1. Die yen sa nẹrhẹ oshọ mu avwanre ọkievo?

 ỌKIEVO oshọ se muẹ avwanre. Vwọrẹ uyota, uyono ri Baibol na rha nẹrhẹ oshọ rẹ Idẹbono, emekashe rọyen kugbe obo re cha phia vwẹ obaro na muẹ avwanre-e. Ẹkẹvuọvo, avwanre ji yerẹn vwẹ ọke ra da mrẹ “obo ri muoshọ,” kerẹ ofovwin, jẹ urhi ẹyọnrọn kugbe ega. (Lu 21:11) Avwanre je sa djoshọ rẹ ihworakpọ kerẹ igọmẹti re vwọsua avwanre yẹrẹ ihwo rẹ orua avwanre re vwọsua ẹga rẹ uyota. Ihwo evo ro ẹnwan nẹ ayen che se chirakon rẹ ọdavwini rẹ ayen se hirharoku enẹna yẹrẹ ọ rẹ ayen che hirharoku vwẹ obaro na-a.

2. Djekpahen obo ri Devid hirharoku ọke rọ vwọ hẹ Gat.

² O vwo ọke evo oshọ vwo mu Devid. Kerẹ udje, ọke rẹ Ovie Sọl vwọ guọnọ hwe, ọ da djẹ kpo orere rẹ ihwo ri Filistia re se Gat. O rhe kri-i, ovie ri Gat re se Akish da rhe riẹn nẹ Devid yen ọgbofovwin rẹ ihwo so une kẹ nẹ o hwe ihwo ri Filistia “uriori ihwe.” Oshọ ‘de mu Devid gangan’. (1Sa 21:​10-​12) Oshọ rẹ obo ri Akish che ruo muro mamọ. Mavọ yen Devid se vwo phi oshọ ro muro na kparobọ?

3. Vwo nene obo rehẹ Une rẹ Ejiro 56:​1-3, 11, mavọ yen Devid se vwo phi oshọ ro muro kparobọ?

³ Vwẹ Une rẹ Ejiro 56, Devid ta ota kpahen oborẹ oma ruro ọke rọ vwọ hẹ Gat. Une na ta ota kpahen oboresorọ oshọ vwo  mu Devid, ọ je ta ota kpahen obo ro vwo phi oshọ ro muro na kparobọ. Ọke rẹ oshọ vwo mu Devid, ọ vwẹroso Jihova. (Se Une rẹ Ejiro 56:​1-3, 11.) Ọ dia ọ de vwẹroso Jihova-a, o vwo oboresorọ. Womarẹ ukẹcha ri Jihova, Devid de hworo ona rọ nabọ wian kẹ: Ọ de me ru kerẹ ohwo rọ mwa orhuẹ! Fikirẹ ọnana Devid ko tuẹn Akish ọma, o rhe nenesi rọye-en, ọtiọyena, Devid kọ sa djẹ vabọ.​—1Sa 21:13–​22:1.

4. Mavọ yen avwanre se vwo ru ẹroẹvwọsuọ re vwo kpahen Jihova ganphiyọ? Djudje rọyen.

⁴ Avwanre ji se phi oshọ kparobọ siẹrẹ a da vwẹroso Jihova. Kẹ mavọ yen avwanre se vwo ru ẹroẹvwọsuọ re vwo kpahen Jihova ganphiyọ, ma rho ọke rẹ oshọ de muẹ avwanre? Roro kpahen udje nana. A da vuẹ wẹ nẹ oka rẹ ọga ọvo hẹ oma wẹn, ẹsosuọ oshọ se mu wẹ. Ẹkẹvuọvo, ẹwẹn wẹn se totọ ọ da dianẹ wọ vwẹroso idọktọ wẹn. Ọ sa dianẹ o sivwin ihwo buebun re mwa oka rẹ ọga yena jovwore. Ọ nabọ kerhọ wẹ, je kẹ wẹ imuẹro nẹ o vwo ẹruọ rẹ oborẹ oma ru we. Ọ da je vuẹ wẹ kpahen ona rẹ omaesivwon rọ wian kẹ ihwo efa re. Vwẹ idjerhe vuọvo na, e ji se ru ẹroẹvwọsuọ re vwo kpahen Jihova ganphiyọ womarẹ e vwo roro kpahan obo ro ru wanre, obo ro ruẹ enẹna kugbe obo ro che ru kẹ avwanre vwẹ obaro na. Ọnana yen obo ri Devid ghwe ru. A cha vwọ ta ota kpahen eta evo ro siri vwẹ Une rẹ Ejiro 56 na, roro kpahen obo wo se vwo ru ẹroẹvwọsuọ wo vwo kpahen Jihova ganphiyọ ji phi oshọ kparobọ.

DIE YEN JIHOVA RU RE?

5. Die yen Devid roro kpahen rọ vwẹ ukẹcha kẹ vwo phi oshọ ro muro kparobọ? (Une rẹ Ejiro 56:​12, 13)

⁵ Ọke rẹ arhọ ri Devid je vwọ hẹ ẹdia rẹ imuoshọ, o roro kpahen obo ri Jihova ruru vwẹ obuko re. (Se Une rẹ Ejiro 56:​12, 13.) Vwẹ akpeyeren ri Devid, ọyen ghwa ẹkuruemu rọyen ro vwo roro kpahan obo ri Jihova ru re. Kerẹ udje, ọkievo o rorori kokodo kpahen emama ri Jihova, re karophiyọ nẹ Jihova yen Ọghẹnẹ ro me vwo ẹgba o ji vwo ọdavwẹ rẹ ihworakpọ. (Un 65:​6-9) Devid ji roro kpahen obo ri Jihova ru kẹ ihwo efa re. (Un 31:19; 37:​25, 26) Ma rho, o roro kpahen obo ri Jihova ru kẹ komobọ vwẹ obuko re. Nẹ  okiemọ rhe yen Jihova vwọ sẹro je chochọn ri Devid. (Un 22:​9, 10) Vwẹ ẹwẹn roro oborẹ erorokodo tiọyena ru ẹroẹvwọsuọ ri Devid vwo kpahen Jihova ganphiyọ!

6. Die yen cha cha avwanre uko vwọ vwẹroso Jihova siẹrẹ oshọ de muẹ avwanre?

⁶ Oshọ de mu we, nọ oma wẹn, ‘Die yen Jihova ru kẹ vwẹ re?’ Roro kpahen obo rọ mare. Kerẹ udje, avwanre da “nabọ ni” obo ri Jihova vwẹrote idodo​—rọ ma họhọ oma rọye-en re je cha sa vwẹ ẹga kẹ-ẹ, ọ cha nẹrhẹ a vwẹrosuọ vrẹ obo ri jovwo nẹ ọ je cha vwẹrote avwanre. (Mt 6:​25-​32) Ji roro kpahen obo ri Jihova ru kẹ idibo rọyen re. Wo se yono kpahen ohwo ọvo vwẹ Baibol na ro dje esegbuyota ọgangan phia, yẹrẹ se kpahen ikuegbe rẹ odibo ri Jihova ọvo vwẹ ọke rẹ avwanre na. a Vwọba, roro kpahen ukẹcha ri Jihova vwọ kẹ wẹ re. Idjerhe vọ yen ọ vwọ cha wẹ uko vwọ mrẹ uyota na vughe? (Jọ 6:​44) Mavọ yen ọ kpahenphiyọ ẹrhovwo wẹn wan re? (1Jọ 5:​14) Idjerhe vọ yen wọ vwọ mrẹ erere vwo nẹ izobo rẹ ọmọ ọghanghanre rọyen na cha kẹdẹ kẹdẹ?​—Ẹf 1:7; Hib 4:​14-​16.

7. Mavọ yen obo re phia kẹ ọmraro Daniẹl vwọ cha Vanessa uko vwo phi oshọ ro muro kparobọ?

⁷ Vanessa, b oniọvo aye ọvo rọ dia Haiti, hirharoku ẹdia ọvo ro muoshọ. Ọshare ọvo vwẹ asan rọ dia se ji siẹ evuẹ rhe kẹdẹ kẹdẹ, rọ vwọ davwẹngba rọ vwọ gba nẹ o nene ọyen jẹ ọsen. Vanessa senre kare kare. Ẹkẹvuọvo ivun miovwo ọshare na mamọ ọ da djoshọ muo. Vanessa da ta: “Oshọ mu vwe mamọ.” Mavọ yen o se vwo phi oshọ ro muro na kparobọ? O ru obo ro se ru vwọ sẹro rẹ oma rọyen. Ọkpako ọvo vwẹ ukẹcha kẹ vwo se enọkpa. O ji roro kpahen obo ri Jihova sẹro rẹ idibo rọyen vwẹ ọke awanre. Ọ da ta: “Ohwo rẹsosuọ mi ke roro kpahen yen ọmraro Daniẹl. E doro phiyọ unu rẹ ikpohrokpo dede nẹ o ru obo re chọre-e. Ẹkẹvuọvo, Jihova sẹro rọyen. Me rẹ Jihova nẹ ọ vwẹrote ẹdia na eje. Mi vwo ru ọtiọyen nu, oshọ rhe mu vwe ọfa-a.”​—Da 6:​12-​22.

DIE YEN JIHOVA RUẸ ENẸNA?

8. Imuẹro vọ yen Devid vwori? (Une rẹ Ejiro 56:8)

⁸ Dede nẹ arhọ ri Devid hẹ ẹdia rẹ imuoshọ ọke rọ vwọ hẹ Gat, jẹ ọ vwẹ uphẹn kẹ oshọ ro muo na nẹ o mu ọyen rọ-ọ. Ukperẹ ọtiọyen, o brorhiẹn ro vwo roro kpahen obo ri Jihova ruẹ kẹ vwẹ ọke yena. Devid mrẹvughe nẹ Jihova vwẹrote je sẹro rọyen, nẹ O vwo ẹruọ rẹ oborẹ oma ru ọyen. (Se Une rẹ Ejiro 56:8.) Devid je mrẹ obicha rẹ igbeyan re fuevun kerẹ Jonatan kugbe ukẹcha rẹ Orherẹn Rode Ahimẹlẹk vwọ kẹ. (1Sa 20:​41, 42; 21:​6, 8, 9) Dede nẹ Ovie Sọl guọnọ hwe Devid, jẹ ọ djẹ vabọ o de sivwin arhọ rọyen. O muro ẹro dẹn nẹ Jihova nabọ riẹn kpahen ọdavwini ro hirharokuẹ na.

9. Die yen Jihova riẹn kpahen avwanre ohwo ọvuọvo?

⁹ Wo de hirharoku ọdavwini rọ nẹrhẹ oshọ mu we, karophiyọ nẹ Jihova riẹnre nẹ wo hirharokuẹ ọdavwini ọ je riẹn oborẹ oma ru we. Kerẹ udje, ọ dia ebẹnbẹn rẹ ihwo rẹ Izrẹl hirharoku vwẹ Ijipt ọvo yen Jihova vwo oniso rọye-en, ẹkẹvuọvo ọ je “riẹn oja rayen.” (Ey 3:7) Devid sune nẹ Jihova mrẹ “oma elagha” kugbe “ọdjarhe” rọyen. (Un 31:7) Ihwo rẹ Ọghẹnẹ da rioja​—ọ da tobọ dianẹ fikirẹ orhiẹn ẹkpa rẹ ayen bruru​​—o niro nẹ “ọyen e kpokpori.” (Aiz 63:9) Oshọ de mu we, Jihova vwo ẹruọ rẹ oborẹ oma ru  we, o vwo owenvwe rọ vwọ cha wẹ uko vwo phi oshọ na kparobọ.

10. Diesorọ o vwo muwẹro nẹ Jihova ni we sua nẹ ọ cha vwẹ ukẹcha kẹ wẹ vwo phi ebẹnbẹn wo hirharokuẹ kparobọ?

¹⁰ Wo de hiahrarokuẹ ọdavwini ọgangan, wo se roro nẹ Jihova vwẹ ukẹcha kẹ wẹ-ẹ. Ọtiọyena vuẹ nẹ ọ cha wẹ uko vwọ mrẹ obo rọ vwẹ ukẹcha kẹ wẹ wan. (2Iv 6:​15-​17) Gba nọ oma wẹn: O vwo ota ra vwọphia vwẹ uyono yẹrẹ ẹkpahọnphiyọ rọ bọn wẹ gan jovwo re? O vwo ẹbe, ividio yẹrẹ une rẹ ukoko na rọ bọn wẹ gan jovwo re? O vwo ohwo rọ ta ota rọ vọnre vẹ imuẹro kẹ wẹ yẹrẹ se ẹkpo ri Baibol rọ bọn wẹ gan jovwo re? A sa vwẹ ẹro ri phovwin vwo ni ẹguọnọ rẹ inọvo na dje kẹ avwanre kugbe ọbọngan ra mrẹ nẹ ota rẹ Ọghẹnẹ cha. Ẹkẹvuọvo, e yen okẹ eghanghanre ri Jihova kẹ avwanre. (Aiz 65:13; Mk 10:​29, 30) Enana odjephia nẹ Jihova vwẹrote we. (Aiz 49:​14-​16) O ji djephia nẹ ọyen ohwo ro muwan ru wọ sa vwẹroso.

11. Die yen cha Aida uko ro se vwo phi oshọ ro muro kparobọ?

¹¹ Aida rọ dia Senegal, vwo oniso rẹ oborẹ Jihova vwọ cha uko ọke ro vwo hirharoku ọdavwini. Kidie nẹ ọyen hẹ ọmọ ọkpako, ọsẹ vẹ oni rọyen ke guọnọre nẹ o fe rere ọ sa vwọ vwẹrote ayen kugbe oma rọyen. Ẹkẹvuọvo, ro vwo ru akpeyeren rọyen lọhọ, rere ọ sa vwọ dia ọkobaro, Aida rhe vwo igho kiroborẹ ọsẹ vẹ oni rọyen guọnọre-e. Ọ da nẹrhẹ ophu mu ihwo rẹ orua rọyen ayen da ta eta ebrabra kpahọn. Ọ da ta: “Oshọ mu vwe nẹ me rha cha sa vwẹ ukẹcha kẹ ọsẹ vẹ oni mẹ-ẹ, nẹ ihwo eje cha sen vwẹ, me tobọ hanrhe Jihova nẹ ọ nẹrhẹ erọnvwọn bra kẹ vwẹ.” Rọ vwọ kerhọ rẹ ota ra tare vwẹ uyono, ọ da ta: “Ọtota na da karophiyọ avwanre nẹ o toro oborẹ ẹnwan rọhẹ udu avwanre gan te-e, Jihova riẹn ayen. Womarẹ uchebro rẹ ekpako na kugbe ihwo efa, ọ da rhoma rhi mu vwe ẹro nẹ Jihova vwo ẹguọnọ mẹ. Ke me nẹrhovwo rhe Jihova vẹ imuẹro nẹ o che nyo ẹrhovwo mẹ, ukuotọ rọyen mi de rhi vwo ufuoma re me vwọ mrẹ nẹ Jihova kpahenphiyọ ẹrhovwo mẹ.” Ọke vwọ yanran na, Aida da rhe mrẹ iruo rọ sa vwọ vwẹrote oma rọyen kerẹ ọkobaro je mrẹ igho vwọ vwẹ  ukẹcha kẹ ọsẹ vẹ oni rọyen kugbe ihwo efa. Ọ da ta: “Mi rhi yono obo ra vwẹrosua Jihova kare kare re. Enẹna, me da nẹrhovwo nu, oshọ rhe mu vwe ọfa-a.”

DIE YEN JIHOVA CHE RU VWẸ OBARO NA?

12. Vwo nene obo rehẹ Une rẹ Ejiro 56:​9, imuẹro vọ yen Devid vwori?

¹² Se Une rẹ Ejiro 56:9. Ẹkpo ri Baibol nana ta ota kpahen orọnvwọn ọfa rọ cha Devid uko vwo phi oshọ ro muro kparobọ. Dede nẹ arhọ rọyen jehẹ ẹdia rẹ imuoshọ jẹ ọ nabọ roro kokodo kpahen obo ri Jihova che ru kẹ vwẹ obaro na. Devid riẹnre nẹ Jihova che sivwin ọyen vwẹ ọke ro fori. Jihova je ta jovwore nẹ Devid yen cha dia ọvie rẹ Izrẹl rọ vwọ kpahen Sọl. (1Sa 16:​1, 13) Vwọ kẹ Devid, kemu kemu ri Jihova veri eje che rugba.

13. Imuẹro vọ yen avwanre se vwo kpahen Jihova?

¹³ Die yen Jihova veri nẹ o che ru kẹ wẹ? Avwanre rhẹro rọyen nẹ Jihova che si ebẹnbẹn rẹ avwanre hirharokuẹ eje no-o. c Jẹ, avwanre riẹnre nẹ kebẹnbẹn kebẹnbẹn re hirharokuẹ vwẹ eyeren nana, Jihova che si ayen no vwẹ akpọ ọkpokpọ na. (Aiz 25:​7-9) Ọmemama avwanre vwo ẹgba rọ vwọ rhọvwọn ihwo ri ghwuru, sivwin avwanre ji si ihwo re vwọsua eje no.​—1Jọ 4:4.

14. Die yen avwanre se roro kokodo kpahen?

¹⁴ Oshọ de mu we, roro kpahen obo ri Jihova che ru vwẹ obaro na. Roro kpahen oborẹ oma che ru we siẹrẹ a da ghwọrọ Eshu no, ọke rẹ ihwo umwemwu rha cha dia-a kugbe ọke ri jẹgba che vwo no ememerha. Udje ọvo re ruru vwẹ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ ọghwẹkoko rẹ ukpe ri 2014 dje obo re se vwo roro kokodo kpahen iphiẹrophiyọ avwanre. Ọsẹ ọvo vẹ orua rọyen ta ota kpahen obo re che se 2 Timoti 3:​1-5 fẹnẹ obo rọ hepha enẹna ọ da dianẹ ẹkpo ri Baibol yena ta ota kpahan oborẹ akpeyeren cha dia vwẹ Iparadaisi: “Vwẹ akpọ ọkpokpọ na ọke rọ vwerhoma kọ cha rhe. Kidie ihwo che vwo ẹguọnọ rẹ ihwo efa, che vwo ẹguọnọ rẹ uyota na, cha yonma-a, cha vwomakpotọ, che jiri Ọghẹnẹ, che muọghọ kẹ esẹ vẹ ini, cha kpẹvwẹ ẹse, cha fuevun, che vwo ẹguọnọ rẹ ihwo rẹ orua rayen, ota rẹ ohwo ọfa cha ro ayen, cha ta omamọ rẹ eta kpahen ihwo efa, cha riẹn oma sun, cha dia dẹndẹn, che vwo ẹguọnọ rẹ emu esiri, ihwo ra sa vwẹroso, ihwo re nuẹ, ihwo re pha fuefu, ihwo ri vwo ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ ukperẹ efe, ihwo ri yeren akpọ nene odjekẹ rẹ Ọghẹnẹ; nene ihwo tiọyena mu ugbeyan.” Wo nene ihwo rẹ orua wẹn yẹrẹ iniọvo na ta ota kpahan oborẹ akpeyeren cha dia vwẹ akpọ ọkpokpọ na?

15. Die yen cha Tanja uko vwo phi oshọ ro muro kparobọ?

¹⁵ Oniọvo aye ọvo re se Tanja rọ dia North Macedonia, phi oshọ ro muro kparobọ womarẹ o vwo roro kpahen ebruphiyọ re cha vwẹ obaro na. Ọsẹ vẹ oni rọyen vwọsuọ gangan kidie nẹ o yono Baibol na. Ọ da ta: “Erọnvwọn evo rẹ oshọ rayen mu vwe mamọ re me guọnọre nẹ e phia-a da rhe phia. Ọkieje mi de nẹ uyono te uwevwin yen oni mẹ vwo hwe vwe. Ọsẹ vẹ oni mẹ djoshọ mu uvwe nẹ ayen cha teyen ovwẹ hwe me da dia ọvo usun rẹ Iseri ri Jihova.” Ukuotọ rọyen, a da djẹ Tanja nẹ uwevwin. Die yen o ruru? Ọ da ta: “Me tẹnrovi omavwerhovwẹn ri bẹdẹ ri mi che vwo siẹrẹ me da sẹro rẹ ọyọnregan mẹ. Mi ji roro kpahen obo ri Jihova che bruphiyọ kẹ vwẹ vwẹ akpọ ọkpokpọ na, ri mi che vwo vwo erọnvwọn eje re sa va vwẹ abọ vwẹ eyeren nana kugbe ọke ra cha vwọ kpairoro vrẹ erọnvwọn ebrabra eje.” Tanja sẹro  rẹ ọyọnregan rọyen. Womarẹ ukẹcha ri Jihova, ọ da rhe mrẹ asan rọ diare. Enẹna, Tanja rọvwọn oniọvo ọshare ọvo, ayen ihwo ivẹ je ga kuẹgbe vẹ omavwerhovwẹn vwẹ ẹga ọkieje.

RU ẸROẸVWỌSUỌ RU WO VWO KPAHEN JIHOVA GANPHIYỌ ENẸNA

16. Die yen cha cha avwanre uko vwo fiudugberi ọkieje vwẹ ọke ra da mrẹ orugba rẹ aroẹmrẹ rọhẹ Luk 21:​26-​28?

¹⁶ Ọke rẹ ukpokpogho rode na dahẹ otọ re, ihwo che “shero fikirẹ oshọ.” Ẹkẹvuọvo, ihwo rẹ Ọghẹnẹ che fiudugberi ji mudia gan. (Se Luk 21:​26-​28.) Diesorọ oshọ che vwo jẹ avwanre emuo? Kidie avwanre yono obo ra vwẹrosua Jihova jovwore. Tanja ra ta ota kpahen re na, tare nẹ oborẹ ọyen rhiẹromrẹ vwẹ ọke rọ wanre, cha ọyen uko vwo hirharokuẹ ebẹnbẹn efa vwẹ akpeyeren. Ọ je tanẹ: “O toro oborẹ ẹdia na gan te-e Jihova che ruo hirhephiyọ erhuvwu kẹ avwanre. Ọkievo, ọ sa họhọ nẹ ihwo efa yen suẹn obo re phia, ẹkẹvuọvo Jihova vwo ẹgba vrẹ ayen shesheri. Ọ da tobọ dianẹ ebẹnbẹn ganre dede, o che vwoba.”

17. Mavọ yen uyovwinrota rẹ ukpe ri 2024 na sa vwọ cha avwanre uko? (Ni uhoho rọhẹ opharo ọbe na.)

¹⁷ O vwo erọnvwọn re nẹrhẹ oshọ muẹ ohwo nonẹna. Ẹkẹvuọvo, kerẹ Devid, e se phi oshọ ro mu avwanre kparobọ. Eta rẹ ẹrhovwo ri Devid nẹ rhe Jihova yen uyovwinrota rẹ ukpe ri 2024: “Vwẹ ọke rẹ oshọ de mu vwe, ke me vwẹ ẹro so owẹ.” (Un 56:3) Ohwo ọvo ro yono kpahen Baibol na ta ota kpahen owọrota nana nẹ, Devid “mu ẹwẹn kpahen oshọ ro muo yẹrẹ ebẹnbẹn rọye-en ẹkẹvuọvo, ọ tẹnrovi Ọghẹnẹ rọ dia ohwo ro se sivwon.” Roro kpahen uyovwinrota rẹ ukpe na vwẹ emeranvwe re cha na, ma rho wo de hirharokuẹ ebẹnbẹn re nẹrhẹ oshọ mu we. Ghwọrọ ọke vwo roro kpahen obo ri Jihova ruru vwẹ ọke re wanre, obo ro ruẹ enẹna kugbe obo ro che ru vwẹ obaro na. Ọtiọyena, kerẹ Devid kẹ wọ sa tanẹ: “Ọghẹnẹ re me vwẹroso ri mi de je oshọ ẹdjẹ.”​—Un 56:4.