Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

Okitshinaa bana bakashi mianda bu abibakitshinaa Yehowa su?

Okitshinaa bana bakashi mianda bu abibakitshinaa Yehowa su?

TUI na kineemo kia kufuba na bakuetu bakashi ba sha lulamato be bungi pamune. Bua bano bakuetu abafubaa ngofu, tui bebafule, na atuibatumbulaa bua lulamato lua ooso a kuabadi, na bua mudimo w’abakitaa ngofu! a Biabia bakuetu balume, atuinutekie namu bua’shi nuikitshishe bua kukitshina bakuetu bakashi mianda na kalolo, na kisumi, mpaa na kaneemo kooso. Anka, muanda wa’shi tui bantu bakutue kupuidika, ingi nsaa abitungu tuikitshishe bua kukita bino. Mu binyibinyi, bakuetu balume abafumankanaa na ingi nkalakashi.

Bangi mbakudile mu bipikua mui bana balume be bungi abakitshinaa bana bakashi mianda bu bantu bashadile. Bu kileshesho, Hans ungi mukunkushi a kifunda a mu Bolivie amba’shi: “Bangi bana balume mbakudile mu ma mbalo mui bipikua bia kuikala na nfiedi mu ingi mianda, bino abibatakulaa buabadia kutamisha lukalo luabo lua butandua lua kuimona bu abo be kunundu kua bana bakashi.” Shengxian, ungi mukulu a mu kakongie ka mu Taïwan amba’shi: “Mbalo yandi mushaale, bana balume be bungi abekalaa na binangu bia’shi bana bakashi ta mbalombene kutusha aabo mmueneno balungula bana balume muanda. Su muana mulume akula mmueneno kampanda atukila kui bana bakashi, bangi bantu ta mbalombene kumuneemeka nya.” Bangi bana balume abaleshaa kubepuula kuabo kua bana bakashi mu ingi mishindo i bungi. Bu kileshesho, sunga mu miseku bana balune be kuakula mianda ayikutua kaneemo kui bana bakashi.

P’atunangushena kalolo, muana mulume e kushintula kipikua kiaye sunga mushindo waye wadi mukule. Muana mulume mmulombene kukambila binangu biaye bia’shi muana mulume e kunundu kua bana bakashi. (Ef. 4:​22-24) Be kukita bino nka su abambula kileshesho kia Yehowa. Mu uno muisambo, atukataluula mushindo w’abakitshinaa bana bakashi mianda kui Yehowa, na mushindo ulombene bakuetu balune kulonga bia kukitshina bana bakashi mianda bu abikitaa Yehowa, na mushindo ulombene bakulu ba mu tukongie kuikala bu kileshesho kia kulesha bakuetu bakashi kaneemo.

YEHOWA AKITSHINAA BANA BAKASHI MIANDA MUSHINDO KINYI?

Yehowa nyi nkileshesho kipuidikie kia mushindo wa kukitshina bana bakashi mianda. Bu biadi Nshe bana sha lusa lukata, mmufule kifuko kiaye kia bantu. (Yo. 3:16) Na bakuetu bakashi ba sha lulamato, mbekale bu bansonguakashi be na muulo ukata kuadi. Tubandeyi kutaluula ino mishindo ayilondo ayilesha Yehowa biadi mufule bana bakashi na kuibaneemeka.

Ebakitshinaa mianda kushi ntondo. Yehowa mmupangie bana balume na bana bakashi mu kinfuanyi kiaye. (Kib. 1:27) Yehowa ta mmupangie bana balume na binangu bikile bia bana bakashi, sunga ngobesha ikile ya bana bakashi nya; na dingi ta mmufule bana balume kukila bana bakashi nya. (2 Mya. 19:7) Mmupangie bana balume na bana bakashi na binangu bi mumune bi na ngobesha ya kulamiina bia binyibinyi bia mu Bible na kunangushena ku ngikashi yaye i buwa. Yehowa ataa booso bana balume na bana bakashi be na lukumiino muadi na muulo umune, kuamba’shi, mmupe booso bana balume na bana bakashi lukulupilo lua kuikala na muwa wa ikalaika pa nsenga mu Mpaladiiso, sunga lua kufuba bu banfumu na bu ba tshite-muakuidi muiyilu. (2 Mp. 1:​1, mayi e kuushi ku’esaki.) Tubapusha kalolo’shi Yehowa t’abepulaa bana bakashi nya.

Ebateemeshaa. Yehowa apasukilaa bana bakashi ku bi’abepusha na ku nkalakashi yabadi nayo. Bu kileshesho, baadi muteemeshe na kualuula ku nteko ya Rashele na ya Aana. (Kib. 30:22; 1 Sam. 1:​10, 11, 19, 20) Dingi, Yehowa baadi muyokiele bantu babaadi bafunde Bible, buabadia kufunda mianda ya bana balume babaadi bateemeshe bana bakashi. Bu kileshesho, Abalahama balondele buludiki bubaadi Yehowa mumulungule bua kuteemesha mukashi aaye Sara. (Kib. 21:​12-14) Nfumu Davide baadi muteemeshe muana mukashi Abigayile. Biabia, Davide bapushiishe’shi Yehowa ngi batumine uno muana mukashi Abigayile bua kuakula naye. (1 Sam. 25:​32-35) Yesu aleshaa ngikashi ya Nshaye mu mushindo upuidikie, baadi muteemeshe nyinaye Madiya. (Yo. 2:​3-10) Bino bioso bileshesho abishimika kasele ku mushindo umune wa’shi, Yehowa aleshaa bana bakashi kaneemo pa kuibateemesha.

Mmuibakulupile. Bu kileshesho, Yehowa baadi mukulupile Eva’shi akuasha mu kupasukila kua nsenga ishima. (Kib. 1:28) P’aye kupa Eva uno mudimo, Yehowa baadi muleshe’shi baadi amumono kushi bu mushadile kui mulume aaye Adama, anka baadi amumono bu mukuashi aaye mumulombene. Yehowa baadi dingi mukulupile batemuki bakashi Debora na Ulda, buabadia kupa muilo waye malango, mu muilo mubaadi mpaa na bansushi na banfumu. (Bans. 4:​4-9; 2 Bf. 22:​14-20) Lelo uno, Yehowa kuete kukulupila bena Nkidishitu bakashi bua kukita mudimo waye. Bano bana bakashi ba sha lulamato bakuete kufuba bu balungudi ba mukandu wi buwa, bu ba mbala-mashinda, na bu ba misionere. Bano bakuetu bakashi abakuashaa mu kusola, mu mudimo wa luibako, na mu kulumbuula Mashibo a Bufumu na ma biro a ku betele. Bangi ba kuabadi bakuete kufuba ku Betele; bangi namu bakuete kufuba ku ma mbalo a kualuula mikanda. Bano bana bakashi mbekale nka bu kiluilo kikata kiabakuete kufubisha kui Yehowa, bua kulombasha kikiebe ki’eshimba diaye. (Mis. 68:11) Abipushika kalolo’shi, Yehowa t’amonaa bana bakashi bu babofule sunga bu bashi na ngobesha ya kukita mudimo nya.

BAKUETU BALUME BE KULONGA BIA KUKITSHINA BANA BAKASHI MIANDA BU YEHOWA NAMINYI?

Bakuetu balume, bua kuuka kalolo’shi tukuete kukitshina bakuetu bena Nkidishitu bakashi mianda bu abibakitshinaa Yehowa, abitungu tutaluule na kululama kooso binangu bietu na bikitshino bietu. Bua kuibikita, tui na lukalo na bukuashi. Doktere mmulombene kufubisha bina mudimo bua kuuka kalolo abifubu eshimba dia muntu su di buwa sunga’shi di na maladi, mu mushindo umune, ba kuuku be buwa, n’Eyi di’Efile Mukulu mbilombene kuitukuasha buatudia kuuka su bi’atumonaa bana bakashi abisankishaa Yehowa sunga kukutua kumusankisha. Tui kukita kinyi bua kupeta buno bukuashi?

Ipusha kuuku e buwa. (Nki. 18:17) Atukitshi kalolo su tuenda kui kuuku eetu atudi bakulupile auku bia kuikala na kalolo na e na nkatshinkatshi na kumuipusha ino nkonko: “Omonaa namu naminyi ku biankitshinaa bakuetu bakashi mianda? Be kundungula’shi nebaneemekaa su? Kui ungi muanda wandi mulombene kukita bua kuibakitshina mianda na kalolo su?” Su kuuku oobe ashimika kasele pa mishindo kampanda ayitungu’shi olumbuule, leka kudila kuibingisha. Mu kuilekeena na biabia, kumiina kushintuluka mu ingi mianda ayitungu.

Elongiele Eyi di’Efile Mukulu. Mushindo wi buwa watudia kuuka su atukitshinaa bakuetu bakashi mianda kalolo, nyi nkutaluula binangu bietu na bikitshino bietu ku bukuashi bu’Eyi di’Efile Mukulu. (Eb. 4:12) Nsaa y’atuilongiela Bible, atulongo pabitale bana balume babaadi abakitshina bana bakashi mianda na kalolo na pabitale bangi bana balume bashibaadi abakitshina bana bakashi mianda na kalolo. Tui kupuandikisha bikitshino biabo na bietu’tue banabene. Kukatusha biabia, abitungu bakuetu balume bekale abafubisha Bifundue kushi penda bua kuikala na kiukilo, kadi buabadia kukatusha mmueneno aabo e bubi pabitale bana bakashi. Bu kileshesho, muyile mukanda wa 1 Mpiele 3:​7, abatekie bana balume buabadia “kuneemeka bana bakashi be bu kipulu kikile kubofula.” b Bino abipushisha’shi bana bakashi mbashadile, na ta be na binangu bu abikalaa nabio bana balume su? Nya ta mbiabia! Puandikisha na mayi a Mpiele e mu mukanda wa Bena Ngalateya 3:​26-29 aalesha’shi, Yehowa mmusangule bana bakashi na bana balume buabadia nkamunana pamune na Yesu muiyilu. Nsaa y’olongo Eyi di’Efile Mukulu na kuipusha kuuku oobe e buwa mulume sunga mukashi bi’akula pabitale mushindo w’atukitshinaa bana bakashi mianda, tui kulonga bia kulesha bakuetu bakashi kaneemo kebalombene.

BAKULU BE KULESHA KANEEMO KUI BAKUETU BAKASHI MUSHINDO KINYI?

Bakuetu balume ba mu kakongie be kulonga dingi bia kukitshina bakuetu bakashi mianda na kaneemo kooso p’abalondo kileshesho kia bakulu be na kifulo. Bakulu be kuikala kileshesho mu kulesha bakuetu bakashi kaneemo naminyi? Tubandeyi kutaluula mu ino mishindo ayilondo.

Bakulu abatumbulaa bakuetu bakashi. Mpoolo mutumibua nyi nkileshesho ki buwa kilombene bakulu kuambula. Mpoolo baadi mutumbule ngofu bana bakashi munkatshi mua bantu mu mukanda ubaadi mufundile kakongie ka mu Loma. (Lom. 16:12) We kupuandikisha muloo ubapushiishe bano bana bakashi nsaa ibaabadi ababadika mukanda wa Mpoolo mu kakongie su? Mu mushindo umune, bakulu mbalombene kutumbula bakuetu bakashi na kalolo kooso bua ngikashi yabo i buwa, na bua mudimo wa bakuete kukitshina Yehowa. Bino abikuasha bakuetu bakashi buabadia kuuka’shi kakongie kakuete kuibaneemeka na kuibaata na muulo. Bishima abikankamika bilombene mukulu kutusha ngi bi’abekalaa nabio lukalo kui bakuetu bakashi buabadia kutungunuka na kufubila Yehowa na lulamato looso.—Nki. 15:23.

Kutumbula

Nsaa i bakulu abatumbula bakuetu bakashi, bi buwa baleshe kiinyi ki’abebatumbuila. Buakinyi? Mukuetu mukashi abetanyinaa bu Jessica amba’shi: “Abikalaa buwa bukile nsaa i bakuetu balume abetulungula’shi ‘kaashi ke buwa’ mukuetu mukashi. Anka atupushaa buwa bikishekishe nsaa i bakuetu balume abetutumbula bua kintu kampanda, bu kulongiesha bana betu Bible sunga kushaala nabo bash’abeele tulewo mu bisangilo, sunga bua kuenda mu kukimba mulongi eetu a Bible bua’shi afikie tutuele naye mu bisangilo.” Nsaa i bakulu abatumbula bakuetu bakashi bua kintu kampanda, bino abitakulaa bakuetu bakashi buabadia kuipusha’shi be na muulo mu kakongie.

Bakulu abateemeshaa bakuetu bakashi. Bakulu beyishe abawukaa’shi ta nka penda abo ngi bakuikala abakula bua kutusha binangu bi buwa nya. Bakulu beyishe abatekaa bakuetu bakashi buabadia kutusha aabo mmueneno, na abateemeshaa na kalolo kooso nsaa y’abakula. Mu kukita kua bino, bakulu abanyingishaa bakuetu bakashi na abibakuashaa abo banabene. Mu mushindo kinyi? Ungi mukulu abetanyinaa bu Gerardo afubaa ku Betele amba’shi: “Ne musangane’shi pangipusha bakuetu bakashi bi binangu biabo, abinkuashaa buandia kunyiisha kufuba kalolo kakile. Ke bungi, bakuetu bakashi abafubaa mudimo kalolo kakile kukila na bana balume.” Mu kakongie, bakuetu bakashi be bungi abafubaa bu ba mbala-mashinda, ngi buakinyi abawukaa bi bungi pabitale bantu be mu ma mbalo abadi bashaale. Ungi mukulu Bryan amba’shi: “Bakuetu bakashi be na bi bungi bia kupa ndumbuluilo a Yehowa. Biabia, tulongieleyi ku mianda yabo yabadi bamone!”

Kuteemesha

Bakulu ba sha binangu t’ababepulaa binangu bi’abatusha kui bakuetu bakashi nya. Buakinyi? Ungi mukulu abetanyinaa bu Edward amba’shi: “Mmueneno a bakuetu bakashi mmulombene kukuasha mukuetu mulume buadia kumona muanda ooso kalolo mu kabushima kawo, mbilombene kukuasha mukuetu mulume buadia kutamisha eyikashi dia kuituula pa mbalo ya bangi.” (Nki. 1:5) Sunga biekala’shi mukulu te bia kufubisha binangu bia mukuetu mukashi, mmulombene nka kumutumbula bua binangu biaye bibatusha pabitale wawa muanda.

Bakulu abalongieshaa bakuetu bakashi. Bakulu ba sha binangu abakimbaa mishindo yabadia kulongiesha bakuetu bakashi. Bu kileshesho, bakulu mbalombene kulongiesha bakuetu bakashi bia kukunkusha kisangilo kia bulungudi pekadikie’shi ta kui muana mulume mubatshishibue panka. Mbalombene kuibalongiesha bia kufubisha bina mudimo sunga mashinyi bua’shi bakuashe mu kulumbuula kua midimo ya teokrasi, sunga mu midimo ya luibako. Bakunkushi ba midimo ku Betele, abalongieshaa bakuetu bakashi buabadia kuuka bia kukita midimo ilekeenelekeene, mu yaya midimo mui kulumbuula kua bintu, kuwula kua bintu, mudimo wa comptabilité, mudimo wa informatique, na ingi midimo. Bakulu p’abalongiesha bakuetu bakashi, abebaleshaa’shi abebamonaa bu bantu be na ngobesha ya kukita mudimo na kuibakulupila.

Kulongiesha

Bakuetu bakashi be bungi abafubishaa bino biabadi balongiele kui bakulu bua kukuasha namu bangi. Bu kileshesho, bangi bakuetu bakashi abafubishaa mayele aabo a kuibaka abadi balongie, mu kukuasha bangi bua’shi bayibakuule mashibo aabo kunyima kua masaku aatukila ku bintu bipangibue kukitshika. Bangi bakuetu bakashi abafubishaa mayele abadi balongie a bia kukita bulungudi bua pa mbalo i bantu be bungi mu kukuasha kua kulongiesha bangi bakuetu bakashi, bua’shi bawukie bia kukita bulungudi bua uno mushindo. Bakuetu bakashi abepushaa naminyi pabitale bakulu abebalongiesha? Ungi mukuetu mukashi abetanyinaa bu Jennifer amba’shi: “Nsaa yanfubu ku luibako lua Nshibo ya Bufumu, ungi mukunkushi a mudimo akimbaa nsaa yadia kundongiesha. Atalaa mudimo wankitshi, na kuntumbula ngofu pabitale wanka. Naadi mufule kufuba naye muanda naadi nepusha’shi angaata na muulo na mmunkulupile.”

MIABI AYITUKILAA MU KUKITSHINA BANA BAKASHI MIANDA MU KAKONGIE BU BAKUETU BAKASHI BA MU KIFUKO

Tui bafule bakuetu bakashi be na lulamato nka bu bibafule Yehowa! Ngi buakinyi atuibakitshinaa mianda nka bu bakuetu ba mu kifuko. (1 Ti. 5:​1, 2) Tui na kineemo na nfiedi bua kufuba pamune nabo. Na atuikalaa na muloo wi bungi nsaa y’abawuku’shi tui bebafule na atuibakuashaa. Ungi mukuetu mukashi abetanyinaa bu Vanessa amba’shi: “Ne na lutumbu lukata bua Yehowa p’aye kungikasha mu kipindi kia ndumbuluilo aaye, muule bakuetu balume abanyingisheya ngofu.” Ungi mukuetu mukashi a mu Taïwan amba’shi: “Ne na lutumbu lukata bua Yehowa na bua ndumbuluilo aaye muabaataa bana bakashi na muulo ukata mpaa na kuneemeka bi’atuipushaa. Bino abinyingishaa lukumiino luande na kungikasha na lutumbu lui bungi bua kineemo kiandi nakio kia kuikala mu kipindi kia ndumbuluilo a Yehowa.”

Yehowa e na nfiedi ikile p’amono bena Nkidishitu balume ba sha lulamato abaneemeka bana bakashi na kuibaata na muulo nka bu bi’ebikitaa! (Nki. 27:11) Ungi mukulu a mu kakongie a mu Écosse, abetanyinaa bu Benjamin amba’shi: “Bana balume be bungi ba mu uno ndumbuluilo atudi bashaale lelo uno, t’abaneemekaa bana bakashi ku bioso.” Amba dingi’shi: “Biabia, nsaa i bakuetu bakashi abafiki ku Nshibo ya Bufumu, atukumiinaa kushinkamisha’shi bepushe’shi mbaneemekibue na mbafudibue.” Atue booso tukiteyi muetu mooso buatudia kuambula Yehowa, pa kukitshina bakuetu bakashi bafudibue mianda na kifulo na kuibapa kaneemo kebalombene.—Lom. 12:10.

a Mu uno muisambo, kishima “bakuetu bakashi” akilesha bakuetu bakashi bena Nkidishitu, kushi bakuetu bakashi ba ku mbidi.

b Bua kuuka mianda i bungi ayipatuula kino kishima akiamba’shi, “kipulu kikile kubofula,” tala muisambo awamba’shi: La valeur d’‘un vase plus faîble’ wi mu Kitenta kia Mulami kia 15/5/2006, mu nfualase, na ungi muisambo awamba’shi: De sages conseils pour les couples wi mu Kitenta kia Mulami kia 1/3/2005, mu nfualase.