1. Kaia e ma‵taku ei tatou i nisi taimi?

 E MAUA ne tino katoa a lagonaga mataku i nisi taimi. Kae ona ko ‵tou sukesukega ki te Tusi Tapu, ko se toe ma‵taku nei tatou ki te mate, temoni, mo mea ‵tupu i aso mai mua. Kae e ola eiloa tatou i te taimi o “mea fakama‵taku” e pelā mo taua, amioga solitulafono, mo famai. (Luka 21:11) Kāti e ma‵taku foki tatou ki tino, e aofia ei a malo kolā e fakasaua mai io me ko kāiga kolā e ‵teke mai ki te tapuakiga tonu. Nisi tino e manava‵se me ka se mafai ne latou o kufaki i se fakalavelave e fepaki nei mo latou io me se mea telā ka mafai o tupu i aso mai mua.

2. Fakamatala mai te tulaga o Tavita i te nofoga i Kata.

² Ne maua foki ne Tavita a lagonaga mataku. E pelā mo te taimi ne salasala a te tupu ko Saulo ke tamate a ia, ne fakaiku aka ne Tavita ke tele ki te fakai o Filisitia ko Kata. Fakamuli ifo, ne logo te tupu o Kata ko Akisa, me i a Tavita ko te ‵toa mafi telā ne usu sāle a pese a tino me ne ‵ta ne ia e “taki toko sefuluafe” tino Filisitia. Ne “mataku malosi” a Tavita. (1 Samu. 21:​10-12) Ne manavase a ia ki mea ka fai ne Akisa ki a ia. Ne manumalo pefea a Tavita i te mataku?

3. E ‵tusa mo te Salamo 56:​1-3, 11, ne manumalo pefea a Tavita i mea ne mataku a ia i ei?

³ I te Salamo 56, ne fakaasi mai i ei ne Tavita ana lagonaga i tena nofoga i Kata. E fakamatala faka‵lei mai i te salamo tenā a pogai ne mataku ei a Tavita, e pelā foki mo te auala ne manumalo ei a ia i te mataku. Kafai e mataku a ia, ne talitonu a Tavita ki a Ieova. (Faitau te Salamo 56:​1-3, 11.) Ne maua ne ia a pogai ‵tau ke talitonu ki a Ieova. Fakatasi mo te fesoasoani o  Ieova, ne fai ne Tavita se palani tai ‵kese kae magoi ‵ki: Ne fakafoliga atu i a ia e fakavalevale! Tenā ne seki fia tamate ei a Akisa ki a Tavita kae manako ke ‵tuli ke fano keatea, telā ne mafai ei o sao a Tavita mai konā.—1 Samu. 21:13–22:1.

4. E mafai pefea o fakamalosi aka ‵tou tali‵tonu ki a Ieova? Fakamatala mai.

⁴ E mafai foki o manumalo tatou i te mataku mai te tali‵tonu ki a Ieova. Kae e fakamalosi aka pefea te ‵tou tali‵tonu ki a Ieova, maise loa māfai e ma‵taku tatou? Mafaufau ki se fakatusaga. Kafai ko iloa ne koe i a koe e masaki, kāti ka mataku koe i te taimi muamua. Kae e mafai o se mataku malosi koe māfai e talitonu koe ki tou tokita. Kāti e lauiloa a ia pelā me se tokita apo i te faiga o te masaki tenā. Kāti e fakalogologo faka‵lei a ia, kae fakatalitonu atu me e malamalama a ia i ou lagonaga. Kae kāti e fakasae aka ne ia se togafiti telā ne aoga ki nisi tino. I se auala tai ‵pau, e mafai o fakamalosi aka te ‵tou tali‵tonu ki a Ieova māfai e mafaufau ‵loto ki mea ko oti ne fai ne ia, mea e fai nei ne ia, mo mea ka fai ne ia i aso mai mua mō tatou. Tenā loa te mea ne fai ne Tavita. I te taimi e sau‵tala ei tatou ki nisi pati fakaosofia a ia i te Salamo 56, mafaufau ki auala e mafai foki ei o fakamalosi ne koe a tou loto talitonu ki a Ieova kae ke manumalo i te mataku.

MEA KO OTI NE FAI NE IEOVA

5. Ke manumalo i ana lagonaga mataku, ne a mea ne mafaufau ‵loto ki ei a Tavita? (Salamo 56:​12, 13)

⁵ E tiga eiloa ne tu atu te ola o Tavita i se tulaga fakamataku, ne saga tonu a ia ki mea ko oti ne fai ne Ieova. (Faitau te Salamo 56:​12, 13.) Konā loa a mea ne mafaufau a Tavita ki ei i tena olaga kātoa. E pelā me se fakaakoakoga, ne mafaufau ‵loto a ia i nisi taimi ki galuega fakaofoofogia a Ieova, kolā e fakamasaua atu ei ki a ia a te malosi katoatoa mo te atafai tonu o Ieova ki tino. (Sala. 65:​6-9) Ne mafaufau ‵loto foki a Tavita ki mea ne fai ne Ieova mō nisi tino. (Sala. 31:19; 37:​25, 26) Kae sili atu i ei ne mafaufau ‵loto a ia ki mea ko oti ne fai ne Ieova mō ia. Ne fesoasoani kae puipui faeloa ne Ieova a Tavita mai te folikiga. (Sala. 22:​9, 10) Mafaufau la ki te auala ne fakamalosi aka ne te vaegā mafaufau ‵loto tenā a te talitonu o Tavita ki a Ieova!

6. Kafai tatou e ma‵taku, ne a mea ka fesoasoani mai ke tali‵tonu tatou ki a Ieova?

 ⁶ Kafai koe e mataku, fesili ifo, ‘Ne a mea ko oti ne fai ne Ieova?’ Mafaufau ‵loto ki ana mea ne faite. E pelā me se fakaakoakoga, kafai e “onoono faka‵lei” tatou ki te auala e tausi ei ne Ieova a manu eva mo pulalakau—kolā ne seki faite ne ia ki tena fakatusa kae e se mafai o tapuaki atu ki a ia—ka fakamalosi aka ei ‵tou tali‵tonu me ka tausi mai foki a ia ki a tatou. (Mata. 6:​25-32) Mafaufau foki ki mea ne fai ne Ieova mō ana tino tapuaki. Kāti ne sukesuke koe ki se tino i te Tusi Tapu telā ne tu ‵kese tena fakatuanaki, io me faitau ki se tala o se tavini a Ieova i aso nei. a E se gata i ei, ke mafaufau ‵loto ki te auala ne tausi atu a Ieova ki a koe. Ne ‵taki mai pefea ne ia koe ki te munatonu? (Ioa. 6:44) Ne tali mai pefea ne ia au ‵talo? (1 Ioa. 5:14) Ne a mea aoga e maua ne koe i aso katoa mai te taulaga a tena Tama pele?—Efe. 1:7; Epe. 4:​14-16.

7. Ne fesoasoani atu pefea te tala o te pelofeta ko Tanielu ke manumalo a Vanessa i te mataku?

⁷ Ne fakafesagai a Vanessa, b se tuagane i Haiti, mo se tulaga fakamataku. Ne telefoni atu se tagata i tena fakai ki a ia kae lafo atu a fekau ki ei i aso katoa o fakamalosi tou fafine ke fiafai ki a ia. Ne fakaasi ‵tonu atu ne Vanessa me e se talia ne ia te mea tenā. Kae ne gasolo o kaitaua te tagata tenā kae fakamatakutaku ne ia tou fafine. “Au ne mataku,” ko ana pati. Ne manumalo pefea a Vanessa i tena mataku? Ne ‵sala a ia ki auala ‵lei ke puipui a ia. Ne fesoasoani atu se toeaina ki tou fafine mai te fesokotaki atu ki pulisimani. Kae ne mafaufau foki tou fafine ki auala ne puipui ne Ieova ana tavini i aso mua. Ne fai mai a Vanessa, “Te tino muamua ne mafaufau au ki ei ko te pelofeta ko Tanielu. Ne ‵pei atu a ia ki se lua telā e ‵nofo i ei a leona fe‵kai faitalia me seai sena mea ‵se ne fai. Kae ne tausi a ia ne Ieova. Ne ‵talo atu au ki a Ieova ke fesoasoani mai ki toku fakalavelave. Mai konā, ne seki toe mataku eiloa au.”—Tani. 6:​12-22.

MEA E FAI NEI NE IEOVA

8. Se a te mea ne talitonu ki ei a Tavita? (Salamo 56:8)

⁸ E tiga eiloa ne tu atu te ola o Tavita i se tulaga fakamataku i tena nofoga i Kata, ne seki fakatāua ne ia ana lagonaga mataku. I lō te mataku, ne mafaufau a ia ki mea ne fai ne Ieova ki a ia i te taimi tenā. Ne mafai o lavea ne Tavita me ne takitaki kae puipui ne Ieova a ia kae e malamalama a Ia i ana lagonaga. (Faitau te Salamo 56:8.) Ne isi foki ne taugasoa o Tavita, e pelā mo Ionatana mo te Faitaulaga Sili ko Aimeleka kolā ne fesoasoani atu mo te fakamaoni kae fakamalosi atu ki a ia. (1 Samu. 20:​41, 42; 21:​6, 8, 9) Kae e tiga eiloa ne salasala a ia ne te tupu ko Saulo ke tamate, ne sao eiloa a Tavita. Ne talitonu a ia me ne iloa ‵lei ne Ieova tena fakalavelave mo te auala ne pokotia ana lagonaga i te fakalavelave tenā.

9. Ne a mea e lavea ne Ieova i a tatou taki tokotasi?

⁹ Kafai e isi se fakalavelave telā e fai ne ia koe ke mataku, masaua me iloa ‵lei ne Ieova te fakalavelave tenā mo te auala e pokotia ou lagonaga i ei. E pelā me se fakaakoakoga, ne iloa ‵lei ne Ieova a mea ma‵sei ne fe‵paki mo tino Isalaelu i Aikupito penā foki mo “te lotou logo‵mae.” (Eso. 3:7) Ne usu mai a Tavita me ne lavea ne Ieova a tena “puapuaga” mo te “‵poko o [tena] fakalavelave.” (Sala. 31:7) Kae i te taimi ne logo‵mae ei a tino o te Atua—i ikuga foki loa o olotou fakaikuga va‵lea—“ne  puapuaga eiloa a ia.” (Isa. 63:9) Kafai koe e mataku, e malamalama a Ieova i ou lagonaga kae toka a ia o fesoasoani atu ke manumalo koe i ei.

10. Kaia e talitonu ei koe me atafai eiloa a Ieova ki a koe kae ka fesoasoani atu ke kufaki koe i so se fakalavelave?

¹⁰ Kae kāti e fia iloa ne koe me e fesoasoani atu pefea a Ieova i te taimi e fakafesagai koe mo se tulaga fakamataku. Ke na fakamolemole atu ki a ia ke fesoasoani atu ke lavea ne koe tena fesoasoani. (2 Tupu 6:​15-17) Ko mafaufau ei penei: E mata, e isi se lāuga io me se tali i te fakatasiga a te fakapotopotoga ne fakamalosi mai ki a au? E mata, e isi se tusi, se vitio io me ko ‵tou pese ne fakamalosi ne ia koe? E mata, e isi se tino ne fakaasi atu ne ia se manatu fakamalosi loto io me se tusi faitau ki a koe? Kāti e manatu mā‵mā sāle tatou ki te alofa fakataina mo mea‵kai faka-te-agaga e maua ne tatou. Kae konā eiloa a meaalofa fakaofoofogia e aumai ne Ieova. (Isa. 65:13; Male. 10:​29, 30) E fakamaoni mai ei a tena atafai ki a koe. (Isa. 49:​14-16) Kae se fakamaoniga foki me ‵tau eiloa o talitonu koe ki a ia.

11. Ne a mea ne fesoasoani atu ki a Aida ke manumalo i te mataku?

¹¹ A Aida, telā e nofo i Senegal, ne lavea ‵lei ne ia te auala ne fesoasoani atu a Ieova ki tena fakalavelave. Ona ko ia te tamaliki matua, ne fakamoe‵moe ana mātua me ka ‵sala ne ia a tupe e lava ke tausi atu ki a ia mo lāua. Kae i te taimi ne fakafaigofie ne ia tena olaga ko te mea ke paenia, ne faigata te tulaga o Aida i mea tau tupe. Ne kaitāua kae fakatauemu atu ana kāiga ki a ia. “Ne mataku au me ka se mafai o fesoasoani atu au ki oku mātua kae ka se fia‵fia mai a tino katoa ki a au,” ko ana muna. “Ne ‵losi foki ne au ki a Ieova mō te tulaga masei ko oko au ki ei.” Kae ne lagona ne ia se lāuga i se fakatasiga. “Ne fakamasaua mai te failauga me faitalia me ne a mea e logo‵mae ei ‵tou loto, e iloa ne Ieova a mea konā. E auala i manatu fesoasoani mai toeaina mo nisi tino, ne gasolo malielie eiloa o talitonu au ki te alofa o Ieova. Ne kamata au o ‵talo ki a Ieova mo te talitonu me ka fesoasoani mai a ia, kae ne maua ne au te filemu tonu i te laveaga ne au a tali ki aku ‵talo.” E seki leva, kae maua ne Aida se galuega telā ne fesoasoani atu ki tena  paenia kae ke tausi atu foki ki ana mātua mo nisi tino. “Ko oti ne tauloto au ke talitonu katoatoa ki a Ieova,” ko ana pati. “Nei la, ka oti au ne ‵talo, mea loa ko ‵galo atu foki oku lagonaga mataku.”

MEA KA FAI NE IEOVA

12. E ‵tusa mo te Salamo 56:​9, se a te mea ne loto talitonu ki ei a Tavita?

¹² Faitau te Salamo 56:9. E fakaasi mai i te fuaiupu tenei a te suā auala ne manumalo ei a Tavita i ana lagonaga mataku. E tiga eiloa koi tu tena ola i se tulaga fakamataku, ne mafaufau ‵loto a ia ki mea ka fai ne Ieova mō ia i aso mai mua. Ne iloa ne Tavita me ka fakasao ne Ieova a ia i te taimi tonu. A te ‵tonuga loa, ko oti ne folafola mai a Ieova me ka fai a Tavita mo tupu o Isalaelu. (1 Samu. 16:​1, 13) Ki a Tavita, so se mea ko oti ne folafola mai ne Ieova ko pelā loa me ko taunu.

13. Kaia e ‵tau ei o tali‵tonu tatou ki a Ieova?

¹³ Se a te mea ne tauto mai a Ieova me ka fai ne ia mō koe? E se fakamoe‵moe tatou ke puipui ne ia tatou mai fakalavelave katoa. c Kae faitalia so se fakalavelave e mafai o fepaki mo koe i te olaga tenei, ka fakaseai atu eiloa ne Ieova i te lalolagi fou telā ka oko mai. (Isa. 25:​7-9) E mautinoa me e maua ne te ‵tou Mafuaga a te malosi ke faka‵tu aka a tino ‵mate, ke faka‵lei a masaki mo logo‵maega, kae fakaseai atu a tino ‵teke katoa.—1 Ioa. 4:4.

14. Ne a mea kāti e mafai o mafaufau ‵loto tatou ki ei?

¹⁴ Kafai koe mataku, mafaufau ‵loto ki mea ka fai ne Ieova i aso mai mua. Mafaufau ki ou lagonaga māfai ko galo atu a Satani, māfai ko fakaseai atu a tino amio ma‵sei kae ‵toe mai fua a tino amio‵tonu, māfai ko gasolo malielie o galo atu te tulaga sē ‵lei katoatoa i aso takitasi. E isi se fakaasiga i te polokalame o te fono lasi i te 2014 ne fakaasi mai ei a te auala ke mafaufau ‵loto tatou ki ‵tou fakamoemoega. E sau‵tala se tamana mo tena kāiga ki te auala e mafai ei o ‵fuli a pati i te 2 Timoteo 3:​1-5, moi fai ne fakasino atu a fuaiupu konā ki te olaga i te Palataiso: “Ka oko mai eiloa a toe taimi fakafia‵fia i te lalolagi fou. Me i tino ka a‵lofa ki nisi tino, fia‵fai ki koloa faka-te-agaga, agamalu, loto maulalo, ‵viki atu ki te Atua, faka‵logo ki mātua, e loto fakafetai, e fakamaoni, a‵lofa malosi ki olotou kāiga, e lotoma‵lie ki so se feagaiga, e fai‵pati faeloa ki mea e ‵lei ei a nisi tino, e loto pulea, e atafai, e fia‵fia ki te aga‵lei, e fakatuagagina, e loto malamalama, e mafaufau ‵lei, e fia‵fia ki te Atua i lō fakafiafiaga, e fia‵fia tonu o tapuaki ki te Atua; ke fakapili‵pili malosi atu ki tino konei.” E mata, e sau‵tala sāle koe mo tou kāiga io me ko taina tali‵tonu ki te vaegā olaga i te lalolagi fou?

15. E tiga eiloa ne mataku a Tanja, ne a mea ne fesoasoani atu ki a ia ke manumalo i ana lagonaga mataku?

¹⁵ Ne manumalo te tuagane ko Tanja, telā e nofo i te feitu ki mātū o Macedonia i lagonaga mataku, ona ko te mafaufau ‵loto ki fakamanuiaga i aso mai mua. Ne ‵teke malosi atu ana mātua i te taimi ne sukesuke ei a ia ki te Tusi Tapu. Ne fai mai a ia: “A nisi mea kolā ne mataku au ki ei me ka ‵tupu, ne ‵tupu eiloa. Ne kini faeloa au ne toku mātua ma oti a fakatasiga katoa. Ne fakamatakutaku ne lāua au ke tamate māfai ko fai au pelā me se Molimau a Ieova.” Fakamuli loa, ne ‵tuli kea‵tea a Tanja mai te fale. Ne saga atu pefea a ia ki ei? Ana muna: “Ne saga tonu au ki te fiafia ka maua ne au ki te se-gata-mai ona ko taku filifiliga ke tumau i te fakamaoni. Ne mafaufau foki au ki te auala ka taui mai ne Ieova i te lalolagi fou a mea katoa kolā ne tiakina ne au i te olaga nei mo te auala ka fakapuli atu ei a mea ma‵sei katoa.”  Ne tumau eiloa a Tanja i te fakamaoni. Kae mai te fesoasoani o Ieova, ne maua ne ia se koga mo ana nofo. Nei la, ko oti ne avaga a Tanja ki se taina fakamaoni kae ko tavini atu nei lāua mo te fia‵fia i te taviniga tumau.

FAKAMALOSI AKA TOU LOTO TALITONU I ASO NEI

16. Se a te mea ka fesoasoani mai ke tumau tatou i te loto ma‵losi māfai ko lavea ne tatou te fakataunuga o te valoaga i te Luka 21:​26-28?

¹⁶ I te taimi o te fakalavelave lasi, ka “mata‵po a tino ona ko te ma‵taku.” Kae ko tino o te Atua ka ‵tu ‵mautakitaki kae loto ma‵losi. (Faitau te Luka 21:​26-28.) Kaia e se ma‵taku ei tatou? Me ko oti ne tauloto tatou ke tali‵tonu ki a Ieova. Ne fai mai a Tanja, telā ne sae muamua mai, me ne fesoasoani atu a mea ne ‵tupu ki a ia ke fakafesagai atu ki nisi tulaga se ‵lei. “Ne tauloto ne au me mafai ne Ieova o fesoasoani mai ke kufaki tatou i so se tulaga faigata kae fakamanuia tatou,” ko ana pati. “Nisi taimi e foliga mai me e lasi te pulega e maua ne nisi tino, kae ko te ‵tonuga loa, e malosi fakafia atu a Ieova i a latou. Kae faitalia te faigata o se fakalavelave, e isi se taimi ka gata atu ei.”

17. Ka fesoasoani mai pefea a te ‵tou tusi siki fakavae mō te 2024? (Onoono ki te ata i te ‵kava.)

¹⁷ A te mataku se lagonaga masani i aso nei. Kae e pelā mo Tavita, ke mo a ma talia ke pule tatou ne te mataku. A te ‵tou tusi siki fakavae mō te 2024 ko te ‵talo a Tavita ki a Ieova: “Kafai au e mataku, e talitonu au ki a koe.” (Sala. 56:3) Ne fai mai se fakamatalaga i se tusi faka-te-Tusi Tapu e tasi e uiga ki te fuaiupu tenei, me i a Tavita “ne seki mafaufau faeloa ki mea ne mataku a ia ki ei io me ko ana fakalavelave, kae ne kilo atu ki te Tino telā ka fakasao ne ia tou tagata.” Mafaufau faka‵lei ki te ‵tou tusi siki fakavae i masina konei mai mua, maise eiloa māfai ko fakafesagai koe ki tulaga kolā e fai ei koe ke mataku. Fakaavanoa a taimi ke mafaufau ‵loto ki mea ne fai ne Ieova i aso mua, i aso nei, penā foki mo aso mai mua. Kafai e fai penā, ko mafai ei o fai atu ne koe a pati kolā ne fai mai ne Tavita: “Ko te Atua e talitonu au ki ei; au e se mataku.”—Sala. 56:4.