N’nga munoaona a-iyana ninga munaonela Yohova?
NITOKHAANA ngari yolaba vambo-i na arongola anjinji ororomeleya thitho ninoadhiveliwana. Noasimba maningi arongoli-u athindhala. a Ee-no nyo abali, mudhilimbi-edhenga maningi ira muirenga vyongo vambo-i na aliwa moriya rima, mwalongomano na mwalemezo. Abali enango anorucheya irana vyevi namwasa wa vyorucha vinango vamwasa wen’na.
Abali anjinji taulukulele muvikalelo vyoi alombwana anjinji anoona ira a-iyana mbo-ofuneya maningi, mbwenye alombwana mbali ofuneya maningi kwaranya a-iyana. Mofwanafwani-a, namaing’anela isa mwinango wau Bolivia dhinalee Hans aongile ira: “Alombwana enango taulukulele muvikalelo vyoi vinolimbi-a ira alombwana takhalenga odhigweli-a. Alombwana enao taulukulele muvikalelo ninga vyevi, anoona ira a-iyana mbo-ofuneya maningi thitho katinoalemeza.” b Ndimuwa mwinango wau Taiwani dhinalee Shengxian aongile ira: “Wu tatamo unokala miyo, alombwana anjinji anoona ira a-iyana katinofwanela m’mwandela lombwana vyoira. Alombwana taonga mathuulelo okumela wa a-iyana vamwasa unangwee, alombwana afwee anom’nyoza maningi.” Mbwenye alombwana enango anooni-a kalelo la sakulo mundhila dhinango. Mofwanafwani-a, aliwa anooda onganga vyothei-a vyothonyi-edha ira katinolemeza a-iyana.
Pyosangalali-a idhiwa ira lombwana uliwethene unooda chinja vyalemeele liye muikalelwee. (Aef. 4:22-24) Vyevyo pyoodeya akala ira tanosazi-edha ifwanafwani-o ya Yohova. Mumwasula ninoonani mwemo Yohova munoonela liye a-iyana, na vyevyo abali vinaire aliwa ira taaonenga a-iyana ninga mwemo munoanela Yohova. Thitho ninoonani mwemo andimuwa avapingoni munathonyi-edhele aliwa ifwanafwani-o yapama vamwasa olemeza arongola.
N’NGA YOHOVA UNOAONA A-VI A-IYANA?
Yohova unovelela ifwanafwani-o yapama maningi vamwasa wa mwemo munofwanela i-yo irelanga vyongo vambo-i naa-iyana. Liye ngu Baba wa udhivela thitho unodhiveliwana maningi athu othene abanjanimwee. (Ju. 3:16) Mbwenye arongola ororomeleya mbaa-imee apereso yavadhulu. Dhoweni nitapanyeni ndhila dhinothonyi-edha ira Yohova unolemeza a-iyana.
Yohova unoira vyongo vambo-i na aliwa mo-okala mwasakulo. Yohova atoopanducha lombwana na i-yana muifwanafwani-o yee. (Maro. 1:27) Yohova kaavelenle dodoliso venango zelu dhinjinji wa lombwana kwaranya i-yana kabe. Thitho kaiira unodhiveliwana maningi alombwana kwaranya a-iyana. (2 Limb. 19:7) Liye atoapanducha othene mundhila yolandana yoi taodenga funjedha makundo a Bibilyani thitho thonyi-edha makhalelo apama a Yohova. Liye unoona iroromelo ya othene alombwana na a-iyanene, akala tana idedi-edho yodha kala vailamboi modhowa nodhowa venango matonganga na Yesu ninga mamwene na alimbo velela sembe dhulu. (2 Pe. 1:1) Onga imbarimbari Yohova kanoira vyongo na a-iyana mwasakulo.
Yohova unoavuruwana. Yohova unothuulela mwemo a-iyana munovivwela aliwa thitho vyongo vyevyo vinoakumbanyi-a. Mofwanafwani-a, liye atoovuruwana malobelo a Rakele na Hana thitho atoakami-a. (Maro. 30:22; 1 Sam. 1:10, 11, 19, 20) Yohova atoowandela atu ira talembe Bibilyani myasa ya alombwana enao tavuruwanile mathuulelo aa-iyana. Mofwanafwani-a, Abrahamu atoo-arela malangi-o a Yohova oi avuruwane malangi-o a-iyanee Sara. (Maro. 21:12-14) Mwene Davide atoovuruwana vyaongile Abigayeli. Thitho Davide aona ira ngu Yohova um’rumile Abigayeli ira amaonge na liye. (1 Sam. 25:32-35) Yesu wenuo athonyi-edhecha pama makalelo Ababee, anom’vuruwana m’mee wenuo ali Mariya. (Ju. 2:3-10) Vifwanafwani-o vyothene vyevi vinothonyi-edha ira ndhila imbo-i inooni-a ira Yohova unolemeza a-iyana kuwavuruwana.
Yohova unoanyindela. Mofwanafwani-a, Yohova atoothonyi-edha ira anom’nyindela Eva vom’va-a izo yoi am’kami-enga man’nee samalela ilambo yavathi. (Maro. 1:28) Veva vanothonyi-edha ira Yohova kam’mona Eva khala mutu o-ofuneya maningi vofwanafwani-edha na man’nee, mbwenye ali ninga fwee ofwanelela. Yohova atoovelela izo wa namaongela wa i-yana Debora na Hulida, ira talangi-enga atu a Nlungu thangani-avo mamwene na alimbo velela sembe. (Anam. 4:4-9; 2 Mam. 22:14-20) Malamboano thitho Yohova unovelela izo wa a-iyana anolaba mabasee. Arongola ororomeleyala anotumikela ninga anamalaleya, apainiya thitho mamisionariyo. Anokami-a mabasa avyomangamanga, samalela Nyumba dha Umwene na maskritoriyo atambi. Enango mwaarongolala anolaba va Beteli na maskritoriyo othapulela mabukhu. Arongolala ali ninga mwinji nlukulu uno-indi-edha basa Yohova vofuna kwakwaneli-edha ifunelwee. (Sal. 68:11) Veva pyooneelatu ira Yohova kanoona ira a-iyana mbo-ofuneya maningi venango ofooka kabe.
N’NGA ABALI ANAIRE A-VI IRA TALEMEZENGA A-IYANA NINGA MUNOIRELA YOHOVA?
Abali, ira niidhiweni akala ninolemeza a-iyana ninga munoirela Yohova, ninofwanela sakasaka mathuulelwi-u na vyoira vi-u. Mbwenye ira vyevi viodeye ninofwanela kami-iwa. Ninga mwemo makina owezana rima anoitaniwa raio-X munokami-edha aliwa iferimeiro idhiwa moda uli rima, fwi-u wapama thitho Madhu a Nlungu anooda nikami-a idhiwa akala nitokaana mathuulelo odaweya okuza a-iyana. N’nga ninaire a-vi ira nikami-iwe?
Mufukenga fwinyu. (Sang. 18:17) Ninoira phama fuka fwi-u onyindeleya wenuo unoidhiweya ira ngoriya rima thitho othuulela phama vyofuka ninga vi: “N’nga ndinoirecha a-vi vyongo na a-iyana? N’nga anoona ira ndinoalemeza? N’nga vatokala vyongo vinango vinofwanela miyo chinja?” Akala fwinyuo utouwandelani ikundu inofwanelanyo chinja, kamudhi-elelenga nduli. Malo modhi-elela nduli mukalenga okozeya chinja.
Mufunjedhenga Madhu a Nlungu. N’nga ndi ndhila iivi inanikami-e idhiwa akala ninolemeza a-iyana? Madhu a Nlungu anooda nikami-a sakasaka mathuulelo na vyoira vi-u. (Aeb. 4:12) Na leringa Bibilya, ninofunjedha vya alombwana enao talemeza a-iyana thitho alombwana enao ta-alemeza a-iyana. Naira ee-no i-yo fwanafwani-edha vyaira aliwavyo na vyevyo vinoira i-yo. Atu enango ano-indi-edhelecha basa maversu enango a Bibilyani vodhi-elela nduli vamathuulelo odaweya ana aliwa okuza a-iyana. Mbwenye fwanafwani-edha maverswala na maversu enango unooda akami-a rambela mathuulelo enala. Mofwanafwani-a, lemba la 1 Pedru 3:7 linoonga ira a-iyana talemeziwenga namwasa oi ali ninga “iya yo-orucha thweya.” c N’nga vyevi vinothapulela ira a-iyana mbo-ofuneya maningi? Venango zelu dhiwa toyeva maningi thitho katina dodoliso vofwanafwani-edha na alombwana? Mwaimbarimbari kabe. Kafwanafwani-edhani madhu a Pedru ala na vyevyo vinoonga lemba la Agalatiya 3:26-29. Lembali linothonyi-edha ira Yohova atoosakula alombwana na a-yanene ira tadhatongenga vambo-i na Yesu dhulu. Funjedha Madhu a Nlungu thitho vepha fwi-u ira anikami-e vamwasula, unodha nikami-a ira nilemezenga a-iyana.
N’NGA ANDIMUWA AVAPINGONI ANATHONYI-EDHE A-VI IRA ANOLEMEZA ARONGOLA?
Abali pingoni anooda funjedha lemeza a-iyana voona ifwanafwni-o ya andimuwa avapingoni. N’nga andimuwa avapingoni anathonyi-edhe a-vi ifwanafwani-o yaphama vamwasa olemeza arongola? Dhoweni nitapanyeni ndhila dhingasi.
Anoasimba maningi arongola. Rumiwi Paulo atoovelela ifwanafwani-o yapama maningi yeniyo andimuwa avapingoni inasazi-edhe aliwa. Mukarta la Paulo lalembele liye Makristau awu Roma, liye atooromola madhina mangasi aarongola enao aasimba liye. (Aroma 16:12) Vinooneya ira arongolala tatoosangalala maningi karta la Paulo la leriwa aliwa pingoni. Na andimuwene avapingoni anosimba maningi arongola namwasa wa makhalelwiwa aphama thitho namwasa olaba mwathindhi basa la Yohova. Vyevi vinoakami-a arongolala ona ira anolemeziwa thitho simbiwa. Madhu olimbi-a enao andimuwa avapingoni anaawandele aliwa, anooda alimbi-a ira tadhowenave m’labela Yohova mororomeleya.—Sang. 15:23.
Mwaasimbenga
Vosimba arongola, andimuwa avapingo anoirana vyevyo khumela vathi va rima noonga vyongo vyevyo arongolao viodile aliwa vilaba phama. Mwasiwa ngwan’ni anofwanela iranga e-no? Rongola mwinango dhinalee Jessica aongile ira: “Vinokala phama abali taawandelanga arongola ira ‘mutolaba phama maningi.’ Mbwenye ninosimba maningi simbwasimba taonganga vyongo viodile i-yo vilaba phamavyo. Mofwanafwani-a, anooda nisimba namwasa ooda kami-a a-imi-u ira ta-awendawendenga migumano ingali mwari novuruwananga mopwaseya migumano, venango namwasa odhilimbi-edha dhowa matukulanga atu anoafunjedhana i-yo Bibilya nadhowanga migumanoni.” Andimuwa avapingoni taasimbanga arongola voonga vyongo viirile aliwa mo-ovira kundu, arongolao anodhivwa ira mbofuneya maningi pingoni.
Anovuruwana mathuulelo aarongola. Andimuwa avapingoni odhiyevi-a anozindiyela ira kai aliwave baa-i anokaana makundo apama. Andimuwa avapingoni oi e-no, anovepa arongola ira taonge mathuulelwiwa thitho anoavuruna mopwaseya taonganga. Andimuwa avapingoni tairangana vyevi, anolimbi-a arongola thitho arongolao anonganyali maningi. Ndimuwa mwinango wavapingoni wenuo aromilevo laba va Beteli dhinalee Gelardo aongile ira: “Ndatoona ira fuka arongola ira taonge mathuulelwiwa watoondikami-a ira ndilabenga phama basa langa. Hora dhinjinji vinokala ira arongolao takadhi talabanga basalo wa vyawa vinjinji kwaranya abali enango.” Pingoni, arongola anjinji mbaapainiya. Ee-no aliwa anoidhiwa vyongo vinjinji vyokuza atu atatamuni mwiwa. Ndimuwa mwinango wavapingoni dhinalee Brian aongile ira: “Arongoli-u anooda kami-a maningi gulu la Yohova mundhila dhinjinji.”
Mwaavuruwanenga taonganga
Andimuwa avapingoni katinombaranya pwaza mathuulelo aarongola. Mwasiwa ngwan’ni ninoonga e-no? Ndimuwa mwinango wava pingoni dhinalee Eduardo aongile ira: “Mathuulelo aarongola thitho vyongo vinoidhiwa aliwa vinooda m’kami-a bali idhiwa vikundu vyothene vyokuza mwasa unangwee thitho vinooda m’kami-a kala wa tangaranga.” (Sang. 1:5) Angalive ira ndimuwa wava pingoni kano-indi-edha basa mathuulelo aongile rongola, unofwanela m’simba namwasa oonga mathuulelwee thitho zeludhee.
Anofunji-a arongola. Andimuwa ozindiyela anosakasaka hora yoi tafunji-e arongola. Mofwanafwani-a, anofunji-a arongola moda unairele aliwa gumano okozeela malaleela akala kavali bali obadiziwa. Anooda afunji-a moda una-indi-edhele aliwa basa mafwarameto o-iyana i-yana na makina okami-ana basa yomangamanga guluni mwi-u. Va Beteli, abali anoing’anela madepartamento anofunji-a arongola mabasa o-iyana i-yana ninga saka-edha vyongo, gula vyongo, lengesa kobiri, tobola makomputadore na mabasa enango. Andimuwa avapingoni tafunji-anga arongola, anothonyi-edha ira mbonyindeleya thitho anoaroromela.
Mwaafunji-enga
Arongola anjinji tatoo-indi-edhavo basa vyevyo vyaafunji-idhe andimuwa avapingoni vokami-a atu enango. Mofwanafwani-a, arongola enango enao tafunji-iwile basa yomangamanga, anokami-a volaba basa yosaka-edha nyumba dhaafwiwa vaireya masoka avilengo. Arongola enao tafunji-iwile moda munalaleele aliwa mumamburo mofwanyeya atu anjinji, anofunji-a thitho arongola afwiwa mwemo munalaleele aliwa. N’nga arongola anodhivwa a-vi tathuulela vya andimuwa enao taafunji-idhe basalo? Rongola mwinango dhinalee Jennifer aongile ira: “Vahora yalaba miyo vambo-i na aliwa va basa yomangamanga Nyumba ya Umwene inango, bali aing’anela atoondifunji-a vyongo vinjinji maningi. Anoondisimba namwasa wa vyongo vyaoda miyo vilaba. Ndanoosangalala maningi laba basa vambo-i na liye namwasa oi ndanoodhiona ira ndili ofuneya maningi thitho ndanoonyindeliwa.”
UPAMA OLEMEZA ARONGOLA PINGONI
Nadhiveliwangana maningi arongoli-u ororomeleya ninga mwemo munoadhiveliwana Yohova, ninoaona kala atu abanjani mwi-u. (1 Timo. 5:1, 2) Ninoona ira laba basa vambo-i naarongola ndi ngari ilukulu maningi thitho ninosangalala maningi tazindiyela ira ninoadhiveliwana noakami-a. Rongola mwinango dhinalee Vanessa aongile ira: “Ndinosimba maningi namwasa okhala mugulu la Yohova, mwemo muli abali enao anondilimbi-a maningi.” Rongola mwinango wau Taiwani aongile ira: “Ndinosimba maningi Yohova na gululee namwasa oi anonilemeza maningi i-yo a-iyana thitho anothuulela mwemo munovwela i-yo. Vyevi vinolimbi-a iroromelwanga thitho vinondiiri-a simbanga maningi ngari yokala guluni mwa Yohova.”
Yohova unosangalala maningi aonanga Makristau aalombwana talemezanga arongola ninga mwemo munoirela Yohova. (Sang. 27:11) Ndimuwa mwinango wau Scotland dhinalee Benjamin aongile ira: “Muilamboi atu anjinji anonyoza maningi a-iyana, ee-no ninofuna ira a-iyana tafiya va Nyumbani ya Umwene taonenga mo-iyana na mwemo munoirela atu ailamboi.” Ee-no abali, dhoweni niirengani vyongo vyothene vinaode i-yo vom’sazi-edhenga Yohova voadhiveliwana thitho alemeza arongoli-u odhiveliwiwa.—Aroma 12:10.
a Mumwasula, madhu oi “arongola” anoonga vya a-iyana Aikristau, a-kala arongoli-u aututuni mbwenye auzimu.
b Madhu oi “a-lemeza” venango “dhigweli-a” anothapulela alombwana enao anothonyi-edha kalelo logaya venango dhionanga ira mbakopolo maningi. Alombwana oi e-no hora dhinjinji anolemezecha mathuulelo aalombwana baa-i mbwenye anonyoza mathuulelo a-iyana.
c Ira muidhiwe vyongo vinjinji vinothapulela madhu oi “iya yo-orucha thweya,” muone mwasa wa muru oi “Mtengo wa ‘Chotengera Chochepa Mphamvu’” mu Nsanja ya Olonda ya 15 wa Maio wa 2006 na mwasa wa muru oi “Malangizo Anzeru kwa Okwatirana” mu Nsanja ya Olonda ya 1 wa Março wa 2005.
