Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

Kutala Mwamona Mapwevo Ngana Muze Avamona Yehova Tahi?

Kutala Mwamona Mapwevo Ngana Muze Avamona Yehova Tahi?

TWATOKWA chikuma kuzachila Yehova hamwe kaha namapwevo vavavulu vakushishika. Kaha twasakwilila chikuma ava vanyamalikita vakushishika, kaha nawa twavazanga mutu himutu. a Shikaho, enu vandumbwetu vamalunga, fwilenu kumonanga ava vandumbwetu mujila yalikoji nakuvavumbikanga. Oloze shimbu jimwe chinahase kutukaluhwila kulinga ngocho mwomwo katwakupukako. Kaha vandumbwetu vamwe vamalunga veji kumonanga ukalu ukwavo uze weji kuvahonesanga kulinga ngocho.

Vamwe vakolelele muvisemwa muze malunga vavavulu vamona mapwevo kupwa vakukuminamo. Chakutalilaho, Hans kalama wakujinguluka wamuBolivia ambile ngwenyi: “Malunga vamwe vakolelele muvisemwa muze vamona malunga kupwa vavalemu kuhambakana mapwevo.” Shengxian uze apwa mukulwane muchikungulwilo muTaiwan ambile ngwenyi: “Okwo ngwatwama, malunga vavavulu vashinganyeka ngwavo mapwevo kavatela kuvalweza vyakulingako. Nge lunga mwetavila vishinganyeka vyapwevo, kaha vakwavo malunga navamumona kupwa wakukuminamo.” Malunga veka nawa veji kumonanga mapwevo ulumbi mujijila jeka nawa. Chakutalilaho, vanahase kuseseka hakuhanjika mazu akulelesa mapwevo.

Chipwe ngocho, malunga vanahase kwalumuna vishinganyeka vyavo chamokomoko nachisemwa chavo. Vanahase kulinangula ngwavo mapwevo kavapwa vakukuminamoko. (Efwe. 4:​22-24) Vanahase kulinga ngocho hakulondezeza chakutalilaho chaYehova. Muchihande chino natulinangula omwo Yehova amona mapwevo, nomwo malunga vanahase kulondezeza Yehova, nomwo nawa vakulwane muchikungulwilo vanahase kusolola chakutalilaho chamwaza hakuvumbikanga mapwevo.

UNO YEHOVA AMONA NGACHILIHI MAPWEVO?

Yehova atuhana chakutalilaho chamwaza kutalisa kujila twatela kumwenamo mapwevo. Apwa Setu wakeke uze azanga vana venyi vosena. (Yowa. 3:16) Kaha vandumbwetu vamapwevo vakushishika vapwa vana vavalemu kuli ikiye. Achishinganyekenu hajijila jinakavangizaho jize jasolola omwo Yehova avumbika mapwevo.

Avamona ngana omu amona malunga. Yehova atengele malunga namapwevo muchifwanyisa chenyi. (Kupu. 1:27) Katengele malunga vapwenga namangana chikuma kuhambakana mapwevoko, kaha nawa kazanga malunga kuhambakana mapwevoko. (Miji. 2, 19:7) Atengele malunga namapwevo nauhashi woumwe wakwivwishisa muchano wamuMbimbiliya nakulondezeza vilinga vyenyi. Yehova amona nawa lufwelelo lwamalunga kupwa lwolumwe nalufwelelo lwamapwevo, numba vapwa nalutalililo lwakukayoyela hano hamavu haya myaka chipwe kupwa vamyangana navapilishitu mwilu. (Petu. 2, 1:1) Chikupu vene, Yehova kamona mapwevo kupwa vamokomokoko.

Eji kuvevwililanga. Yehova azakama mapwevo omwo veji kwivwanga naukalu veji kumonanga. Chakutalilaho, evwililile kukulomba chaLakele naHana nakuchikumbulula. (Kupu. 30:22; Samwe. 1, 1:​10, 11, 19, 20) Etavishile nawa vaka-kusoneka Mbimbiliya vasoneke mijimbu yamalunga vaze vevwililile mapwevo. Chakutalilaho, Apalahama akavangijile vyuma amulwezele Yehova ngwenyi evwilile puwenyi Sala. (Kupu. 21:​12-14) Mwangana Ndavichi evwililile Avingayile. Ambile ngwenyi Yehova ikiye atumine Avingayile mangana ezenga nakuhanjika nenyi. (Samwe. 1, 25:​32-35) Kaha nawa Yesu uze asolwelenga vilinga vyaIse mujila yakukupuka, evwililile kuli naye Maliya. (Yowa. 2:​3-10) Vyakutalilaho kana vyasolola nge jila yimwe yize Yehova eji kuvumbikilangamo mapwevo shina kuvevwilila.

Avafwelela. Chakutalilaho, Yehova afwelelele Eve hakumuhana mulimo wakukafwa kulama mavu. (Kupu. 1:28) Yehova hakulinga chuma kana, kasolwele nge amwene Eve kupwa wamokomoko hakumwesekesa kuli lunga lyenyi Alamako, oloze amumwene kupwa muka-kumukafwa. Yehova afwelelele nawa kapolofweto wapwevo Ndevola naHuluta vaze vakafwile vatu jenyi, kuhakilako vene namuka-kuyula namwangana. (Kuyu. 4:​4-9; Vamya. 2, 22:​14-20) Namakumbi ano, Yehova afwelela ngwenyi vaka-Kulishitu vamapwevo navatesamo mulimo avahana. Ava vandumbwetu vamapwevo vakushishika vapwa vaka-kwambulula, chipwe vapayiniya chipwe vamishonali. Veji kuzatanga mulimo wakutungatunga nakuwahisa jiZuvo jaWangana najizuvo jahamitango. Vamwe veji kuzachilanga haMbetele, kaha veka veji kuzachilanga hajiofesi javaka-kwalumuna mikanda jakwakusuku. Ava vandumbwetu vanapu nge liyongomena lyalinene lize ali nakuzachisa Yehova atesemo mwaya muchima wenyi. (Samu 68:11) Chikupu vene, Yehova kamona mapwevo kupwa vakuhehela kaha nawa vamokomokoko.

UNO VANDUMBWETU VAMALUNGA VANAHASE KUMONA NGACHILIHI MAPWEVO NGANA MUZE AVAMONA YEHOVA?

Enu vandumbwetu vamalunga, hakusaka tutachikize numba nge twamona mapwevo ngana muze avamona Yehova, twatela kukekesa kanawa vishinganyeka navilinga vyetu. Tunakusakiwa kutukafwa numba tuhase kulinga ngocho. Ngana muze likina lyaX-ray lyeji kumonanga ukalu uli kumuchima wamutu, nasepa lyetu wamwenemwene, naMazu aKalunga vinahase kutukafwa tutachikize jila yakuhenga tweji kumwenangamo mapwevo. Uno vyuma muka twatela kulinga numba vatukafwe?

Hulisenu sepa lyenu wamwenemwene. (Vishi. 18:17) Twatela kulwezako sepa lyetu twafwelela, uze apwa muka-kwashiwisa muchima kaha nawa walikoji. Tunahase kumuhulisa vihula vino ngwetu: “Uno ngweji kumonanga ngachilihi mapwevo? Kutala vamona ngwavo ngwavafwelela tahi? Uno kuliko vyuma vimwe ngwatela kulinga tahi?” Kachi nge sepa lyenu mwamilwezako vyuma vimwe mwatela kuzachilaho, kaha kanda kulihakwilako. Oloze zachilenuho namuchima wakusuuluka.

Linangulenu Mazu aKalunga. Jila yamwaza yakutukafwa tutachikize ngwetu tweji kumonanga vandumbwetu vamapwevo kupwa vavalemu shina kukekesa vishinganyeka navilinga vyetu hakuzachisa Mazu aKalunga. (Hepe. 4:12) Omu natulinangula Mbimbiliya natuwana vatu vaze vamwenenga mapwevo kupwa vavalemu navaze kavalingilenga ngochoko. Kaha natwesekesa jino vilinga vyavatu kana kuvilinga vyetu. Kaha nawa kukekesa visoneka vyamuMbimbiliya nachitukafwa tulihende kukuzachisa visoneka mujila yakuhenga hakusaka kukundwiza vishinganyeka vyavipi kutalisa kumapwevo. Chakutalilaho, chisoneka chaWaPetulu 1, 3:7 chahanjika ngwacho, pwevo vatela “[kumuvumbika] nge hichitenga chakuhehela.” b Uno echi chalumbununa nge apwa wakukuminamo hakumwesekesa kuli lunga tahi? Nduma. Esekesenu awa mazu ahanjikile Petulu kumazu ahali Wavaka-Ngalesha 3:​26-29, aze ahanjika ngwawo Yehova asaka mapwevo namalunga vakayule hamwe naYesu mwilu. Shikaho, nge natulinangula Mazu aKalunga nakuhulisa sepa lyetu wamwenemwene atulweze omwo tweji kumonanga mapwevo, kaha natuvumbikanga vandumbwetu vamapwevo.

UNO VAKULWANE MUCHIKUNGULWILO VEJI KUVUMBIKANGA NGACHILIHI VANDUMBWETU VAMAPWEVO?

Vandumbwetu vamalunga muchikungulwilo navakiko vanahase kuvumbika vandumbwetu vamapwevo hakulondezeza vyakutalilaho vyamwaza veji kusololanga vakulwane vazangi. Uno ava vakulwane veji kusolonga ngachilihi chakutalilaho chamwaza chakuvumbika vandumbwetu vamapwevo? Talenu hajijila jimwe veji kulingilangamo ngocho.

Veji kusangejekanga vandumbwetu vamapwevo. Kaposetolo Paulu asela vakulwane chakutalilaho chamwaza chize vatela kulondezeza. Asangejekele hatoma vandumbwetu vamapwevo mumukanda uze asonekelele chikungulwilo chamuLoma. (Loma 16:12) Achishinganyekenu kuwaha vevwile ava vandumbwetu vamapwevo omu vevwile uze mukanda asonekele Paulu vali nakuutanga kuchikungulwilo. Chochimwe nawa, vakulwane makumbi ano veji kusangejekanga vandumbwetu vamapwevo havilinga vyavo vyamwaza nahamilimo veji kuzachilanga Yehova. Echi cheji kulingisanga vandumbwetu vamapwevo valimone ngwavo vavavumbika, nakuvamona kupwa vavalemu. Mazu akukolezeza aze mwahanjika mukulwane anahase kupwa hivyuma vize vandumbwetu vamapwevo vali nakusakiwa omu vali nakutwalaho lika kuzachila Yehova nakashishi.—Vishi. 15:23.

Kusangejeka

Vakulwane veji kusangejekanga vandumbwavo vamapwevo hakuhanjika mazu akufuma kumuchima nakuvuluka vyuma vinavalingisa vavasangejeke. Mwomwo ika? Ndumbwetu wapwevo Jessica ambile ngwenyi: “Cheji kupwanga chamwaza kachi nge ndumbwetu walunga mwahanjika kuli ndumbwetu wapwevo ngwenyi, ‘Wazachila ndumbu.’ Oloze tweji kwivwanga kuwaha chikuma nge vandumbwetu navatusangejeka hakuvuluka vyuma vimwe tunalingi, vyakufwana nge kunangula vana vetu vatwamenga muvitwamo hakukunguluka, chipwe hakuya nakumbata vilongesa jetu vaMbimbiliya nakwiza navo kukukunguluka.” Shikaho, nge vakulwane navasangejeka vandumbwetu vamapwevo hakuvuluka vyuma vimwe vanalingi, kaha navalivwa kupwa vavalemu muchikungulwilo.

Veji kwivwililanga vandumbwetu vamapwevo. Vakulwane vakulinyisa vatachikiza ngwavo keshi vakiko kaha vatwama navishina vyamwenemweneko. Vakulwane vakufwana ngana veji kwitavilanga navishina vyavandumbwetu vamapwevo nakuvevwilila kanawa. Echi cheji kukafwanga vakulwane vakolezeze vandumbwetu kana, nakulinganyalisa vavene. Mujila muka? Gerardo uze apwa mukulwane kaha nawa azachila haMbetele ambile ngwenyi: “Ngunazatenga kanawa mulimo wami mwomwo yakuhulisanga vandumbwetu vamapwevo vangulwezeko vishinganyeka vyavo hamulimo kana. Kakavulu ava vandumbwetu vanazatenga milimo kana halwola lwalusuku kuhambakana vandumbwetu vamalunga vavavulu.” Vandumbwetu vamapwevo vavavulu muvikungulwilo, veji kuzatanga mulimo waupayiniya, ngocho vatachikiza vyavivulu havatu vaze tweji kwambulilanga. Bryan uze apwa mukulwane ambile ngwenyi: “Vandumbwetu vamapwevo vatwama navilinga vyamwaza vyavivulu nauhashi uze liuka lili nakusakiwa. Shikaho, fwilenu kunganyala kuli vakiko.”

Kwivwilila

Vakulwane vamwenemwene kavakana washi vishinganyeka vyavandumbwetu vamapwevoko. Mwomwo ika? Edward uze apwa mukulwane ambile ngwenyi: “Vishinganyeka vyandumbwetu wapwevo vinahase kukafwa ndumbwetu walunga amone munayi chihande chosena, nakumukafwa nawa apwenga namuchima wakutetela.” (Vishi. 1:5) Numba tuhu mukulwane keshi kukavangiza vyuma nahanjika ndumbwetu wapwevoko, oloze nahase kumusakwilila havishinganyeka vyenyi nahakupwa wakunangakana.

Veji kunangulanga vandumbwetu vamapwevo. Vakulwane vamwe muchikungulwilo veji kunangulanga vandumbwetu vamapwevo. Chakutalilaho, vanahase kuvanangula mwakutwaminyina kuliwana chakuya muwande kachi nge ndumbwetu walunga wakumbapachisa wauchiko. Vanahase nawa kuvanangula mwakuzachishila vinoma namakina mangana vazate mulimo wakuwahisa nakutunga vihela vyamuliuka lyetu. Vaka-kutetekela milimo vahaMbetele veji kunangula vandumbwetu vamapwevo milimo yakulisezaseza kuhakilako vene namulimo wakulama kanawa chihela, nakuya nakulandalanda vyuma, nakutala kujimbongo, namulimo wajikopyuta namilimo yeka nawa. Nge vakulwane navanangula milimo vandumbwetu vamapwevo, kaha navasolola nge vafwelela ava vandumbwetu kaha nawa vavamona kupwa vavalemu.

Kunangula

Vandumbwetu vamapwevo vavavulu veji kuzachisanga vyuma vanavanangula kuli vakulwane mangana vanganyaliseko navakwavo. Chakutalilaho, vandumbwetu vamwe vamapwevo veji kuzachisanga vyuma veji kuvanangulanga kutalisa kumulimo wakutungatunga, mangana vakafwe vakwavo vawahise jizuvo javo kachi nge kunasoloka ukalu wakulijila. Kaha vandumbwetu vamapwevo veka, veji kuzachisanga vyuma vavanangwile kutalisa kumulimo wakwambulwila kuvihela vyasanga mangana vananguleko vandumbwavo vavavulu vapwenga nauhashi kana mumulimo wakwambulula. Uno vandumbwetu vamapwevo vamona ngachilihi vakulwane vaze veji kuvanangulanga. Ndumbwetu wapwevo Jennifer ambile ngwenyi: “Omu ngwazachilenga mulimo wakutunga Zuvo yaWangana, muka-kutetekela milimo angutalililenga chikoki hakungunangula. Amwene mulimo ngwazachile, kaha angusangejekele hakukilikita chami. Ngwalivwishilenga kuwaha kuzata nenyi, mwomwo angumwenenga kupwa nguwamulemu kaha nawa angufwelelelele.”

NGANYO YATWAMA HAKUMONA VANDUMBWETU VAMAPWEVO NGE HIVATANGA JETU

Twazanga chikuma vandumbwetu vamapwevo vakushishika ngana muze avazanga Yehova, ngocho twavamona kupwa nge hivatanga jetu. (Chimo. 1, 5:​1, 2) Chikupu vene twapwa vakutokwa kuzachila hamwe navo. Kaha tweji kuwahililanga chikuma kachi nge ava vandumbwetu navamona ngwavo twavazanga nakuvakundwiza. Ndumbwetu wapwevo walijina lyaVanessa ambile ngwenyi: “Ngwasakwilila chikuma Yehova hakungulingisa ngupwenga muliuka lyenyi, muze mwatwama vandumbwetu vamalunga vaze veji kungukolezezanga chikuma.” Ndumbwetu wapwevo muTaiwan ambile ngwenyi: “Ngwasakwilila chikuma Yehova naliuka lyenyi hakuhaka mangana etu mapwevo nakutuvumbika. Echi cheji kuzamisanga lufwelelo lwami, nakungulingisa ngumone ngwami ngwatokwa chikuma kupwa muliuka lyaYehova.”

Chikupu vene, Yehova eji kwivwanga kuwaha chikuma hakumona vangamba jenyi vamalunga vakushishika vali nakufwila kumona mapwevo ngana muze eji kuvamonanga ikiye. (Vishi. 27:11) Benjamin uze apwa mukulwane muScotland ambile ngwenyi: “Malunga vavavulu mukaye makumbi ano kavavumbika mapwevoko, shikaho nge mapwevo naveza kuZuvo yaWangana, tweji kufwilanga kuvalingisa vamone chikupu ngwavo twavavumbika.” Shikaho, tuvosena tufwilenu kuzata nangolo mangana tulondezeze Yehova hakuzanganga vandumbwetu vamapwevo nakuvahana kavumbi kaze kavatela.—Loma 12:10.

a Muchihande chino, mazu “vandumbwetu vamapwevo” ali nakutalisa kuli vandumbwetu vamapwevo vavaka-Kulishitu, keshi kuli vatanga jetuko.

b Hakusaka muwana ulumbunwiso wakujiminyina wamazu akwamba ngwavo “chitenga chakuhehela” talenu chihande chakwamba ngwavo, “Omwo Alema Pwevo Numba Tuhu ‘Keshi Nangolo Nge Lungako’” muKaposhi Kakutalila waMay 15, 2006, nachihande chakwamba ngwavo “Punga Yambwende Yavaze Valimbata” muKaposhi Kakutalila waMarch 1, 2005.