Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

O Kwila Eye Wene mu Talatala o Ahatu Kala Kibhanga Jihova?

O Kwila Eye Wene mu Talatala o Ahatu Kala Kibhanga Jihova?

ETU twala ni ujitu wa kusidivila Jihova kumoxi ni ahatu avulu afiyele. Twazolo o jiphange jetu ja ahatu, tusakidila we kyavulu o kikalakalu kya kyene mubhanga ni kuswina kwoso! a Etu tumayala, twatokala kutalatala o jiphange ja ahatu ni henda ni kuxila kwoso. Maji mukonda dya kukala tu akwa ituxi, sayi ithangana kitena kutubhonza kubhanga kiki. Sayi jiphange ja mala ene mudibhana dingi ni kibhidi kyengi.

Amoxi akudila mu ixi mwala mayala avulu kene mubhana valolo ku ahatu. Mu kifika phange Hans, kafunga ka ilunga ku ixi ya Bolivia, wambe: “Sayi athu akudila mu ididi mwene muzangeleka kyavulu o mayala, kiki kya abhangesa kukala ni ixinganeku ya kwila o mayala a beta dingi kota o ahatu ndenge.” Phange Shengxian, kafunga, mu ixi ya Taiwan, wambe: “Mu ixi mu ngatungu, mayala avulu abanza kwila o ahatu katokala kubhana ndunge ku mayala. Se diyala ukayela o ndunge yabhana o muhatu, o makamba me nange kanda muxila dingi.” Mayala amukwa alondekesa o katombo ka ku ahatu mu maukexilu engi. Mu kifika atena kutonoka mu kuzwela ima ikwatesa jisonyi kwa ahatu.

Kima kyambote kwijiya kwila, ne mwene se o diyala wakudila mu ixi mwatalatala kyayibha o ahatu, mwene utena kulungulula o ukexilu we. Mwene utena kutulola o kixinganeku kya kwila o mayala a beta kota o ahatu ndenge. (Efe. 4:​22-24) O mayala atena kubhanga kiki mu kukayela o phangu ya Jihova. Mu milongi yiyi, twanda mona kyebhi Jihova kyene mutalatala o ahatu, kyebhi o jiphange ja mala kyatena kudilonga kutalatala o ahatu kala kibhanga Jihova, ni kyebhi o tufunga kyatena kubhana phangu mu kuxila o jiphange ja ahatu.

KYEBHI JIHOVA KYENE MU TALATALA O AHATU?

Jihova utubhana o phangu ya yuka yalungu ni kutalatala o ahatu. Mwene Tata ya henda, wazolo o an’e oso. (Nzw. 3:16) O muhatu phe umukala fiyele, Jihova umubhana valolo yavulu, umutala kala mon’e wa kazola. Tala o maukexilu akayela, alondekesa kwila Jihova wazolo o ahatu, ni kwila wene mwaxila.

Mwene wa atalatala se katombo. Jihova wabhange o diyala ni muhatu mu kidifwanganu kye. (Dim. 1:27) Mwene kabhana dingi unjimu mba uhete ku mayala o ahatu ndenge; kazolo dingi we o mayala o ahatu ndenge. (2 Mal. 19:7) O kutena kwala naku o mayala phala kutendela o Bibidya ni kulondekesa o idifwa ya Nzambi, kwene kumoxi, mukonda kyene kya abhange. Phala Jihova, o kixikanu kilondekesa o mayala kyene kimoxi ni kixikanu kilondekesa o ahatu—kikale se ala ni kidyelelu kya kutunga mu palayizu mu ixi kate ku hadya ni hadya, mba kusidivila kala jisobha ni akunji ku dyulu. (2 Ph. 1:1) Se phata, Jihova kala ni katombo kalungu ni ahatu.

Mwene wa evwa. Jihova usuwa o ukexilu udivwa o ahatu ni ibhidi yadibhana nayu. Mu kifika, mwene wevu ni watambwijila o misambu ya Lakele ni Ana. (Dim. 30:22; 1 Sam. 1:​10, 11, 19, 20) Jihova wabhangesa kwila o asoneki a Bibidya ata we mu Mak’a me o misoso ya mayala abhana matwi ku ahatu. Mu kifika, Mbalahamu wakayela o kitendelesu kya Jihova kya kwivwa muhatu we, Sala. (Dim. 21:​12-14) Sobha Davidi wevu Abingayile. Mu kidi, Davidi wadivu kwila Jihova mwene watumikisa Abingayile phala kuzwela ne. (1 Sam. 25:​32-35) Jezú, wakayela ni kuyuka kwoso o idifwa ya Tat’e, wevu we many’a, Madiya. (Nzw. 2:​3-10) O jiphangu jiji jilondekesa kwila ukexilu umoxi wa Jihova kuxila o ahatu, o kwa evwa.

Mwene wa adyelela. Mu kifika, Jihova wadyelela Eva, yu wamubhana o kikalakalu kya kukwatekesa mu kulanga o ixi yoso. (Dim. 1:28) Mu kubhanga kiki, Jihova walondekesa kwila, kexile mutala Adá kala wabetele kota o Eva ndenge; mu veji dya kiki, mwene wexile mu mutala kala mukwatekexi wexile ni valolo yavulu phala mwadi we, Adá. Jihova wabhanene we ku jipolofeta ja ahatu Debola ni Hulda, o kikalakalu kya kubhana itendelesu ku mundu we, kate mwene ni ku jisobha ni akunji. (Afun. 4:​4-9; 2 Jis. 22:​14-20) Lelu, Jihova ulondekesa we kwila wadyelela o ahatu, mu ku abhana ikalakalu. O ahatu ya a fiyele a sidivila kala aboki, akunji a jixi jengi ni aboki a thembu yoso. Ene akwatekesa mu kikalakalu kya kutunga, kuzelesa ni kuyudika ididi ya Ubhezelu, ni mu Ididi ya jifiliyale. Amoxi mudya ene musidivila ku Betele; amukwa asidivila mu ididi ya kulungulula o madivulu. O jiphange jiji ja ahatu, edi kala kifuxi kya masoladi kyasolo Jihova phala kukumbidila o vondadi ye. (Jisá. 68:11) Se phata kwila, Jihova kene mumona o ahatu kala akambe nguzu mba kala ni unjimu.

KYEBHI O JIPHANGE JA MALA KYATENA KUDILONGA KUTALATALA O AHATU KALA KIBHANGA JIHOVA?

Jiphange ja mala, phala kwijiya se twamutalatala kyambote o jiphange ja ahatu kala kibhanga Jihova, twatokala kutonginina ni kidi kyoso o ixinganeku yetu ni ibhangelu. Phala kubhanga kiki, twabhindamena kikwatekesu. Mu kifika, o dotolo utena kukalakala ni jifalamenda je phala kwijiya se o phumbulu ya muthu yala kyambote mba yakate. Kyene kimoxi we, o makamba ambote ni Mak’a Nzambi, atena kutukwatekesa kwijiya se o ukexilu wetu wakutala o ahatu usangulukisa Jihova mba kana. Ihi itutena kubhanga phala kutambula o kikwatekesu kiki?

Bhinga kikwatekesu ku dikamba. (Jisa. 18:17) Tutena kuzwela ni dikamba twamudyelela, twamwijiya we kwila muthu wambote, watetuluka. Tutena kumubhanga ibhwidisu kala yiyi: “Mudye, kyebhi kingene mu talatala o ahatu? O kwila ene adivwa kwila ngene mu axila? O kwila sayi kima kingitena kubhanga phala ku atalatala mu ukexilu watokala?” Se o dikamba dye ukutangela kwila sayi ima iwatokala kulungulula mu ukexilu we wa kutalatala o jiphange ja ahatu, kana kufutuluka. Maji, bhanga nguzu phala kulungulula kabasa kima kyabhingi o kulungulula.

Dilonge o Mak’a Nzambi. O ukexilu wa beta kota wa kwijiya se twamutalatala kyambote o jiphange ja ahatu, o kutonginina o ixinganeku ni ibhangelu yetu, bhukaxi ka Mak’a Nzambi. (Jih. 4:12) Mu kutanga o Bibidya, twanda dilonga yalungu ni mayala exile mutalatala kyambote o ahatu, ni amukwa kexile mu a talatala kyambote. Tutena kusokesa o jiphangu jiji, ni ukexilu utwene mu talatala o ahatu. O kusokesa o jivelusu ja Bibidya, kwanda tukwatekesa kudilanga phala ki tulungulule o ibanzelu ya Bibidya ni ilunge ni ixinganeku yetu. Muveji dya kiki, twanda lungulula o ixinganeku yetu ni ilunge ni ixinganeku ya Jihova yalungu ni ahatu. Mu kifika o divulu dya 1 Phetele 3:​7, dizwela kwila o anumi atokala kubhana kijingu ku ahatu mukonda ene edi kala “itutu yatolo nguzu.” O kwila kiki kilombolola kwila, o mayala abeta kota mu unjimu ni mu kutena kwa kubhanga o ima, o ahatu ndenge? Kana, ki kyene! Sokesa o izwelu ya Phetele ni izwelu b itusanga mu divulu dya Ngalásya 3:​26-29, ilondekesa kwila Jihova wasolele mayala ni ahatu phala kutumina kumoxi ni Jezú ku dyulu. Kyoso kitudilonga o Mak’a Nzambi anga twibhwidisa ku dikamba dyambote n’atutangela se twene mutalatala kyambote o ahatu mba kana, twanda tena kudilonga kuxila o jiphange jetu ja ahatu mu ukexilu watokala.

KYEBHI O TUFUNGA KYALONDEKESA KWILA A MUXILA O JIPHANGE JA AHATU?

O jiphange ja mala mu kilunga atena we kudilonga kuxila o jiphange ja ahatu, mu kukayela o phangu ya tufunga twa henda. Kyebhi o tufunga kyene mubhana phangu yalungu ni kuxila o jiphange ja ahatu? Tumone maukexilu amoxi.

O tufunga a ximana o jiphange ja ahatu. O poxolo Phawulu waxisa phangu yambote phala o tufunga ku ikayela. Mu mukanda wasoneka phala o kilunga mu mbanza ya Loma, mwene waximana jiphange javulu ja ahatu. (Lom. 16:12) Xinganeka ngo o kisangusangu kyexile nakyu o jiphange jojo ja ahatu, kyoso kyatange o mukanda wa Phawulu mu kilunga! Kyene kimoxi we, o tufunga a ximana o jiphange ja ahatu mukonda dya idifwa ya yambote ni ikalakalu yene mubhanga phala Jihova. Kiki kikwatekesa o jiphange ja ahatu kumona kwila o jiphange mu kilunga ene mu axila, ni kwila ala ni valolo yavulu. Nange o izwelu ya kiswinisu ya kafunga, yene mwene yabhindamena o jiphange jiji ja ahatu phala kusuluka mu kusidivila Jihova ni ufiyele woso.—Jisa. 15:23.

Ximana

Kyoso kyaximana o jiphange, o tufunga akibhanga ni muxima woso. Mukonda dyahi? Sayi phange ya muhatu amwixana Jessica, wambe: “Kima kyambote kyoso o jiphange ja mala azwela kwa phange ya muhatu kwila ‘eye wabhange kikalakalu kyambote.’ Maji kituswinisa dingi kyavulu, kyoso o jiphange ja mala kya tuximana mu kutumbula o kima kitwabhange, kala o ukexilu utwene mulonga o twana twetu phala kabhange jibuya mu kyonge mba o kithangana kitukatula phala kutakana dixibulu dya Bibidya phala kumwambata mu kyonge.” Kyoso o tufunga kyaximana o jiphange ja ahatu mu kutumbula mwene o ima yabhange, kiki kibhangesa o jiphange ja ahatu kudivwa kwila ala ni valolo mu kilunga, ni kwila a abhindamena.

Ene evwa o jiphange ja ahatu. O tufunga twalenduka ejiya kwila ki ene ngo ala ni jindunge jambote. O tufunga twala ni ukexilu yu, abhinga ku jiphange ja ahatu phala n’abhana we o jindunge ja, anga a evwa ni mwanyu woso kyoso kyamuzwela. Mu kubhanga kiki, o tufunga a swinisa o jiphange ja ahatu, anga ene we akatula mbote. Kyebhi? Sayi kafunga a mwixana Gerardo, wamusidivila ku Betele, wambe: “O kubhinga jindunge ku jiphange ja ahatu, kwene mu ngikwatekesa kubhanga kyambote o kikaIakalu kyami. Sayi jiphange ja ahatu ene mubhanga kya o kikalakalu kiki mu mivu yavulu, o jiphange ja mala ndenge.” Jiphange javulu ja ahatu, a musidivila kala aboki a thembu yoso, mu kiki ene ejiya ima yavulu yalungu ni athu ala mu mbambe ya kilunga. Sayi kafunga amwixana Bryan, wambe: “O jiphange jetu ja ahatu ala ni idifwa ni mauhete avulu abhindamena o kilunga kya Jihova. Kyenyiki phe, katula mbote mu ima yoso yene mubhanga ene!”

Ivwa

O tufunga twa unjimu abhana valolo ku jindunge ja jiphange ja ahatu. Mukonda dyahi? Sayi kafunga amwixana Edward, wambe: “O jindunge ni unjimu wa phange ya muhatu, utena kukwatekesa phange ya diyala kutendela kyambote o maka, utena we kumukwatekesa kutendela kyambote o ukexilu udivwa akwa.” (Jisa. 1:5) Ne se o kafunga kakayela o ndunge yabhana o phange ya muhatu, mwene utena hanji kumusakidila mukonda dya izwelu ye yambote ni unjimu we.

Ene alonga o jiphange ja ahatu. O tufunga twa unjimu a sota kithangana phala kulonga o jiphange ja ahatu. Mu kifika, o tufunga ene mulonga o jiphange ja ahatu kwendesa o yonge ya sidivisu ya kuboka, phala kukwatekesa se kibhwala phange ya diyala amubatizala phala kwendesa o kyonge. Ene atena we kwalonga kukalakala ni jifalamenda mba ji makina, phala atene kukwatekesa mu ikalakalu ya kilunga kya Jihova, kala o kutunga, kuyudika ni kuzelesa o Ididi ya Ubhezelu ni ididi yamukwa. Ku Betele, o jiphange ja mala jala ku pholo, ene mulonga o jiphange ja ahatu kubhanga ikalakalu yavulu, kala kuyudika ni kuzelesa, kusumba, kusokejeka o ikalakalu yalungu ni kitadi, kukalakala ni ji komputadolo, ni ima yamukwa dingi. Kyoso o tufunga kyalonga o jiphange ja ahatu, ene alondekesa kwila, amona o jiphange jiji kala athu ala ni kutena kwa kubhanga o ima, ni kwila a adyelela.

Longa

Jiphange javulu ja ahatu ene mukwatekesa akwa bhukaxi ka ima ya alongo ku tufunga. Mu kifika, sayi jiphange akalakala ni uhete wa kutunga phala kukwatekesa akwa kutungulula o jinzo ja, kyoso kikubhita divuwa. Jiphange jamukwa ja ahatu a alongo kubhana umbangi mu ididi mubhita athu avulu, ene mulonga we ahatu amukwa kubhanga o kikalakalu kiki. Kyebhi kidivwa o jiphange ja ahatu yalungu ni tufunga twa alongo? Sayi phange ya muhatu amwixana Jennifer, wambe: “Kyoso kingakalakala mu kutunga Kididi kya Ubhezelu, o kafunga wexile o mutwamenyi wetu, wakatula kithangana phala kungilonga. Mwene wamono o kikalakalu kingabhange, yu wangiximana. Ngawabhela kyavulu kukalakala ni mwene mukonda ngadivu kwila ngala ni valolo, ni kwila angidyelela.”

O MBOTE IJILA MU KUTALATALA O JIPHANGE JA AHATU KALA MWIJI WETU

Etu twazolo o jiphange jetu ja ahatu kala kya azolo Jihova! Mukonda dya kiki twa atalatala kala mwiji wetu. (1 Ti. 5:​1, 2) Etu tu abhana valolo yavulu, tusanguluka we kyavulu mu kukalakala nawu kumoxi. Tusanguluka kyoso ene kya mona kwila twa azolo, ni kwila twala ku mbandu ya phala ku akwatekesa. Sayi phange ya muhatu, amwixana Vanessa, wambe: “Ngisakidila kyavulu Jihova mu kubhanga mbandu ya kilunga kye, kyezala ni jiphange ja mala jene mu ngiswinisa kyavulu.” Sayi phange ya muhatu ku ixi ya Taiwan, wambe: “Eme ngisakidila kyavulu Jihova ni kilunga kye mukonda dya valolo yene mubhana ku ahatu ni mu kuxila o ixinganeku ya. Kiki kikolesa o kixikanu kyami, kingikwatekesa we kubhana dingi valolo ku ujitu ungala nawu wa kubhanga mbandu ya kilunga kya Jihova.”

Xinganeka ngo o kisangusangu kya Jihova mu kumona o jiphange ja mala kubhana valolo ni kutalatala o ahatu ni kuxila kwoso kala kibhanga mwene! (Jisa. 27:11) Sayi kafunga ku ixi ya Escócia, amwixana Benjamin, wambe: “Mayala avulu ku mundu lelu, kene muxila o ahatu ne ngo bhofele. Kyenyiki kyoso o jiphange jetu ja ahatu kyala mu Kididi kya Ubhezelu, twamesena kubhanga yoso phala ene adivwe kwila twene mu axila, ni kwila twa azolo.” Mu kiki, tu bhangyenu yoso itutena, phala kukayela o phangu ya Jihova ya kutalatala o jiphange jetu ja ahatu ni henda ni kuxila kwoso.—Lom. 12:10.

a Mu milongi yiyi, o izwelu “jiphange ja ahatu” yalungu ni jiphange jetu mu nzumbi, ki yalungu ni jiphange a avwala ku mama imoxi ni tata imoxi.

b Phala kwijiya dingi yalungu ni dilombolwelu dya izwelu “itutu yatolo nguzu,” tala o milongi, O valor de “um vaso mais fraco,” mu A Sentinela 15 de Maio de 2006, ni milongi “Orientações sábias para o casamento,” mu A Sentinela 1 de Março de 2005.