Ị kpa angịhyẹ nwa ẹ-ẹga ọlẹ ka iru nya alẹng kaa kpa anyang lala angị ju apyobwuna nwa ka. Ọ-chụ pwokwita, Hans, kọ ri ọngọ kpẹhị rịrị isekuti ịị Bolivia, yẹkẹẹ: “Ị kpa alẹng ịhyẹ nwa ẹ-ẹga ọlẹ ká ọhọhọ nya alụwa ya iwe da ha alẹng nyọka hu ịlaa hwaa kpoye-kpoye. Alẹng ịwẹ myị nyori ịwa nyị há gụ anyang, lẹ ị kaa kpa anyang ụ-ụgbẹyị ọlẹ kị ka la ẹpẹpẹ.” Ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ọhẹ bwu Taiwan, ká ẹnyị nyamwụ ri Shengxian yẹkẹẹ: “Ẹ-ẹga ọlẹ kam kụ, ọ kaa la iru nya alẹng lala o-ri anyang nyị́ baba nyọka ya irya nyaa ẹ-ẹga nya alẹng ka. Kori ká ọlẹng á ya ẹla u-uhye nya irya ọ-gba kpehe nya ọnyang u-uhye nya ẹlẹhẹ, alẹng ịkịla ka yọọ lala ọngọ la dẹwụ-dẹwụ.” Agbẹyị ịhyẹ tị ji ká alẹng ịkịla kaa mẹjẹ nyori ị ha gụ́ anyang. Ọ-chụ pwokwita, ị ka chị umwara ọlẹ kọ ka hu ẹpẹpẹ ju anyang myị́.

Ọ há lụmẹ nyọlẹ kị chị ọngọngọhẹ ori ba ọhọhọ ọ la ẹga ọlẹ kị kpọọ nwa ka. Ọ chịkpẹ ká ọngịnyị ka jẹ́-ẹ ba la ọ-kụ irya nyori alẹng há gụ anyang (Efe. 4:22-24) Ahị ka jẹ́-ẹ họ nyị bwula ọ-yẹ iJihova gbịla. Ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ, ahị ka ya ẹla u-uhye nya abwọlẹ ká iJihova kaa kpahị ju anyang, abwọlẹ ka aanahị alẹng ka jẹ́-ẹ kpahị ju anyang lala iJihova, bala abwọlẹ ká angịgbahị nya ọjịra-jịra ka jẹ́-ẹ kpa ịlahị ẹ-ẹga nya ihi ọ-chị ju aanahị anyang.

ÁNYỊ IJIHOVA À TỊ́ KAA KPAHỊ JU ANYANG?

IJihova ya ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla da u-uhye nya abwọlẹ kahị ka kpahị ju anyang. Lala Adịda nya ahyẹẹrwẹrwa, ugbiyegu nyamwụ ịla odehe họ́ọ. (Jọn. 3:16) Anyang ịlẹ kị la ọmyịmyị ẹ-ẹga nyamwụ lala anyị ọmama nyamwụ ịlẹ kị kọọ ẹhị. Ya agbẹyị ịhyẹ ịlẹ ká iJihova chị ihi ju anyang lẹ wẹẹ.

Ọ́ kaa họ ẹla baa deeji ka. IJihova họ alẹng bala anyang la abwụma nya ịlọmwu. (Ọmwụ. 1:27) Ọ́ họ  alẹng la ẹla ọjẹ́jẹ ọhẹ lee āhị ọdatị hi anyang ka; lee alẹng ọ-họ́ọ gụ anyang ka. (2 Ego. 19:7) Ọ họ alẹng bala anyang ụ-ụgbẹyị ọlẹ kị ka jẹ́-ẹ wo etu nya ẹla ọla ịBayịbụụ bala ọ-gbịla abwẹla nyamwụ memeeme. Ọmyịmyị nya alẹng bala anyang memeeme ahị nya iJihova—kori ká ẹhị ọrịrịị-rịrị nyaa á ri ọ-ka hịhị gboyi myị́ oyi ị-ịparadayịsị odehe lee ọ-ka ri adịrahụ bala angịkiliya ụ-ụwa e-epwoohe wẹwẹ. (2 Pit. 1:1) Ọ la gbagbịla nyori iJihova á kaa ya anyang chị ẹkpẹ-ẹwụ ka.

Ọ kaa ke ụrụ laa. Abwọlẹ ká ẹla kaa la anyang bala akama ịlẹ kị ka yẹ kaa gu iJihova o-olegu. Ọ-chụ pwokwita, ọ ke ụrụ bala ọ wẹ abwọ ọrịrị nya iRichẹlụ bala ịHana. (Ọmwụ. 30:22; 1 Sam. 1:10, 11, 19, 20) IJihova kpa olegu ịgọgọ nyamwụ da angị da ịBayịbụụ ụbwọ nyọka da oja nya alẹng ịlẹ kị ke ụrụ la anyang ju ẹ-ẹpwụ nya ụpwụ ịgọgọ ịnyịnyị. Ọ-chụ pwokwita, Ebiraham ke ụrụ la iSera ahụ nyamwụ, nyọlẹ ká iJihova byoo nyị họ ịnyị. (Ọmwụ. 21:12-14) Adịrahụ iDevidi ke ụrụ la Abigẹlụ. Ọ dọmwụ lọọ lala o-ri, iJihova nyị à doo ẹrụ wẹ ka ya ẹla tọọ lẹ. (1 Sam. 25:32-35) IJisọsị, ká ọwa à jẹ́-ẹ gbịla abwẹla nya Adamwụ kpẹẹkpẹẹ gụgụ wuu, ke ụrụ la iMeri ịnamwụ. (Jọn. 2:3-10) Ọ-chụ pwokwita ịwẹ mẹjẹ nyori ụgbẹyị ọhẹ ọlẹ ká iJihova kaa chị ihi ju anyang ri ọ-kaa ke ụrụ laa.

Ọ dahịhilaa. Ọ-chụ pwokwita, iJihova dahịhile Iivu nyori ọ ka da ụbwọ kpẹhị rịrị odehe wuu. (Ọmwụ. 1:28) Nyọlẹ ká iJihova họ ịnyị mẹjẹ nyori ọ́ yẹ Iivu lala ọngọ ka ju ịngịngịhyẹ họ ta Adam ọrụmwụ kalẹ ka, ma ọ yọọ lala ọngọ ka jẹ́-ẹ dọọ ụbwọ ọlam-ọlam. IJihova myị́myị́ dahịhile alọmwụ anyang iDibora bala iHuluda nyọka ju angịnyi nyamwụ irya, tụ́ ọngọleje bala adịrịhụ ọhẹ. (Ang. 4:4-9; 2 Ịdị. 22:14-20) Alẹ, iJihova ya ụkụrwọ nyamwụ ju anyang ịlẹ kị ri angịnyị nya ịKịrayịsị ụ-ụbwọ nyọka họ. Aanahị ị-la ọmyịmyị ịwẹ kaa kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ, ị kaa ye ịlahị nya ụgbẹyị, bala ọ-dọmwụ kaa họ ụkụrwọ ọwẹ ẹ-ẹpwụma ọkịla. Ị kaa da ụbwọ gbe arụrụ nya Ebe nya Ịpyị-Adịrahụ bala ebe ịla egbeju-ẹpwa nyahị, ị tị kaa nwaa bala ọ-kaa kpahị jwaa ịnyịnyị. Angịhyẹ nyaa kaa họ ụkụrwọ ị-ịBẹtẹlụ; angịkịla kaa họ ụkụrwọ ẹ-ẹga ọ-yẹ òja da. Ị lala angịdẹwụ ịtụka ịlẹ ká iJihova tụ guru nyọka kpa họ irya nyamwụ jịra. (Eje. 68:11) Ọ la gedegede nyori iJihova á kaa yẹ anyang lala angị dẹwụ-dẹwụ lee angị ka ju ịngịngịhyẹ họ ka lẹ ka.

ÁNYỊ AANAHỊ ALẸNG À Tị́ KA JẸ́-Ẹ KPAHỊ JU ANYANG JAABWỌ KÁ IJIHOVA KAA HỌ?

Aanahị alẹng, nyọka jẹ kori kahị kaa kpahị ju aanahị anyang jaabwọ ká iJihova kaa họ, ahị baba nyọka wụla irya nyahị bala ọhọhọ nyahị yẹ yẹẹyẹẹ. Nyọka jẹ́-ẹ họ ịnyị, ahị baba nya ụbwọ ọdada. Jaabwọ ká ọngọ họ uteji ka jẹ́-ẹ kpa ang abwọ ịhyẹ wụla ọkịlẹtụ nya ọngịnyị yẹ nyọka jẹ́ kori kọ la ẹdụrụ lee kori kọ la ogogo, aligu ịnyịịla bala Omyi Ẹla nya Ohe ka jẹ́-ẹ dahị ụbwọ nyọka jẹ́ kori ka ụgbẹyị ọlẹ kahị kaa yẹ anyang a há iJihova lee ọ họọ ka. Ịyẹ ahị tị́ ka họ nyọka ye ụbwọ ọdada ọwẹ?

Tọ oligu ọnyịịla wo. (Etu 18:17) Ọ ka há kahị ka ka ẹga nya oligu ọlẹ kahị dahịhile, kọ jẹ́ ahyẹẹrwẹrwa nya ọngịnyị bala ọ-kaa yẹ ẹla ẹkpẹ imiiye, nyọka tọ ịtọ ẹla lala: “M jẹ́-ẹ kpahị ju aanahị anyang? Ị ka jẹ́-ẹ ya nyori am nyị kaa ju ịwa ihi? M baba nyọka họ gu ọọwa u-uhye nya abwọlẹ kam kaa yẹju laa?” Kori ká oligu nyang á gu ẹnyị nya ịngịhyẹ ọlẹ ká baba nyọka nwụhọ, a wụ ẹjẹ ka. Ọkọkọ nya ọọwa maga ká nwụ họ ẹ-ẹga ọlẹ kọ baba.

Jẹ́ Omyi Ẹla nya Ohe. Ụgbẹyị ọhẹ ọlẹ kọ há gụ wuu nyọka wụla ịlọhị yẹ kori kahị jẹ́-ẹ kpahị ju aanahị anyang ri ọ-ka wụlẹ abwẹla bala ọhọhọ nyahị yẹ la Omyi Ẹla nya Ohe. (Hib. 4:12) Jaabwọ kahị wẹẹ wa ịBayịbụụ, ahị ka jẹ́ ang u-uhye nya alẹng ịlẹ kị kpahị ju anyang yẹẹyẹẹ bala alẹng ịlẹ kị họ ịnyị ka. Ahị ka jẹ́-ẹ chu ọhọhọ nyaa kaka kụ abwọlẹ kahị kaa kpahị ju anyang myị́. Ahị ka dụmwọ-dụmwọ chajị kahị ka wo ẹla ọla ọgba ookpokpo nya ịBayịbụụ kpa myị ju irya ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nya anyang ka, ọkọkọ nya ọọwa ahị baba nyọka kụ ẹhị yẹ ịgba ịkịla nya ịBayịbụụ ịlẹ kị ya ẹla u-uhye nya abwọlẹ ká alẹng ka kpahị ju anyang. Kori kahị họ ịnyị, ahị ka jẹ́ irya nya Ohe u-uhye nya anyang. Ọ-chụ pwokwita, ụpwụ nya 1 iPita 3:7 ya nyori ịrụ-ịhụ nyị chị ihi ju ịhụ nyaa chajị nyọlẹ kị ‘ri angị mịlẹ-mịlẹ gwaa ịwa alẹng.’ b Ọ mẹjẹ nyori ị́ jẹ́ ẹla lee ọ-ka jẹ́-ẹ họ ang gbuu kpụ ị ka ju apyobwuna lala alẹng kaka ịnyị? Ehe, ọlịnyị ka! Chụ ẹla ọlẹ ká iPita ya wẹ kaka pwoku ẹla ọla ụpwụ nya ala ịGaletiya 3:26-29 ọlẹ kọ  ya nyori iJihova nyị chụ anyang tụ́ alẹng nyọka kpeji ta iJisọsị ụ-ụwa e-epwoohe. Ụka kahị jẹ́ ang bwu Omyi Ẹla nya Ohe bala ọ-tọ oligu nyahị wo u-uhye nya abwọlẹ kahị kaa họ ẹla ẹ-ẹga nya anyang, ahị ka jẹ́ jaabwọ kahị ka chị ihi ju aanahị anyang ụ-ụgbẹyị ọkpakpa.

ÁNYỊ ANGỊGBAHỊ NYA ỌJỊRA-JỊRA À TỊ́ KA JẸ́-Ẹ MẸJẸ NYORI Ị CHỊ IHI JU AANAHỊ ANYANG?

Aanahị alẹng ịla ọjịra-jịra ịnyịnyị ka jẹ́-ẹ jẹ́ jaabwọ kị ka ju aanahị anyang ihi bwula ọ-dịrẹ ọ-gụ ẹpẹtẹ nya angịgbahị nya ọjịra-jịra ị-la ọháha. Ányị angịgbahị nya ọjịra-jịra à tị́ ka jẹ́-ẹ kpa ịlahị ẹ-ẹpwụ nya ihi o-ju aanahị anyang? Kụ ẹhị yẹ agbẹyị ịhyẹ lẹẹ wẹẹ.

Ị kaa da aanahị anyang ọlẹẹkwaa. Ọlẹrụ ịPọlụ ya ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla da ha angịgbahị nya ọjịra-jịra kị ka ye dịrẹ. Ọ da anyang lụmẹ-lụmẹ ọlẹẹkwaa ẹ-ẹpwụ nya ileta ọlẹ kọ da du ka ala ọjịra-jịra ọla iRom. (Rom. 16:12) Kụ irya jaabwọ ká anyang ịwẹ ka chị ọkẹkẹnị kaka ba ụka ọlẹ kị wẹẹ wa ileta nya ịPọlụ ọọjịra-jịra wẹẹ? Ụ-ụgbẹyị ọlịnyịnyị, angịgbahị nya ọjịra-jịra kaa da aanahị anyang ọlẹẹkwaa chajị nya abwẹla ịnyịịla nyaa bala ụkụrwọ ọlẹ kịị họ ha iJihova. Ọọwa kaa du ká aanahị anyang kaa jẹ́ jaabwọ ká ala ọjịra-jịra kaa chị ihi jwaa bala abwọlẹ ká ụkụrwọ nyaa myẹhị kaka ba. Ọhu ojuju nya angịgbahị nya ọjịra-jịra ka ri ang ọlẹ ká aanahị anyang ịwẹ baba nyọka kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya ịgba ọgbagba nya ha iJihova myị́.—Etu 15:23.

Ụka kahị ja da aanahị anyang ọlẹẹkwaa, angịgbahị nya ọjịra-jịra baba nyọka gu ẹnyị nya ịngịhyẹ ọkpọnchị ọlẹ kị họ há. Ịyẹ tị du? Ọọnahị ọnyang ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Jessica yẹkẹẹ: “Ọ kaa háahị ụka ká aanahị alẹng a byihi nyori ‘ụkụrwọ ọnyịịla à wẹ ká họ lẹ.’ Ma ọ kaa myịhị lẹhị gụ kori kị dahị ọlẹẹkwaa u-uhye nya ịngịhyẹ kpanggaa ọlẹ kahị jẹ họ há, lala ọ-mẹjẹ anjwo kị ka hụhụ kẹmbẹẹ ọọjịra-jịra lee ọ-ka hu angịlẹ kahị kaa mẹ ịBayịbụụ jẹ kpa wẹ ọjịra-jịra.” Kori ká angịgbahị nya ọjịra-jịra á gu ẹnyị nya ang ọlẹ kị họ kpanggaa ụka kị ja da aanahị anyang ọlẹẹkwaa, ọọwa ka du ká aanahị  anyang ka jẹ́ nyori ịwa nyị baba bala o-ju apyobwuna ha ọjịra-jịra.

Ị kaa ke uru la aanahị anyang. Angịgbahị nya ọjịra-jịra ịlẹ kị kaa kpa ịlaa keji kaa myị nyori i-irya nyaa ụbwaa à há gụ ka. Angịgbahị ịlịnyị kaa ya iwe da ha aanahị anyang nyọka gba irya nyaa kpehe, ị tị kaa ke ụrụ kpẹnẹẹ laa. Bwula ọ-họ ịnyị, angịgbahị nya ọjịra-jịra wee ju anyang ọhụ, ị tị kaa yé apyobwuna la ịlaa ịnyịnyị. Ụ-ụgbẹyị ọlanyị tị́? Ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Gerardo, kọ kaa họ ụkụrwọ ị-ịBẹtẹlụ, yẹkẹẹ: “M yẹ nyori ọ-tọ aanahị anyang wo nya irya nyaa dam ụbwọ du kam jẹ́ họ ụkụrwọ nyam yẹẹyẹẹ. Ị dọmwụ họ ụkụrwọ ọwẹ lụka ọtata gụ aanahị alẹng ịhyẹ.” Ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra, iru nya aanahị anyang kaa ye ịlahị nya ụgbẹyi, lẹ ị kaa jẹ́ iwe-ahụrụ nya angịlẹ kị kụ ẹga kahị kaa ya ẹla nya Ohe gụ́. Ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ọhẹ ọlẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Bryan yẹẹkẹẹ: “Aanahị anyang la abwẹla bala akụrwọ ịnyịịla ịlẹ kị baba yẹẹyẹẹ ẹ-ẹpwụ nya ogu. Lẹ aa jẹ́ ang bwụ ẹga nyaa mẹ!”

Angịgbahị ịlẹ kị jẹ́ ẹla á kaa yẹ irya ọgbakpehe nya aanahị anyang lala o-ri nyị ju apyobwuna ka lẹ ka. Ịyẹ tị́ du? Ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Edward ya nyori “Irya ọ-gba kpehe nya ọọnahị ọnyang bala ang ịlẹ kọ jẹ́ ka jẹ́-ẹ da ọọnahị ọlẹng ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ yẹ ẹla ẹkpẹ imiiye, bala ọ-ka la olegu nya ahyẹẹrwẹrwa.” (Etu 1:5) Kori ká ọngọgbahị nya ọjịra-jịra á dọmwụ ka kpa ẹla ọlẹ ká ọọnahị ọnyang ya họ ụkụrwọ wẹwẹ ka, ọ ka jẹ́-ẹ joo obe ọhọhọ nyọlẹ kọ gba irya bala ẹla ọjẹ́jẹ nyamwụ kpehe.

Ị kaa mẹ ang jẹ aanahị anyang. Angịgbahị ịlẹ kị jẹ́ ẹla kaa mwahị nya iwe nyọka mẹ ang jẹ aanahị anyang. Ọ-chụ pwokwita, ị ka jẹ́-ẹ mẹjẹ aanahị anyang abwọlẹ kị ka kpa ịlahị nya ọjịra-jịra nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ ụka ka ọlẹng ọlẹ kọ hu enyi Ohe á juwa ka. Ị ka jẹ́-ẹ mẹjaa jaabwọ kị ka kpa injini bala ang abwọ ịkịla họ ụkụrwọ, chajị kị ka jẹ́-ẹ da ụbwọ ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ nya ebe ị-kpa gbịgba ọnwụ-nwụ bala ahị ọ-kpa jwaa. Ụ-ụwa ị-ịBẹtẹlụ, angị kpa ịlahị kaa da aanahị anyang ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ họ ụkụrwọ ịdatị-datị, lẹ ị jẹ́-ẹ da ụbwọ ẹ-ẹpwụ ebe ịnwụnwụ bala ọnwụla-nwụla, ang ọrara, okpoko ọ-kụ achụ, iprogram nya ịkọmputa ọhọhọ, bala ang ịkịla lụmẹ-lụmẹ. Ụka ká angịgbahị á mẹ ang jẹ aanahị anyang, ọ mẹjẹ nyori ị yẹ aanahị anyang lala angị ka jụ ụkụrwọ họ bala angị ju ọ-dahịhile.

Aanahị anyang lụmẹ-lụmẹ kaa kpa ẹla ọlẹ kị jẹ́ bwu ẹga nya angịgbahị nya ọjịra-jịra da angịkịla ụbwọ. Ọ-chụ pwokwita, aanahị anyang ịhyẹ kaa kpa ang ọlẹ kị jẹ́ bwu ẹga nya ube ọnwụ-nwụ da angịlẹ kị ẹla o-bwu agaga họ ta ụbwọ nyọka ma ẹpwa nya nwụ. Aanahị anyang ịkịla kaa kpa ẹla ọlẹ kị mẹjaa bwu ẹga nya ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ ị-ịlahị nya alụma mẹ ang jẹ aanahị anyang gụ́ ọọwa chajị kị ka jẹ́-ẹ họ ụkụrwọ ọwẹ ịnyịnyị. Ányị ọ tị́ kaa la aanahị anyang ụka ká angịgbahị nya ọjịra-jịra á ja mẹ ang jaa? Ọọnahị ọnyang ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Jennifer yẹkẹẹ: “Ụka kam họ ụkụrwọ bala angị nwụ Ube nya Ịpyị-Adịrahụ ọhẹ, ọngọgbahị ọhẹ kpa ụka nyamwụ mẹ ang jẹm yẹẹyẹẹ. Ọ ya ẹhị reeji nya abwọlẹ kam wẹẹ họ ụkụrwọ, ọ dam ọlẹẹkwaa chajị nya ọọwa. Ọ kaa hám nyọka họ ụkụrwọ balọọ chajị m kaa yẹ ịlọm lala ọngọ ju apyobwuna bala ọngọlẹ kị dahịhile.”

APYOBWUNA NYA AHỊ Ọ-KPA JU AANAHỊ ANYANG LALA UGBIYEGU

Aanahị anyang ịla ọmyịmyị ịwẹ háahị jaabwọ kị há iJihova! Lẹ ahị kpahị jwaa lala ugbiyegu mẹ. (1 Tim. 5:1, 2) Ihi ọtụka ọ ri nyọka họ ụkụrwọ balaa lẹ. Ahị tị kaa chị ọkẹkẹnị ụka kị yẹ ụbwọ ọdada bala ọháha ọlẹ kahi la ẹ-ẹga nya. Ọọnahị ọnyang ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Vanessa yẹkẹẹ: “M̀ ji iJihova obe nyọlẹ kam ri ọngọhẹ ẹ-ẹpwụ nya ogu nyamwụ, ọlẹ kọ myị̀ la aanịna ịlẹ kị kaa jum ọhu.” Ọọnahị ọhẹ ii Taiwan yẹkẹẹ: “Ọ myịm lẹhị lụmẹ nyọlẹ ká iJihova bala ogu nyamwu jẹ́ apyobwuna nya anyang bala irya nyahị. Ọ ju ọmyịmyị nyam ọngịrị bala odudu ká iwe ọlẹ kam la nyọka jam ogu nya iJihova myịm lẹhị gụ ọọwa.”

Ọ ka myị iJihova lẹhị yẹẹyẹẹ kori kọ yẹ ká alẹng ịla ọmyịmyị á ja maga nyọka kpahị ju anyang jaabwọ kọ kaa họ! (Etu 27:11) Ọngọgbahị nya ọjịra ọhẹ bwu Scotland ká ẹnyị nyamwụ ri Benjamin ya nyori, “Alẹng lụmẹ-lụmẹ odehe alẹ á kaa ju anyang ihi kpongkpong ka. Lẹ ụka ká aanahị anyang á wẹ Ube nya Ịpyị-Adịrahụ, ahị tịtọ kị ka yẹ nyori ị háahị bala o-ri ahị chị ihi jwaa.” Ahị wuu a gbịla iJihova bwula ọ kpahi ju aanahị anyang ịnyịịla ịwẹ la ọháha bala ọ-chị ihi jwaa ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ baba mẹ.—Rom. 12:10.