1. Hikwalahokayini mikarhi yin’wana hi chava?

 HINKWERHU hi pfa hi titwa hi chava mikarhi yin’wana. I ntiyiso leswaku ku dyondza Bibele swi hi tshunxile leswaku hi tshika ku chava vafi, madimona ni leswi nga ta endleka enkarhini lowu taka. Kambe ha ha hanya enkarhini lowu ku endlekaka ‘swilo swo chavisa’ swo fana ni tinyimpi, vugevenga ni mavabyi. (Luka 21:11) Hi nga ha chava vanhu, ku katsa ni mifumo leyi hi tshikilelaka kumbe hambi ku ri swirho swa ndyangu leswi lwisanaka ni vugandzeri bya ntiyiso. Van’wana va vona onge a va nge swi koti ku tiyisela ndzingo lowu va langutaneke na wona sweswi kumbe lowu va nga ta langutana na wona enkarhini lowu taka.

2. Hlamusela leswi humeleleke Davhida loko a ri eGati.

² Ku ve ni mikarhi yin’wana laha Davhida a a chava. Hi xikombiso, loko Hosi Sawulo a ri karhi a hlotana na yena, Davhida u balekele eGati lowu nga muti wa Vafilista. Akixi hosi ya le Gati, u twe leswaku Davhida i nhenha ya nyimpi leyi qamberiweke risimu ra leswaku u dlaye “makume . . . ya magidi” ya Vafilista. Davhida u “sungule ku chava . . . swinene.” (1 Sam. 21:​10-12) A a chava leswi Akixi a a ta n’wi endla swona. Xana Davhida u ku hlule njhani ku chava kakwe?

3. Hi ku ya hi Pisalema 56:​1-3, 11, Davhida u ku hlule njhani ku chava kakwe?

³ Eka Pisalema 56, Davhida u phofule ndlela leyi a a titwa hayona loko a ri eGati. U hlamusele leswi n’wi endleke a chava ni leswi n’wi pfuneke a hlula ku chava kakwe. Loko a titwa a chava, u tshembe Yehovha. (Hlaya Pisalema 56:​1-3, 11.) Davhida a a ri ni swivangelo leswinene swo tshemba Yehovha. Hi ku pfuniwa hi Yehovha, u tirhise kungu leri nga tolovelekangiki kambe leri n’wi tirheleke hi ku tiendla onge u hlangane nhloko! U pone ri  ahlamile hikuva ku ri ni ku va Akixi a lava ku n’wi dlaya, a a nga lavi no n’wi vona.—1 Sam. 21:13–22:1.

4. I yini leswi nga hi pfunaka leswaku hi tshemba Yehovha? Kombisa.

⁴ Na hina hi nga hlula ku chava loko hi tshemba Yehovha. Kambe i yini leswi nga hi pfunaka hi tshemba Yehovha ngopfungopfu loko hi khomiwe hi ku chava? Xiya xikombiso lexi landzelaka. Loko u byeriwa leswaku u ni vuvabyi byo karhi, eku sunguleni u nga ha chuha. Kambe u nga tshika ku chuha loko u tshemba dokodela ra wena. Swi nga endleka a tshungule vanhu vo tala lava a va ri ni vuvabyi lebyi fanaka. A nga ha ku yingisela hi vurhon’wana ni ku ku tiyisekisa leswaku wa yi twisisa ndlela leyi u titwaka hayona. A nga ha ku byela hi vutshunguri lebyi pfuneke van’wana. Hilaha ku fanaka, hi ya hi tshemba Yehovha loko hi anakanyisisa hi leswi se a swi endleke, leswi a nga le ku swi endleni ni leswi a nga ta swi endla enkarhini lowu taka. Davhida u endle tano. Loko hi ri karhi hi kambisisa man’wana ya marito yakwe lama huhuteriweke lama nga eka Pisalema 56, ehleketa hi leswi nga ku pfunaka u ya u tshemba Yehovha ni ku hlula ku chava.

I YINI LESWI YEHOVHA SE A SWI ENDLEKE?

5. Davhida u anakanyisise hi yini leswaku a hlula ku chava kakwe? (Pisalema 56:​12, 13)

⁵ Hambileswi vutomi bya Davhida a bya ha ri ekhombyeni, u anakanyisise hi leswi Yehovha se a swi endleke. (Hlaya Pisalema 56:​12, 13.) Sweswo hi leswi Davhida a a swi endla mikarhi hinkwayo. Hi xikombiso, mikarhi yin‘wana u anakanyisise hi ntumbuluko wa Yehovha lowu n’wi tsundzuxeke hi matimba lamakulu ya Yehovha ni ndlela leyi a va rhandzaka hayona vanhu. (Ps. 65:​6-9) Davhida u tlhele a anakanyisisa hi leswi Yehovha a swi endleleke van’wana. (Ps. 31:19; 37:​25, 26) Nakambe u anakanyisise hi leswi Yehovha a n’wi endleleke swona hi ku kongoma. Yehovha u seketele Davhida ku sukela evuhlangini. (Ps. 22:​9, 10) Ehleketa ndlela leyi Davhida swi n’wi pfuneke hayona ku anakanyisisa hi sweswo leswaku a tshemba Yehovha!

6. Loko hi titwa hi chava, i yini leswi nga ta hi pfuna ku tshemba Yehovha?

⁶ Loko u khomiwa hi ku chava, tivutise leswi, ‘I yini leswi Yehovha se a swi endleke?’ Anakanyisisa hi leswi se a swi tumbuluxeke. Hi xikombiso, loko hi ‘xiyisisa’ ndlela leyi Yehovha a swi khathalelaka hayona swilo leswi a nga swi  tumbuluxangiki hi xifaniso xakwe, swo tanihi swinyenyana ni swiluva leswi nga swi kotiki ku n’wi gandzela, hi ta tiyiseka leswaku u ta hi khathalela na hina. (Mat. 6:​25-32) Tlhela u anakanyisisa hi leswi Yehovha a swi endleleke vagandzeri vakwe. U nga ha hlaya hi nandza wa Yehovha wa le mikarhini ya Bibele loyi a kombiseke ripfumelo lerikulu kumbe hi ntokoto wa nandza wa Yehovha wa manguva lawa. a U nga tlhela u anakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a ku khathaleleke hayona. Xana u ku kokele njhani entiyisweni? (Yoh. 6:44) U swi hlamule njhani swikhongelo swa wena? (1 Yoh. 5:14) Xana gandzelo ra N’wana wakwe loyi a n’wi rhandzaka ri ku vuyerisa njhani siku ni siku?—Efe. 1:7; Hev. 4:​14-16.

7. Mhaka ya muprofeta Daniyele yi n’wi pfune njhani Vanessa leswaku a hlula ku chava kakwe?

⁷ Vanessa, b loyi a nga makwerhu wa xisati wa le Haiti, u langutane ni xiyimo xo tika. Wanuna un’wana wa laha a tshamaka kona a a n’wi fonela ni ku n’wi rhumela timeseji masiku hinkwawo, a n’wi sindzisa leswaku a rhandzana na yena. Vanessa u arile. Kambe wanuna yoloye u dye makala ni ku tlhela a n’wi xungeta. Vanessa u ri: “A ndzi chuhile.” Xana u ku hlule njhani ku chava kakwe? U endle leswi a nga swi kotaka leswaku a tisirhelela. Nkulu un’wana u n’wi pfunile leswaku a vika mhaka leyi emaphoriseni. U tlhele a anakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a ma sirheleleke hayona malandza yakwe enkarhini lowu hundzeke. Vanessa u ri: “Munhu wo sungula loyi ndzi ehleketeke ha yena a ku ri muprofeta Daniyele. U lahleriwe ekheleni ra tinghala leti khomiweke hi ndlala hambileswi a a nga dyohanga nchumu. Kambe Yehovha u n’wi sirhelerile. Ndzi kombele Yehovha leswaku a ndzi sirhelela. Endzhaku ka sweswo a ndzi nga ha chavi nchumu.”—Dan. 6:​12-22.

YEHOVHA U ENDLA YINI SWESWI?

8. I yini leswi Davhida a a tiyiseka ha swona? (Pisalema 56:8)

⁸ Hambileswi Davhida a a ri ekhombyeni loko a ri eGati, a a nga tshameli ku ehleketa hi swilo leswi a swi n’wi chavisa. Ku ri na sweswo, u hlawule ku ehleketa hi leswi Yehovha a a ri eku n’wi endleleni ka swona hi nkarhi wolowo. Davhida a a swi vona leswaku Yehovha a a ri eku n’wi kongomiseni ni ku n’wi sirhelela naswona A A yi twisisa ndlela leyi Davhida a titwaka hayona. (Hlaya Pisalema 56:8.) Davhida u tlhele a seketeriwa hi vanghana vakwe vo fana na Yonathani na Muprista Lonkulu Ahimeleke loyi a n’wi khutazeke ni ku n’wi pfuna. (1 Sam. 20:​41, 42; 21:​6, 8, 9) Hambileswi Hosi Sawulo a a lava ku n’wi dlaya, Davhida u pone ri ahlamile. A a tiyiseka leswaku Yehovha wa ma tiva maxangu yakwe naswona wa yi tiva ndlela leyi a a titwa hayona.

9. Xana Yehovha u tiva yini hi un’wana ni un’wana wa hina?

⁹ Loko u langutana ni ndzingo lowu ku chavisaka, tsundzuka leswaku Yehovha wa wu tiva ndzingo wolowo naswona wa yi tiva ndlela leyi wu ku endlaka u titwa hayona. Hi xikombiso, Yehovha a nga vonanga ntsena ndlela ya tihanyi leyi Vaegipta a va va khome hayona Vaisrayele kambe u vone ni “ku vava loku va ku [tweke].” (Eks. 3:7) Davhida u yimbelele leswaku Yehovha u vona ku “xaniseka” ni “maxangu” yakwe. (Ps. 31:7) Hambiloko vanhu va Xikwembu va xanisekile hikwalaho ka swiboho swa vuphukuphuku leswi va swi endleke, Xikwembu a xi “twa ku vava.” (Esa. 63:9) Loko u titwa u chava, Yehovha wa yi twisisa ndlela leyi u titwaka hayona naswona u lava ku ku pfuna u hlula ku chava koloko.

10. Hikwalahokayini u tiyiseka leswaku Yehovha u na mhaka na wena naswona u ta ku pfuna u tiyisela miringo hinkwayo?

¹⁰ Kambe u nga ha tivutisa leswaku Yehovha u ku seketela njhani loko u langutane ni ndzingo  wo chavisa. Hikwalaho, n’wi kombele a ku pfuna u vona ndlela leyi a ku seketelaka hayona. (2 Tih. 6:​15-17) Kutani ehleketa hi leswi: Xana ku ni mbulavulo kumbe nhlamulo yo karhi leyi u yi tweke evandlheni leyi ku tiyiseke? Xana ku ni nkandziyiso, vhidiyo kumbe risimu ro karhi leri ku khutazeke? Xana ku ni makwerhu loyi a ku khutazeke kumbe a ku hlayela tsalwa leri ku khumbeke? Swa olova ku va hi nga ri tekeli enhlokweni rirhandzu leri vamakwerhu va hi kombaka rona ku katsa ni swakudya leswi hi tiyisaka ripfumelo. Hambiswiritano, toleto i tinyiko letinene leti humaka eka Yehovha. (Esa. 65:13; Mar. 10:​29, 30) Ti kombisa leswaku Yehovha wa khathala hi wena. (Esa. 49:​14-16) Nakambe ti kombisa leswaku Yehovha u faneriwa hi ku va u n’wi tshemba.

11. I yini leswi pfuneke Aida a hlula ku chava kakwe?

¹¹ Aida loyi a tshamaka eSenegal, u xiye ndlela leyi Yehovha a n’wi seketeleke hayona loko a ri endzingweni. Leswi a nga mativula, vatswari vakwe a va langutele leswaku u ta hola mali yo tala leswaku a kota ku khathalela yena na vona. Kambe endzhaku ka loko a tshike swilo swo tala evuton’wini byakwe leswaku a kota ku phayona, Aida u sungule ku koka exilogweni. Ndyangu wa ka vona wu bave wu khalakhasa naswona wu n’wi sorile swinene. U ri: “A ndzi chava leswaku a ndzi nga ha ta swi kota ku pfuna vatswari va mina nileswaku vanhu hinkwavo a va ta ndzi komba xikosi. Ndzi kale ndzi sola na Yehovha hi leswi a pfumeleleke xiyimo xi tika hi ndlela leyi.” Loko a ri etidyondzweni u twe mbulavulo wo karhi. U ri: “Xivulavuri xi hi tsundzuxe leswaku Yehovha wa ma tiva maxangu ya hina. Hakatsongotsongo, switsundzuxo swa vakulu ni vamakwerhu swi ndzi endle ndzi tshemba leswaku Yehovha wa ndzi rhandza. Ndzi sungule ku khongela eka Yehovha ndzi nga kanakani leswaku u ta ndzi hlamula naswona ndzi ve ni ku rhula lokukulu loko ndzi vona ndlela leyi a swi hlamuleke hayona swikhongelo swa mina.” Hi ku famba ka nkarhi, Aida u kume ntirho lowu n’wi pfuneke leswaku a kota ku tihanyisa loko a ri karhi a phayona ni ku tlhela a pfuna ni vatswari vakwe ni van’wana. U ri: “Ndzi dyondze ku tshemba Yehovha hilaha ku heleleke. Sweswi loko ndzi khongela, ku chava ka mina ku namba ku ku nkwee!”

 XANA YEHOVHA U TA ENDLA YINI ENKARHINI LOWU TAKA?

12. Hi ku ya hi Pisalema 56:​9, i yini leswi Davhida a a tiyiseka ha swona?

¹² Hlaya Pisalema 56:9. Ndzimana leyi yi hlamusela nchumu wun’wana lowu pfuneke Davhida a hlula ku chava kakwe. Hambileswi vutomi byakwe a bya ha ri ekhombyeni, u anakanyisise hi leswi Yehovha a a ta n’wi endlela swona. Davhida a a swi tiva leswaku Yehovha a a ta n’wi ponisa hi nkarhi lowu faneleke. Phela Yehovha se a a vurile leswaku Davhida a a ta va hosi leyi landzelaka ya Israyele. (1 Sam. 16:​1, 13) Eka Davhida, swilo hinkwaswo leswi Yehovha a a n’wi tshembisa swona a swi fana ni loko se swi endlekile.

13. I yini leswi hi nga tiyisekaka ha swona leswaku Yehovha u ta swi endla?

¹³ Yehovha u tshembise ku ku endlela yini? A hi langutelanga leswaku Yehovha a hi sirhelela hi nga weriwi hi swiphiqo. c Nilokoswiritano, swiphiqo hinkwaswo leswi u nga ha langutanaka na swona emisaveni leyi, Yehovha u ta swi herisa emisaveni leyintshwa leyi taka. (Esa. 25:​7-9) Muvumbi wa hina wa swi kota ku pfuxa lava feke, a horisa mavabyi ya hina ni ku herisa hinkwavo lava lwisanaka na hina.—1 Yoh. 4:4.

14. Hi nga anakanyisisa hi yini?

¹⁴ Loko u titwa u chava, anakanyisisa hi leswi Yehovha a nga ta swi endla enkarhini lowu taka. Ehleketa ndlela leyi u nga ta titwa hayona loko Sathana a herisiwile, vanhu vo homboloka va nga ha ri kona naswona ku sale vo lulama ntsena ni loko xidyoho lexi hi tswariweke na xona xi suka hakatsongotsongo. Nongonoko wa nhlengeletano ya xifundzha ya 2014 wu hlamusele ndlela leyi hi nga anakanyisisaka hi ntshembo wa hina hayona. Tatana u bule ni ndyangu wakwe hi ndlela leyi 2 Timotiya 3:​1-5 a yi ta hlayeka hayona loko a yi vulavula hi leswi Paradeyisi yi nga ta va swona, a yi ta hlayekisa xileswi: “Emisaveni leyintshwa ku ta fika mikarhi yo tsakisa. Hikuva vanhu va ta rhandza vanhu van’wana, va rhandza ku dyondza hi Xikwembu, va va ni mahanyelo lamanene, va titsongahata, va dzunisa Xikwembu, va yingisa vatswari, va va lava khensaka, va tshembeka, va rhandza mindyangu ya vona, va tshembeka loko va endla ntwanano, va vulavula swilo leswinene hi van’wana, va tikhoma, va va lava rhuleke, va rhandza vunene, va hanya hi ntiyiso, va nga phikizani ni van’wana, va rhandza Xikwembu ku ri ni ku rhandza ku tiphina naswona va hanya hi ndlela leyi kombisaka leswaku va gandzela Xikwembu; namarhela vanhu vo tano.” Xana u pfa u bula ni ndyangu wa wena kumbe ni vamakwerhu hi ndlela leyi vutomi byi nga ta va hayona emisaveni leyintshwa?

15. Hambileswi Tanja a a chava, i yini leswi n’wi pfuneke leswaku a hlula ku chava kakwe?

¹⁵ Makwerhu wa xisati Tanja wa le Macedonia N’walungu, u hlule ku chava kakwe hi ku anakanyisisa hi mikateko ya le nkarhini lowu taka. Vatswari vakwe a va nga swi lavi nikatsongo leswaku a dyondza Bibele. U ri: “Swin’wana swa swilo leswi a ndzi chava leswaku swi nga ndzi endlekela, swi endlekile. Mhani a a ndzi ba mikarhi hinkwayo loko ndzi vuya etidyondzweni. Vatswari va mina va xungete ku ndzi dlaya loko ndzo va Mbhoni ya Yehovha.” Eku heteleleni Tanja u hlongoriwile ekaya. Xana u endle yini? U ri: “Ndzi anakanyisise hi ntsako lowu a ndzi ta va na wona hilaha ku nga heriki loko ndzo tshama ndzi tshembekile. Ndzi tlhele ndzi anakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a nga ta ndzi katekisa hayona emisaveni leyintshwa hikwalaho ka swilo hinkwaswo leswi nga ha ndzi lahlekelaka emisaveni leyi ni leswaku a ndzi nge he swi tsundzuki swilo swo biha leswi ndzi endlekeleke.” Tanja u tshame a tshembekile. Nakambe hi ku pfuniwa hi Yehovha, u kume ndhawu  yo tshama. Sweswi hi vulavulaka, Tanja u cate ni makwerhu wo tshembeka naswona va tirha va tsakile eka ntirho wa nkarhi hinkwawo.

YANA EMAHLWENI U TSHEMBA YEHOVHA SWINENE

16. I yini leswi nga ta hi pfuna hi va ni xivindzi loko hi vona swilo leswi profetiweke eka Luka 21:​26-28 swi endleka?

¹⁶ Hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu, vanhu va ta “titivala hikwalaho ko chava.” Kambe vanhu va Xikwembu va ta va ni xivindzi, a va nge chavi nchumu. (Hlaya Luka 21:​26-28.) I yini lexi nga ta endla hi nga chavi? Hikuva hi ta va hi dyondze ku tshemba Yehovha. Tanja loyi hi buleke ha yena, u vula leswaku leswi n’wi endlekeleke khale, swi n’wi pfuna a kota ku langutana ni maxangu ya sweswi. U ri: “Ndzi dyondze leswaku a xi kona xiyimo lexi nga sivelaka Yehovha ku hi pfuna. Mikarhi yin’wana swi nga ha vonaka onge van’wana hi vona va khomeke tintambu kambe entiyisweni Yehovha u ni matimba ku va tlula. Hambiloko ndzingo wu tika, wu ta kuma ndzhuti wu yima.”

17. Ndzimana ya hina ya lembe ya 2024 yi ta hi pfuna njhani? (Vona xifaniso lexi nga eka xifunengeto.)

¹⁷ Namuntlha swi tolovelekile ku pfa hi titwa hi chava. Kambe ku fana na Davhida, hi nga swi kota ku nga lawuriwi hi ku chava. Ndzimana ya hina ya lembe ya 2024, i xikhongelo xa Davhida lexi a xi kongomiseke eka Yehovha, u te: “Loko ndzi chava, ndzi tshemba wena.” (Ps. 56:3) Xiya leswi vuriweke hi xidyondzeki xin’wana xa Bibele mayelana ni ndzimana leyi, xi te: “Davhida a a nga tshameli ku ehleketa hi swilo leswi n’wi chavisaka kumbe hi swiphiqo swakwe kambe u titshege hi loyi a n’wi ponisaka.” Eka tin’hweti leti landzelaka, ehleketa hi ndzimana ya hina ya lembe, ngopfungopfu loko u langutane ni swiyimo swo chavisa. Tinyike nkarhi wo ehleketa hi leswi Yehovha a swi endleke enkarhini lowu hundzeke, leswi a nga le ku swi endleni sweswi ni leswi a nga ta swi endla enkarhini lowu taka. Kutani ku fana na Davhida, u nga vula u ku: “Ndzi tshemba Xikwembu; a ndzi chavi nchumu.”—Ps. 56:4.