Ba beè bumá sìgà gbò gbẹá dó e gbò gbálà ólò ẹ̀b gbò bia belí kọ bàá gé ló tọ́ọ̀ nu. Dì belí nu dòòmà bá, ene kà neǹ kùdẽe ló sẹ́kiùt ea bée kọlà Hans, ea ólò tõó Bolivia, kọ́ọ̀: “Ba beè bumá sìgà gbò gbálà gbẹá dó e gbò gbálà ólò dàlà kpá ló boo, tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀mà gbò bia, vaá ẹ̀b va kọ bàá gé ló tọ́ọ̀ nu.” Shengxian ea dú neǹ kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ea ólò tõó Taiwan, kọ́ọ̀: “Gã́bug gbò gbálà e bà di kĩée e nda ólò tõó ólò bugi togó kọọ̀ náa lelà kọọ̀ gbò bia á kọ́ ba bùlà tṍó e gbò gbálà gbĩ́ gè nè béèlàfùl. Be à íe págbálà ea kọ́ lọ̀ọ̀gà bùlà e pábia beè nèe, pá a kóò ólò ẹ̀bvìẹ tẹlẹ kẽ.” Sìgà gbò gbálà ólò ẹ̀b gbò bia tẹlẹ kẽ mm̀ dõona sĩ́deè. Dì belí nu dòòmà bá, bà ólò láá ló gbò bel ea zógè kọ bà ẹb gbò bia tẹlẹ kẽ tṍó e bà gé bilà bil.

È ṍà Bàrì zaa kọọ̀ nen é láá nyaaá aa ló bé e pá ba bálásĩ́ ólò naa nu naa. Àé láá aa ló gè bugi togó kọọ̀ gbò gbálà lée èl gbò bia. (Ẹ́fẹ. 4:​22-24) Èé láá naa níí tení dú ló gè nó Jìhóvà. Mm̀ nakà togó belí, èé ló bel boo bá e Jìhóvà ólò sẹ̀ẹ̀mà gbò bia, bé e pá vígà págbálà é láá tú lé bá sẹ̀ẹ̀mà gbò bia belí Jìhóvà naa, nè bé e gbò kànen é láá gyasĩ́ mm̀ ge zogè kọ bà nveenìè ka ló gbò bia naa.

MÓBÁ NÍ E JÌHÓVÀ ÓLÒ SẸ̀Ẹ̀MÀ GBÒ BIA Ẹ́?

Jìhóvà beè zogè kà lé nu dòòmà bá ea kil ló gè tú lé bá sẹ̀ẹ̀mà gbò bia. Boo béè kọ à dú Tẹ̀ ea íe tóè sàn, à ólò vùlè kọ̀láá nen. (Jọ́ọ̀n 3:16) Vaá à ólò nvèè ka ló gbò bia e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo belí pá a nvín pábia. Nee sìgà nú e Jìhóvà beè naa ea zógè kọ à nveè ka ló gbò biaí.

Náa ólò tú dùm bààsĩ́ sẹ̀ẹ̀mà va. Jìhóvà beè dèm gbò gbálà nè gbò bia mm̀ a bèla. (Jén. 1:27)  Náa beè naa kọọ̀ gbó gbálà á nyimá nu àbèè ge ié kalì èlmà gbò bia; vaá náa ólò nvèè ka ló gbò gbálà èlmà gbò bia. (2 Kró. 19:7) A beè dèm gbò gbálà nè gbò bia vaá naa kọ bàá láá dã́ ból ló gbò kà-kà bel ea di mm̀ Kpá Káí vaá nó gbò a kpãa. Tẽ̀ènè bá ní e Jìhóvà ólò ẹ̀bmà zìgà e gbò gbálà nè gbò bia íeé​—kọbèè bà íe ból dẽesĩ́ gè tõó dùm boo kunukẽ̀í dọ̀ọ̀mà dè-dè, àbèè ge bẹ̀l dì belí gbò méné nè gbò vààla gyọ́ọ gbẹá káála. (2 Pít. 1:1) Mm̀ kà-kà, Jìhóvà náa ólò ẹ̀bgbò bia tẹlẹ kẽ.

À ólò pãané va tṍ ló. Jìhóvà ólò bùlà bé e nu tọ́á ló gbò bia naa nè gbò tã̀àgã̀ e bà gé téní bá. Dì belí nu dòòmà bá, a beè pãane tṍ vaá labví láb nyòòmà tã̀àgã ló Réshẹ̀l nè Hánà. (Jén. 30:22; 1 Sám. 1:​10, 11, 19, 20) Jìhóvà beè kọ nagé nè gbò e ba beè emí Kpá Káí kọ bàá emí nú ea kil ló gbò gbálà e ba beè pãane tṍ ló gbò bia. Dì belí nu dòòmà bá, Ébràhàm beè pãane tṍ ló Jìhóvà vaá gbàntṍ ló nú ea vaà Sérà kọ́. (Jén. 21:​12-14) Méné Dévìd beè gbàntṍ ló Ábigẹẹ̀l, kàsĩ́ a beè ẹ̀b kọọ̀ Jìhóvà ní ea beè lẹ̀ẹ̀là pábiaí kọ á loè bel neèe ẽ́. (1 Sám. 25:​32-35) Jíízọ̀s ea beè labví láb belí Jìhóvà beè gbàntṍ ló Mérì ea dú a kà. (Jọ́ọ̀n 2:​3-10) Gbò nu dòòmà báí zógè kọọ̀ enè sĩ́deè e Jìhóvà ólò nvèè ka ló gbò bia dú gè pãané va tṍ ló tṍó e bà gé ló bel.

À ólò dẹlẹ́ va nyíé boo. Dì belí nu dòòmà bá, Jìhóvà beè dẹlẹ nyíé boo Íìv vaá nèe tóm gè ẹ̀b nú ea kil ló zivekà boo kunukẽ̀í. (Jén. 1:28) Tóm e Jìhóvà beè nèeí zógè kọọ̀ náa beè ẹ̀bvie kilma kẽ èlmà Ádàm ea dú a dóm, sõò a beè ẹ̀bvie dì belí a neǹ nvèè bá ea é láá zọ̀ẹ siá tóm. Jìhóvà beè dẹlẹ nagé nyíé boo neǹ kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Dẹ́borà nè Họ́ldà vaá nèva tóm gè dùùlà bá deè tṍ pá a gbò, kọbèè neǹ bèèla nè méné ea gé bẹl. (Jọ́j. 4:​4-9; 2 Kíǹ. 22:​14-20) Deè nieí, Jìhóvà dẹlẹ nagé nyíé boo gbò vígà pábia vaá nèva tóm e bàé sí. Gbò vígà pábia e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé booí ólò sí tóm dì belí gbò kọ̀ kpẹ̀a, gbò gyà deèsĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a dénè tṍó, nè gbò e bà gé kọ́ kpẹ̀a aa dó dọ dó. Bà ólò tã́ tọ, tìb, vaá sí tóm ló Kíndòm Họ́ọ̀l nè dõona kà gbò tọ gè tõó m fã̀ Bàrì. Sìgà ọ̀và ólò sí tóm gbẹá Bẹ́tẹẹ̀l; vaá si nágé tóm gbẹá kele-kele tọ gè tõo tàb bel. Gbò vígà pábiaí dú gbò bé e bà bọọ́ tõ̀ò, e Jìhóvà gé síímá tóm mm̀ ge mm-mè a tóm̀ bùlà. (Ps. 68:11) Mm̀ kà-kà, Jìhóvà náa ólò ẹ̀b gbò bia tẹlẹ kẽ àbèè ge ẹ̀b va kọ bà náa é láá sí tóm ea dú lé.

MÓSĨ́ DEÈ NÍ E PÁ VÍGÀ PÁGBÁLÀ É LÁÁ NÓ GÈ TÚ LÉ BÁ SẸ̀Ẹ̀MÀ GBÒ BIA BELÍ JÌHÓVÀ Ẹ?

Pá vígà págbálà é láá nyimá be bà gé tú lé bá sẹ̀ẹ̀mà gbò bia belí Jìhóvà tení dú ló gè tú ọ̀ẹ̀ dẽe ẹ̀bmà bé e baala boo ba lóó ólò bugi togó vaá labví láb naa. Kọbé bà láá naa vó, bà íe bíi ló nvèè bá. Dì belí bé e ńzì e bà ólò ẹ̀bmà nen é láá zogè kom ea di nyíè nen naaá, níà bé e lé kóò nè Kpá Káí é láá nvèè bá nèi kọ é nyimá be è íè pọ́lọ́ bùlà kilma ló gbò bia naa ẽ́. Éé ní eé láá naa kọbé è íe nakà nvèè báí é?

Bĩiná o lé kóò. (Pró. 18:17) Èé láá bĩiná kóò e dẹlẹ̀ nyíé boo ea ólò ẹ̀b nú mm̀ kuna-kuna bá vaá naa lé gbò nen kọọ̀: “Móbá ní eo monì kọ m̀ ólò sẹ̀ẹ̀mà gbò bia ẹ́? É kọ bà ólò ẹ̀bvim dì belí nen ea ólò nvèè va ka ló? É kọ à íe dõona sĩ́deè eo monì ea dú bíi kọ ḿ kpáá sí tóm ló bé em zọọ̀ va naaá nu naa?” Be à íe gbò gá eo kóò kọ́ à dú bíi kọ ó sí tóm boo, ó gá gbĩ gè leevè bel o bá. Tãa vó, pììgà gè sí tóm boo gbò gá ea kọ́ nè ni.

Nó Moǹ Bel Bàrì. Kà lé sĩ́deè ge nyimá be è gé tú lé bá sẹ̀ẹ̀mà gbò vígà pábia, dú gè tú Kpá Káí ẹ̀bmà gbò láb e lábvì kìlmà vá ló. (Híb. 4:12) Tṍó e gé nó Kpá Káí, è ólò bugi nú ea kil ló gbò gbálà e ba beè tú lé bá sẹ̀ẹ̀mà gbò bia nè gbò e bà náa beè naa vó. Èé láá tú bé e ba beè labví láb naa doolé ló gbò láb e beéle gé lábví. Gbá ló vó, náa bọ́ló kọọ̀ gbò vígà págbálà á tú ene kà dọ̀ Kpá Káí e bà náa dã́ ból ló dénè nú ea di m nvèèmà sãa kúm pọ́lọ́ bùlà e bà íe kilma ló gbò bia. Tãa vó, ge bugi togó boo nú ea di mm̀ dõona kà gbò dọ̀ Kpá Káí é nveè bá nèva kọ bàá ẹ̀b gbò bia boo bá ea bọ́ló. Dì belí nu dòòmà bá, 1 Pítà 3:7 kọ́ọ̀, “tui bá ea é zógè kọ ò nyímàì kọọ̀ bọọ gbò va náa íe kpóó belí boolo tõomaivá ló.” b É kọ níí tõó dọ̀ kọọ̀ bàá gé ló tọ́ọ̀ nu​—bà náa ólò  palàge nyimá nu àbèè kọ bà dú gbò ọ́ọ́-ọọ? Níì vó nì! Be ò tú moǹ bel Pítàí doolé ló nú ea di mm̀ kpá Gàlésìà 3:​26-29, òé mon kọọ̀ Jìhóvà sa gbò bia nvee zẹ̀ẹ̀ gbò gbálà e bàé zọ Jíízọ̀s bẹ̀l gbẹá káála. Tṍó e nóò Kpá Káí vaá è bĩiná nágé bẹẹ kóò págbálà àbèè pábia ea kil ló bá e ólò sẹ̀ẹ̀mà gbò bia, èé nyímá be è ólò nvèè ka ló gbò vígà pábia.

MÓSĨ́ DEÈ NÍ E GBÒ KÀNEN ÓLÒ ZOGÈ KỌ BÀ NVEENÌÈ KA LÓ GBÒ VÍGÀ PÁBIA Ẹ́?

Pá vígà págbálà é láá nó gè tú lé bá sẹ̀ẹ̀mà gbò vígà pábia tení dú ló gè nó lé nu dòòmà bá gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Mósĩ́ deè ní e gbò kànen é láá zógè lé nu dòòmà bá tení dú ló bá e bà sẹẹmà gbò vígà pábia ẹ́? Nee sìgà nú e bàé láá naaí.

Bà ólò lèèlà gbò vígà pábia. Neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè zogè kà lé nu dòòmà bá ea bọ́ló kọọ̀ gbò kànen á nò. A beè lèèlà gã́bug gbò vígà pábia mm̀ kpá lẹ̀ẹ̀la tóm ea beè emí má pá vígà e bà di Róm̀. (Róm̀ 16:12) É kọ òé láá dòòmà dẽe ló bé e nyíè gbò vígà pábiaí beè ẹẹ naa tṍó e bà bugi kpá lẹ̀ẹ̀la tómí gbẹá ba bõ̀ònatõ̀ò? Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, à bọ́ló kọọ̀ gbò kànen á dọ bàlà kẽ lèèlà gbò vígà pábia boo béè ba lé kpãa nè tóm e bà gé sí nè Jìhóvà. Níí ólò naa kọọ̀ gbò vígà pábia á nyimá kọọ̀ nyíé va ẹ́ẹ́ ló ba pììgà vaá bà palàge nveenìè va ká ló. Bel sìà kpóó ló ea aa gã́ neǹ kànen é láá dú kà lèlà nú e gbò vígà pábiaí ié bíi ló, vaá níí é nveè bá nèva kọ bàá kilsĩ́ gè fã̀ Jìhóvà mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.​—Pró. 15:23.

Tṍó e gbò kànen gé leelà gbò vígà pábia, bàá kọ́ kĩée e bà gé náa leevè vaá á aa mm̀ ba nyíe. Ló éé? Ene kà vígà pábia ea bée kọlà Jessica kọ́ọ̀: “Nyíéi ólò ẹẹ tṍó e gbò vígà págbálà kọ́ nei kọọ̀, ‘è síì bẹẹ tóm leevè.’ Sõò nyíéi ólò palàge ẹẹ tṍó e bà kọ́ kĩée e náà leevè, dì belí tṍó e bà kọ́ nèi kọ è láà bumá bẹẹ gbò nvín kọ bàá gá kòvà bel gbẹá nònù àbèè tṍó e bà leelài kọ è láà noo tṍó kolmá nen e ólò noomà Kpá Káí doomá nònù.” Tṍó e gbò kànen leelà gbò vígà pábia vaá kọ́ kĩée  e bà láá naa leevè nèva, à ólò ẹẹlẹ̀ va nyíe vaá níí ólò naa kọ bàá ẹ̀b kọ bõ̀ònatõ̀ò nveenìè va ka ló vaá ièè va bíi ló.

Bà ólò pãane tṍ ló bel e gbò vígà pábia ló nèva. Gbò kànen e bà kìlmà kpá ló kẽ náa ólò ẹ̀b kọọ̀ áá baala ní e bà nyímàè nu ẽ́. Bà ólò bĩiná lọ̀ọ̀gà bùlà lọl bá gbò vígà pábia vaá pãane tṍ ló gbò bel e bà ló. Tṍó e bà náa vó, bà gé síè kpóó ló gbò vígà pábiaí vaá níí ólò dọ̀ nàgé bélè nè baala. Mósĩ́ deè e? Ene kà neǹ kànen ea bée kọlà Gerardo, ea gé sí tóm Bẹ́tẹẹ̀l kọ́ọ̀: “M̀ monì kọọ̀ gè bĩiná lọ̀ọ̀gà bùlà lọl bá gbò vígà pábia a nveè bá nèm kọ ḿ láá sí nà tóm leevè. Gã́bug tṍó, gbò vígà pábiaí a tú gã́bug gbáá siimá tómá èlmà gbò vígà págbálà.” Gbẹá mm̀ bõ̀ònatõ̀ò, gbò vígà pábia ní e bà ólò bọọgẹ̀ dú gbò gyà deèsĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀aẹ́, vaá níí ólò naa kọ bàá palàge nyimá nú ea kil ló gbò e bà di kĩée bà ólò kọ́ kpẹ̀a. Ene kà neǹ kànen ea bée kọlà Bryan kọ́ọ̀: “Gbò vígà pábia íe gã́bug lé kpãa nè kalì e bõ̀ònatõ̀ò íe bíi ló. Vóà naa, pãané va tṍ ló kọbé ò íe bélè lọ̀l vá ló!”

Gbò kànen e bà nyímá nu náa ólò vàlẹ̀bá ẹ̀b lọ̀ọ̀gà bùlà e gbò vígà pábia néva tẹlẹ kẽ. Ló éé? Ene kà neǹ kànen ea bée kọlà Edward kọ́ọ̀, “Nú e vígà pábia ni téní bá nè bel ea ló é láá nvèè bá nè vígà págbálà kọ á palàge dã́ ból ló bé e nu beè naaá naa, vaá naa kọọ̀ vígà págbálàí á íe tóè sàn. (Pró. 1:5) Kọbèè tṍó e neǹ kànen náa é tú lọ̀ọ̀gà bùlà e vígà pábia née siimá tóm, àé dú lé be à ṍáe zaa ló lọ̀ọ̀gà bùlà ea ne, nè bé ea nyímá nu naa.

Bà ólò noomà tóm gbò vígà pábia. Gbò kànen e bà íe tàvẹ̀nù ólò gbĩ́ nèà deè kọbé bà láá noomà tóm gbò vígà pábia. Dì belí nu dòòmà bá, bà ólò noomà gbò vígà pábia bé e bàé láá sẹlẹ bila ló bel nyòòmà ge kọ́ kpẹ̀a tṍó e vígà págbálà ea beè dììa múú á gé naa. Bà ólò noomà va bé e bàé láá tú ńzì nè dõona kà gbò nuù tóm siimá tóm naa gbẹá kĩée e bà gé tib àbèè ge sí tóm ló tọ gè tõó m fã̀ Bàrì. Gbẹá Bẹ́tẹẹ̀l, gbò vígà págbálà e bà di togó tóm ólò noomà gbò vígà pábia bé e bàé láá sí kele-kele íb tóm naa, dì belí gè sí tóm ló nú ea kyọà, zalí nu, ẹ̀b nú ea kil ló account, ge naa program computer, nè dõona kà tóm. Tṍó e gbò kànen nóòmà tóm gbò vígà pábia, bà zógè kọ bà dẹlẹ̀ẹ va nyíé boo kọ bàé láá sí tóm leevè.

Gã́bug gbò vígà pábia ólò tú buma e gbò kànen né vaí siimá tóm ea é dọ bélè nè dõona gbò. Dì belí nu dòòmà bá, sìgà gbò vígà pábiaí ólò tú gbò kalì e bà íe tìbmà tọ nè pá vígà e búùló kyọ̀àsĩ́ nu beè kyọsĩ́ ba be. Sìgà ọ̀và e ba beè noomà va gè kọ́ kpẹ̀a kĩée gbò nen bọọ, ólò noomà dõona gbò bé e bàé láá kọ́ kpẹ̀a kĩée gbò nen bọọ naa. Gbò vígà pábiaí ólò ẹ̀b gbò búmaí naa vàẹ? Ene kà vígà pábia ea bée kọlà Jennifer kọ́ọ̀: “Tṍó em beè zọ̀ pá vígà sí tóm kĩée e bà géè tìb ene kà Kíndòm Họ́ọ̀l, enè neǹ kànen beè dĩine ló vaá palàge noomàm tóm. A beè mòn bé em síì tóm naa, vaá a beè lèèlàm. Nyíém ólò ẹẹ kọ̀láá dee em zọọ̀ẹ siá tóm, boo béè kọọ̀ à ólò nvèèm ka ló vaá dẹlẹ́m nyíé boo.”

BÉLÈ E ÓLÒ IÉ TṌÓ E ẸBVÌ GBÒ BIA E BÀ DI MM̀ BÕ̀ÒNATÕ̀Ò BELÍ BẸẸ VÍGÀ DÚÀ GBÀÀ

È ólò vùlè pá vígà pábia e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo belí bé e Jìhóvà vulè va naa! Vóà naa, è ólò tú lé bá sẹ̀ẹ̀mà va belí pá bẹẹ tọ. (1 Tím. 5:​1, 2) È ólò nvèè va ka ló vaá nyíéi ólò ẹẹ ló gè zọ̀ va siá tóm. Nyíéi ólò ẹẹ tṍó e nyímà kọọ̀ bà dã́ ból ló kọ è nveenìè va sãa kúm vaá vùlè va. Ene kà vígà pábia ea bée kọlà Vanessa kọ́ọ̀: “M̀ ólò õá Jìhóvà zaa kọ m̀ di mm̀ a bõ̀ònatõ̀ò, e gã́bug pá vígà págbálà e bà ólò naa kọ ḿ ié dĩ̀ìnè ló di m.” Ene kà vígà pábia ea ólò tõó Taiwan kọ́ọ̀: “Nyíém ólò ẹẹ kọọ̀ Jìhóvà nè a bõ̀ònatõ̀ò nveè ka ló gbò bia vaá dã́ ból ló bé e nu ólò tọ́aí ló naa. Níí naa kọọ̀ nà zìgà á kpáá agaló vaá naa kọ ḿ palàge nvèè ka ló nèà deè em íè ge dũunà bõ̀ònatõ̀ò Jìhóvà.”

Nyíè Jìhóvà ólò palàge ẹẹ tṍó ea mon gbò vígà págbálà e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo, e bà gé piiga ge tú lé bá sẹ̀ẹ̀mà gbò bia belí ẹlẹ! (Pró. 27:11) Ene kà neǹ kànen ea ólò tõó Scotland, ea bée kọlà Benjamin kọ́ọ̀: “Gã́bug gbò e bà di bàlà booí ólò ẹ̀b gbò bia belí kọ bàá gé ló tọ́ọ̀ nu. Vó ólò naa kọ é tú lé bá sẹ̀ẹ̀mà gbò bia tṍó e bà dú Kíndòm Họ́ọ̀l.” Naanii èé piiga bé e bẹẹ kpóó sim tùlà naa gè nó Jìhóvà tení dú ló gè tú lé bá sẹ̀ẹ̀mà bẹẹ gbò vígà pábia vaá nvèè va ka ló.​—Róm̀ 12:10.