Jujuntúul xiiboʼobeʼ líikʼoʼob tiʼ lugaroʼob tuʼux ku mixbaʼalkúuntaʼal le koʼoleloʼoboʼ. Por ejemploeʼ, Hans, juntúul superintendente tiʼ circuito tu luʼumil Boliviaeʼ, ku yaʼalik: «Yaan xiiboʼobeʼ ku kaʼansaʼaltiʼob desde tu chichniloʼob letiʼobeʼ maas maʼaloboʼob tiʼ le koʼoleloʼoboʼ. Le oʼolal letiʼobeʼ maʼ tu respetarkoʼob le koʼoleloʼoboʼ yéetel ku mixbaʼalkúuntikoʼob». b Shengxian, juntúul anciano kajaʼan Taiwáneʼ, ku yaʼalik: «Teʼ tuʼux kajaʼanenoʼ yaʼab xiiboʼobeʼ ku tuklikoʼobeʼ le koʼoleloʼoboʼ maʼ unaj u yoksikubaʼob tiʼ le baʼaxoʼob ku beetik le xiiboʼoboʼ. Wa juntúul xiib ku chʼaʼchiʼitik le baʼax ku yaʼalik juntúul koʼoleleʼ ku xuʼulul u respetartaʼal tumen u maasil». Yaan xiiboʼob xaneʼ láayliʼ ku mixbaʼalkúuntikoʼob le koʼoleloʼoboʼ, pero ku chan balik bix u beetkoʼob. Por ejemploeʼ ku tsikbaltikoʼob chisteʼob utiaʼal u pʼatkoʼob ich suʼtsilil le koʼoleloʼoboʼ.

U maʼalobileʼ jeʼel bixak líiʼsaʼanil máakeʼ jeʼel u páajtal u kʼexik u tuukuleʼ. Jeʼel u páajtal u kʼuchul u naʼateʼ le koʼoleloʼob yéetel le xiiboʼoboʼ igualoʼob tu táan Dios (Efe. 4:​22-24). Lelaʼ ku páajtal u beetik máak wa ku seguertik u ejemplo Jéeoba. Teʼ xookaʼ yaan k-ilik bix u tratartik Jéeoba le koʼoleloʼoboʼ, bix jeʼel u páajtal u tratartik le sukuʼunoʼob le koʼoleloʼob jeʼex u beetik Jéeobaoʼ, yéetel bix u tsʼáaik junpʼéel maʼalob ejemplo le ancianoʼob tiʼ bix unaj u tratartaʼal le kiikoʼoboʼ.

¿BIX U TRATARTIK JÉEOBA LE KOʼOLELOʼOBOʼ?

Jéeobaeʼ ku tsʼáaik junpʼéel jach maʼalob ejemplo tiʼ bix unaj u tratartaʼal le koʼoleloʼoboʼ. Letiʼeʼ juntúul  Taatatsil jach u yaabiltmaj u paalal (Juan 3:16). Tsʼoʼoleʼ ku yilik le kiikoʼob bey u hijaʼobeʼ. Koʼoneʼex ilik jujunpʼéel ejemploʼob eʼesik letiʼeʼ u yaabiltmaj le koʼoleloʼoboʼ yéetel ku respetarkoʼob.

Maʼatech u rebajartik le koʼoleloʼoboʼ. Jéeobaeʼ le ka tu beetaj xiib yéetel koʼoleleʼ tu beetoʼob jeʼel bix letiʼeʼ (Gén. 1:27). Maʼ tu beetaj le xiiboʼob maas yaan u naʼatoʼoboʼ mix tu beetoʼob yéetel u páajtalil u beetkoʼob maas yaʼab baʼaloʼobiʼ (2 Cró. 19:7). Baʼaxeʼ tiʼ tu kaʼatúulil tu tsʼáaj u páajtalil u kankoʼob le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ yéetel ka u yeʼesoʼob jatsʼuts modos. Jéeobaeʼ maʼ maas maʼalob u yilik le xiiboʼob tiʼ le koʼoleloʼoboʼ, baʼaxeʼ igual u yilkoʼob. Utiaʼal letiʼeʼ le fe ku yeʼesik le koʼoleloʼoboʼ jach táaj koʼoj jeʼex le fe ku yeʼesik le xiiboʼoboʼ, le oʼolal tiʼ tu kaʼatúulal u tsʼaamaj u esperanzail u kuxtaloʼob way Luʼumeʼ wa utiaʼal u beetik u reyil wa u sacerdoteiloʼob teʼ kaʼanoʼ (2 Ped. 1:1). Jeʼex k-ilkoʼ Jéeobaeʼ maʼatech u rebajartik le koʼoleloʼoboʼ.

Ku chʼenxikintikoʼob. Jéeobaeʼ jach ku chʼaʼik en cuenta bix u yuʼubikuba le koʼoleloʼoboʼ bey xan le problemas ku aktáantkoʼoboʼ. Letiʼeʼ tu yuʼubaj yéetel tu núukaj le oraciónoʼob tu beetaj Raquel yéetel Anaoʼ (Gén. 30:22; 1 Sam. 1:​10, 11, 19, 20). Tsʼoʼoleʼ tu beetaj xan u tsʼíibtaʼal teʼ Biblia u tsikbalil le xiiboʼob tu chʼaʼajoʼob en cuenta baʼax ku yaʼalik le koʼoleloʼoboʼ. Juntúul tiʼ le máakoʼobaʼ Abrahán. Tiʼ letiʼeʼ aʼalaʼab ka u beet baʼax ku yaʼalik Sara, u yatan (Gén. 21:​12-14). Rey David xaneʼ tu beetaj baʼax tu yaʼalaj Abigaíl. Hasta tu yaʼaleʼ Jéeoba túuxt Abigaíl utiaʼal u tʼaan tu yéetel (1 Sam. 25:​32-35). Jesús xaneʼ tu yeʼesaj le jatsʼuts modos yaan tiʼ u Taataoʼ tumen tu chʼenxikintaj baʼax tu yaʼalaj María, u maama (Juan 2:​3-10). Le ejemploʼobaʼ ku yeʼesikeʼ Jéeobaeʼ ku respetartik le koʼoleloʼoboʼ tumen ku chʼaʼik en cuenta baʼax ku yaʼalikoʼob.

Ku confiar tiʼob. Jéeobaeʼ le ka tu beetaj Evaeʼ tu yaʼalajtiʼ yaan u yáantaj utiaʼal u kanáantaʼal le Luʼumaʼ (Gén. 1:28). Jéeobaeʼ mix juntéen tu yilaj wa menos Eva tiʼ u yíicham. Baʼaxeʼ tu yilaj bey juntúul maʼalob x-áantajeʼ. Tsʼoʼoleʼ Jéeoba xaneʼ tu kʼubéentaj meyajoʼob tiʼ profetisa Débora bey xan Huldá, tu yaʼalajtiʼob ka u tsolnuʼuktoʼob le kaajoʼ, hasta tu tsolnuʼuktoʼob juntúul juez yéetel juntúul rey (Jue. 4:​4-9; 2 Rey. 22:​14-20). Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ Jéeobaeʼ ku confiar tiʼ le kiikoʼoboʼ yéetel ku kʼubéentik xan meyajtiʼob. Yaan tiʼ letiʼobeʼ ku beetik u publicadorailoʼob, u precursorailoʼob wa u misionerailoʼob. Tsʼoʼoleʼ yaan tiʼ letiʼobeʼ ku diseñarkoʼob, ku yutskíintikoʼob yéetel ku yáantajoʼob utiaʼal u beetaʼal le najoʼob tuʼux k-muchʼikba wa le sucursaloʼoboʼ. Yaan xan tiʼ le kiikoʼobaʼ ku meyajoʼob Betel wa tu oficinailoʼob traducción. Tuláakal le kiikoʼobaʼ beyoʼob junpʼéel nojoch ejércitoeʼ (Sal. 68:11). Jeʼex k-ilkoʼ utiaʼal Jéeobaeʼ jach koʼoj u tojol le meyaj ku beetik le kiikoʼoboʼ.

¿BIX JEʼEL U SEGUERTIK U EJEMPLO JÉEOBA LE SUKUʼUNOʼOBOʼ?

Sukuʼuneʼex, utiaʼal a wojéeltikeʼex wa táan a tratarkeʼex le kiikoʼob jeʼex u beetik Jéeobaoʼ maʼalob ka a xakʼalteʼex baʼax ka tuklikeʼex yéetel baʼax ka beetkeʼex. Tukult lelaʼ: junpʼéel radiografíaeʼ jeʼel u yáantkoʼon k-il le baʼaloʼob maʼ chéen chʼaʼabil u yilaʼaloʼ, jeʼex por ejemplo bix u meyaj k-puksiʼikʼaleʼ. Juntúul maʼalob amigo bey xan u Tʼaan Dioseʼ jeʼel xan u yáantkoʼon k-il wa ichil k-puksiʼikʼaleʼ menos k-ilik le koʼoleloʼoboʼ. Koʼoneʼex ilik bixiʼ.

Kʼáat áantaj tiʼ juntúul a amigo (Pro. 18:17). Kʼáat tiʼ juntúul a amigo lelaʼ: «¿Bix a wilik in tratartik le kiikoʼoboʼ? ¿Ku yuʼubikoʼob wa kin respetarkoʼob? ¿Yaan wa baʼax unaj in wutskíintik tiʼ bix in tratarkoʼob?». Wa ku yaʼaliktech unaj a tratarkoʼob maas maʼalobeʼ maʼ a kʼuuxil. Baʼaxeʼ beet le baʼax ku yaʼalikoʼ.

Xakʼalt u Tʼaan Dios. Utiaʼal a wojéeltik wa táan a tratartik maʼalob le kiikoʼoboʼ comparart yéetel le baʼax ku yaʼalik le Biblia le baʼax ka tuklik yéetel le baʼaxoʼob ka beetkoʼ (Heb. 4:12). Le kéen a xakʼalxokt le Bibliaoʼ ilawil tiʼ máax chíikaʼanech: tiʼ le xiiboʼob tu tratartoʼob maʼalob le koʼoleloʼoboʼ wa tiʼ le maʼ tu beetoʼob beyoʼ. Chéen baʼaleʼ maʼ unaj a wilik chéen le tekstoʼob ku convenirtech utiaʼal a seguer a tratartik le koʼoleloʼob jeʼex suuk a beetkoʼ. Baʼaxeʼ kʼaʼabéet a chʼaʼik en cuenta tuláakal le tekstoʼob eʼesik bix unaj u tratartaʼal le koʼoleloʼoboʼ. Beyoʼ yaan u káajal a wilkoʼob jeʼex u yilaʼaloʼob tumen Jéeobaoʼ. Por ejemploeʼ 1 Pedro 3:​7, ku yaʼalikeʼ le atantsiloʼoboʼ kʼaʼabéet u yilaʼaloʼob «beyoʼob junpʼéel vaso maas séeb u paʼapajal[eʼ]». c U kʼáat wa túun u yaʼaleʼ, ¿juntúul koʼoleleʼ menos tiʼ le xiiboʼ, maas minaʼan u naʼat, wa maʼ séeb  u kanik wa baʼaxiʼ? Maʼ le tu yóotaj u yaʼal Pedroiʼ. Utiaʼal k-naʼatik maʼalobeʼ koʼoneʼex ilik baʼax ku yaʼalik Gálatas 3:26 tak 29, teʼeloʼ ku tsolikeʼ Jéeobaeʼ tu yéeyaj koʼoleloʼob yéetel xiiboʼob utiaʼal u gobernaroʼob yéetel Jesús teʼ kaʼanoʼ. Wa k-xakʼalxoktik le Biblia yéetel k-kʼáatik u consejo juntúul k-amigo wa k-amigaeʼ yaan k-kanik k-respetart le kiikoʼoboʼ.

¿BIX JEʼEL U YEʼESIK LE ANCIANOʼOB KU RESPETARKOʼOB LE KIIKOʼOBOʼ?

Le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼ jeʼel u kanik u respetartoʼob le kiikoʼob le kéen u yiloʼob bix u tratartaʼaloʼob tumen le ancianoʼoboʼ. ¿Bix jeʼel u tsʼáaikoʼob junpʼéel maʼalob ejemplo le ancianoʼoboʼ? Koʼox ilik jujunpʼéel ejemploʼob.

Ku felicitarkoʼob. Apóstol Pabloeʼ jach maʼalob le ejemplo tu tsʼáaj tiʼ le ancianoʼoboʼ, le ka tu tsʼíibtaj le carta tiʼ le múuchʼulil yaan Romaoʼ letiʼeʼ tu felicitartaj yaʼab kiikoʼob (Rom. 16:12). Máans ta tuukul bix wal tu yuʼubiluba le kiikoʼob ka tu yuʼuboʼob u xoʼokol le carta tu táan le múuchʼuliloʼ. Le ancianoʼob yanoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ bey xan u beetkoʼoboʼ, letiʼobeʼ suuk u felicitarkoʼob le kiikoʼob yoʼolal le maʼalob meyaj ku beetkoʼoboʼ bey xan yoʼolal le jatsʼuts modos ku yeʼeskoʼoboʼ. Yoʼolal leloʼ le kiikoʼoboʼ ku yuʼubikoʼob jach respetartaʼanoʼob yéetel yaabiltaʼanoʼob. Yoʼolal le baʼax ku yaʼalaʼaltiʼoboʼ le kiikoʼoboʼ ku páajtal u seguer u chúukpajal u yóol u meyajtoʼob Jéeoba (Pro. 15:23).

Le ancianoʼoboʼ le kéen u felicitartoʼob le kiikoʼoboʼ kʼaʼabéet u beetkoʼob yéetel u jaajil u yóoloʼob. ¿Baʼaxten? Koʼox ilik baʼax ku yaʼalik Jessica: «U jaajileʼ toʼoneʼ uts t-tʼaan ka aʼalaʼaktoʼon jach maʼalob le baʼax t-beetoʼ. Pero maas ku líiʼsik k-óol le kéen aʼalaʼaktoʼon baʼax oʼolal k-felicitartaʼal. Por ejemploeʼ, wa ku yaʼalaʼal táan k-kaʼansik maʼalob k-paalal tumen ku kutal u yuʼuboʼob le reuniónoʼ wa tumen máanoʼon k-chaʼa juntúul xoknáal utiaʼal ka xiʼik reunión». Le ancianoʼoboʼ le kéen u felicitartoʼob le kiikoʼoboʼ yéetel le kéen u yaʼaloʼob baʼaxten ku beetkoʼoboʼ, le kiikoʼoboʼ ku yuʼubikoʼob jach yaabiltaʼanoʼob yéetel jach maʼalob le áantaj ku tsʼáaikoʼob teʼ múuchʼuliloʼ.

 Ku chʼenxikintikoʼob. Le ancianoʼob kabal u yóoloʼoboʼ ku reconocerkoʼobeʼ le kiikoʼoboʼ jach yaan u naʼatoʼob le oʼolal ku chʼaʼikoʼob en cuenta baʼax ku yaʼalikoʼob. Beyoʼ le kiikoʼoboʼ ku yuʼubikoʼob chʼaʼabaʼanoʼob en cuentail yéetel le ancianoʼob xanoʼ jach ku jóoʼskoʼob u yutsil le baʼax ku yaʼalik le kiikoʼoboʼ. Gerardo, juntúul sukuʼun ku meyaj Betel yéetel anciano xaneʼ, ku yaʼalik: «Yaʼab kiikoʼob kin múul meyaj tu yéeteloʼobeʼ maas úuch joʼopʼok u beetkoʼob le meyajoʼ. Le oʼolal suuk in kʼáatiktiʼob baʼax ku tuklikoʼob». Teʼ múuchʼuliloʼ yaan yaʼab kiikoʼob ku beetik u precursorailoʼob le oʼolal letiʼobeʼ jach u kʼaj óoloʼob le territoriooʼ. Juntúul anciano ku kʼaabaʼtik Bryaneʼ ku yaʼalik: «Le kiikoʼoboʼ jach noʼojaʼanoʼob utiaʼal yaʼab tiʼ le meyajoʼob ku beetaʼal ichil u kaajal Jéeobaoʼ. Jach maʼalob ka kaanbalnakoʼon tiʼ letiʼob».

¿Baʼaxten maʼalob ka u chʼaʼ en cuenta le ancianoʼob le baʼax ku yaʼalik le kiikoʼoboʼ? Juntúul anciano ku kʼaabaʼtik Edwardeʼ, ku yaʼalik: «Le baʼax ku yaʼalik le kiikoʼoboʼ ku yáantkoʼon k-maas naʼat wa baʼax bey xan ka k-naʼat bix u yuʼubikuba u maasil» (Pro. 1:5). Kex wa yaan hora maʼ tu beetik le ancianoʼob le baʼax ku yaʼalik juntúul kiikoʼ ku tsʼáaikoʼob u diosboʼotikil le baʼax tu yaʼaloʼ.

Ku kaʼanskoʼob. Le ancianoʼoboʼ ku yeʼesik yaan u naʼatoʼob le ken u kaʼansoʼob le kiikoʼoboʼ. Por ejemploeʼ jeʼel u páajtal u kaʼansiktiʼob u nuʼuktoʼob le reunión ku beetaʼal utiaʼal jóokʼol kʼaʼaytajoʼ, beyoʼ wa minaʼan mix juntúul sukuʼun okjaʼanajaʼan teʼ kʼiin jeʼeloʼ le kiikoʼoboʼ jeʼel u páajtal u beetkoʼobeʼ. Tsʼoʼoleʼ jeʼel xan u páajtal u kaʼansaʼal le kiikoʼob u usartoʼob máquinaʼob wa uláakʼ nuʼukuloʼob ku meyaj utiaʼal construcción bey xan utiaʼal mantenimientooʼ. Tu najil Beteleʼ le superintendenteʼob xanoʼ ku kaʼanskoʼob le kiikoʼob u beetoʼob jejeláas baʼaloʼob jeʼex bix u beetaʼal le máanoʼoboʼ, mantenimiento, contabilidad yéetel programación. Le ancianoʼob ku kaʼanskoʼob le kiikoʼoboʼ ku yeʼeskoʼobeʼ ku confiaroʼob tiʼ letiʼob yéetel ku reconocerkoʼob jach maʼalob le meyaj ku beetkoʼoboʼ.

Yaʼab kiikoʼobeʼ ku meyajtiʼob le baʼax ku kaʼansaʼaltiʼob tumen le ancianoʼob utiaʼal u yáantkoʼob u maasiloʼ. Yaan tiʼ le kiikoʼobaʼ ku kankoʼob yaʼab baʼaloʼob le táan u yáantajoʼob tiʼ construcciónoʼ, le oʼolal le kéen úuchuk junpʼéel nojoch loobileʼ ku yáantajoʼob utiaʼal yutskíintaʼal le najoʼoboʼ. Uláakʼ kiikoʼob xaneʼ ku meyajtiʼob le baʼax ku kankoʼob teʼ kʼaʼaytaj tuʼux yaʼab u máan máak utiaʼal u kaʼanskoʼob uláakʼ kiikoʼob utiaʼal xan ka u beetoʼob le meyajaʼ. ¿Baʼax ku tuklik le kiikoʼob yoʼolal le ancianoʼob kaʼansoʼoboʼ? Jennifereʼ ku yaʼalik: «Le ka áantajnajen construccióneʼ juntúul tiʼ le sukuʼunoʼoboʼ tu jóoʼsaj tiempo utiaʼal u kaʼansiken. Le sukuʼunoʼ jach pendiente kaʼach tiʼ tuláakal baʼax kin beetik yéetel ku felicitarken. Jach uts tin tʼaan kaʼach in meyaj tu yéetel tumen kin wuʼuyik ku confiar tiʼ teen yéetel ku valorartik le baʼax kin beetkoʼ».

UTSILOʼOB KU TAASIK K-TRATARTIK LE KOʼOLELOʼOB BEY K-KIIKOʼOBEʼ

Jeʼex Jéeobaeʼ jach k-yaabiltmaj le koʼoleloʼob yanoʼob ichil le múuchʼuliloʼ. Toʼoneʼ jach k-ilkoʼob jach tu jaajil bey k-kiikoʼobeʼ (1 Tim. 5:​1, 2). Jach kiʼimak k-óol k-múul adorartik Jéeoba tu yéeteloʼob. Jach kiʼimak k-óol xan k-ilik ku yuʼubikoʼob jach yaabiltaʼanoʼob. Vanessaeʼ ku yaʼalik: «Jach kin tsʼáaik u graciasil tiʼ Jéeoba ikil u chaʼik in wantal ichil junpʼéel familia tuʼux yaan yaʼab xiiboʼob ku respetarkenoʼob yéetel jach u yaabiltmenoʼob». Juntúul kiik kajaʼan Taiwáneʼ ku yaʼalik: «Kin tsʼáaik u gracias tiʼ Jéeoba ikil u chaʼik in wantal ichil junpʼéel kaaj tuʼux kin valorartaʼal yéetel ku respetartaʼal bix in wuʼuyikinba. Leloʼ ku beetik u maas nojochtal in fe yéetel in apreciartik in wantal ichil u kaajal».

Jéeobaeʼ jach ku kiʼimaktal u yóol le kéen u yil bix le xiiboʼob yanoʼob ichil u kaajaloʼ ku beetkoʼob tuláakal le ku páajtal utiaʼal u tratarkoʼob maʼalob le koʼoleloʼoboʼ (Pro. 27:11). Benjamin, juntúul sukuʼun ku beetik u ancianoil tu luʼumil Scotland, ku yaʼalik: «Teʼ yóokʼol kaabaʼ yaʼab xiiboʼobeʼ maʼatech u respetarkoʼob le koʼoleloʼoboʼ. Le oʼolal le kéen xiʼik le koʼoleloʼob tuʼux k-muchʼikbaoʼ jach ku yilkoʼob u jelaʼanil bix k-tratarkoʼob». Koʼoneʼex beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-seguertik u ejemplo Jéeoba, beyoʼ yaan k-tratartik le kiikoʼob yéetel yaabilaj bey xan yéetel respeto (Rom. 12:10).