Ka tsuʼuw jawaʼ a tákuy

Kit kʼalej ti índice

EXOBINTALÁB 5

AJATLÁB 27 La revelación de los hijos de Dios

«Yab jaykʼiʼ neʼets tu jílkakay»

«Yab jaykʼiʼ neʼets tu jílkakay»

«A Dios in ulúmalits abal ni jaykʼiʼ yab neʼets ti ow tsuʼuw ani ni jaykʼiʼ neʼets ti jílkakay» (HEB. 13:5b).

JAWAʼ NEʼETS KI EXÓBNAʼ

Neʼets ki exóbnaʼ abal yab in tomnál ku jikʼey tam patal an epchalchik axi takudh ka kʼaléts ti éb.

1. ¿Jaykʼiʼ neʼets ka neʼdháj ti éb patal an takudhchik?

 TI BIYÁL, i léʼak ki exlaʼ jaykʼiʼ neʼets ka neʼdháj ti éb patal axi takudh. Ma i bajuw ki tsalpay abal talchik i takudh neʼetsak kin watʼenchij a Armagedón ani neʼetsak ka kʼwajiy wéʼ i kʼij ban Paraíso. Pero al An Ólchix Uw axi ti 15 a julio ti 2013 i exóbnaʼ abal an takudhchik axi kʼwájatej ban tsabál, neʼets ka neʼdháj ti éb okʼxidh ka tujey a Armagedón (Mat. 24:31).

2. a) ¿Jantʼoj játs axi walám i léʼ ki exlaʼ? b) ¿Jantʼoj neʼets ki exóbnaʼ?

2 Pero walám xowéʼ i léʼ ki exlaʼ axéʼ: ¿Jantʼiniʼ neʼets ki ejtow ki watʼenchij an púlik yajchiktaláb? (Mat. 24:21; Juan 10:16). Walám talchik i epchal neʼets kin atsʼaʼ u jikʼél ani ma kin tsalpay abal yab neʼets kin exlaʼ jantʼoj kin tʼajaʼ kom an epchalchik axi takudh yabáts neʼets ka kʼwajiy kʼal wawáʼ. Abal ki exlaʼ jaleʼ ti talchik i epchal in atsʼál antsanáʼ, ki tsuʼuw tsab i tʼilab axi ti Biblia, jayej neʼets ki exóbnaʼ jaleʼ ti yab in tomnál ku tʼeʼpin.

¿JANTʼOJ JÁTS AXI YAB NEʼETS KA WATʼEY?

3, 4. ¿Jaleʼ walám ti talchik i epchal ka tʼeʼpin?

3 Talchik walám in tsalpayámal abal an epchalchik yabáts neʼets kin kʼakʼnaʼ a Jehová tam yabáts ka waʼtsin jun i Kwenél i Ókʼnom tejéʼ ban tsabál. Ki tsuʼuw tsab i tʼilab axi ti Biblia abal ki exlaʼ jaleʼ ti talchik in tsalpayal antsanáʼ. An kʼaʼál tʼilab játs tin kwéntaj an sumo sacerdote Jehoiadá, jajáʼ in lej kʼanidhálak a Dios. Jajáʼ ani in kʼimádhil Jehosabeat, in béletnaʼchik jun i tsakam axi in bij Jehoás, in tólmiychik abal kin kʼanidhaʼ a Jehová ani kin putuw alwaʼ in uchbíl jantʼiniʼ i tsʼalej. Biyat a Jehoiadá kʼwajatak ejat, a Jehoás in kʼakʼnaʼ a Jehová pero tam ti a Jehoiadá tsemets, a Jehoás in tujchij kin tʼajaʼ yan jantʼoj kidháb. In junkuw i atiklábchik axi pojkax ani in jilaʼ a Jehová (2 Crón. 24:​2, 15-19).

4 An tsabchíl tʼiplab pel jawaʼ watʼey kʼal an epchalchik axi u kʼwajilak talbél ti tsémenek patal an abatwálejchik. Tam ti ejatak an abatwálej Juan, jajáʼ in léj tólmiy an epchalchik abal kin áynanchij kin kʼakʼnaʼ a Jehová (3 Juan 4). A Juan ani axi más an abatwálej in tólmiy an epchalchik abal yab ka kʼámbiyat kʼal an atiklábchik axi in bukʼuwal i exobchixtaláb axi yab chubax (1 Juan 2:18). Pero talbél ti tsémenek a Juan, yan i epchalchik axi ban tamkuntaláb in tujchij kin belaʼ axéʼchik xi exobchixtaláb axi yab chubax ani wénkʼonchik ti apóstatas. Axéʼchik xi apóstatas in áynanchij kin bukʼuw yan i exobchixtaláb axi yab chubax.

5. ¿Jantʼoj játs axi yab in tomnál ki tsalpay tam ki ajiy axéʼ xi tsáb i tʼilab?

5 ¿Walám jayetsej neʼets kin watʼaʼ an epchalchik tam patal an takudh ka kʼwajiyits ti éb? ¿Walám neʼets kin tʼajaʼchik ejtíl a Jehoás ani neʼets kin jílaʼchik kin tʼojonchij a Jehová? ¿Walám neʼets kin tʼajaʼchik ejtíl an epchalchik axi u kʼwajilak talbél ti tsémenek patal an abatwálej ani neʼets ka wénkʼonchik ti apóstatas? I lej belál abal belits max yabáts ka waʼtsin i epchalchik axi takudh tejéʼ ban tsabál, wawáʼ neʼets ki áynanchij ki tʼojonchij a Jehová ani neʼets ku kʼwajiy alwaʼ béletnadh. ¿Jaleʼ ti lej belál axéʼ?

ETSʼEY NEʼETS KA KʼWAJIY TʼOKAT AN KʼAKʼNAXTALÁB AXI U PIDHNAL A JEHOVÁ

6. ¿Jantʼoj neʼets ki exóbnaʼ tin aytal an exobintaláb?

6 An kʼakʼnaxtaláb axi u pidhnal a Jehová etsʼey neʼets ka kʼwajiy tʼokat, belits abal in kʼíbchalej ka watʼey yan i yajchiktaláb, ¿jaleʼ ti exlál nixéʼ? Kom an Biblia tu exóbchal abal jawaʼ neʼets ka watʼey axi taʼtal a kʼicháj, lej júnits kʼal jawaʼ watʼey tin kʼichájil an israelitas ani kʼal jawaʼ watʼey tam ti tsémetschik an abatwálej. Jaxtám neʼets ki exóbnaʼ jantʼoj watʼey 1) tin kʼichájil an israelitas, 2) talbél ti tsémenek patal an abatwálej ani 3) jawaʼ neʼetsak ka watʼey xowéʼ ta kʼicháj (Hech. 3:21).

7. ¿Jaleʼ ti yab in tomnálak ka lej tʼeʼpin an israelitas axi in kʼanidhálak a Jehová kʼal patal jawaʼ kʼwajatak ti watʼel?

7 Jawaʼ watʼey tin kʼichájil an israelitas. Okʼxidh ka tsemets a Moisés, in uchaʼ axéʼ xi kaw an israelitas: «U exlál abal tam nanáʼ kin tsemets, tatáʼchik neʼets ka tujchij ka tʼajaʼ jantʼoj kidháb, ani neʼets ka jílaʼchik an bel axi tu exobchámal» (Deut. 31:29). Jayej in uchaʼchik abal neʼetsak ka neʼdháj jantʼiniʼ i wikʼnél al pil i bichow (Deut. 28:​35, 36). ¿Walám putun jawaʼ a Moisés in uchaʼ an israelitas? Aníts. Al yan i támub, yan i tsʼalej in jékʼomnaʼ a Jehová, ani jayetsej in tʼajaʼ an bichow, jaxtám a Jehová in boliychik ani yabáts in jilaʼ abal ka waʼtsin más i tsʼalej (Ezeq. 21:​25-27). Pero an israelitas axi chubax in kʼanidhálak a Jehová, lej kanatbedháj tam tin tsuʼuw abal putun jawaʼ in uluw a Moisés (Is. 55:​10, 11).

8. ¿Jaleʼ ti yab i jikʼpál abal talbél ti tsémenek patal an abatwálej, tujey ti bukʼuwáb i exobchixtaláb axi yab chubax?

8 Jawaʼ watʼey talbél ti tsemets patal an abatwálej. Talbél ti tsémenek patal an abatwálej tujey ti bukʼuwáb i exobchixtaláb axi yab chubax, pero yab i jikʼpál kom a Jesús in ulúmalits abal játs neʼetsak ka watʼey (Mat. 7:​21-23; 13:​24-30, 36-43). Ti kʼaʼál siglo, an abatwálej Pablo, a Pedro ani a Juan in uluwchik abal in tujchámalits ka putun an kaw axi in uluw a Jesús, kom kʼwájatakits ti bukʼuwáb i exobchixtaláb axi yab chubax (2 Tes. 2:​3, 7; 2 Ped. 2:1; 1 Juan 2:18). Talbél ti tsémenek an abatwálej Juan, an epchalchik axi wenkʼon ti apóstatas kʼwájatakits ajidh kʼal a Babilonia la Grande, kom pélakits jun i kʼakʼnaxtaláb axi yab chubax. Antsanáʼ ti putun juníl an kaw axi in uluw a Jesús.

9. ¿Jaleʼ ti lej júnits an kʼij axi u kʼwajíl xowéʼ kʼal jawaʼ watʼey ti biyál?

9 «Jawaʼ neʼetsak ka watʼey xowéʼ ta kʼicháj». Jawaʼ neʼets ka watʼey xowéʼ, lej júnits kʼal jawaʼ watʼey tin kʼichájil an israelitas ani kʼal jawaʼ watʼey ban tamkuntaláb tam ti tsemets an abatwálejchik. Etsʼey i ulal abal kʼwajat tu kʼwajíl «tin taltal axéʼ an xeʼtsintaláb» (2 Tim. 3:1). Pero an Biblia jayej in ulal abal tujey ti ajiyáb kʼeʼat i kʼij axi más nakat ani más exbadh. An Biblia in ulal abal pel an kʼij tam a Dios «neʼets kin alwamédhaʼ patal» (Hech. 3:21). Axéʼ xi kʼij axi nakat tujey ti 1914 ani neʼets ka taley tam an atiklábchik kin bájuwits ka kʼwajiy tʼokat ani ka wenkʼon an Tsabál ti jun i Paraíso. ¿Ani jantʼoj játs axi in «alwamédhaʼ» a Jehová ti 1914? In tʼajaʼ abal a Jesús kin tujchij ti ábatnom jantʼiniʼ i tsʼalej tiwaʼ ti éb, antsanáʼ waʼtsin junílekʼij jun i tsʼalej axi takudh kʼal Jajáʼ, ani axéʼ xi tsʼalej kalej al in yanél a David. Pero watʼey jantʼoj más; wéʼ talbél tujey ti kʼakʼnáb a Jehová jantʼiniʼ tin tomnál (Is. 2:​2-4; Ezeq. 11:​17-20). ¿Walám neʼets ka luklin juníl an kʼakʼnaxtaláb axi u pidhnal a Jehová?

10. a) ¿Jantʼoj in ulal an Biblia abal neʼets ka watʼey kʼal an kʼakʼnaxtaláb axi i pidhál a Jehová xowéʼ ta kʼicháj? (Isaías 54:17). b) ¿Jaleʼ tu lej kanatbedhál an kaw axi kʼwajat ti Isaías?

10 (Ka ajiy Isaías 54:17). Axéʼ xi kʼej kaw in ulal: «Jawákits tam kʼibataláb axi ki punchin yab neʼets kin ejtow ti odhnaʼ». Ani jawaʼ in ulal axéʼ an versículo kʼwajat ti putnal xowéʼ. Jayej kʼwajat ti putnal axéʼ xi kaw: «A Jehová neʼets kin exóbchij a tsakámil, ani jayej neʼets kin koʼoychik yan i koyataláb. Etsʼey neʼets ka tʼajaʼ jawaʼ tekedh. Yab neʼets ka waʼtsin nibal jantʼoj axi kin tʼajaʼ kit jikʼey, kom an kʼakʼadhtaláb yab neʼets ti uténchij» (Is. 54:​13, 14). A Satanás yab in éjtowal kin kubdhaʼ an tʼojláb axi kʼwajat in tʼajál in bichówil a Jehová (2 Cor. 4:4). Xowéʼ ta kʼicháj kʼwajatits ti kʼakʼnáb a Jehová jantʼiniʼ tin tomnál ani yabáts jaykʼiʼ neʼets ka luklin axéʼ xi kʼakʼnaxtaláb. Nibal jun i kʼibataláb neʼets tu ku kúbdhaʼ.

¿JANTOJ NEʼETS KA WATʼEY?

11. ¿Jaleʼ i exlál abal in bichówil a Jehová yab neʼets ka jilkʼon kwetém tam ka kʼaléts ti éb patal axi takudh?

11 ¿Jantʼoj neʼets ka watʼey tam ka neʼdháj ti éb patal axi takudh? Lej exbadh ki tʼilaʼ abal a Jesús játs axi tu beletnál ani in okʼnál an tamkuntaláb. Ma jajáʼ in uluw axéʼ xi kaw: «Nanáʼ játs axi tu okʼnál» (Mat. 23:10). A Jesucristo yab jaykʼiʼ neʼets kin jilaʼ tu ku béletnaʼ. Jajáʼ játs axi neʼets tu ku ókʼnaʼ, jaxtám yab in tomnál ka jikʼey jitaʼchik ka jilkʼon tejéʼ tsabál. Yab i alwaʼ exlál jantʼoj neʼets kin tʼajaʼ a Jesucristo abal kin áynanchij tu ku ókʼnaʼ tam yabáts ka kʼwajiy ti tsabál axi takudh. Pero waʼats talchik i tʼilab axi ti Biblia axi neʼets tu ku lej tólmiy abal yab ku lej tʼeʼpin. Ki tsuʼuw talchik.

12. a) ¿Jantʼoj in tʼajaʼ a Jehová abal kin béletnaʼ in bichówil talbél ti tsémenek a Moisés? b) ¿Jantʼoj in tʼajaʼ tam ti a Elías kʼalej ti tolmix al pil i bichow? (Ka tsuʼuw jayej an dibujo).

12 Tam ti a Moisés tsemets, an israelitas yabaye in bátsʼuwalak an tsabál axi uchan kʼal a Jehová abal neʼetsak ka pidhanchik. Pero, ¿walám jílkʼonchik kwetém an israelitas kom yabáts waʼatsak kʼal jitaʼ ka okʼnáj? Imbáj. Biyat jajáʼchik kin áynanchij kin tʼajaʼ jawaʼ tekedh, neʼetsak ka beletnáj kʼal a Jehová. Ejtíl, a Jehová in uchaʼ a Moisés abal kin bíjiy a Josué abal játs kin ókʼnaʼ an bichow. A Moisés biyálits ti kʼwajatak in exóbchal a Josué jantʼiniʼ kin putuw in uchbíl (Éx. 33:11; Deut. 34:9). Pero jayej waʼatsak kʼeʼatchik i inik axi kʼwajatak ti tolmix abal ka okʼnáj an bichow. Talchik in okʼnálak mil i atikláb, kʼeʼatchik cien, talchik cincuenta ani ma waʼatsak axi in okʼnálak diez i atikláb (Deut. 1:15). Kʼal axéʼ i éxbayal abal in bichówil a Dios kʼwajatak alwaʼ béletnadh. Kʼeʼat i tʼiplab pel a Elías, jajáʼ in tólmiy al yan i támub an israelitas abal kin kʼakʼnaʼchik a Jehová. Pero in bajuw jun a kʼicháj tam ti aban kʼal a Jehová abal ka tólmixin al pil i bichow, ti Judá (2 Rey. 2:1; 2 Crón. 21:12). Pero, ¿walám jílkʼonchik kwetém an diez i tribus axi ti Israel? Imbáj, kom a Elías kʼwajinek in tʼojojóyal a Eliseo al yan i támub. Jayej waʼatsak yan i inik axi kʼwajatak ti exóbchinal jantʼiniʼ kin putuw in uchbíl jantʼiniʼ i kawlomej. Walám ma waʼatsak i escuelas (2 Rey. 2:7). Kʼal axéʼ i tʼajál ti kwéntaj abal ti biyál etsʼey waʼtsin i inik axi eyendháj kʼal a Jehová abal kin ókʼnaʼ in bichówil. Nixéʼ in tʼajaʼ abal a Jehová kin áynanchij kin putuw in tsalápil ani kin béletnaʼ in tʼojnálil.

A Moisés (axi kʼwajat ta kʼwatab) ani a Elías (axi kʼwajat ta winab) in tʼojojoy kʼeʼat i inikchik abal ka kalchiyat. (Ka tsuʼuw an párrafo 12).


13. ¿Jantʼoj tu exóbchal Hebreos 13:5b? (Ka tsuʼuw jayej an imágenes).

13 Tam, ¿jantʼoj neʼets ka watʼey kʼal in bichówil a Jehová, tam ka neʼdháj ti éb patal axi takudh? Yab in tomnál ku tʼeʼpin, kom an Biblia in ulal abal a Jehová yab jaykʼiʼ neʼets tu ku jílkakay (ka ajiy Hebreos 13:5b). In tʼiplábil a Moisés ani a Elías in exóbchal an Kwenél i Ókʼnom abal lej exbadh kin exóbchij kʼeʼat i inikchik jantʼiniʼ kin ókʼnaʼ in bichówil a Jehová. Al yan i támub, an Kwenél i Ókʼnom kʼwajinek in exóbchal kʼeʼat i epchalchik inik jantʼiniʼ kin ókʼnaʼ in bichówil a Jehová. Patal axéʼchik xi epchal in aychal ka kʼwajiy abal etsʼey tejéʼ ban tsabál. Ejtíl, tsʼejkamej i escuelas abal ka exóbchat an ókʼnomchik kʼal an tamkuntaláb, an ókʼnomchik kʼal an circuito, an epchalchik axi u tolmix ban Comités de Sucursal ani an ókʼnomchik axi u tolmix ti Betel. Jayej, an epchalchik axi u tolmix ban Kwenél i Ókʼnom kʼwajinek in tʼojojóyal kʼeʼatchik i epchal abal ka tólmixin ban comités axi jajáʼchik in okʼnál. Axéʼchik xi epchal axi kʼwajat ti tʼojojoyáb exomits in putuwal lej alwaʼ kʼal yan in uchbíl. I exlál abal axéʼchik xi epchal neʼets kin áynanchij kin tʼajaʼ lej alwaʼ in tʼojlábil tam ka jílkʼonits kwetém.

An Kwenél i Ókʼnom kʼwajinek in tʼojojóyal kʼeʼat i epchalchik kʼal axi tu tolmiyáb, ani jayej in tsʼejkámal i escuelas tin puwél an tsabál abal ka exóbchat an ókʼnomchik, an ókʼnom kʼal an circuito, an epchalchik axi u tolmix ban Comité de Sucursal, an ókʼnomchik axi ti Betel ani an misioneros. (Ka tsuʼuw an párrafo 13).


14. ¿Jantʼoj játs axi i lej belál?

14 Patal jawaʼ i tsuʼúmal al axéʼ xi exobintaláb tu exóbchal jantʼoj lej exbadh: tam ka kʼaléts ti éb patal an epchal axi takudh, in bichówil a Jehová neʼets kin áynanchij kin tʼojonchij kʼal i putudhtaláb tejéʼ ban tsabál. Al nixéʼ xi kʼij, neʼets ka dhaykʼan jun i múkeʼ i bíchowchik axi neʼets kin tujchij kin ódhnaʼ in bichówil a Jehová. An Biblia in bíjiyal ti Gog de Magog (Ezeq. 38:​18-20). Pero axéʼ xi kʼibataláb yab neʼets ka owey ani jajáʼchik yab neʼets tu ku ataʼ. Yab neʼets kin ejtowchik kin kúbdhaʼ an tʼojláb axi i pidhál a Jehová, kom a Jehová neʼets tu ku kʼaniy. Al jun i tsuʼbixtaláb, an abatwálej Juan in tsuʼuw jun i púlik mudhél i atikláb, ani uchan abal axéʼ xi púlik mudhél i atikláb neʼets kin watʼenchij an púlik yajchiktaláb. Kʼal axéʼ xi kaw i éxbayal abal neʼets ka kʼániyatchik (Apoc. 7:​9, 14).

15, 16. Kʼal jawaʼ in ulal Apocalipsis 17:​14, ¿jantʼoj neʼets kin tʼajaʼ axi takudh ban Armagedón, ani jaleʼ tu lej kanatbedhál nixéʼ?

15 Pero walám i léʼ ki exlaʼ kʼeʼat jantʼoj, ¿jantʼoj neʼets kin tʼajaʼ axi takudh tam ka kʼwajiyits ti éb? An Biblia tu ólchal abal an eyalchik neʼets ka pejéxin, «neʼets kin tomólnaʼchik an Ajátik axi jayej bijiyáb ti cordero. Axéʼchik xi eyal neʼets ka atáj kʼal an Ajátik». Ani, ¿kʼal jitaʼ ti neʼets ka tólmiyat a Jesucristo abal ti pejéx? An Biblia in áynanchal kin uluw axéʼ: «Neʼets ka tólmiyat an Ajátik kʼal patal an inikchik axi bajudh ani takudhits tin tsakámilchik a Dios». Axéʼchik xi epchal játs axi takudh abal ka kʼalej ti éb (ka ajiy Apocalipsis 17:14). Kʼal axéʼ i éxbayal abal an kʼaʼál tʼojláb axi neʼets kin tʼajaʼchik axi takudh játs ka pejéxin. Pel jun i tʼojláb lej exbadh axi neʼets kin tʼajaʼchik. Talchik kʼal axéʼ xi takudh in kulbetnálak ti pejéx okʼxidh kin exlaʼ a Jehová ani talchik ma tólmixin ban ejército. Pero tam tin exóbnaʼchik tin kwéntaj a Jehová, in tʼajaʼchik ti kʼanidhom ani in jalkʼuychik jantʼiniʼ in ey (Gál. 5:22; 2 Tes. 3:16). Pero tam ka kʼalechik ti éb, neʼets kin tólmiy a Jesús ani an ángeles abal ti pejéx ani kin talabedhaʼ jitaʼchik in tomolnál a Jehová.

16 Ki tsalpay kʼal axéʼ: talchik i epchal axi takudh lej payeblábits ani yabáts in kwaʼal yan i tsapláb. Pero tam ka kʼwajiyits ti éb, neʼets ka wénkʼonchik ti ángeles, neʼets kin koʼoy yan i tsapláb ani neʼets kin tólmiychik a Jesús ti pejéx. Tam ka watʼeyits an Armagedón, jajáʼchik neʼets kin tólmiy an atiklábchik axi ka kʼwajiy tejéʼ ban tsabál abal ka tʼoke in ejatal. Axéʼchik xi epchal in tʼajámal jun i tʼojláb lej alwaʼ tejéʼ ban tsabál, pero tam ka kʼwajiyits ti éb neʼets kin ejtowchik kin tólmiy más an atikláb.

17. ¿Jaleʼ ti lej belál abal patal axi in tʼójonchal a Jehová neʼets ka kʼániyat ban Armagedón?

17 ¿A aychal tatáʼ kit kʼwajiy tejéʼ ban tsabál? Tam, ¿jantʼoj in tomnál ka tʼajaʼ tam ka tujey an Armagedón? Expidh in yéjenchal ka tʼajaʼ axéʼ: ka belaʼ kʼal a Jehová ani ka tʼajaʼ jawaʼ ti konchij. Tanáʼ ti neʼets ki yéjenchij ki bélkaʼ jawaʼ in ulal Isaías 26:20: «Kit otsitschik ta kʼimáʼ ani ka mápuychik an wiʼleb. Kit jílkʼonchik tanáʼ ma ka watʼey an yajchiktaláb». Tu lej kanatbedhál ki exlaʼ abal patal in tʼojnálil a Jehová axi kʼwajat tejéʼ ban tsabál ani ti éb, neʼets ka kʼwajiychik alwaʼ béletnadh. Wawáʼ jayej i lej belál an kaw axi in uluw an abatwálej Pablo: «Nibal an eyalchik, nibal jawaʼ waʼats tejéʼ tsabál o jawaʼ awits ka watʼey axi taʼtal a kʼicháj, neʼets kin tʼapchij a Dios tu ku kʼanidhaʼ» (Rom. 8:​38, 39). Yab jaykʼiʼ ka ukʼchiy axéʼ: A Jehová ti lej kʼanidhál ani yab jaykʼiʼ neʼets ti jílkakay.

¿JANTʼOJ NEʼETS KA TÓKʼTSIY?

  • ¿Jantʼoj játs axi yab neʼets ka watʼey tam an takudhchik ka kʼwajiyits ti éb?

  • ¿Jaleʼ ti exlál abal an kʼakʼnaxtaláb axi kʼwajat i pidhál a Jehová yabáts neʼets ka luklin?

  • ¿Jaleʼ ti lej belál abal a Jehová neʼets kin béletnaʼ in bichówil?

AJATLÁB 8 Jehová es mi Refugio