Exeni ambe enga jataka

Índisi jimbo nirani

¿Ísïjtsï kaasïni nanakechani eska Tata Diosï Jeoba?

¿Ísïjtsï kaasïni nanakechani eska Tata Diosï Jeoba?

TATAKA kristianuechaksï kʼéri kóntperataksï ma jatsisti: marhuakuni Tata Diosï Jeobani nanakecha jingoni engaksï marhuakujka Tata Diosïni. Xénchaasïngachi ka jukaparharaasïngachi iámindu pirenchiichani a jimbokaksï kánikua ánchikuarhisïnga ka nóksï méni jurajkusïndi Jeobani. Ísï jimbo kánikua jukaparhakuesti eskachi pʼamojperakua jingoni kaauaka, respetu jingoni ka no menusi uaani. Joperu jimbokachi no perfektuecheska úkua jukanchasïngachi ísï kaani. Ka ístu jimbokaksï máru jatsiasïnga máteru járhati ójkutakuechani.

Máru tatakeechaksï imani lugariicha jimbo kʼuiripesti engaksï nanakechani ísï kaajka enajkiksï no xáni jukaparhakue. Pori ejemplu, Bolivia anapu sirkuitueri orhejtsïkuti ma enga Hans arhinhajka, uandantasïndi: “Máru tatakeechaksï imani lugari jimbo kʼuiripesti engaksï sánderu jukaparharaanhajka tatakeecha ka eska nanakeecha. Ka jimboksïsï no respetariiuajti nanakechani”. Taiwán anapu orhejtsïkuti ma enga Shengxian arhinhajka uandasïndi: “Nani engani ji irekaka uánikua tatakeechaksï eratsesïndi eskaksï nanakeecha no ma ambe jatsiska para uandani enga tatakeecheri ánchikuarhiteeri ambeuaka. Enga tataka ma uandaaka imani ambe enga nanaka ma eratsejka, jamberi uaati eskaksï nóteru respetariiuakia imani tatakani”. Ístuksï máru tatakeecha máteru ambeksï úsïndi paraksï xarhatani eskaksï no jukaparharaasïnga nanakeechani, pori ejemplu no sési ambeksï uandasïndi nanakecheri ambe máteruechani japarini.

Joperu tataka ma enga indeni eratsekuechani jingoni tʼarhexejka úsïndi mójtakuni imeeri eratsekuani ka nóteru ísï eratsenia eskaksï sánderu jukaparhakueska tatakeecha ka eska nanakeecha (Éfes. 4:​22-24). ¿Ambejtsï jatsiski para úni? Májkueni úni eska Tata Diosï Jeoba. Ini jorhenguarhikua jimbo, exeakachi néna kaasïni Tata Diosï Jeoba nanakeechani, ka nénaksï uaa erachiicha májkueni kaani eska ima ka ístu na engaksï orhejtsïkutiicha uaaka ambakiti ejemplu ma íntspini.

¿NÉNA KAASÏNI TATA DIOSÏ JEOBA NANAKEECHANI?

Tata Diosï Jeoba jindeesti ejemplu ma, na enga ma jatsika para kaani nanakechani. Taati máesti enga tekaantskua jatsika ka enga kánikua uéjka imeeri familiani (Juanu 3:16). Nanakeecha engaksï imani marhuakujka ísïistiksï eska uájpeecha enga ima kánikua xénchajka. Ju je exeani máru ejempluechani engaksï xarhatajka eska ima kánikua xénchaasïnga ka eska respetariuani.

Iáminduechani májkueni kaasïndi. Tata Diosï Jeoba ísï kuerauasti tatakeechani ka nanakechani eska ima na jásïika (Gén. 1:27). No sánderu jánhaskakua íntsasti tatakeechani ni eskaksï sánderu ambe jorhenaaka úni eska nanakeecha. Tsimarhanksï májkueni jánhaskakua íntsinhasti paraksï kurhanguani Bibliarhu anapu konsejuechani ka únksï xarhataani Tata Diosïiri kualidadiichani. I ambe xarhatasïndi eska Tata Diosï Jeoba no sánderu jukaparharaasïnga tatakeechani (2 Crón. 19:7). Para ima na engaksï xáni mintsikajka nanakecha ka tatakeecha, májkueni jukaparhakuesti ka iáminduechani íntsaasti erokuarhikua ma paraksï úni méntkisï irekani, ia sea ixú echerirhu o auandarhu komu reiicha ka saserdotiicha (2 Ped. 1:​1, nota). Xarharasïndi eska Tata Diosï Jeoba májkueni xénchaasïnga nanakeechani ka tatakeechani.

Kurhajchaasïndi. Tata Diosï Jeoba exesïndi na engaksï pʼikuarherajka ka ambe enga uandanhiatajka nanakeecha. Pori ejemplu, kurhajchaspti Rakelini ka Anani ka mókukuantaspti imeecheri kómarhikuechani (Gén. 30:22; 1 Sam. 1:​10, 11, 19, 20). Ístu úspti eska karanhapiringa imeeri Karakatarhu tatakeecheri engaksï kurhajchaapka nanakechani. Ma jindeespti Abraáni enga ísï úpka na enga Tata Diosï Jeoba juramukupka paraka kurhajchapiringa Sarani (Gén. 21:​12-14).Máteru jindeespti Rei Dabidi enga kurhajchapka Abigaílini. Asta uandaspti eska Tata Diosï Jeoba axaspka Abigaílini paraka uandontskuarhepiringa imani jingoni (1 Sam. 25:​32-35). Jesúsi enga májkueni járhati kualidadiichani xarhataajka eska imeeri Taati jémba, kurhajchaspti amambani, Maríani (Juanu 2:​3-10). Eskaksï na xarhatajka i ejempluecha, Tata Diosï Jeoba xarhatasïndi eska kurhangukuasïnga ka respetariuani nanakechani.

Mintsinharhiasïndi imeechani. Pori ejemplu, Tata Diosï Jeoba jurajkuspti Ebani eska jarhuatapiringa Adánini kuidarini iámu Echerini (Gén. 1:28). Ka ísï exesïreendi Ebani eska Adániiri ambakiti jarhuajpiri ma, ísï jimbo májkueni jukaparharasïreendi Ebani eska Adánini. ka Ístu Tata Diosï Jeoba arhiaspti imeeri uandakua páriichani Déborani ka Huldáni eskaksï íntskupiringa konseju ma imeeri iretani, asta juesini ma ka reini ma (Juec. 4:​4-9; 2 Rey. 22:​14-20). Iásïjtu, Tata Diosï Jeoba mintsinharhiasïndi nanakechani engaksï imani marhuakujka ka íntsaasïndi ánchikuarhita. I pirenchiicha engaksï sési marhuakujka Tata Diosï Jeobani aianhpiriistiksï, prekursoraestiksï ka misionereestiksï. Jarhuajpesïndiksï exeni néna pakaraa konstruksioni ma ka ánchikuarhisïndiksï jima ka ístuksï kuidariuasïndi Kʼumanchikua Reinuerichani ka Beteliichani. Máruksï Beteli ánchikuarhisïndi ka ofisinecharhu engaksï tradusirinhajka publikasioniicha. Iáminduechaksï ísïisti eska kʼéri ejersitu ma enga Tata Diosï Jeoba úrajka para úni ambe enga eratsetini jaka (Sal. 68:11) I ambe xarhatasïndi eska Tata Diosï Jeoba mintsinharhiasïnga nanakechani ka eska ísï exeasïnga eskaksï uaaka úni ánchikuarhita ma.

¿NÉNAKSÏ UAA ERACHIICHA MÁJKUENI KAANI NANAKECHANI ÍSÏ ESKA TATA DIOSÏ JEOBA?

Erachiicha, parachi míteni sinchi ísï kaasïni nanakechani eska Tata Diosï Jeoba, jatsiskachi para jingontku exeni na engachi eratsejka ka ambe engachi újka. Ka parachi úni ísï úni, uétarhinchasïngachi jarhuajperata. Májkueni eska doktori ma na uétarhinchajka mákina ma para exeni sini kʼuiripu ma sési jámaxaki mintsitarhu o nómbe. Juchajtuchi uétarhinchasïnga ambakiti amiguni ma ka Tata Diosïiri Uandakuani parajtsïni jarhuatani exeni ambe engachi eratseni jaka nanakecheri ambe sési jarhaski o nómbe. Ju je exeni néna.

Ju je kurhakuni jarhuajperata ambakiti amiguni ma (Prov. 18:17). Ju je uandontskuarheni imani jingoni engachi jucha mintsikajka, engajtsïni kurhanguchijka ka sési kámajka, ka ju je kurhamarhini: “¿Néna kaasïni ji pirenchichani? ¿Pʼikuarherajkiksï imeecha eskani janhanharhiasïnga? ¿Uaa ambe ma sánderu sési úni?”. Engajtsïni ariska néna sánderu sési úni ambe o ambe engachi jatsika para mójtakuni, ju je no ikiakuarheni. Sánderu sési, ju je jánguarhintani úni imani ambe engajtsïni arhiaka.

Ju je jorhenguarhini Tata Diosïiri Uandakuani. Parachi úni míteni sinchi sési kaaxaki pirenchichani o nómbe ju je terukutantani juchaari eratsekuechani ka úkuechani imani ambe jingoni enga Biblia uandajka (Ebr. 4:12). Engachi jorhenguarhijka Bibliani, úsïngachi exeni na engaksï máru tatakeecha sési kaapka nanakechani ka máteruecha nómbe. I ejempluechajtsïni jarhuataati parachi exekuarhini nénachi kaasïni nanakechani. Ístu, sési jarhasti terukutantani tekstuni ma máteru tekstuecha jingoni, parachi no niárani no sési úrani tekstuni ma ka ísïchi xarhatani enajki ima ambe sési jaki engachi jucha eratsejka nanakecheri ambe. Pori ejemplu, 1 Pedru 3:7 uandasïndi eskaksï acheetiicha jatsiska para respetariiuani témbeechani jimbokaksï ísïiska “komueska jatakua ma enga sánderu sóntku kakakuarhijka”. b ¿Inde ambe arhikuekasïni eska nanaka ma no májkueniiska eska tataka ma? O ¿arhikuekaxaki eska no xáni ambe jorhendaska o mítekuni? ¡Nómbe! Parachi no no sési kurhanguntani Pedrueri uandakuechani, ju je mián ambe enga uandajka Galasia 3:​26-29. Jimini uandasïndi eska Tata Diosï Jeoba erakuaska tatakeechani ka nanakechani parakaksï juramuaka tata Jesukristu jingoni auandarhu. Ka engachi sési jorhenguarhiska Biblieri ambe ka engachi kurhakuaka Tata Diosïni ambakiti amiguni ma o amigani ma, jorhenguarhiakachi respetariuani pirenchichani.

¿NÉNAKSÏ XARHATASÏNI ORHEJTSÏKUTIICHA ESKAKSÏ RESPETARIIUASÏNGA PIRENCHIICHANI?

Kúnguarhikuarhu anapu erachiichaksï ístu jorhenguarhisïndi néna kaani pirenchichani respetu jingoni exepariani orhejtsïkutiichani na engaksï kaajka pirenchiichani. ¿Nénaksï uaa orhejtsïkutiicha ambakiti ejemplu ma íntspini? Ju je exeni na engaksï xarhatajka eskaksï respetariiuasïnga ka uékaani pirenchiichani.

Felisitariuasïndiksï. Apostoli Pablu jindeesti ma ambakiti ejemplu ma para orhejtsïkutiicha. Ima uánikua kʼuiripu japarini felisitariiuaspti pirenchiichani karta ma jimbo enga axakupka Roma anapu kúnguarhikuani (Rom. 16:12). ¿Úsïntsï eranhaskani na engaksï xáni tsípipka pirenchiicha engaksï kuraapka kúnguarhikuarhu arhinhantanhani inde karta? Májkueni, orhejtsïkutiichajtuksï pʼindesïndi felisitariuani pirenchichani imeecheri sési járhati jánguecha jimbo ka iámindu imani ambe jimbo engaksï újka para marhuakuni Tata Diosï Jeobani. Indeni ambe jimbo, imaksï kánikua sési pʼikuarherasïndi jimbokaksï respetariinhasïnga ka jukaparharanhaaksï. Ambe engaksï orhejtsïkutiicha arhiajka pirenchiichani meru imani ambeksïsï arhiajti engaksï uétarhinchani jarhajka paraksï seguiriini marhuakuni Tata Diosï Jeobani (Prov. 15:23).

Felisitariua je

Engaksï orhejtsïkutiicha felisitariuajka pirenchiichani, mintsita jingoniksïsï ísï újti ka imani ambeksïsï arhiajti engaksï jatsika para arhiani. ¿Andi? Exe je ambe enga uandajka Jessica: “Ísïisti pirenchiichaksï kánikua sési pʼikuarherasïndi engaksï arhinhajka ‘Kánikuari sési úska’. Joperu sánderujtsïni uinhaperantasïndi engachi arhinhajka ambe engajtsïni jimbo felicitariini jaka, komu néna engachi jorhendaani jaka juchaari uájpeechani paraksï sési jásï ma jángua jatsini kúnguarhikuarhu o engachi jánguarhintajka nirani jirinhantaani kʼuiripuechani paraksï jorhenguarhini Biblieri ambe ka ístu para pʼímarhiani paraksï nirani tánguarhikuecharhu”. Engaksï orhejtsïkutiicha felisitariuajka pirenchiichani imani ambe jimbo engaksï sési úni jaka, inde ambe úsïndi eskaksï pirenchiicha exeaka eskaksï jukaparharahasïnga ka eskaksï xénchanhasïnga.

Kurhajchaasïndiksï. Orhejtsïkutiicha engaksï kaxumbitiika mítetiksï eskaksï no imeechajkusï újka sési ambe eratseni. Jimboksïsï kurhamarhiajti ambe ma pirenchiichani ka jingontkusï kurhaasïndi ambe engaksï imeecha uandani jarhajka. Engaksï ísï újka sési uerasïndi ambe ma ka iáminduechaksï sési pʼikuarherasïndi. Inde ambe, ¿néna marhuakuasïni orhejtsïkutiichani? Gerardu, orhejtsïkuti ma enga Beteli marhuani jaka uandasïndi: “Ambe engajtsïni pirenchiicha arhijka jarhuatasïndirini parani sánderuni sési úni ánchikuarhitani. Jimboka ménichani, imeechaksï sánderu ióni paxakaia ánchikuarhini eska máru erachiicha ”. Kúnguarhikuarhu, jarhastiksï uánikua pirenchiicha engaksï prekursoreka ka sésiksï miiuni jima enga aianhpinhajka. Orhejtsïkuti ma enga Bryan arhinhajka uandasïndi: “Pirenchiichaksï uánikua ambe mítekusti enga marhuajka kúnguarhikuarhu. ¡Ju je jorhenguarhini imeecheri ambe!”.

Kurhajchaa je

Orhejtsïkutiichaksï kurhajchaasïndi pirenchiicha ambe engaksï uandajka. ¿Andisï sési jaki ísï úni? Orhejtsïkuti ma enga Edward arhinhajka, uandasïndi “Ambe enga uandajka ka ambe enga xáni mítekukia pirenchi ma, uaati jarhuatani erachini ma paraka sánderu sési exeaka ambe ma ka sánderu sési kurhanguni na engaksï pʼikuarherajka máteruecha” (Prov. 1:5). Ka enga no uaaka ísï úkuarhini eska pirenchi ma na arhiauaka, orhejtsïkutiichaksï kánikua jukaparharasïndi na enga exejka ambe ma ka kánikuaksï agradeserikusïndi imani ambe enga uandaka.

Jorhendaasïndiksï. Orhejtsïkutiichaksï xarhatasïndi eskaksï jánhastiiska engaksï jirinhantajka néna jorhendaani pirenchiichani máru ambe. Uaatiksï jorhendaani néna nitamatarani tánguarhikua ma para uérani aianhpini, para jiáni enga no ma erachi jauaka enga itsï atakuarhikia. Ka ístuksï uaati jorhendaani néna úraani erramienteechani ka makinechani paraksï jarhuajpeni konstruksionicharhu ka ístu nani engaksï uaaka ambantskantani. Betelirhu orhejtsïkutiichaksï jarhuataasïndi pirenchiichani paraksï uápurisï jarhuajpeni, komu para ambantskantani, piáni ambe, kontabilidadirhu ka programasioniirhu. Orhejtsïkutiicha engaksï jorhendaajka pirenchichani, xarhatasïndiksï eskaksï mintsinharhiasïnga ka ístu eskaksï jukaparharasïnga imani ambe engaksï jorhendaka úni.

Jorhendaa je

Uánikua pirenchichaksï úrasïndi imani ambe engaksï orhejtsïkutiicha jorhendaajka paraksï máteruechani jarhuataani. Imeecha engaksï jorhendanhaaka para konstruksionirhu ánchikuarhini, jarhuajpesïndiksï para kʼumanchikuechani ménderu uaantani engaksï desastre naturali ma jimbo xerekuarhentaka. Máteruechaksï úrasïndi imani konsejuni engaksï íntspinhaaka para karrituecha jingoni aianhpini, paraksï jarhuataani máteru pirenchiichani paraksï imeechajtu úni sési aianhpini. ¿Ambeksï uandasïni pirenchiicha ima orhejtsïkutiicheri ambe engaksï jorhendaaka? Jenniferi uandasïndi: “Engani Kʼumanchikua Reinueri konstruksionirhu ma jimbo ánchikuarhini japka, orhejtsïkuti ma arhutaspti tiempu parareni jorhendani. I erachi jingontku jarhasïreendi imeeri ambe engani ji úni jarheenga ka felisitarisïreendirini. Tsitisïreenga imani jingoni ánchikuarhini jimbokani exesïreenga eskarini mintsinharhisïreenga ka eskarini jukaparharasïreenga”.

NA ENGA XÁNI SÉSIIKA ÍSÏ KAANI PIRENCHIICHANI KOMU JUCHAARI FAMILIA

Májkueni eska Tata Diosï Jeoba, xénchaasïngachi juchaari pirenchiichani engaksï no méni jurajkujka imani. Ísïchi kaasïnga enajkiksï juchaari familiae (1 Tim. 5:​1, 2). Kʼéri kóntperata máesti ka kánikuachi sési pʼikuarherasïnga imeecha jingoni kómarhini Tata Diosï Jeobani ka kánikuachi sési pʼikuarherasïnga engaksï imeecha exejka eskaksï xénchanhasïnga ka eskaksï jarhuatanhasïnga. Banesa uandasïndi: “Kánikua diosmaiamukua arhisïnga Tata Diosï Jeobani engareni jurajkuka parani imani kúnguarhikuarhu jarhani engaksï xáni uánikua erachiicha jaka ka engaksï újka eskani agustu pʼikuarheraka”. Taiwan anapu pirenchi ma uandasïndi: “Kánikua sési pʼikuarherasïnga enga Tata Diosï Jeoba ka imeeri kúnguarhikua, jukaparharajka na engani pʼikuarherajka ka janhanharhintsïni. I ambe uinhaperantasïndi juchiiti mintsikakuani ka úsïndi eskani sánderuni jukaparharaaka ka kʼéri ambe exeni engani Tata Diosï Jeobaeri ireta jimbo jaka”.

Uaakachi seguru jarhani eska Tata Diosï Jeoba kánikua sési pʼikuarherasïnga enga exeajka eskaksï kúnguarhikuarhu anapu erachiicha jánguarhintasïnga ísï exeani ka kaani pirenchiichani eska ima kaajka (Prov. 27:11). Benjamini, Eskosia anapu orhejtsikuti ma uandasïndi: “Ini jurhiatikuecha jimbo uánikua kʼuiripuechaksï nóksï janhanharhiasïndi nanakechani. Ísï jimbo, engaksï pirenchiicha inchajka Kʼumanchikua Reinueri ma jimbo uékasïngachi eskaksï ménderueni pʼikuarheraaka”. Ju je jánguarhintani ísïini eska Tata Diosï Jeoba ka uékperakua ka janhanharhikua jingoni kaani juchaari pirenchiichani ísï eska na uétarhijka (Rom. 12:10).

a Ini jorhenguarhikua jimbo uandakua “pirenchiicha” kúnguarhikuarhu anapu pirenchiichanisï arhikuekaani jati.

b Parajtsï míteni ambe engaksï arhikuekajka Bibliarhu anapu uandakuecha uaakajtsï sánderu informasioni exentani artikuluecharhu “El valor de ‘un vaso más débil’”, de La Atalaya del 15 de mayo de 2006, ka “Consejos sabios para los casados”, de La Atalaya 1 de marsu de 2005.