Bayankaka meyundukaka na bisika yina babakala mingi kele na mimeseno ya kutadila banketo lokola bakele na yinsi ya babakala. Na kifuani, Hans, nkengi ya kizungidila mosi na Bolivie, metuba: “Babakala yankaka meyundukaka na kisika yina mimeseno na bau kekindisaka bau na kusala mambu na mutindu mosi ya lulendo mpenza. Babakala yango kekanisaka ti bakele na zulu ya banketo, mpe mbala mingi bakesadilaka bau mambu na mutindu ya kukondua luzitu.” Shengxian, nkulutu mosi na Taïwan, metuba: “Kisika munu kevuandaka, babakala mingi kemonaka ti banketo fueti pesa ve makanisi na bau na babakala. Kana bakala mosi metubila dibanza mosi yina mekatuka na nketo samu na diambu mosi, babakala yankaka lenda zitisa yandi diaka ve.” Babakala yankaka kemonisaka makanisi na bau ya yimbi na mutindu ya kutadila banketo na mutindu yina kemonanaka mpenza ve. Na kifuani, balenda tuba maseki ya kukondua luzitu samu na banketo.

Diambu ya kiese kele ti, yavuanda yinki mimeseno yina muntu yundukilaka na yau, yandi lenda soba. Yandi lenda nunga banguilu ya kukanisa ti babakala kele na zulu ya banketo. (Efe. 4:22-24) Yalenda salama na kulandaka kifuani ya Yehova. Na disolo yayi, beto kelonguka mutindu Yehova kesadilaka banketo mambu, mutindu babakala lenda longuka kusadila banketo mambu mutindu Yehova kesadilaka bau mambu, mpe mutindu bankulutu lenda vuanda bifuani na diambu metadila kumonisa luzitu samu na bampangi ya banketo.

YINKI MUTINDU YEHOVA KESADILAKA BANKETO MAMBU?

Yehova mepesa kifuani ya kukoka na mutindu ya kusadila banketo mambu. Lokola yandi kele Tata ya ntima kiadi, yandi kezolaka bana na yandi nionso. (Yoa. 3:16) Mpe bampangi ya banketo ya kukuikama kele lokola bana ya valere samu na yandi. Beto tadila mitindu melanda, yina  kena kumonisa ti Yehova kezolaka mpe kepesaka banketo luzitu.

Yandi kesadilaka bau mambu kondua kupona bilungi. Yehova salaka babakala mpe banketo na kifuani na yandi. (Kuy. 1:27) Yandi salaka ve babakala na mayele to na makoki mingi kuluta banketo; yandi kezolaka mpe ve babakala kuluta banketo. (2 Bs. 19:7) Yandi salaka banketo mpe babakala na dikoki ya mutindu mosi ya kubakusa bakedika ya Biblia mpe ya kulanda bikadulu na yandi ya kitoko. Diaka Yehova ketadilaka kiminu ya babakala mpe ya banketo mutindu mosi​—yavuanda kivuvu na bau kele ya kuzinga mvula na mvula na Paradiso awa na ntoto, to ya kusadila yandi lokola bantinu mpe banganga-nzambi na dizulu. (2 Pi. 1:1, nyp.) Yakele puelele ti, Yehova kevuandaka ve na makanisi ya yimbi samu na banketo.

Yandi kekuwaka bau. Yehova ketulaka dikebi na banguilu mpe mitungisi ya banketo. Na kifuani, yandi kuwaka mpe yandi pesaka mvutu na bisambu ya Rashele mpe Ana. (Kuy. 30:22; 1 Sa. 1:10, 11, 19, 20) Diaka Yehova pesaka mpeve ya nlongo na bansoniki ya Biblia samu na kusonika masolo ya babakala yina kuwaka banketo. Na kifuani, Abrahami zitisaka ntumu ya Yehova ya kuwa nketo na yandi Sara. (Kuy. 21:12-14) Ntinu Davidi kuwaka Abigail. Ya kedika, yandi monaka ti Yehova tindaka Abigail samu na kutubila yandi. (1 Sa. 25:32-35) Yesu, muntu yina monisaka bikadulu ya Tata na yandi na mutindu ya kukoka, vuandaka kuwa mama na yandi Maria. (Yoa. 2:3-10) Bifuani yango memonisa ti mutindu mosi yina Yehova kemonisaka luzitu na banketo kele na kuwaka bau.

Yandi ketudilaka bau ntima. Na kifuani, Yehova tudilaka Eva ntima samu na kupesa maboko na kisalu ya kutanina ntoto ya mvimba. (Kuy. 1:28) Na kusalaka mutindu yina, yandi monisaka ti yandi vuandaka tadila yandi ve lokola yandi kele na yinsi ya bakala na yandi Adamu, kasi lokola nsadisi samu na yandi. Yehova tudilaka diaka mbikudi Debora mpe mbikudi Hulda ntima samu na kupesa malongi na dibuta na yandi, yavuanda zuzi mpe ntinu. (Baz. 4:4-9; 2 Bn. 22:14-20) Bubu yayi, Yehova mepesa na banketo Baklisto kiyekua ya kukokisa kisalu na yandi. Bampangi yango ya banketo ya kukuikama kesalaka lokola bansamuni, bampasudi nzila mpe bamisionere. Bakepesaka maboko samu na kusala baplan, kutunga, mpe kutanina Bayinzo ya Kimfumu mpe bayinzo ya Betele. Bayankaka kesalaka na Betele; bayankaka kesalaka na babiro ya mbangudulu. Bampangi yango ya banketo kele lokola grupe ya nene ya basoda yina Yehova mebongisa samu na kusala lukanu na yandi. (Nk. 68:11) Yakele puelele ti, Yehova ketadilaka ve banketo lokola bakele ya kulemba to bakele na makoki ve.

YINKI MUTINDU BAMPANGI YA BABAKALA LENDA LONGUKA KUSADILA BANKETO MAMBU MUTINDU YEHOVA KESADILAKA BAU MAMBU?

Bampangi ya babakala, samu beto zaba kana beto kesadilaka bampangi Baklisto ya banketo mambu mutindu Yehova kesadilaka bau mambu, beto fueti tadila mbotembote makanisi na beto mpe mambu yina beto kesalaka. Samu na kusala plina beto kele na nsatu ya lusadusu. Mutindu kaka munganga lenda sadila apareyi mosi samu na kuzaba kana ntima ya muntu kele mbote to yakele na maladi. Mutindu mosi, bankundi ya mbote mpe Mpova ya Nzambi lenda sadisa beto samu na kuzaba kana mutindu na beto ya kutadila banketo kesepedisaka Yehova to ve. Yinki beto lenda sala samu na kubaka lusadusu yango?

Yuvusa nkundi ya mbote. (Bin. 18:17) Beto lenda kuenda na nkundi mosi yina beto ketudilaka ntima mpe yina kele na kimpombo mpe na mambu ngolo ve mpe kuyuvusa yandi biuvu lokola: “Nge kekanisaka ti munu kesadilaka bampangi ya banketo mambu yinki mutindu? Balenda tuba ti munu kepesaka bau luzitu? Yakele na diambu yina munu lenda sala samu na kusadila bau mambu na mutindu meluta mbote?” Kana nkundi na nge metubila nge ndambu ya mambu yina nge lenda bongisa, kusosa ve kukinungisa. Kasi, vuanda na nsatu ya ngolo ya kusala bansobolo yina melombama.

Longuka Mpova ya Nzambi. Mutindu meluta mbote ya kuzaba kana beto kesadilaka bampangi ya banketo mambu na mutindu ya mbote kele na kusadilaka Mpova ya Nzambi samu yasadisa beto na kutadila makanisi na beto mpe mambu yina beto kesalaka. (Ebr. 4:12) Ntangu beto kena kulonguka Biblia, beto kelonguka masolo ya babakala yina sadilaka banketo mambu na mutindu ya mbote mpe babakala yina sadilaka bau mambu na mutindu ya yimbi. Na manima, beto lenda fuanikisa mambu yina basalaka mpe mambu yina beto kesalaka. Bampangi ya babakala fueti kenga na kutadila kaka ve verse mosi ya Biblia mpe kusadila yau samu na kundimisa dibanza ya yimbi. Kasi bafueti tadila baverse mingi ya Biblia yina kena kutubila mutindu bakala fueti sadila nketo mambu. Na mutindu yina, balenda bakusa mutindu Nzambi ketadilaka banketo. Na kifuani, na kutadila 1 Piere 3:​7, nketo fueti baka ‘lokumu lokola mvungu yina mekondua ngolo.’ b Yazola tuba ti nketo kele na yinsi​—yandi kele mayele mingi ve to na makoki ve—​lokola bakala? Yakele mutindu yina ve! Fuanikisa  bampova ya Petelo na mambu yina Bagalatia 3:26-29 metuba, baverse yango metuba ti Yehova ponaka banketo mpe babakala samu bayadila kintuadi na Yesu na dizulu. Ntangu beto kena kulonguka Mpova ya Nzambi mpe beto meyuvusa nkundi mosi ya mbote yandi tuba mutindu yandi kemoninaka beto na diambu metadila kusadila banketo mambu, beto lenda longuka kumonisa luzitu yina mebonga na bampangi na beto ya banketo.

YINKI MUTINDU BANKULUTU KEMONISAKA LUZITU NA BAMPANGI YA BANKETO?

Bampangi ya babakala na kimvuka lenda diaka longuka mutindu ya kusadila banketo mambu na luzitu na kulandaka kifuani ya bankulutu ya nzola. Yinki mutindu bankulutu kepesaka kifuani na diambu metadila kumonisa luzitu na bampangi ya banketo? Beto tadila ndambu ya mitindu ya kusala yau.

Bakepesaka bampangi ya banketo bafelisitasion. Ntumua Paulo bikaka kifuani ya mbote yina bankulutu fueti landa. Yandi pesaka na mutindu ya puelele bafelisitasion na bampangi mingi ya banketo na mukanda yina yandi sonikinaka kimvuka ya Roma. (Bar. 16:12) Kanisa kiese yina bampangi yango ya banketo vuandaka na yau ntangu batangaka letre yango ya Paulo na kimvuka. Mutindu mosi, bankulutu kepesaka bampangi ya banketo bafelisitasion samu na bikadulu na bau ya mbote mpe samu na kisalu yina bakesalaka samu na Yehova. Yakesadisaka bampangi ya banketo bazaba ti kimvuka kezolaka bau mpe kezitisaka bau. Bampova ya kukindisa ya nkulutu mosi lenda vuanda mpenza yina bampangi yango ya banketo kele na yau nsatu samu batatamana kusadila Yehova na kukuikama nionso.​—Bin. 15:23.

Ntangu bankulutu kena kupesa bampangi ya banketo bafelisitasion, bafueti sala ti bampova na bau vuanda ya kedika mpe ya sikisiki. Samu na yinki? Mpangi mosi ya nketo na nkumbu ya Jessica metuba: “Yakevuandaka kitoko kana bampangi ya babakala kena kutubila mpangi ya nketo ti ‘nge mesala kisalu ya mbote.’ Kasi beto kesepelaka na yau mingimingi kana bampangi mepesa beto felisitasion samu na diambu mosi ya sikisiki, na kifuani, kulonga bana na beto bavuanda niee na balukutakanu to kubaka ntangu samu na kukuenda baka nlonguki mosi ya Biblia mpe kunata yandi na lukutakanu.” Ntangu bankulutu kena kupesa bampangi ya banketo bafelisitasion samu  na diambu mosi ya sikisiki, yakesalaka ti bampangi ya banketo kukimona ti bakele na nsatu na bau na kimvuka mpe bakele na valere.

Bakekuwaka bampangi ya banketo. Bankulutu ya kumikitisa kezabaka ti bau kaka ve kevuandaka na makanisi ya mbote. Bankulutu ya mutindu yina kelombaka bampangi ya banketo na kupesa makanisi na bau, mpe bakekuwaka na dikebi ntangu bampangi ya banketo ketubaka. Na kusalaka mutindu yina, bankulutu kekindisaka bampangi ya banketo, mpe bau mosi diaka kebakaka mambote. Na yinki mutindu? Nkulutu mosi na nkumbu ya Gerardo, yina kesalaka na Betele, metuba: “Munu kelombaka bampangi ya banketo makanisi na bau samu yakesadisaka munu samu munu bongisa kisalu na munu. Mbala mingi, bamesalaka kisalu ntangu ya yinda kuluta bampangi ya babakala yankaka.” Na kimvuka, bampangi ya banketo mingi kesalaka lokola bampasudi nzila, bakezabaka mambu mingi yina metadila bantu yina kezingaka na terituare na bau. Nkulutu mosi na nkumbu ya Bryan metuba: “Bampangi na beto ya banketo kele na bikadulu mpe makoki mingi ya mbote yina nkubukulu kele na yau nsatu. Na yau, beto lenda baka mambote na mambu yina bamezaba!”

Bankulutu ya nduenga kemangaka ve mbala mosi makanisi ya bampangi ya banketo. Samu na yinki? Nkulutu mosi na nkumbu ya Edward metuba, “Makanisi mpe mambu yina mpangi ya nketo mezaba lenda sadisa mpangi ya bakala, mpe makanisi ya mpangi ya nketo yango lenda sadisa yandi na kukudisa kikadulu ya kukitula na kisika ya bantu yankaka.” (Bin. 1:5) Ata kana nkulutu lenda sadila ve makanisi ya mpangi mosi ya nketo, yandi lenda pesa yandi matondo na mutindu yandi mepesa makanisi na yandi, mpe na mutindu yandi mekabula mambu yina yandi mezaba mpe mayele na yandi.

Bakepesaka bampangi ya banketo formasion. Bankulutu ya nduenga kesosaka maluaku ya kupesa bampangi ya banketo formasion. Na kifuani, balenda longisa bampangi ya banketo mutindu ya kutuadisa balukutakanu samu na kisalu ya kusamuna samu bavuanda ya kubongama kana mpangi mosi ya bakala yina mebakaka mbotama kele ve. Balenda pesa bau formasion samu na kusadila bisadulu to bamashine samu bavuanda na dikoki ya kupesa maboko na baproje ya kutunga mpe ya kutanina bayinzo ya teokrasi. Na Betele, bankengi ya badepartema kepesaka bampangi ya banketo formasion samu na kukokisa biyekua ya mutindu na mutindu, na kifuani, na maintenance, na departema ya kusumba bima, na departema ya mambu metadila mbongo, na departema ya informatique, mpe na mambu yankaka. Ntangu bankulutu kepesaka bampangi ya banketo formasion, bakemonisaka ti baketadilaka bampangi ya banketo lokola bantu yina kele na makoki mpe bamebonga batudila bau ntima.

Bampangi mingi ya banketo kesadilaka formasion yina babakaka na bankulutu samu na kusadisa bantu yankaka. Na kifuani, bampangi yankaka ya banketo kesadilaka formasion yina babakaka na kisalu ya kutunga samu na kusadisa bantu yankaka batunga diaka bayinzo na bau na manima ya kisumbula yina kebimaka yau mosi. Bampangi yankaka ya banketo kesadilaka makoki yina balongaka bau na kisalu ya kusamuna na kisika ya bantu mingi samu na kupesa bampangi mingi ya banketo formasion na mutindu yango ya kisalu ya kusamuna. Yinki mutindu bampangi ya banketo kekukimonaka samu na bankulutu yina kepesaka bau formasion? Mpangi mosi ya nketo na nkumbu ya Jennifer metuba: “Ntangu munu vuandaka sala na proje mosi ya kutunga Yinzo ya Kimfumu, nkengi ya ekipe vuandaka baka ntangu ya kupesa munu formasion. Yandi vuandaka tula dikebi na kisalu yina munu vuandaka sala mpe yandi vuandaka pesa munu formasion samu na yau. Munu vuandaka zola kusala kintuadi na yandi samu munu vuandaka mona ti yandi vuandaka baka munu na valere mpe yandi vuandaka tudila munu ntima.”

MAMBOTE YA KUSADILA BAMPANGI YA BANKETO MAMBU LOKOLA BAMPANGI NA BETO YA DIBUTA

Beto kezolaka bampangi na beto ya banketo ya kukuikama mutindu Yehova kezolaka bau! Na yau beto kesadilaka bau mambu lokola bampangi na beto ya dibuta. (1 Tm. 5:1, 2) Beto kezolaka bau mingi mpe beto kevuandaka na kiese ya kusala kintuadi na bau. Mpe beto kevuandaka na kiese ntangu bakemonaka nzola mpe lusadusu na beto. Mpangi mosi ya nketo na nkumbu ya Vanessa metuba: “Munu kele na butondi mingi na Yehova samu munu kele na kati ya nkubukulu na yandi, nkubukulu yina mefuluka na bampangi ya babakala yina kekindisaka munu mingi mpenza.” Mpangi mosi ya nketo na Taïwan metuba: “Munu kele na butondi mingi mutindu Yehova mpe nkubukulu na yandi kezolaka mingi banketo mpe kepesaka bau luzitu. Yakekumisaka kiminu na munu ngolo mpe yakesalaka ti munu sepela diaka na diluaku yayi munu kele na yau ya kuvuanda na kati ya nkubukulu ya Yehova.”

Yehova kevuandaka na kiese mingi ntangu yandi kemonaka Baklisto ya kukuikama ya babakala kena kuzola mpe kena kuzitisa banketo mutindu yandi kesalaka yau! (Bin. 27:11) Benjamin nkulutu mosi yina kevuandaka na Écosse metuba, “Bantu mingi na yinza bubu yayi kezitisaka ve banketo. Na yau ntangu banketo kekuizaka na Yinzo ya Kimfumu beto kevuandaka na nsatu bamona lusuasanu.” Bika beto nionso beto sala yina beto lenda samu na kulanda kifuani ya Yehova na kusadilaka bampangi na beto ya banketo mambu na nzola mpe na luzitu yina bamebonga na yau.​—Bar. 12:10.