Mẹdelẹ whẹ́n to aṣa he mẹ sunnu susu nọ yí nukunpẹvi do pọ́n yọnnu lẹ te. Di apajlẹ, Hans he yin nugopọntọ lẹdo tọn de to Bolivie dọmọ: “Sunnu delẹ whẹ́n to aṣa he nọ na tuli yé nado yinuwa po glòlò po taun lẹ mẹ. Sunnu ehelẹ nọ mọdọ yé yiaga hugan yọnnu lẹ bo nọ saba de yé pò.” Shengxian yèdọ mẹho agun tọn de to Taïwan dọmọ: “To fie n’nọ nọ̀, sunnu susu lẹ nọ mọdọ yọnnu lẹ ma dona do awọ̀nnu ohó yetọn mẹ. Eyin sunnu de dọ pọndohlan yọnnu de tọn gando whẹho de go, hagbẹ etọn lẹ gán mọdọ e ma yin sunnu jọ sunnu.” Sunnu devo lẹ nọ do nuvẹun yetọn sọta yọnnu lẹ hia to aliho devo lẹ mẹ. Di apajlẹ, yé gán nọ yìn aslan mẹdepò tọn lẹ gando yọnnu lẹ go.

Mí dopẹ́ dọ mahopọnna aṣa he mẹ sunnu de whẹ́n te, e gán diọ. E gán duto numọtolanmẹ lọ dọ sunnu lẹ yiaga hugan yọnnu lẹ ji. (Efe. 4:22-24) E gán pà ẹ eyin e hodo apajlẹ Jehovah tọn. To hosọ ehe mẹ, mí na dọhodo lehe Jehovah nọ yinuwa hẹ yọnnu lẹ do, lehe mẹmẹsunnu lẹ gán plọn nado nọ yinuwa hẹ yọnnu lẹ dile Jehovah nọ wà do, gọna lehe mẹho agun tọn lẹ gán yin nukọntọ na nuhe dù sisi didohia mẹmẹyọnnu lẹ do ji.

NAWẸ JEHOVAH NỌ YINUWA HẸ YỌNNU LẸ GBỌN?

Jehovah ze apajlẹ pipé lọ dai gando lehe yè dona nọ yinuwa hẹ yọnnu lẹ do go. Taidi Otọ́ awuvẹmẹtọ de, e yiwanna ovi etọn lẹpo. (Joh. 3:16) Podọ mẹmẹyọnnu nugbonọ lẹ taidi viyọnnu he họakuẹ lẹ na ẹn. Pọ́n aliho delẹ he mẹ Jehovah doyẹyigona yọnnu lẹ te.

E nọ yinuwa hẹ yé matin mẹnukuntahihopọn. Jehovah dá sunnu lẹ po yọnnu lẹ po to apajlẹ etọn mẹ. (Jen. 1:27) E ma dá sunnu lẹ to aliho de mẹ bọ  yé yọnnuin kavi tindo nugopipe hugan yọnnu lẹ; mọdopolọ e ma nọ yiwanna sunnu lẹ hugan yọnnu lẹ. (2 Otàn. 19:7) E dá sunnu po yọnnu po bo na yé nugopipe apọ̀nmẹ tọn dopolọ nado mọnukunnujẹ nugbo Biblu tọn lẹ mẹ, bosọ do jẹhẹnu dagbedagbe etọn lẹ hia. Podọ nukun dopolọ wẹ Jehovah nọ yí do pọ́n yise sunnu po yọnnu lẹ po tọn, vlavo yé do todido lọ nado nọgbẹ̀ kakadoi to paladisi mẹ to aigba ji kavi nado sẹ̀n taidi ahọlu lẹ po yẹwhenọ lẹ po to olọn mẹ. (2 Pita 1:1, Odò.) Na nugbo tọn, Jehovah ma tindo nuvẹun sọta yọnnu lẹ.

E nọ dotoaina yé. Jehovah nọ tindo ojlo to numọtolanmẹ po ahunmẹdunamẹnu yọnnu lẹ tọn po mẹ. Di apajlẹ, e dotoaina odẹ̀ he Laheli po Hanna po hò lẹ bosọ na gblọndo yetọn. (Jen. 30:22; 1 Sam. 1:10, 11, 19, 20) Jehovah sọ gbọdo Biblu-kantọ delẹ nado basi kandai sunnu delẹ he dotoaina yọnnu lẹ tọn. Di dohia, Ablaham hodo anademẹ Jehovah tọn bo dotoaina asi etọn Sala. (Jen. 21:12-14) Ahọlu Davidi dotoaina Abigaili. Na nugbo tọn, e mọdọ Jehovah wẹ do e hlan nado dọhona emi. (1 Sam. 25:32-35) Jesu he nọ do jẹhẹnu Otọ́ etọn tọn lẹ hia to pipé mẹ dotoaina Malia he yin onọ̀ etọn. (Joh. 2:3-10) Apajlẹ ehelẹ dohia dọ dopo to aliho he mẹ Jehovah nọ do sisi hia yọnnu lẹ te mẹ wẹ gbọn todidoai na yé dali.

E nọ dejido yé go. Di apajlẹ, Jehovah dejido Evi go dọ e na gọalọ nado penukundo aigba lọ blebu go. (Jen. 1:28) Gbọnmọ dali, e dohia dọ emi nọ pọ́n ẹn hlan e ma yin taidi mẹhe yìdo na asu etọn Adam gba, amọ́ taidi alọgọtọ de na ẹn. Jehovah sọ dejido yẹwhegán-yọnnu Debola po Hulda po go nado na ayinamẹ omẹ etọn lẹ, kakajẹ whẹdatọ de po ahọlu de po ji. (Whẹ. 4:4-9; 2 Ahọ. 22:14-20) To egbehe, Jehovah nọ dejido yọnnu Klistiani lẹ go nado wà azọ́n etọn. Mẹmẹyọnnu nugbonọ ehelẹ nọ sẹ̀n taidi wẹnlatọ lẹ, gbehosọnalitọ lẹ, podọ taidi mẹdehlan lẹ. Yé nọ gọalọ nado de yẹdide lẹ, gbá ohọ̀ lẹ, bosọ hẹn Plitẹnhọ Ahọluduta tọn po ohọ̀ alahọ tọn lẹ po do ninọmẹ dagbe mẹ. Delẹ to yé mẹ nọ sẹ̀n to Bẹtẹli, devo lẹ nọ sẹ̀n to azọ́nwatẹn lẹdogbedevomẹ tọn he to olá lẹ mẹ. Mẹmẹyọnnu ehelẹ taidi awhànpa daho de he Jehovah to yiyizan nado wà ojlo etọn dotana. (Salm. 68:11) E họnwun dọ, Jehovah ma nọ pọ́n yọnnu lẹ hlan taidi madogánnọ kavi mẹhe ma pé nude go lẹ.

NAWẸ MẸMẸSUNNU LẸ GÁN PLỌN NADO NỌ YINUWA HẸ YỌNNU LẸ DILE JEHOVAH NỌ WÀ DO GBỌN?

Mẹmẹsunnu lẹ emi, nado yọnẹn eyin mí nọ yinuwa hẹ mẹmẹyọnnu lẹ dile Jehovah nọ wà do, mí dona yí ahundopo do gbadopọnna pọndohlan po nuyiwa mítọn lẹ po. Na enẹ nido pà mí, mí do hudo alọgọ tọn. Kẹdẹdile maṣinu he doto lẹ nọ yí do gbeje mẹ pọ́n de gán dọ nuhahun he ahun mẹde tọn tindo do, họntọn dagbe de po Ohó Jiwheyẹwhe tọn po gán gọalọna mí nado doayi numọtolanmẹ agọ̀ depope he mí gán tindo gando yọnnu lẹ go de go, ehe whlá do ahun mítọn mẹ. Etẹwẹ mí gán wà nado mọ alọgọ enẹ yí?

Nọ kanhose họntọn dagbe de. (Howh. 18:17) Mí na wà dagbe nado lẹhlan họntọn dejidego he jọmẹ bosọ yin lẹnpọn dagbenọ de bo kanse e dọ: “Nawẹ a lẹndọ n’nọ yinuwa hẹ mẹmẹyọnnu lẹ do? Be yé gán dọ dọ n’nọ do sisi hia yé ya? Be aliho de tin he mẹ n’gán hẹn lehe n’nọ yinuwa hẹ yé do pọnte dogọ ya?” Eyin họntọn towe donù aliho delẹ he mẹ a gán basi vọjlado te go, ma dín whẹjijọ blo. Kakatimọ, desọn ojlo mẹ nado basi vọjlado he jẹ lẹ.

Nọ plọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn. Aliho dagbe hugan lọ nado yọnẹn eyin mí nọ yinuwa hẹ mẹmẹyọnnu lẹ dile e jẹ do wẹ nado yí Ohó Jiwheyẹwhe tọn do gbadopọnna pọndohlan po nuyiwa mítọn lẹ po. (Heb. 4:12) Dile mí to dogbapọnna Biblu, mí nọ plọnnu gando sunnu he yinuwa hẹ yọnnu lẹ to aliho dagbe mẹ lẹ po sunnu devo he ma wàmọ lẹ po go. To whenẹnu, mí gán yí nuyiwa yetọn jlẹdo mítọn lẹ go. Humọ, wefọ Biblu tọn lẹ yiyijlẹdo yede go gán zọ́n bọ mí ma na yí wefọ dopo poun do nọgodona pọndohlan agọ̀ de gando yọnnu lẹ go. Di apajlẹ, sọgbe hẹ 1 Pita 3:7, asi de dona nọ yin ‘yẹyiwlena taidi núzinzan madogánnọ de.’ b Be ehe dohia dọ e yidò, ma yọnnuin kavi ma do nugopipe sọmọ taidi sunnu lẹ wẹ ya? Paali! Mì gbọ mí ni yí nuhe Pita dọ jlẹdo nuhe to Galatianu lẹ 3:26-29 mẹ go, enẹ wẹ yindọ yọnnu lẹ po sunnu lẹ po wẹ Jehovah  de nado yin gandutọgbẹ́ lẹ hẹ Jesu to olọn mẹ. Eyin mí nọ plọn Ohó Jiwheyẹwhe tọn, bosọ nọ kanhose họntọn dagbe de gando lehe e lẹndọ mí nọ yinuwa hẹ yọnnu lẹ do go, mí gán plọn nado nọ do sisi nujọnu tọn hia mẹmẹyọnnu mítọn lẹ.

NAWẸ MẸHO AGUN TỌN LẸ NỌ DO SISI HIA MẸMẸYỌNNU LẸ GBỌN?

Mẹmẹsunnu lẹ to agun mẹ gán sọ plọn nado nọ yí sisi do yinuwa hẹ mẹmẹyọnnu lẹ, eyin yé nọ hodo apajlẹ mẹho agun tọn owanyinọ lẹ tọn. Nawẹ mẹho lẹ nọ yin nukọntọ to sisi didohia mẹmẹyọnnu lẹ mẹ gbọn? Mì gbọ mí ni gbadopọnna aliho tangan delẹ.

Yé nọ pà mẹmẹyọnnu lẹ. Apọsteli Paulu ze apajlẹ dagbe dai na mẹho lẹ nado nọ hodo. E pà mẹmẹyọnnu susu madoadúdẹji to wekanhlanmẹ etọn na agun Lomu tọn mẹ. (Lom. 16:12) Be a gán yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe e na ko vivi na mẹmẹyọnnu ehelẹ do whenue yè hia wekanhlanmẹ Paulu tọn na agun lọ ya? Mọdopolọ, mẹho lẹ nọ yí homẹdagbe do pà mẹmẹyọnnu lẹ na jẹhẹnu dagbedagbe yetọn lẹ po azọ́n he yé nọ wà na Jehovah po. Ehe nọ zọ́n bọ mẹmẹyọnnu lẹ nọ mọ obá he mẹ yè do sisi na yé bosọ yiwanna yé jẹ. Hogbe tulinamẹ tọn mẹho agun tọn de tọn gán yin nuhe sin hudo mẹmẹyọnnu ehelẹ do pẹẹ dile yé yí nugbonọ-yinyin do zindonukọn to sinsẹ̀nzọn yetọn na Jehovah mẹ.—Howh. 15:23.

Whenue mẹho lẹ to mẹmẹyọnnu lẹ pà, yé nọ yí hogbe ahundopo tọn lẹ zan bosọ nọ nọ̀ tlọlọ. Etẹwutu? Mẹmẹyọnnu de he nọ yin Jessica dọmọ: “E nọ yọ́n eyin mẹmẹsunnu lẹ dọna mẹmẹyọnnu de dọ ‘kudo azọ́n.’ Amọ́, mí nọ yọ́n pinpẹn etọn taun eyin mẹmẹsunnu lẹ pà mí na onú tangan de, vlavo na mí plọn ovi mítọn lẹ nado sinai whii to opli lẹ ji kavi de whenu dovo bo yì plan Biblu plọntọ de wá opli” wutu. Whenue mẹho lẹ pà mẹmẹyọnnu lẹ na onú tangan de, e nọ zọ́n bọ mẹmẹyọnnu lẹ nọ mọdọ emi họakuẹ na agun lọ bosọ yọ́n-na-yizan.

Yé nọ dotoaina mẹmẹyọnnu lẹ. Mẹho agun tọn whiwhẹnọ lẹ nọ mọnukunnujẹemẹ dọ, e ma yin yewlẹ kẹdẹ wẹ nọ do linlẹn dagbe lẹ to whelẹponu.  Mẹho ehelẹ nọ biọ to mẹmẹyọnnu lẹ si nado dọ linlẹn yetọn lẹ, podọ yé nọ yí sọwhiwhe do dotoai whenue mẹmẹyọnnu lẹ to hodọ. Gbọnmọ dali, mẹho lẹ nọ na tuli mẹmẹyọnnu lẹ, podọ mẹho lẹ lọsu nọ mọaleyi sọn e mẹ. Gbọnna? Mẹho agun tọn de he nọ yin Gerardo bo to sinsẹ̀n to Bẹtẹli dọmọ: “N’mọdọ linlẹn mẹmẹyọnnu lẹ tọn kinkanse ko gọalọna mi nado hẹn azọ́n ṣie pọnte dogọ. To paa mẹ, yé nọ saba yí whenu susu zan to azọ́n de kọ̀n hugan suhugan mẹmẹsunnu lẹ tọn.” To agun mẹ, mẹmẹyọnnu susu wẹ yin gbehosọnalitọ, enẹwutu yé yọ́n nususu gando mẹhe nọ nọ̀ aigba-denamẹ lọ ji lẹ go. Mẹho agun tọn de he nọ yin Bryan dọmọ: “Mẹmẹyọnnu mítọn lẹ do nususu he yé gán na titobasinanu lọ. Enẹwutu, mì nọ plọnnu sọn numimọ yetọn mẹ!”

Mẹho nuyọnẹntọ lẹ ma dona nọ yí nukunpẹvi do pọ́n linlẹn mẹmẹyọnnu lẹ tọn. Etẹwutu? Mẹho agun tọn de he nọ yin Edward dọmọ: “Linlẹn po numimọ mẹmẹyọnnu de tọn po gán gọalọna mẹmẹsunnu de nado mọnukunnujẹ adà voovo whẹho de tọn mẹ, podọ nado wleawuna awuvẹmẹ.” (Howh. 1:5) Eyin mẹho de ma tlẹ gán yí linlẹn mẹmẹyọnnu de tọn do yizan mẹ, e gán gbẹ́ pà ẹ na linlẹn etọn, podọ na e ma hẹn oyọnẹn po nukunnumọjẹnumẹ etọn po na ede.

Yé nọ plọnazọ́n mẹmẹyọnnu lẹ. Mẹho he tindo zinzin lẹ nọ dín dotẹnmẹ hundote lẹ nado plọnazọ́n mẹmẹyọnnu lẹ. Di apajlẹ, yé gán plọn mẹmẹyọnnu lẹ lehe yè nọ deanana opli sinsẹ̀nzọn kunnudegbe tọn do, eyin e wá jọ bọ mẹmẹsunnu he ko yí baptẹm de ma to finẹ. Yé gán plọn yé lehe yè nọ zan azọ́nwanu kavi maṣinu lẹ do na yé nido gọalọ nado gbá ohọ̀ yẹwhehọluduta tọn lẹ bosọ hẹn yé do ninọmẹ dagbe mẹ. To Bẹtẹli, nugopọntọ lẹ ko plọnazọ́n mẹmẹyọnnu lẹ nado penukundo azọ́n voovo lẹ go, taidi nulẹ jijlado, nuhihọ̀, akuẹ linlẹn, ọdinatẹẹ-zọ́n wiwà po mọmọ po sọyi. Eyin mẹho lẹ nọ plọnazọ́n mẹmẹyọnnu lẹ, yé nọ dohia dọ yé nọ pọ́n mẹmẹyọnnu lẹ hlan di mẹhe penugo bọ yè gán dejido yé go.

Mẹmẹyọnnu susu nọ yí azọ́nplọnmẹ he yé mọyi sọn mẹho lẹ dè zan nado hẹn ale wá na mẹdevo lẹ. Di apajlẹ, mẹmẹyọnnu delẹ nọ yí azọ́nyinyọnẹn họ̀gbigbá tọn yetọn zan nado gọalọna mẹdevo lẹ na yé nido vọ́ owhé yetọn gbá to nugbajẹmẹji jọwamọ tọn de godo. Mẹmẹyọnnu devo lẹ nọ yí azọ́nyinyọnẹn he yé mọyi gando kunnudide gbangba tọn go zan nado plọnazọ́n mẹmẹyọnnu susu lẹ to adà lizọnyizọn lọ tọn ehe mẹ. Numọtolanmẹ tẹwẹ mẹmẹyọnnu lẹ nọ do gando mẹho he plọnazọ́n yé lẹ go? Mẹmẹyọnnu de he nọ yin Jennifer dọmọ: “Whenue n’to azọ́nwa to tito Plitẹnhọ Ahọluduta tọn de gbigbá whenu, nugopọntọ de yí whenu zan nado plọnazọ́n mi. E doayi azọ́n he n’wà go, bosọ pà mi. N’yiwanna nado nọ wazọ́n po e po, na n’nọ mọdọ e nọ yọ́n pinpẹn ṣie bosọ nọ dejido go e.”

ALE HE NUYIWA HẸ MẸMẸYỌNNU LẸ TAIDI WHẸNDO NỌ HẸNWA

Mí yiwanna mẹmẹyọnnu nugbonọ mítọn lẹ kẹdẹdile Jehovah nọ wà do! Enẹwutu, mí nọ yinuwa hẹ yé taidi whẹndo. (1 Tim. 5:1, 2) Mí nọ yọ́n pinpẹn yetọn, podọ mí nọ yiwanna nado wazọ́n dopọ hẹ yé. Podọ homẹ mítọn nọ hùn taun eyin yé doayi owanyi po godonọnamẹ mítọn po go. Mẹmẹyọnnu de he nọ yin Vanessa dọmọ: “N’nọ dopẹna Jehovah taun dọ n’yin apadewhe titobasinanu etọn he bẹ mẹmẹsunnu he ko miọnhomẹna mi lẹ tọn hẹn.” Mẹmẹyọnnu de sọn Taïwan dọmọ: “N’yọ́n pinpẹn etọn taun dọ Jehovah po titobasinanu etọn po nọ wleyẹyina yọnnu lẹ bosọ nọ na sisi numọtolanmẹ mítọn lẹ. Ehe hẹn yise ṣie lodo bosọ gọalọna mi nado yọ́n pinpẹn etọn dogọ dọ n’do lẹblanulọkẹyi lọ nado yin apadewhe titobasinanu Jehovah tọn.”

Lehe homẹ Jehovah tọn dona ko nọ hùn do sọ, whenue e mọ bọ sunnu nugbonọ lẹ to vivẹnudo nado pọ́n yọnnu lẹ hlan bosọ yinuwa hẹ yé dile ewọ nọ wà do! (Howh. 27:11) Mẹho agun tọn de to Écosse he nọ yin Benjamin dọmọ: “Aihọn lọ nọ yí nukunpẹvi tlala do pọ́n yọnnu lẹ. Enẹwutu eyin yọnnu lẹ wá Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ, mí nọ jlo dọ yé ni mọdọ e ma nọ yì domọ tofi.” Mì gbọ mímẹpo ni wà nuhe go mí pé lẹpo nado hodo apajlẹ Jehovah tọn bo nọ yí owanyi po sisi he mẹmẹyọnnu vivẹ́ mítọn lẹ jẹna po do yinuwa hẹ yé.—Lom. 12:10.