Mä näägë it lugäär, duˈunë yetyëjkjäˈäy të tmëyaak të tmëbatëdë ko kyaj tmëjˈix tmëjpëjktäˈäktëdë toxytyëjkjäˈäy. Min nˈokˈijxëm wiˈix jyënaˈanyë Hans, mëdiˈibë tuump sirkuitë jap Bolivia. Yëˈë jyënaˈany: “Ta näägë yetyëjkjäˈäyëty mëdiˈibë desde mutsknëm të yajtukniˈˈixëdë ko yëˈëjën mëdiˈibë anaˈamdëp, ets päätyë net wyinmaytyë ko toxytyëjkjäˈäy kyaj tsyobäättë”. Shengxian, mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy jap Taiwán, jyënaˈany: “Mätsë nˈit nlugäär duˈun mayë yetyëjkjäˈäy wyinmaytyë ko toxytyëjkjäˈäyëty kyaj mbäät yˈëytyuktëk kyajpxytyuktëkëdë. Ets pën tuˈugë yetyëjk yëˈë nyigajpxypy wiˈix wyinmay tuˈugë toxytyëjk, mbäät kyaj pën yˈokmëjpëjktakënë”. Näägë yetyëjk ja dyajnigëxëˈëktë ko kyaj tmëjˈix tmëjpëjktäˈäktë toxytyëjk ko ttukxiˈiktë wiˈix tijaty ttundë.

Per ja yetyëjkjäˈäyëty mbäät dyajtëgatstë wyinmäˈäny mëdiˈibë të yaak të pyattë mä kyaj yajmëjˈixy yajmëjpëjktaˈaky ja toxytyëjk (Éfes. 4:​22-24). Per ¿wiˈix mbäät dyajtëgatstë ja wyinmäˈäny? Yëˈko tniˈˈijxtutëdët ja Jyobaa jyaˈayˈäjtën. Mä yäˈädë artikulo yëˈë nˈixäˈänëm wiˈixë Jyobaa tˈixyë toxytyëjkjäˈäy, wiˈix mbäädë yetyëjkjäˈäyëty nanduˈun jyaˈayˈattë extëmë Jyobaa ets pënaty tuundëp mëjjäˈäy wiˈix mbäät dyajnigëxëˈëktë ko myëjˈijx myëjpëjktaktëp ja toxytyëjkjäˈäy.

¿WIˈIXË JYOBAA TˈIXYË TOXYTYËJKJÄˈÄY?

Jyobaa myëjˈijxy myëjpëjktakypyë toxytyëjkjäˈäy, mëdiˈibë xytyukˈijxëm ko nanduˈunën mbäät njäˈäyˈäjtëm. Yëˈë tuˈugë uˈunkteety mëdiˈibë niˈamukë yˈuˈunk yˈënäˈk tsyojktaaypy (Fwank 3:16). Yëˈë mëk ttsoky ja toxytyëjkjäˈäyëty mëdiˈibë mëduunëp. Min nˈokˈijxëm tuˈuk majtskë ijxpajtën.

Jyobaa nipën tkaˈëxtijy. Ko ojts dyajkojˈyë yetyëjk etsë toxytyëjk, yëˈëjën ojts nyayajnikojtuˈutyëty (Gén. 1:27). Ko ojts dyajkojˈyë yetyëjkjäˈäy, kyaj ojts niˈigyë dyajkojy kuwijy, këdiinëm ja  toxytyëjk. Kyaj ojts nanduˈun dyajkojˈyë yetyëjk parë niˈigyë tijaty tjat tnijawëdët, tuknax tmooy ja wijyˈäjtën parë mbäät tjaygyukëdë ja tëyˈäjtën ets nanduˈun dyajnigëxëˈëktët ja oybyë jäˈäyˈäjtën (2 Crón. 19:7). Jyobaa kyaj yëˈë niˈigyë ttsoky ja yetyëjkjäˈäyëty, pes tuknax ja myëbëjkën dyajtsobatë. Ets tuknax ja jukyˈäjtën xymyoˈoyäˈänëm mëdiˈibë xëmëkyëjxm itäämp, oy yääjëty Naxwiiny o jam tsäjpotm (2 Peed. 1:1). Yäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko Jyobaa kyaj tˈëxtijˈyë toxytyëjkjäˈäyëty.

Myëdoowˈijtypy ko myëgajpxyëty. Jyobaa jyaygyujkëp wiˈix nyayjyawëdë ja toxytyëjkjäˈäy ets ti amay jotmay pyatypy yˈijxypy. Extëm nˈokpëjktakëm, myëdoowˈijt ko myënuˈkxtakë Raquel mëdë Ana (Gén. 30:22; 1 Sam. 1:​10, 11, 19, 20). Mä Biiblyë ojts nanduˈun dyajkujayëty wiˈix näägë yetyëjkjäˈäy tmëmëdoowdë ja toxytyëjk. Niduˈuk yëˈë Abrahán, mëdiˈibë Jyobaa anmääyë ko tmëmëdowët ja kyudëjk (Gén. 21:​12-14). Ja rey David myëmëdoowë Abigaíl ets niˈigyë jyënany ko yëˈë netyë Jyobaa të kyexyë (1 Sam. 25:​32-35). Jesus nanduˈun jyaˈayˈajty extëmë Tyeety, myëmëdoow ja tyääk María (Fwank 2:​3-10). Extëm nˈijxëm, Jyobaa myëjˈijxy myëjpëjktakypy wiˈix ja toxytyëjkjäˈäy wyinmaytyë.

Tyukjotkujkˈäjtypy. Extëm nˈokpëjktakëm, Jyobaa yˈanmääyë Eva parë tˈijxˈit tkuentëˈatët ja Naxwinyëdë mëdë Adán (Gén. 1:28). Ko duˈun tˈanmääy, yëˈë xytyukˈijxëm ko tuknaxë nety dyajtsobääty, ets ojts dyajkojy parë nimajtsk nyaybyudëkëdët. Ojts nanduˈun ttuunkmoˈoyë Débora etsë Huldá parë ja kyäjpn yaˈëwij yajkäjpxwijët axtë kyäjpxwijtë fes etsë rey (Juec. 4:​4-9; 2 Rey. 22:​14-20). Nanduˈunën tyam, Jyobaa tyuunkmoopy ja toxytyëjkjäˈäyëty mët ko ttukjotkujkˈaty. Ta mëdiˈibë tuundëp publikadoor, prekursoora ets misioneerë. Tuundëp nanduˈun mä yajniˈˈixë ets yajkojˈyë jëën tëjk o mä yaˈijxˈity yajkuentëˈaty tëjk mä nˈëxpëjkëm o mäjatyë Betel. Ta mëdiˈibë tuundëp Betel ets nanduˈun mäjatyë ofisinë mä yajkäjpxnaxyë ëxpëjkpajn. Jantsy nimayë toxytyëjkjäˈäy mëdiˈibë Jyobaa yajtuumpy parë dyaˈˈadëy tijaty tyuknibëjktakëp (Sal. 68:11). Yäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko Jyobaa kyaj wyinmay ko toxytyëjkëty kyaj ti myayëdë o ko kyaj wyijyˈattë.

¿WIˈIX MBÄÄT NANDUˈUNË YETYËJKJÄˈÄY JYAˈAYˈATTË EXTËMË JYOBAA?

Yetyëjkjäˈäyëty, parë nnijäˈäwëm pën nmëjˈijxëm ja toxytyëjkjäˈäyëty extëm ttunyë Jyobaa, oy ko nwinmäˈäyëm wiˈix nˈijxëm ets wiˈix tijaty nduˈunëm. Parë nnijäˈäwëm, tsojkëp pën xypyudëjkëm. Extëm nˈokpëjktakëm, parë nnijäˈäwëm pën nmëdäjtëm tuˈugë päˈäm mä korasoon, tsojkëp yajtunët tuˈugë rayo X. Nanduˈunën ëtsäjtëm, parë nnijäˈäwëm wiˈix nˈijxëm ja toxytyëjkjäˈäy, mbäät yëˈë xypyudëjkëm tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm etsë Diosë yˈAyuk. Min nˈokˈijxëm ti mbäät nduˈunëm.

Nˈokˈamdoˈowëmë naybyudëkë pënaty mëët oy nnayjyäˈäwëm (Prov. 18:17). Oy ko nyajtëˈëwëm pënaty mbäät xyˈanmäˈäyëm wiˈixën njäˈäyˈäjtëm. Nˈokˈyajtëˈëwëm: “¿Wiˈix xyˈixy njäˈäyˈatyëts mët ja toxytyëjkjäˈäyëty? ¿Nmëjˈijxy nmëjpëjktakypyëts? ¿O mbäädëts nˈaknayaˈoyëty?”. Pën jam xyˈanmäˈäyëm wiˈix mbäät nˈaknayaˈoˈoyëm, kyaj yˈoyëty njotˈambëjkëm. Tsojkëp nˈaknayaˈoˈoyëm.

Nˈokniˈëxpëjkëm ja Diosë yˈAyuk. Parë nnijäˈäwëm pën nmëjˈijxëmë toxytyëjkjäˈäy, yëˈë xypyudëkëyäˈänëmë Biiblyë parë nˈijxëm wiˈix ja jot winmäˈäny nmëdäjtëm ets wiˈix tijaty nduˈunëm (Eb. 4:12). Mä Biiblyë tap yajnimaytyaˈaky näägë yetyëjkjäˈäy mëdiˈibë myëjˈijx myëjpëjktaktë ja toxytyëjk ets mëdiˈibë kyaj. Ko ngäjpxëm, mbäädë net nwinmäˈäyëm wiˈix njäˈäyˈatäˈänëm. Tsojkëp nˈijxkijpxyëm kanäägë tekstë wiˈix ja toxytyëjkjäˈäy yajnimaytyäˈäktë ets kyaj mbäät jeˈeyë tuˈuk ja tekstë nyajtuˈunëm parë këdiibë tëgatsy nˈijxëm ja toxytyëjk. Extëm nˈokpëjktakëm, mä 1 Peedrʉ 3:7 jyënaˈany: “Wintsëˈëgë extëm yëˈë pyaatyëty. [ . . . ] Mët ko toxytyëjkëty yˈamääyëty”. a ¿Yëˈëdaa yˈandijpy ko ja toxytyëjkjäˈäyëty kyaj ti tjat tnijawëdë o ko kyaj wyijyˈattë extëm ja yetyëjk? ¡Kyaj! Parë këdiibë tëgatsy njaygyujkëmë yäˈädë tekstë, oy ko mëët nˈijxkijpxyëm wiˈix jyënaˈanyë Galasyʉ 3:​26-29. Jap jyënaˈany ko Jyobaa të twinˈixyë yetyëjk etsë toxytyëjk parë mëdë Jesus yˈanaˈamdët  jam tsäjpotm. Ko ngäjpxëmë Biiblyë ets ko pën nyajtëˈëwëm wiˈix njäˈäyˈäjtëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nmëjˈijx nmëjpëjktakëm ja toxytyëjkjäˈäyëty extëm pyaaty nyitëkëty.

PËNATY TUUNDËP MËJJÄˈÄY, ¿WIˈIX DYAJNIGËXËˈËKTË KO MYËJˈIJX MYËJPËJKTAKTËP JA TOXYTYËJK?

Niˈamukë yetyëjkëty, myëjˈixan myëjpëjktäˈägandëp ja toxytyëjk ko tˈixtët ja mëjjäˈäytyëjk duˈun tundë. Min nˈokˈijxëm wiˈixën ja mëjjäˈäytyëjk dyajnigëxëˈëktë ko myëjˈijx myëjpëjktaktëp ja toxytyëjkjäˈäy ets ko tsyojktëp.

Myëjkuˈëˈëw myëjkugäjpxëdëp. Oy ko mëjjäˈäytyëjk nanduˈun ttundët extëm ttuunyë apostëlë Pablo, pes myëjkuˈëˈëw myëjkugäjpxë ja toxytyëjkjäˈäyëty ko tnijäˈäyë ja kongregasionk mëdiˈibë Roma (Rom. 16:12). ¡Nˈokwinmäˈäyëm wiˈixën jantsy agujk jotkujk nyayjyäˈäwëdë ko ojts yajkajpxy ja kartë mä kongregasionk! Nanduˈunën tyam ttundë ja mëjjäˈäytyëjkëty, myëjkuˈëˈëw myëjkugäjpxëdëp ja toxytyëjkjäˈäyëty ko Diosmëdundë ets ko dyajnigëxëˈëktë oybyë jäˈäyˈäjtën. Ko duˈun ttundë, agujk jotkujk nyayjyawëdë ja toxytyëjkjäˈäy ko yajmëjˈijx yajmëjpëjktäˈäktë. Ko ja mëjjäˈäytyëjk tjotmëkwingäjpxëdë ja toxytyëjkjäˈäy, mbäät yëˈë pyudëkëdë parë niˈigyë tmëdundëdë Jyobaa (Prov. 15:23).

Ko ja mëjjäˈäytyëjk tmëjkuˈëw tmëjkugäjpxëdët ja toxytyëjkjäˈäy, tsojkëbën tˈanëëmëdët amumduˈukjot ti mëdiˈibë oy tyuundëp. ¿Tiko? Min nˈokˈijxëm wiˈix jyënaˈanyë Jessica: “Jantsy oyëts nnayjyawëty kots pën xyˈanëëmë ko oyëts tijaty nduny, per niˈigyëts jotkujk nnayjyawëty kots pën xytyim anëëmë tiijëts mëdiˈibë oy nduumpy. Extëm kotsë nˈuˈunk nˈënäˈk yajxon yˈuˈunyëdët mä reunyonk ets kots nwoownëjkxy ja mëdiˈibëts nyaˈëxpëjkypy”. Ko ja mëjjäˈäytyëjk ttimyˈanëëmëdë ja toxytyëjkjäˈäy tiijën oy tyuundëp, ta nyayjyawëdë ko kajaa tsyobäättë mä kongregasionk.

 Myëdoowˈijttëp wiˈix jyënäˈändë. Ja mëjjäˈäytyëjkëty mëdiˈibë yujy tudaˈaky, ninäˈä kyawinmaytyë ko niˈigyë tijaty tjat tnijawëdë. Pääty dyajtëwdë wiˈix ja toxytyëjkjäˈäy yˈokwinmaytyë etsë net tmëdoowˈittë tsuj yajxon. Ko duˈun ttundë, tyukˈoyˈäjttëp këˈëm, per nanduˈun agujk jotkujk nyayjyawëdë ja toxytyëjkjäˈäy. Ets ja mëjjäˈäytyëjkëty, ¿wiˈix ttukˈoyˈattë? Gerardo mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy ets tyuny Betel, jyënaˈany: “Tëjëts nˈixy ko oybyëtsëëmp kots duˈun tijaty nduny extëm ja toxytyëjkjäˈäy jyënäˈändë. Mët ko nääk jeky kujk ttuunëdë tuˈugë tuunk ets kyaj dyuˈunëty ja yetyëjkjäˈäy”. Mä kongregasionk nimayë toxytyëjkjäˈäy tyundë prekursoora ets wäˈäts tˈixyˈattë ja territooryë. Bryan mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy, jyënaˈany: “Yëˈë toxytyëjkjäˈäyëty mbäät mëjwiin kajaa tyundë mä Diosë nyax kyäjpn. ¡Pääty nˈoknaytyukpudëjkëm tijaty jyäjt nyijäˈäwëdëp!”.

Ja mëjjäˈäytyëjkëty kyaj duˈunyë tkumëdoownaxtë wiˈix jyënäˈändë ja toxytyëjkjäˈäyëty. ¿Tiko? Edward mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy, jyënaˈany: “Wiˈix wyinmaytyë ets wiˈix tijaty tˈixtë ja toxytyëjkjäˈäy, mbäät xypyudëjkëm parë yajxon nnijäˈäwëm ets njaygyujkëm wiˈix tijaty yˈixëty” (Prov. 1:5). Oy kyayajtuny wiˈix ja toxytyëjkjäˈäy të tjanigajpxy, yëˈë mëjjäˈäytyëjkëty duˈunyëm tkukäjpxëdë ko të tnigajpxy wiˈix wyinmay ets wiˈix tijaty tˈixy.

Tyukniˈˈijxëdëp tijaty. Oy ko mëjjäˈäytyëjk tijaty ttukniˈˈixëdët ja toxytyëjkjäˈäy. Extëm ko ttukniˈˈixët wiˈix tjuudët ja grupë ko nety kyapëtsëmy tëjkˈayeˈebyë nituˈugë yetyëjk mëdiˈibë të nyëbajnë. Mbäät nanduˈun ttukniˈˈixëdë wiˈix dyajtundët tuˈugë makinë o tuumbajn parë mbäät tyundë mä yajkojˈyë jëën tëjk o mä yˈaˈoyë. Pënaty tyukniwijtsëdëp wixaty ja tuunk yajtunäˈäny jam Betel, tyukniˈˈijxëdëp nanduˈun ja toxytyëjkjäˈäy wiˈix tyundët, extëm mä tijaty yajjuyaˈany jakëbatäˈäny, mä tyuˈuyeˈeyë meeny sentääbë o mä yˈaˈoyëyaˈany tijaty. Ko mëjjäˈäytyëjk ttukniˈˈixëdë ja toxytyëjkjäˈäy wiˈix tijaty ttundët, ta dyajnigëxëˈëktë ko tyukjotkujkˈäjttëp ets ko mbäät ttundë ja tuunk.

Mayë toxytyëjkjäˈäy tyukniˈˈijxëdëbë netë wiinkpë tijaty ja mëjjäˈäytyëjk të tyukniˈˈixëdë. Nääk mëdiˈibë të yajtukniˈˈixëdë wiˈixë jëën tëjk yajkojy, tuundëbë net ok mä yaˈˈagojë jëën tëjk ko tijaty yˈayoˈonbëjktaˈaky. Wiinkpë toxytyëjkjäˈäyëty tyukniˈˈijxëdëp nanduˈun ja myëguˈuktëjk wiˈix kyäjpxwäˈkxtët mä mayjyaˈay nyaxtë, duˈun extëm ojts yajtukniˈˈixëdë. Min nˈokˈijxëm wiˈix jyënäˈändë toxytyëjkjäˈäyëty mëdiˈibë tijaty yajtukniˈˈijxëdë. Jennifer, jyënaˈany: “Kots nduuny mä ojts yajkojy tuˈugë salonk, niduˈuk mëdiˈibë nety nyiwintsënˈäjtypy ojtsëts xytyukniˈˈixë wiˈixëts ndunët. Yˈijx wiˈixëts tijaty nduny ets xyˈanmääyëts ko jantsy oyëtsë nety nduny. Jantsy oyëts nnayjyäˈäwë kots mëët nduuny mët ko xytyukjotkujkˈäjtëts ets yajtsobat tijatyëts nduun”.

JOTKUJK NYAYJYAWËDË KO NJÄˈÄWËM JËËKY MËGUˈUKPËN

Ntsojkëm ja toxytyëjkjäˈäyëty duˈun extëmë Jyobaa tsyokëdë ets nanduˈun njäˈäwëm jëëky mëguˈukpën (1 Tim. 5:​1, 2). Jantsy oy nnayjyäˈäwëm ko mët tuˈugyë nmëduˈunëmë Jyobaa. Ets nanduˈun ko nˈijxëm wiˈix yëˈëjëty jotkujk nyayjyawëdë ko nmëmäˈäy nmëdäjëm. Vanessa jyënaˈany: “Nguˈëˈëw ngukäjpxëbëtsë Jyobaa ko tnasˈixë etsëts ndukˈitëdë nyax kyäjpn, mä jyapˈatyë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibëts xymyëjˈijx xymyëjpëjktakp”. Tuˈugë toxytyëjkjäˈäy mëdiˈibë tsënaapy Taiwán, jyënaˈany: “Mëjwiin kajaajëts ngukäjpxë Jyobaa etsë nyax kyäjpn ko tmëjˈix tmëjpëjktäˈäktë toxytyëjkjäˈäy ets ko yajwingutsëˈëgëdë. Kots duˈun nˈixy, yajkëktëjkëbëtsë nmëbëjkën ets niˈigyëts nyajtsobääty kots ndukˈitë ja Diosë kyäjpn”.

Seguurë ko Jyobaa jantsy jotkujk nyayjyawëty ko tˈixy ja yetyëjkjäˈäyëty ttundë ja mëjääw parë tmëjˈix tmëjpëjktäˈäktë ja toxytyëjkjäˈäy duˈun extëm yëˈë ttuny (Prov. 27:11). Benjamin mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy jap Escocia jyënaˈany: “Pënaty kyaj yˈëxpëktë, ninuˈun tkamëjˈix tkamëjpëjktäˈäktë toxytyëjkjäˈäyëty. Pääty ko myindët reunyonk, oy ko nwingutsëˈkëm ets tˈixtët ko tëgatsy njäˈäyˈäjtëm”. Nˈoktuˈunëmë mëjääw parë njäˈäyˈäjtëm extëmë Jyobaa jyaˈayˈaty, nˈokmëjˈijx nˈokmëjpëjktakëm ja toxytyëjkjäˈäyëty ets nˈokˈyaˈijxëm ko ntsojkëm ets nwingutsëˈkëm extëm pyäät nyitëkëdë (Rom. 12:10).