Ngie Wunkinzikanga Bakietu Dedi Yave?
BEFU tuidi luaku lu kusala va kimueka na zikhomba zitu zi bakietu bakuikama. Befu tu banzolanga ayi tumvuanga nkinza kadika khomba yikuikama ayi kusala yawu va kimueka! a Diawu zikhomba zi babakala, vanganu mangolo ma kukieba ayi kukinzika zikhomba zi bakietu. Vayi bo tuidi batu ba masumu, thangu zinkaka dilenda ba diambu diphasi kuvanga mawu. Zikhomba zinkaka bamviokilanga mu mambu mankaka maphasi.
Zikhomba zinkaka bayonzukila mu kikhulu kio babakala banlenzanga bakietu. Dedi yaya Hans, widi nkengididi wu bimvuka ku Bolívia, wutuba: “Babakala bankaka, bayonzukila mu kikhulu bankindisanga ti babakala, bawu balutidi kena bakietu.” b Yaya Shengxian widi nkulutu wu kimvuka wutuba: “Kuma yinkalanga, babakala bammuenanga ti bakietu balendi vana ko babakala diyindu matedi lungosu. Ayi dioso kua dibakala wuntubila diyindu nkietu kabe vana mu dioso kua diambu, badi yandi balenda kunlenza mu kibila akiokio.” Babakala bankaka bammonisanga luvasanu kuidi bakietu mu ziphila zinkaka. Dedi kutuba zipiada zilenda fuisa nkietu zisoni.
Mayangi beni kuzaba ti kioso kua kikhulu mutu kabutukila, nandi kalenda nunga kubalula mayindu mandi mo batu bammuenanga ti babakala balutidi kena bakietu. (Efe. 4:22-24) Mawu malenda monikina, mu kulandakana kifuani ki Yave. Mu dilongi adidi, tunkuiza mona buidi Yave kantadilanga bakietu. Mbi zikhomba zi babakala balenda longuka mu kifuani kiandi matedi buidi balenda tadila bakietu ayi buidi bakulutu ba kimvuka balenda monisina lukinzu kuidi zikhomba zi bakietu.
BUIDI YAVE KANTADILANGA BAKIETU?
Yave widi kifuani kivedila mu phila kantadilanga bakietu. Mu kuba Tata yi kiadi, nandi wunzolanga dikanda diandi. (Yoa. 3:16) Ayi zikhomba zi bakietu bakuikama, badi buka bana ba luvalu kuidi nandi. Mona mua ziphila Yave kankinzikilanga bakietu.
Nandi wuntadilanga bakietu mu khambu luvasanu. Yave wuvanga dibakala ayi nkietu mu kifuani kiandi. (Ngene. 1:27) Nandi kasa lutisa ko diela kuidi babakala voti kuluta zaba kuvanga mambu kena bakietu. Ayi kaluta vuanga ko nkinza babakala kena bakietu. (2 Lusa. 19:7) Nandi wuvanga dibakala ayi nkietu mu phila yimueka yi kuvisila kiedika ki Kibibila ayi kuyindula zikhadulu ziandi. Yave mvandi wuntadilanga kiminu ki babakala ayi bakietu dedi mueka—kuba kuandi ti badi kivuvu ki kuzinga mvu ka mvu va ntoto ku paladizu voti ki kuba mintinu ayi zinganga Nzambi ku diyilu. (2 Pete. 1:1, nota.) Bukiedika, Yave kasi ko luvasanu kuidi bakietu.
Nandi wuba kuwanga. Yave wumvuanga nkinza mabanza ayi zitsatu zi bakietu. Dedi, nandi wuyuwa ayi wutambudila minsambu mi Lakeli ayi Ana. (Ngene. 30:22; 1 Samu. 1:10, 11, 19, 20) Yave mvandi wutuadisa batu basonika Kibibila, muingi kusonika binongo bi babakala bayuwa mayindu ma bakietu bawu. Dedi, Abalahami wulandakana thuadusulu yi Yave yi kukuwa mambu nkazi’andi Sala katuba. (Ngene. 21:12-14) Ntinu Davidi wuyuwa Abigaili. Ayi nandi wuvisa ti Yave, nandi wufila Abigaili muingi kayoluka yandi. (1 Samu. 25:32-35) Yesu wulandakana zikhadulu zi Tat’andi, mu kukuwa mam’andi Malia. (Yoa. 2:3-10) Bifuani abiobio bimmonisa phila Yave kammonisinanga lukinzu kuidi bakietu.
Nandi wuba fiatila. Yave wufiatila Eva muingi kusadisa kukieba ntoto. (Ngene. 1:28) Mu kuvanga mawu, Yave kabasa kuntadilango ti kasi ko beni luvalu kena Adami, vayi banga nsadisi kuidi nandi. Yave mvandi wufiatila mimbikudi mi bakietu dedi, Debola ayi Hulda muingi kuvana malongi kuidi dikabu diandi, kubunda mvandi mimfundisi ayi mintinu. (Minkongu. 4:4-9; 2 Minti. 22:14-20) Mu bilumbu bitu, Yave wumfiatilanga zikhomba zi bakietu, muingi bavanga kisalu kiandi. Zikhomba aziozio zikuikama, badi minsamuni, mintuami ntuala ayi zi misionario. Bawu bambuelanga mioku kisalu ki kutunga, kuludika zi Nzo zi Kintinu ayi bibuangu binkaka bi zi filiali. Bawombu mu bawu, bansadilanga ku Beteli ayi bankaka bansadilanga mu zi RTO. Zikhomba aziozio, badi nkangu wunneni wu masodi Yave kansadilanga muingi kuvanga luzolo luandi. (Minku. 68:11) Bukiedika, Yave kaba tadilanga ko banga bakietu balebakana, voti bo ka balendi vanga ko ni diambu.
BUIDI ZIKHOMBA ZI BABAKALA BALENDA LONGUKA KUTADILA BAKIETU BANGA YAVE?
Zikhomba muingi tuzaba boti tuidi mu kutadila zikhomba zi bakietu mu phila Yave ka batadilanga, fiongunina mayindu maku ayi mavanga. Kibila ḿba tulenda tomba lusalusu. Dedi bo maquina yi ray-X yilenda bakudila kimbevu mutu kadi mu ntima, nkundi wumboti ayi Diambu di Nzambi, dilenda tusadisa kubakula mayindu makhambu fuana tuidi matedi phila tuntadilanga bakietu. Mbi tufueti vanga muingi tutambula lusalusu alolo?
Yuvula nkundi wukiedika. (Zinga. 18:17) Tulenda kuvula nkundi wukiedika wulenda tusadisa mu biuvu abibi: “Buidi wummuena mu phila yintadilanga zikhomba zi bakietu? Bawu balenda tuba ti minu yiba kinzikanga? Vadi mua mambu yifueti balula mu phila yi batadilanga?” Boti nkundi’aku wu kukamba mua mambu fueti balula, muna bika kukikakidila. Vayi ba wukubama muingi kubalula mua mambu mantombulu.
Longuka Diambu di Nzambi. Phila yilutidi yi kuzaba boti tuidi mu kutadila zikhomba zi bakietu mu phila yimboti, yidi mu kufiongunina mavanga mitu mu nzila Kibibila. (Ebe. 4:12) Bo tunlonguka Kibibila, tuala zaba babakala batadila bakietu mu phila yifuana ayi bo bakhambu vanga mawu. Mu phila ayoyo, tulenda dedikisa mavanga mawu ayi mitu. Diawu zikhomba zi babakala bafueti ba keba keba mu kubika sadila to lutangu lumueka muingi kubuela mioku mayindu makhambu fuana, mu phila bantadilanga bakietu. Dedi bummonisina 1 Petelo 3:7, nkazi kafueti “zitusu mu kuba banga kibasa kimfika budikanga.” c Mawu masinsundula ko ti nandi kasi ko luvalu,—diela voti kalendi—nunga ko kuvanga mambu dibakala kalenda vanga. Mu phila mbi? Dedikisa mambu Petelo katuba na Ngalatia 3:26-29. Mawu mammonisa ti Yave wusola bakietu ayi babakala muingi bayala na Yesu ku diyilu. Bo tunlonguka Diambu di Nzambi ayi tundinda kuidi nkundi wumboti, malongi matedi buidi tuntadilanga bakietu, tulenda longuka kumonisa lukinzu kuidi zikhomba zitu zi bakietu.
BUIDI BAKULUTU BA KIMVUKA BALENDA MONISINA LUKINZU KUIDI ZIKHOMBA ZI BAKIETU?
Zikhomba zi babakala mu kimvuka, balenda longuka kukinzika zikhomba zi bakietu mu kulandakana kifuani ki bakulutu ba kimvuka. Buidi bakulutu ba kimvuka balenda monisina lukinzu kuidi zikhomba zi bakietu? Tala mua ziphila mu mawu.
Mu kutondanga zikhomba zi bakietu. Mvuala Polo widi kifuani kimboti muingi bakulutu ba kimvuka balandakana. Mu nkanda kasonikina kuidi zikhomba ku Loma, nandi wutonda zikhomba zi bakietu. (Loma 16:12) Wulenda yindula buidi zikhomba aziozio babela bo baba tanga mu kimvuka nkanda Polo kasonika? Bobuawu mvandi bakulutu ba kimvuka bantondanga zikhomba zi bakietu mu zikhadulu ziawu ayi kisalu ki Yave bamvanganga. Mambu amomo, mawu mamvanganga zikhomba zi bakietu kumona ti ba kuba kinzikanga ayi ba kuba vuanga nkinza. Bikuma bi khindusulu bi nkulutu wu kimvuka, bilenda ba biawu zikhomba zi bakietu bantomba kukuwa muingi batatamana kusadila Yave mu lukuikumunu.—Zinga. 15:23.
Kutonda voti kunyunga
Bakulutu ba kimvuka bantondanga zikhomba zi bakietu mu mimvutu miawu mi khindusulu ayi mu mambu bamvanganga. Kibila mbi? Yaya Jessica wutuba: “Didi diambu dimboti bo zikhomba bantonda kisalu kimboti ki khomba yinkietu. Vayi tunluta zolanga bo zikhomba ba tutonda mu kutubila kheti diambu dimueka tube vanga, dedi kulonga bana bitu babika kutula lusuku mu zikhutukunu, voti mu kue landa nlonguki wu Kibibila muingi kulandakana zikhutukunu.” Bo bakulutu ba kimvuka banyunga zikhomba zi bakietu mu mambu babe vanga, bawu ba yimuenanga ti badi luvalu mu kimvuka.
Mu kukuwa zikhomba zi bakietu. Bakulutu ba kimvuka ba kikululanga, bazebi ti basi ko to bawu bazebi mamoso. Vayi bawu, bantumisanga zikhomba zi bakietu muingi kuzabikisa mayindu mawu ayi baba kuwanga bo bankoluka. Bo bamvanga mawu, bakulutu ba kimvuka bankindisanga zikhomba zi bakietu ayi bawu bambakanga ndandu. Buidi? Yaya Gerardo widi nkulutu wu kimvuka wunsadilanga ku Beteli wutuba: “Yibakula ti bo yindinda lusalusu lu zikhomba zi bakietu, kisalu kinluta vangamanga buboti. Kibila bawombu mu bawu bama viokisa thangu yiwombu mu kisalu ayi balutidi kupisuka kena zikhomba zinkaka zi babakala.” Mu bimvuka zikhomba ziwombu zi bakietu badi mintuami ntuala ayi bazebi mawombu matedi batu bankalanga va kizunga kiawu. Yaya Bryan widi nkulutu wu kimvuka wutuba ti: “Zikhomba zi bakietu, badi zikhadulu zimboti ayi mawombu ma kuvanga mu kimvuka ki Yave. Ayi befu tulenda baka ndandu mu kifuani kiawu!”
Yuwa
Bakulutu ba kimvuka bazebi ti balendi lenza ko mayindu ma zikhomba zi bakietu. Kibila mbi? Yaya Edward widi nkulutu wu kimvuka wutuba: “Mayindu ma zikhomba zi bakietu ayi mambu bazebi kuvanga, malenda sadisa khomba yi dibakala kuvisa buboti mayindu ma bankaka.” (Zinga. 1:5) Kheti nkulutu wu kimvuka kasinsadila ko mayindu ma khomba yinkietu, nandi kalenda kuntonda mu mayindu kabe vana.
Bankubikanga zikhomba zi bakietu. Bakulutu ba kimvuka mu nduenga, bansadilanga loso kua luaku mungi kukubika zikhomba zi bakietu. Dedi, bawu banlongisanga zikhomba zi bakietu buidi bu kutuadisila lukutukunu lu kisalu ki kusamuna, boti vasi ko ni khomba yi dibakala wu botama. Mvandi balenda bakubika muingi kusadila bisengu voti zi maquina bansadilanga mu bisalu bi kutunga. Ku Beteli, zikhomba bantuama ntuala, bankubikanga zikhomba zi bakietu mu biyeku biwombu dedi, kuludika, kusumba biuma, kutadila mambu matedi zimbongu, kusadila zi programa zi computador ayi tutanga tulembu. Bo bakulutu ba kimvuka bankubika zikhomba zi bakietu, bawu bammonisanga ti badi batu ba lufiatu ayi balenda nunga kuvanga mambu.
Kubika
Zikhomba ziwombu zi bakietu, bansadilanga khubumunu batambula kuidi bakulutu ba kimvuka muingi kusadisa bankaka. Dedi, bawombu mu bawu bansadilanga khubumunu batambula mu kisalu ki kutunga, muingi kusadisa bankaka kutunga zi nzo ziawu zituluka mu kivuka. Zikhomba zinkaka zi bakietu bansadilanga khubumunu batambula mu kisalua ki kulonga muingi kukubika bankaka mu kisalu ki kusamuna. Buidi zikhomba zinkaka zi bakietu bammuenanga mu khubumunu bantambulanga kuidi bakulutu ba kimvuka? Khomb’itu yinkietu Jennifer wutuba: “Bo yinsala mu kisalu ki kutunga zi nzo zi Kintinu khomba wuntuama ntuala wumbotulanga thangu muingi kukhubika. Bo kamona kisalu yivanga, nandi wuthonda mu kiawu. Yizola beni kusala yandi va kimueka, kibila yimona ti yidi mutu wu lufiatu ayi wu luvalu.”
NDANDU TUMBAKANGA MU KUTADILA ZIKHOMBA ZI BAKIETU BANGA DIKANDA DITU
Befu tunzolanga zikhomba zi bakietu bakuikama dedi bo Yave kaba zodilanga! Mu kibila akiokio tuba tadilanga banga dikanda ditu. (1 Timo. 5:1, 2) Tunkuangalala beni mu kusala yawu va kimueka ayi tumbanga beni mayangi bo bawu bammonanga luzolu luitu ayi phila tuba sadisila. Yaya Vanessa wutuba: “Yintondanga beni kuidi Yave mu kutsadisa kuba wumueka mu kimvuka kiandi kidi zikhomba zi kukhindisanga.” Ayi khomba mueka wunkalanga ku Taiwan wutuba: “Yintondanga beni kuidi Yave ayi kimvuka kiandi mu kuvua nkinza bakietu ayi mabanza mawu. Mawu makindisa kiminu kiama ayi maphanga kuluta vua nkinza luaku yidi lu kuba wumueka mu kimvuka ki Yave.
Yave wunkuangalanga kumona babakala bakuikama bamvanga mangolo muingi kutadila bakietu mu phila nandi kaba tadilanga! (Zinga. 27:11) Yaya Benjamin widi nkulutu wu kimvuka ku Escócia wutuba: “Babakala bawombu mu nza, bakinzikanga ko bakietu.”Diawu “bo bakietu bankota ku nzo Kintinu, tuntomba muingi bawu bamona disuasana.” Bika befu boso tuvanga mamoso tunnunga muingi tulandakana kifuani ki Yave, mu kutadila zikhomba zi bakietu mu luzolo ayi lukinzu.—Loma 12:10.
a Mu dilongi adidi, kikuma “zikhomba zi bakietu,” kinsundula zikhomba zitu zi bakietu ba kiphevi kubika zikhomba zitu zi kinsuni.
b Kikuma “kimbakala,” voti “bubakala,” ba kisadila muingi kunyemisa mu phila yikhambu fuana luvalu babakala badi. Khumbu ziwombu babakala abobo, banzitisanga mayindu ayi mavanga ma kuba dibakala ayi kulenza bakietu.
c Muingi wuluta buela zaba matedi kikuma “kibasa kimfika budikanga,” tala dilongi didi ntu diambu “O valor de ‘um vaso mais fraco’” mu Kibanga ki Nsungi kilumbu 15, Ngonda Yintanu mvu 2006, Mona mvandi Kibanga ki Nsungi kilumbu 1 Ngonda Yintatu mvu 2005 kintuba “Orientações sábias para o casamento”.
