ʼE Ke Tokaga Koa Ki Te Hahaʼi Fafine Ohage Ko Sehova?
ʼE FIAFIA te ʼu tehina ʼi te tauhi kia Sehova mo ʼonatou tuagaʼane agatonu ʼe tokolahi ʼo te kokelekasio. ʼE tou ʼoʼofa mo lotofakafetaʼi kia natou fuli ʼaia he ʼe natou faʼa gaue. Koia ʼe natou faiga malohi ai ke natou tokagaʼi ʼonatou tuagaʼane, mo fakaʼapaʼapa pea mo agalelei kia natou. Kae ʼi ʼihi temi ʼe lagi faigataʼa tanatou mulimuli ki ai ʼuhi he tou heʼe haohaoa. Pea ʼe natou toe tau mo he tahi fihifihia.
Ko ʼihi tehina neʼe lalahi ake ʼi he fenua ʼe fakamalaloʼi ai te hahaʼi fafine. ʼE ui e Hans, te tehina taupau fakasiliko ʼi Bolivie: “Ko ʼihi neʼe tutupu ake ʼi he fenua ʼe fakalotomalohiʼi ai te hahaʼi tagata ke natou fiameʼalahi. ʼE natou manatu ai ʼe natou maʼuhiga age ʼi te hahaʼi fafine. Koia ʼae ʼe natou meʼa noaʼi mo fakatolaloʼi natou.” ʼE ui e Shengxian ʼae ʼe tagata ʼafea ʼi Taïwan: “ ʼI te koga meʼa ʼae ʼe au maʼuli ai, tokolahi te ʼu tagata ʼe mole natou loto ke fakaha age e te hahaʼi fafine ʼanatou manatu. Pea kapau ʼe palalau he tagata ki te manatu ʼa he fafine, ʼe feala ke ui e ʼihi tagata ʼe ko te noa ia.” Ko te ʼu manatu fakapalatahi ʼo ʼuhiga mo te hahaʼi fafine ʼe feala ke ha ʼi he tahi age aluʼaga. Ohage la, ʼe fai ʼe ʼihi tagata ni fakahuahua kovi ʼo ʼuhiga mo te hahaʼi fafine.
Meʼa lelei foki, he ʼe feala ke fetogi he tagata logo la te agaʼi fenua ʼae neʼe lahilahi ake ai. ʼE feala ke ina ako ʼe tatau pe te hahaʼi tagata mo te hahaʼi fafine. (Efe. 4:22-24) Pea ʼe feala ke manatu feia mo kapau ʼe mulimuli ki te faʼifaʼitaki ʼa Sehova. ʼE tou vakaʼi anai ʼi te alatike ʼaeni pe ʼe tokaga feafeaʼi ia Sehova ki te hahaʼi fafine, ʼe lava mulimuli feafeaʼi ki ai te ʼu tehina, pea kotea te faʼifaʼitaki ʼe feala ke foaki e te ʼu tagata ʼafea ʼo ʼuhiga mo te fakaʼapaʼapa ki te ʼu tuagaʼane.
ʼE TOKAGA SEHOVA KI TE HAHAʼI FAFINE
ʼE tuku mai e Sehova te faʼifaʼitaki lelei tukupau ʼo ʼuhiga mo te fakaʼapaʼapa ʼae ki te hahaʼi fafine. ʼE ko he Tamai manavaʼofa pea ʼe ʼofa ki ʼana fanau fuli. (Soa. 3:16) Pea kia te ia, ko te ʼu tuagaʼane agatonu ʼe ko ʼona ʼofafine pea ʼe natou maʼuhiga kia te ia. Tou vakaʼi pe ʼe fakaha feafeaʼi e Sehova tona ʼofa mo tana fakaʼapaʼapa ki te hahaʼi fafine.
ʼE mole fakapalatahi. Neʼe fakatupu e Sehova te tagata mo te fafine ki tona pāki. (Sen. 1:27) Neʼe mole ina fakatupu te tagata ʼaki he poto pea mo he ʼu faiva ke lahi age ʼi te fafine. Pea ʼe mole lahi age tona ʼofa ki te tagata ʼi te fafine. (2 Klk. 19:7) Neʼe ina foaki fakatatau kia naua he ʼu fealagia fakakaukau, ke feala hanā mahino ki te Tohi-Tapu pea mo nā faʼifaʼitakiʼi ʼona kalitate. ʼE toe maʼuhiga tatau kia Sehova te tui ʼa te ʼu tagata mo te ʼu fafine, tatau aipe pe kotea tanatou ʼamanaki, ke natou maʼuʼuli ʼo heʼe gata ʼi te kele peʼe ke natou liliu ko ni hau mo ni pelepitelo ʼi selo. (2 Pet. 1:1, kiʼi nota) ʼE ha lelei mai, ʼe mole fakapalatahi ia Sehova ki te hahaʼi fafine.
ʼE fagono kia natou. ʼE tokagaʼi e Sehova te ʼu meʼa ʼae ʼe logoʼi e te hahaʼi fafine, ʼo feia mo ʼonatou tuʼania. Ohage la, neʼe fagono ki te ʼu faikole ʼa Lasele pea mo Ana, pea neʼe tali ki ai. (Sen. 30:22; 1 Sam. 1:10, 11, 19, 20) Neʼe ina uga te ʼu tagata ke natou tohi ʼi te Tohi-Tapu te ʼu fakamatala ʼo te ʼu tagata neʼe natou fakalogo ki te ʼu fafine. Ohage la, neʼe mulimuli ia Apalahamo ki te kole age e Sehova ke fakalogo ki tona ʼohoana ko Sala. (Sen. 21:12-14) Ko te Hau ko Tavite neʼe fakalogo kia Apikaile. Neʼe tui ia ko Sehova ʼae neʼe ina fekauʼi ia Apikaile ke haʼu ʼo palalau ki ai. (1 Sam. 25:32-35) Ko Sesu, ʼae neʼe ina faʼifaʼitakiʼi lelei te ʼu kalitate ʼo tana Tamai, neʼe fakalogo kia Malia, tana faʼe. (Soa. 2:3-10) ʼE ha mai ʼi te ʼu faʼifaʼitaki ʼaia ʼe fakaʼapaʼapa ia Sehova ki te hahaʼi fafine, ʼi tana fagono ʼae kia natou.
ʼE falala kia natou. Ohage la, neʼe falala ia Sehova kia Eva ʼo ina toe foaki kia ia te gaue ʼae ko te tokaga ki te kele. (Sen. 1:28) ʼI tana fai te faʼahi ʼaia, neʼe ina fakaha ai neʼe mole malalo age ia ʼi tona ʼohoana, kae ʼe liliu anai ko hona tokoni. Neʼe toe foaki e Sehova ki te ʼu polofeta fafine ko Tepola mo Ulita te gaue ʼae ke nā fakatokaga pea mo foaki ni tokoni ki tana hahaʼi, ʼo feia mo te ʼu hau pea mo te ʼu pelepitelo. (Tfm. 4:4-9; 2 Hau 22:14-20) ʼI te temi nei, ʼe toe falala ia Sehova ki te ʼu tuagaʼane. ʼE fai e te ʼu tuagaʼane agatonu ʼaia tana gaue, ʼo natou faifakamafola, mo pionie pea mo misionea. ʼE natou tokoni ki te fai ʼo te ʼu pāki ʼo te ʼu Fale Fono, mo te ʼu Petele, mo natou kau ki tonatou laga pea mo tona taupau ʼae ke lelei. Ko ʼihi ʼe natou gaue ʼi te ʼu Petele, peʼe ʼi te ʼu pilo faifakaliliu. Ko te ʼu tuagaʼane ʼaia ʼe ko he kautau lahi, ʼe fakaʼaogaʼi e Sehova moʼo fakahoko tona finegalo. (Pes. 68:11) ʼE mahino mai, ʼe mole manatu ia Sehova ko te hahaʼi fafine ko ni hahaʼi vaivavai peʼe mole popoto ʼi te fai ʼo ni gaue.
ʼE LAVA FAʼIFAʼITAKIʼI FEAFEAʼI E TE ʼU TEHINA TE TOKAGA ʼA SEHOVA KI TE HAHAʼI FAFINE
Ke iloʼi e he tehina pe ʼe tokaga ki te ʼu tuagaʼane ohage ko Sehova, ʼe tonu ke ina sivisivi lelei ʼana manatu pea mo tana aga. ʼE ʼaoga kia ia he tokoni moʼo fai te faʼahi ʼaia. Ohage ko he masini fai latio ʼe ina fakaha pe ʼe mahaki mafu he tahi, ʼe feala ki he kaumeʼa lelei ʼo te tehina pea mo te Folafola ʼa te ʼAtua ke tokoni age ke ina iloʼi pe ʼe leleiʼia e Sehova tana aga ʼae ki te ʼu tuagaʼane. Kotea ʼae ʼe feala ke ke fai?
Kole tokoni ki hou kaumeʼa. (Taag. 18:17) ʼE feala ke ke fehuʼi fenei age ki hou kaumeʼa ʼe ke falala ki ai pea ʼe agalelei mo fakapotopoto: “Kotea la tau manatu ki taku faʼahiga tokaga ʼae ki te ʼu tuagaʼane? ʼE ui koa e te ʼu tuagaʼane ʼe au fakaʼapaʼapa kia natou? ʼE ʼi ai koa he ʼu faʼahi ʼe tonu ke au fetogi ke lelei age taku tokaga kia natou?” Kapau ʼe fakaha atu e tou kaumeʼa he ʼu aluʼaga ʼe tonu ke ke gaueʼi, ʼaua naʼa ke kumi takuʼaki. Kae ke ke lotolelei ʼo fai te ʼu fetogi ʼae ʼe ʼaoga.
Ako te Folafola ʼa te ʼAtua. Ko he faʼahi ka tokoni atu ke ke iloʼi pe ʼe ke tokaga lelei ki te ʼu tuagaʼane, ʼe ko hau fakaʼaogaʼi te Tohi-Tapu moʼo sivisivi ʼau manatu pea mo tau aga. (Hep. 4:12) ʼI tau ako te Tohi-Tapu, ʼe ke iloʼi anai he ʼu tagata neʼe natou tokaga lelei ki te hahaʼi fafine pea mo ʼihi neʼe mole natou tokaga lelei. ʼE feala leva ke ke fakatatau tau aga mo tanatou aga. ʼE tonu anai ke lahi te ʼu vaega ka ke vakaʼi. ʼE tokoni atu anai te faʼahi ʼaia ke ke iloʼi ia te manatu ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo te hahaʼi fafine. Ohage la, ʼo mulimuli kia 1 Petelo 3:7, ʼe tonu ki te tagata ke fakaʼapaʼapa ki tona ʼohoana heʼe “vaivai age te hahaʼi fafine ohage ko he ipu ʼe pelepelegesi.” a Ko tona fakaʼuhiga koa ʼe natou malalo age ʼi te hahaʼi tagata, ʼe mole natou popoto ohage ko te tagata peʼe mole feala ke natou fakahoko he gaue? Kailoa ia! Toe tokagaʼi te vaega ʼo Kalate 3:26-29, ʼae ʼe ui ai neʼe filifili e Sehova he ʼu tagata ʼo toe feia mo he ʼu fafine, ke natou kauga hau mo Sesu ʼi selo. Koia ʼe feala ke ako e he tehina ke fakaʼapaʼapa ki ʼona tuagaʼane ʼi te kokelekasio moka ina ako te Tohi-Tapu pea mo kole ki hona kaumeʼa lelei ke ina fakaha age pe ʼe feafeaʼi tana tokaga ki te hahaʼi fafine.
ʼE FAKAHA FEAFEAʼI E TE ʼU TAGATA ʼAFEA TANATOU FAKAʼAPAʼAPA KI TE ʼU TUAGAʼANE?
ʼE toe feala foki ke ako e te ʼu tehina ke natou fakaʼapaʼapa ki te ʼu tuagaʼane moka natou sioʼi te faʼifaʼitaki ʼa te ʼu tagata ʼafea. ʼE fakaha feafeaʼi e te ʼu tagata ʼafea tanatou fakaʼapaʼapa ʼae ki te ʼu tuagaʼane? Koʼeni he ʼu faʼahi ʼe natou fai.
ʼE natou vikiʼi te ʼu tuagaʼane. Neʼe tuku e te apositolo ko Paulo he faʼifaʼitaki lelei ki te ʼu tagata ʼafea. ʼI te tohi ʼae neʼe ina fai ki te kokelekasio ʼo Loma, neʼe ina vikiʼi ai he ʼu tuagaʼane. (Loma 16:12) Fakakaukauʼi age muʼa te fiafia ʼa te ʼu tuagaʼane ʼaia ʼi te ʼosi lau ʼo tana tohi ʼaia ia muʼa ʼo te kokelekasio. ʼE toe feia pe te vikiʼi e te ʼu tagata ʼafea ia te ʼu tuagaʼane. ʼE natou tokagaʼi ʼonatou kalitate pea mo te ʼu gaue lelei ʼae ʼe natou fai maʼa Sehova. ʼE iloʼi ai e te ʼu tuagaʼane ʼe ʼofainaʼi mo fakaʼapaʼapaʼi natou. Ko te ʼu palalau fakalotomalohi ʼae ʼe fai e he tagata ʼafea ʼi tona temi totonu, ʼe toe tokoni ai ke hoko atu tanatou tauhi agatonu kia Sehova.—Taag. 15:23.
Vikiʼi
Ka vikiʼi e te ʼu tagata ʼafea te ʼu tuagaʼane, ʼe lelei ke natou toe talanoa ki he gaue lelei neʼe natou fai. Kotea tona tupuʼaga? ʼE ui fenei e Jessica: “ ʼE matou fiafia moka ui fenei mai e te ʼu tuagaʼane ‘Neʼe lelei te meʼa ʼae neʼe ke fai.’ Kae ʼe fakalotomalohi age moka natou fakamalo mai ʼo ʼuhiga mo he gaue lelei neʼe matou fai, ohage la ko tamatou akoʼi ʼamatou fanau ke natou nonofo lelei lolotoga te fono, peʼe ko te kumi mai ʼo he tahi ʼe ako ke kau ki te fono.” Ka vikiʼi e
te ʼu tagata ʼafea he ʼu gaue neʼe fai e te ʼu tuagaʼane, ʼe natou logoʼi ai tonatou ʼofainaʼi mo tonatou ʼaoga ʼi te kokelekasio.ʼE natou fagono ki te ʼu tuagaʼane. Ko te ʼu tagata ʼafea agavaivai ʼe natou iloʼi ʼe mole ko ʼanatou manatu pe ʼae ʼe lelei. ʼE natou toe fia iloʼi te manatu ʼa te ʼu tuagaʼane, pea ʼe natou fagono lelei moka natou palalau age. ʼI tanatou fai feia, ʼe fakalotomalohiʼi ai te ʼu tuagaʼane pea ʼe toe fua lelei foki ki te ʼu tehina. Kotea tona tupuʼaga? ʼE ui e Gerardo, ʼe tagata ʼafea pea mo gaue ʼi te Petele: “Ka au fakalavelave te manatu ʼa te ʼu tuagaʼane, ʼe au tokagaʼi ai ʼe au fakahoko lelei age taku gaue. ʼI te agamahani, kua fualoa age te gaue ʼa te ʼu tuagaʼane ʼi te ʼu tehina.” ʼI te kokelekasio, tokolahi te ʼu tuagaʼane kua pionie, koia ʼe natou iloʼi lelei age te hahaʼi ʼo te telituale. ʼE ui e te tagata ʼafea ko Bryan: “ ʼE lahi te ʼu kalitate mo te ʼu fealagia ʼe maʼu e te ʼu tuagaʼane ʼe ʼaoga ki te kautahi. Koia, tou fakaʼaogaʼi lelei te ʼu faʼahi ʼaia ʼe natou maʼu.”
Fagono
Ko te ʼu tagata ʼafea ʼae ʼe natou maʼu te poto, ʼe mole natou meʼa noaʼi te ʼu manatu ʼa te ʼu tuagaʼane. Kotea tona tupuʼaga? ʼE ui e te tagata ʼafea ko Edward: “Ko te manatu pea mo te poto ʼae ʼe kua maʼu e he tuagaʼane ʼe lava tokoni ki he tehina ke mahino katoa age ki he aluʼaga, pea mo te meʼa ʼae ʼe logoʼi e ʼihi ʼi tonatou loto.” (Taag. 1:5) Pea tatau aipe pe ʼe mole fakaʼaogaʼi e he tagata ʼafea he tokoni neʼe fai age e he tuagaʼane, kae ʼe feala pe ke fakamalo age ki tana tokagaʼi ia te aluʼaga pea mo tana mahino ki ai.
ʼE natou akoako te ʼu tuagaʼane. Ko te ʼu tagata ʼafea ʼae ʼe fakasiosio tonu, ʼe natou kumi he ʼu faigamalie ke natou akoako te ʼu tuagaʼane. Ohage la, ʼe natou akoako he tuagaʼane ke poto ʼi te takitaki ʼo he vahe gaue mo kapau ʼe mole he tehina. ʼE feala ke natou toe akoako age ke natou popoto ʼi te fakaʼaogaʼi ʼo te ʼu meʼa gaue peʼe ko te ʼu masini. ʼE feala ai ke fakaʼaogaʼi natou ki te gaue laga fale pea mo te taupau ke lelei ʼatatou ʼu fale tauhi. Pea ʼi te Petele, ʼe akoako e te ʼu tehina taupau ia te ʼu tuagaʼane ki te ʼu gaue kehekehe, ohage ko te taupau ke lelei ia te ʼu fale, te faifakatau, te fakaau ʼo te falā, te ʼu olotinatea, pea mo te tahi atu ʼu gaue. Ka akoako e te ʼu tagata ʼafea te ʼu tuagaʼane, ʼe ha ai tanatou falala ʼae ʼe feala pe ke fai e te ʼu tuagaʼane te ʼu gaue ʼaia.
Akoako
Tokolahi te ʼu tuagaʼane neʼe natou fakaʼaogaʼi tonatou akoako ʼaia moʼo tokoni ki ʼihi. Ohage la, ko te ʼu tuagaʼane ʼae neʼe akoako ki te gaue laga fale, ʼe natou tokoni ki te toe laga ʼo te ʼu ʼapi ʼae neʼe maumau ʼi he tuʼutamaki fakanatula. Ko ʼihi tuagaʼane ʼae kua faiva leva ʼi te fai laupapa, ʼe natou toe akoako ʼonatou tuagaʼane ki te gaue ʼaia. Kotea te manatu ʼa te ʼu tuagaʼane ʼo ʼuhiga mo te ʼu tagata ʼafea ʼae neʼe natou akoako natou? ʼE ui fenei e Jennifer: “ ʼI taku kau ki te gaue laga fale ʼo he Fale Fono, neʼe akoako au e he tehina taupau. Neʼe ina tokagaʼi taku gaue pea mo ina vikiʼi. Neʼe au leleiʼia ʼosi taku gaue mo ia he neʼe au logoʼi ai toku ʼaoga pea mo tana falala mai.”
TOU TOKAGA KI TE ʼU TUAGAʼANE OHAGE KO HOTATOU FAMILI
ʼE tou ʼoʼofa ʼi ʼotatou tuagaʼane agatonu ʼo te kokelekasio ohage pe ko Sehova. Koia tou tokaga kia natou ohage ko hotatou famili. (1 Tim. 5:1, 2) ʼE tou fiafia mo fiameʼameʼa ʼi tatatou tauhi mo natou kia Sehova. Pea ʼe tou toe fiafia lahi moka natou logoʼi ʼe tou ʼoʼofa ia natou pea mo fia tokoni kia natou. ʼE ui e te tuagaʼane ko Vanessa: “ ʼE au lotofakafetaʼi kia Sehova ʼi taku kau ʼae ʼi tana kautahi, ʼae ʼe maʼu ai he ʼu tuagaʼane ʼe natou fakalotomalohiʼi au.” ʼE ui fenei e he tuagaʼane ʼi Taïwan: “ ʼE au fakamalo lahi kia Sehova mo tana kautahi ʼi tanatou fakamaʼuhigaʼi ia te hahaʼi fafine pea mo fakaʼapaʼapa ki te ʼu meʼa ʼae ʼe natou logoʼi. ʼE malohi ai taku tui pea ʼe toe lahi ai mo toku lotofakafetaʼi ki taku kau ʼi te kautahi ʼa Sehova.”
ʼE mahino ia ʼe fiafia ʼaupito ia Sehova ʼi tana sio ʼae ki te ʼu tagata Kilisitiano ʼi tana kautahi ʼe natou faiga ke natou faʼifaʼitakiʼi tana tokaga ʼae ki te hahaʼi fafine. (Taag. 27:11) ʼE ui e te tagata ʼafea ʼe higoa ko Benjamin ʼe maʼuli ʼi Écosse: “Tokolahi te hahaʼi tagata ʼi te malamanei ʼe mole natou fakaʼapaʼapa ki te hahaʼi fafine. Koia, ʼe matou loto ke logoʼi e ʼomatou tuagaʼane ʼi te Fale Fono ʼe matou fakaʼapaʼapa pea mo ʼoʼofa ia natou.” Koia, tou faiga malohi ʼo faʼifaʼitakiʼi ia Sehova ʼo tou tokaga lelei ki ʼotatou tuagaʼane, pea mo tou ʼoʼofa mo fakaʼapaʼapa kia natou.—Loma 12:10.
a ʼE ke maʼu anai he ʼu fakamahino ʼo te kupu “vaivai age . . . ohage ko he ipu ʼe pelepelegesi” ʼi te alatike “Te Maʼuhiga ʼo ‘He ʼu ʼIpu ʼe Vaivai Age” ʼi Te Tule Leʼo ʼo te ʼaho 1 ʼo Sunio 2006 pea mo te alatike “Te Takitaki Fakapotopoto Ki Te ʼu Taumātuʼa” ʼi Te Tule Leʼo ʼo te ʼaho 1 ʼo Malesio 2005.