe? (1 Yoan. 5:14) Weewe uli wapata faida ki kila busiku kupitila kilubula-mulandu kyakue Muana wakue mutonua?—Baef. 1:7; Baeb. 4:14-16.

7. Mufuano wakue kabika Danieli waamukwasiizie siani Vanessa kupuisia muenzo wakue?

⁷ Vanessa, b nkazi wa mu Haiti, waapitile mu aali ya kutiinia. Mwalalume umo wa mu kazonga kabo abanga wamukuuta ku telefone ni kumwandikila mpunda kila busiku. Abanga wamupatikizia eevi atendeke kulaala nakue. Vanessa waakeene saana. Inzi ozo mwalalume waakilile kumupatikizia ni kumutiinia. Vanessa walanda eevi: “Naaunvuile muenzo.” Eba, waakitile ki eevi kupuisia muenzo wakue? Waakitile maka eevi kwisuunga. Mukote umo wa mu kilonghaano waamukoseleziizie eevi afikie milandu ku bapolisi. Inzi kabili, waapoozele maano ku nzila yaabombiizie Yehova eevi kubasuunga babombi bakue ba kale. Vanessa walanda kabili eevi: “Kabika Danieli i muntu wa kuanza unatontonkaniiziepo. Ata sie kine taakitile ata kilubo, waapoozelue mu kiina kya ba nkalamu, baalia babanga bali ni nzala. Inzi, Yehova waamukwasiizie. Pakaako, ni neene naamuloombele Yehova ankwasie mu bolia buezio bunaali nabo. Kisia kukita evio, muenzo wane waapuile.”—Dan. 6:12-22.

NI BIKI BILI MUKUKITA YEHOVA LOONU?

8. Ni kiki kyaali kyasininkiziizie Daudi? (Malumbo 56:8)

⁸ Ata sie kine bukose bwakue Daudi bubanga buali mu buezio musita lwaali mu muzi wa Gati, waasiele wateekameene. Kulanda kisinka, waali watontonkania palua bintu biweeme beelia byaali wakitilua na Yehova pa ozo musita. Daudi waafikiile kwinika nangue Yehova waali wamutungulula ni kumusuunga, kabili waainikile nangue Yehova waali wamanine vyaali waiunvua. (Soma Malumbo 56:8.) Kabili, Daudi abanga wali ni barafiki, nga evelia Yonatani, pamo ni Koani Mukulu Ahimeleki. Babo i baamukwasiizie mu nzila ya kisinka. (1 Sam. 20:41, 42; 21:6, 8, 9) Kabili, ata sie kine Likolo Sauli abanga wakeba kumwipaya, Daudi waapusukile. Waali wasininkiziizie nangue Yehova waali wamanine bintu byaali byakitika mu buikazi bwakue, ni vibyaamulengiizie aye waema.

9. Yehova amanine ki palua kila muntu?

⁹ Kine weewe wasaakaana ni buavia bwa kukuleetela muenzo, languluka nangue Yehova abumanine buino, kabili amanine ni vibuli mukukwemia. Kwa mufuano, Yehova taamwene sie bintu bibiipile byaali byakitilua Baisraeli mu Misri, inzi kabili waali wamanine buino ni “misa [ibaali nayo].” (Kuf. 3:7) Daudi waaimbile nangue Yehova waamwene “bukyuzi” bwakue pamo ni ‘maavia akue akata.’ (Malum. 31:7) Musita bantu bakue lubaali bakyuziiwa, ata sie kine keekio kyaalengiiziwe na bupinguzi bwabo bupiipile, ni weene “abanga waunvua misa.” (Is.  63:9) Kine unvuile muenzo, mana nangue Yehova amanine vyuli mukwiunvua, kabili atonene saana kukukwasia eevi upuisie muenzo obe.

10. Juu ya ki weewe usininkiziizie nangue Yehova ali wakwemena kabili nangue wakaba kukukwasia mu maavia obe?

¹⁰ Musita luuli mu buezio bwa kutiinia, paange kunti wamona nangue Yehova tali mukukukwasia. Kine umwene evio, eba upalile kukita siani? Muloombe weene akulengie winike nangue ali mukukukwasia. (2 Mak. 6:15-17) Kisia iipuzie eevi: Ni lyasi ki ao kyasuko ki kinaakyunvua mu kulonghaana kwa kila mulungu kyaakinkoselezia? Eba, kuli lupapulo, viideo, ao lwimbo lwibeleele lwaakinkoselezia? Eba, kuli ni muntu waakilanda milandu imo ao waakinsomena lileembo lya kunteekia mutima? Paange kunti twalaba ntono ya balupua ni bankazi pamo ni milandu ya kuteekia mutima ili mu Mulandu Wakue Leeza viili yatukwasia saana. Inzi, tupalile kulangulula nangue beene pamo ni ezio milandu, ni bupe buweeme saana kufuma kuli Yehova. (Is. 65:13; Mark. 10:29, 30) Kupitila bintu bibali bakukitila, bali balangilila nangue Yehova ali wakwemena. (Is. 49:14-16) Kabili, bali balangilila nangue weene i uupalile kuswapila.

11. Ni kiki kyaamukwasiizie Aida kupuisia muenzo wakue?

¹¹ Aida, olia ali waikala mu mu Senegal, waaimweneene Yehova vyaamukwasiizie musita lwaali mu buavia. Paantu weene i libeli munda mwabo, baviazi bakue baali batonene aye wapata nfalanga itosiizie eevi kwikwasia ni kubakwasia beene. Inzi, kisia kuleengia buikazi bwakue eevi aluke painia, Aida taali na nfalanga ingi. Kekio kyaalengiizie bantu ba mu lupua lwakue bafipue ni kutendeka kumwana nangue waaluviizie. Aida walanda eevi: “Naaunvuile muenzo lunaainikile nangue nsiviinda kukwasia baviazi bane ni lunaamwene nangue kila muntu wakaba kunsuula. Kabili naamufipiilue ni Yehova paantu waalekeleele aali ikile kwinooneka.” Kisia paapo, Aida waaunvuile lyasi limo ku kulonghaana. Walanda eevi: “Mulanzi waatulangulusiizie nangue Yehova amanine buino kili kyalengia tuye twaema, tufipue, ao tunvue muenzo. Kupitila masoke anaapeelue na bakote ni bange mu kilonghaano, naasininkiziizie kabili nangue Yehova antonene. Pakaako, naatendekele kupepa kuli Yehova naswapiile saana nangue wakaba kunkwasia, kabili naali nateekameene musita unaali namona waasuka mapepo  ane.” Kupuako, Aida waapatile miilo yaamukwasiizie apate nfalanga ya kumukwasia mu miilo ya bupainia, ni kukwasia baviazi bakue pamo ni bantu bange. Walanda eevi: “Naatendekele kumuswapila Yehova saana. Loonu, lingi kisia kupepa, muenzo wane uli wapua.”

NI BIKI BYAKABA KUKITA YEHOVA MUSITA ULI WAIZA?

12. Nga vilandile Malumbo 56:9, ni kiki kyaali kyaswapiile Daudi?

¹² Soma Malumbo 56:9. Leeli lileembo, lilangiliile kintu kinge kyaakitile Daudi eevi kupuisia muenzo wakue. Keekio kintu ni keeki: Ata sie kine bukose bwakue bubanga bwali mu buezio, waatontonkaniizie saana palua bintu byakaba kukitilua na Yehova musita uli waiza. Daudi waali wamanine nangue Yehova wakaba kumupususia pa musita upalile. Nga vitumanine, mu Israeli Yehova waalandile ntanzi nangue Daudi i waali wa kwaluka likolo wa kukoonkapo kisia likolo abanga walipo. (1 Sam. 16:1, 13) Daudi waali waswapiile nangue bulayo bwakue Yehova bwakaba kufikiliziiwa kakiine.

13. Tuswapiile nangue Yehova wakaba kukita ki?

¹³ Yehova waalaile kukukitila ki weewe? Te tuswapiile nangue Yehova ali kuya watukingilila ku maavia onse. c Inzi, languluka nangue ata sie kine wapata maavia a siani mu keenu kyalo, Yehova wakaba kuafumiapo onse mu kyalo kya leenu kili mukuiza. (Is. 25:7-9) Kabumba weetu ali ni maka a kutuntumuna bafuile, kupuisia maluele, ni kufumiapo baalia bonse bali batupinga.—1 Yoan. 4:4.

14. Ni biki bitupalile kutontonkaniapo?

¹⁴ Kine waunvua muenzo, tontonkania palua bintu byakaba kukita Yehova musita uli waiza. Ezia kutontonkania viwakonvua musita Sataana lwakafumiwapo, musita bantu babiipile lubakafumiiwa pa kyalo ni kusialapo sie bantu baweeme. Tontonkania kabili musita kusipuililika vikwakaba kwaya kwapua kila busiku. Ku kulonghaana kwa kalaale kwa muaka wa 2014, twaamwene kilangililo keelia kyaalangiliile vya kutontonkania palua kiswapilo kyetu. Nga vitwaamwene, baba umo waalondoluele ni bantu ba mu lupua lwakue palua lileembo lya 2 Timoteo 3:1-5. Milandu ili mu leeli lileembo ilandileenge palua Paradiso viyakaba, nga yaalandilue eevi: “Mu kyalo kya leenu, kwakaba kwali musita uweeme saana. Bantu bakaba batoneene, batonene kisinka, bakaba ni kiasi, bakaba baikefiizie, bamutasia Leeza, banakila baviazi babo, batasia, ba kisinka, batonesie bantu ba mu lupua lwabo, batona kunvuana, lyonse bakaba batona kulanda bintu biweeme palua bange, te bakaba basokoziana, bakaba bafuukile, batonene kiweeme, baswapikikile, banakila, baikoosiizie mu maano, bamutonene Leeza kuliko kutona biwaamiine mibili, bamupupa Leeza mu kisinka; kabili weewe, laminina saana ku bantu ba ozo musango.” Eba, weewe uli walanziana ni bantu ba mu lupua lobe ao ni balupua ni bankazi palua buikazi vibwakaba mu kyalo kya leenu?

15. Atasie kine Tanja waaunvuile muenzo, ni kiki kyaamukwasiizie kupuisia muenzo wakue?

¹⁵ Nkazi Tanja, olia ali waikala mu Makedonia ya Kaskazini waapuisiizie muenzo wakue kupitila kutontonkania palua mpaalo yakaba kupata musita uli waiza. Baviazi bakue baali bamupinga saana lwaali wasambilila Bibilia. Walanda eevi: “Bintu bimo bimbanga natiina nangue kunti byafika, byaafikile. Mama wane waali wanguma lyonse kine nafuma ku kulonghaana. Kabili, baviazi bane baali bantiinia kupitila kunghana nangue kine naaluka Kasininkizia, bakaba kungipaya.” Kupuako, baviazi bakue baamukumbile ku nsesi yabo. Tanja waakitile siani? Walanda eevi: “Naapoozele maano ku nsaansa inakaba nayo loonse kine natwalilila kuya nali wa kisinka. Kabili, naatontonkaniizie palua mpaalo inakapeelua na Yehova mu kyalo kya leenu palua kintu kyonse kindi kuzeezia mu keenu kyalo. Kisia  natontonkaniizie bintu byonse bibiipile vibyakalabua.” Tanja waatwaliliile kuya wali wa kisinka. Kabili, Yehova waamukwasiizie kupata fuasi ya kwikalako. Loonu, Tanja opilue na lupua umo wa kisinka, kabili bali babomba pamo mu miilo ya nsita yonse bali ni nsaansa.

KILA KUMUSWAPILA YEHOVA LOONU

16. Ni kiki kyakaba kutukwasia eevi apana tukabe kunvua muenzo musita utwakaba kumona bintu bilandilue mu Luka 21:​26-28 byakitika?

¹⁶ Musita wa lyemo likata, bantu “bakapenzuka na muenzo.” Inzi fwe bantu bakue Leeza twakasiala twaimeene sinta, kabili tetukonvua muenzo. (Soma Luka 21:26-28.) Juu ya ki? Paantu twakaba twasyamanine vya kumuswapila Yehova. Tanja, olia utwaazimbulanga, walanda nangue bintu byaapitilemo bili mukumukwasia loonu kusipikizia maavia ali nao. Walanda eevi: “Naasambiliile nangue Yehova kunti watukwasia kusipikizia maavia onse, kabili nangue ali watupaala. Nsita inge kunti kyamoneka nangue bantu bange bali ni buviinde bwa kukita bintu bimo. Inzi kisinka ni keeki: Yehova ali ni maka a kupuisia buavia, ata sie kine buye bwakolele siani.”

17. Lileembo lyetu lya muaka wa 2024 lyakaba kutukwasia siani? (Mona foto ili ku ntendeko ya kazeeti.)

¹⁷ Loonu, kunvua muenzo te kyeni. Inzi, nga evelia Daudi, kunti twaviinda kupuisia muenzo weetu. Lipepo lyaapepele Daudi kuli Yehova i lileembo lyetu lya muaka wa 2024. Waapepele eevi: “Musita undi ni muenzo, ndi nakuswapila weewe.” (Malum. 56:3) Musomi umo wa Bibilia waalandile eevi palua leelio lileembo: “Daudi tali mukutontonkania pa bintu bili kulengia onvue muenzo, ao palua maavia akue. Inzi amuswapiile olia ali ni buviinde bwa kumupususia.” Mu miezi ili mukuiza, uye watontonkania palua lileembo lyetu lya muaka, asa kine uli mukusaakaana ni maavia ali mukulengia unvue muenzo. Uye waibiikila musita wa kutontonkania palua bintu byaakitile kale Yehova, bintu byali mukukita loonu, ni palua bintu byali wakaba kukita musita uli waiza. Kine wakita evio, nga Daudi, ni weewe kunti walanda eevi: “Neene muswapiile Leeza; nsyunvuile muenzo.”—Malum. 56:4.