1. Oke vẹ a te rọ rehọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ i kiọkọ kpobi kpobọ odhiwu?

 OKEJỌ ma je roro nọ, ‘Tubọ oke vẹ Ọghẹnẹ ọ te rọ rehọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ i kiọkọ otọakpọ na kpobọ odhiwu?’ Ma je roro nọ Ileleikristi jọ nọ a rọ ẹzi wholo a te gbẹ jọ otọakpọ na omoke jọ evaọ aparadase, nọ a te fi ẹmo Amagidọn no. Rekọ evaọ Uwou-Eroro Ahrẹ 15, 2013, ma te wuhrẹ nọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo kpobi a ti kpobọ odhiwu no taure a te ti fi ẹmo Amagidọn.—Mat. 24:31.

2. Enọ vẹ e sae jọ omai udu, kọ eme ma te ta ẹme kpahe evaọ uzoẹme nana?

² Enọ jọ nọ e sae jọ omai udu họ, kọ eme “igodẹ efa” na a ti ru? Ẹvẹ a sae te gbẹ rọ gọ Jihova nọ “uye ulogbo” na u te muhọ no? (Jọn 10:16; Mat. 24:21) Ahwo jọ a sai roro nọ, nọ Ọghẹnẹ ọ tẹ rehọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na kpobi kpobọ odhiwu no, ma te gbẹ riẹ oware nọ ma re ru hu. Ma te ta ẹme te eko ahwo ivẹ jọ evaọ Ebaibol nọ o sae lẹliẹ ahwo jọ roro ere. Ma vẹ te ta ẹme te oware nọ ma gbe ro bru udu hu inọ, ‘Kọ amono a te vuẹ omai oware nọ ma re ru nọ enọ a rọ ẹzi wholo na a te kpobọ odhiwu no?’

EME O TE VIA HA?

3-4. Eme ahwo jọ a sai roro, kọ fikieme a re ro roro ere?

³ Ahwo jọ a sai roro nọ, nọ inievo nọ a rọ ẹzi wholo nọ e rrọ Utu Ẹruorote na a te kpobọ odhiwu no, inievo nọ e rrọ usu igodẹ efa na a ti kie no ukoko na no. Ẹsejọhọ iku jọ nọ e rrọ Ebaibol e sae lẹliẹ ahwo jọ roro ere. Joma ta kpahe iku itieye na ivẹ jọ. Ọrọ ọsosuọ họ, iku ozerẹ okpehru nọ a re se Jehoyada nọ ọ gọ Ọghẹnẹ ziezi evaọ oke riẹ. Ọye avọ aye riẹ Jehoshabiyat a siwi uzuazọ Jehoash okenọ a jẹ gwọlọ  kpei no evaọ oke emaha. A wuhrẹ Jehoash no emaha ze, u te ru nọ ọ rọ jọ emamọ ovie. Jehoash o je ru oware nọ o rẹ were Jihova evaọ okenọ Jehoyada ọ jọ uzuazọ. Rekọ nọ o whu no, Jehoash o te mu eware iyoma họ eru. O te ru oware nọ ikpahwo-esuo Juda nọ e jẹ rọ umuomu họ a vuẹ riẹ. Jehoash ọ tẹ te siọ Jihova ba ẹgọ.—2 Irv. 24:2, 15-19.

⁴ Iku ọfa jọ họ, iku oware nọ o via nọ ikọ Jesu a whu no. Jọn họ ukọ urere nọ ikọ nọ i kiọkọ kpobi a whu no. Okenọ Jọn ukọ na ọ jọ akpọ, ọ jẹ tuduhọ Ileleikristi awọ re a kruga evaọ ukoko na. Yọ o wha riẹ ze nọ Ileleikristi buobu a ro dikihẹ ga evaọ ukoko na. (3 Jọn 4) Te Jọn te ikọ efa a jẹ daoma gaga re ikọ erue a gbẹ jọ ukoko na ha. A jẹ kẹ ohwo ọvo uvẹ re o wuhrẹ ahwo thọ evaọ ukoko na ha. (1 Jọn 2:18; 2 Tẹs. 2:7) Rekọ nọ Jọn o whu no, Ileleikristi buobu a te ti zihe ruọ ikọ erue. O raha oke he, a tẹ te rehọ iwuhrẹ erue raha ukoko na no.

5. Dede nọ Jehoash gbe Ileleikristi buobu a kie no egagọ Ọghẹnẹ uwhremu na, eme ma re roro ho?

⁵ Kọ iku ivẹ yena i dhesẹ nọ igodẹ efa na a ti kie no ukoko na no nọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na kpobi a te kpobọ odhiwu no? Kọ epanọ Jehoash gbe Ileleikristi buobu a siọ Ọghẹnẹ ba ẹgọ na, ere Ileleikristi nọ e be rọ eva rai kpobi gọ Ọghẹnẹ a ti kie no ukoko na no re? Uyo riẹ họ ijo. Oware utioye ovo o te via ha. Ma riẹ nọ, nọ a tẹ rehọ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo nọ i kiọkọ kpobọ odhiwu no, Jihova ọ te rẹrote igodẹ efa na, yọ a te gbẹ gọe vrẹ. Ẹvẹ ma rọ riẹ ere?

IDIBO ỌGHẸNẸ NỌ E RRỌ OTỌAKPỌ A TE GBẸ GỌE ZIEZI

6. Eware esa vẹ ma te ta kpahe?

⁶ Ẹvẹ u ro mu omai ẹro nọ Ileleikristi nọ i ti kiọkọ otọakpọ na a te gbẹ gọ Jihova vrẹ ghelọ epanọ eware e te ga te? Ẹme jọ nọ Ebaibol ọ ta kpahe oke mai na, oye o lẹliẹ omai riẹ ere. Oke nana nọ ma rrọ na ọ wọhọ oke ahwo Izrẹl anwae he. Yọ ọ wọhọ oke Ileleikristi nọ i kie no ukoko na ha nọ ikọ Jesu a whu no. Nọ o rrọ ere na, joma ta ẹme kpahe ahwo Izrẹl oke anwae, Ileleikristi nọ e jariẹ nọ ikọ na a whu no, gbe oke mai nana nọ Ebaibol o se “oke ẹruẹrẹhọ eware kpobi” na.—Iruẹru 3:21.

7. Eme o lẹliẹ ẹrọwọ ahwo Izrẹl nọ e jẹ gọ Ọghẹnẹ ziezi ga okenọ ivie rai gbe orẹwho na a je ru umuomu?

⁷ Ahwo Izrẹl oke anwae. Taure Mosis o te ti whu, ọ vuẹ ahwo Izrẹl nọ: “Mẹ riẹ nọ me te whu no, wha te siọ oware umuomu ba eru hu, yọ wha ti no edhere nọ me jie uzi riẹ kẹ owhai nọ wha nya na.” (Izie. 31:29) Mosis ọ vẹvẹ ahwo Izrẹl unu re inọ a gbe koko izi Ọghẹnẹ hẹ, a ti mu ai kpohọ igbo. (Izie. 28:35, 36) Kọ ahwo Izrẹl a ginẹ siọ izi Ọghẹnẹ ba ekoko? Ee. Ivie buobu nọ i je su evaọ Izrẹl a je ru eware iyoma, a te ru nọ ahwo Izrẹl a gbe je koko izi Ọghẹnẹ hẹ. Jihova ọ tẹ kuvẹ re a mu ai kpohọ igbo. Ovie ọvo ọ gbẹ jọ orua ivie nọ Ọghẹnẹ ọ salọ nọ o je su hu. (Izik. 21:25-27) Rekọ ahwo Izrẹl jọ a jariẹ nọ a gbẹ jẹ gọ Ọghẹnẹ. Yọ nọ a ruẹ nọ oware nọ Ọghẹnẹ ọ ta o via no, o lẹliẹ ẹrọwọ rai ga.—Aiz. 55:10, 11.

8. Fikieme u gbe ro gbe omai unu hu inọ Ileleikristi buobu a kie no ukoko na nọ ikọ na a whu no?

⁸ Okenọ ikọ na a whu no. Kọ u gbe omai unu inọ Ileleikristi buobu a kie no ukoko na nọ ikọ na a whu no? Ijo. Keme Jesu ọ ta riẹ no vẹre inọ Ileleikristi erue buobu a te jọ akpọ na. (Mat. 7:21-23; 13:24-30, 36-43) Pọl ukọ na, Pita gbe Jọn a tẹ jẹ ta ẹme nọ u dhesẹ nọ oware nọ Jesu ọ ta na u muhọ ẹvia no nọ a make gbẹ rrọ uzuazọ na. (2 Tẹs. 2:3, 7; 2 Pita 2:1; 1 Jọn 2:18) Nọ ikọ na kpobi a whu no, a tẹ te rọ iwuhrẹ  erue raha ukoko na no. Ileleikristi nọ i je wuhrẹ iwuhrẹ erue a te zihe ruọ abọ jọ Babilọn Ologbo na. Babilọn Ologbo na họ egagọ erue kpobi nọ e rrọ akpọ na. Eruẹaruẹ nọ Jesu ọ ruẹ eye i je rugba na.

9. Fikieme oke nana nọ ma rrọ na o gbẹ wọhọ oke ahwo Izrẹl gbe Ileleikristi oke anwae he?

⁹ “Oke ẹruẹrẹhọ eware kpobi.” Oke nana nọ ma rrọ na ọ wọhọ oke ahwo Izrẹl anwae he, yọ ọ wọhọ oke Ileleikristi nọ e jariẹ nọ ikọ na a whu no ho. Ẹvẹ a re se oke nana nọ ma rrọ na? Ma be hai sei “edẹ urere” akpọ omuomu nana, yọ ma se thọ họ. (2 Tim. 3:1) Rekọ u wo odẹ ọfa jọ nọ Ebaibol o se oke mai nana, yọ orọnọ oke nana ọvo odẹ yena u kiekpahe he. Rekọ odẹ na o rrọ rọkẹ oke mai nana vrẹ rite oke nọ esuo Mesaya na o ti ro ru ahwo-akpọ fihọ ahwo ọgbagba je ru otọakpọ na fihọ aparadase. Odẹ na họ “oke ẹruẹrẹhọ eware kpobi.” (Iruẹru 3:21) Oke nọ a se “oke ẹruẹrẹhọ eware kpobi” na u muhọ evaọ ukpe 1914. Kọ eme a ruẹrẹhọ evaọ ukpe yena? A rọ Jesu mu Ovie evaọ obọ odhiwu. Koyehọ Jihova ọ wariẹ wo ovie nọ o no uyẹ Devidi ze no. Rekọ uvie yena ọvo họ oware nọ Jihova o zihe ze he. Nọ a rọ Jesu mu ovie no, u kri hi, ahwo a tẹ wariẹ mu Ọghẹnẹ họ ẹgọ ziezi epanọ ọ gwọlọ. (Aiz. 2:2-4; Izik. 11:17-20) Kọ egagọ uzẹme e te wariẹ no akpọ na?

10. (a) Eme Ebaibol ọ ta kpahe ahwo nọ a te gọ Ọghẹnẹ evaọ oke mai nana? (Aizaya 54:17) (b) Fikieme eme nọ Ebaibol ọ ta na e rẹ rọ lẹliẹ eva were omai?

¹⁰ Se Aizaya 54:17. Roro kpahe eruẹaruẹ nana ziezi. Eruẹaruẹ na e ta nọ: “Okwakwa ẹmo ọvo nọ a ru rọ wọso owhẹ nọ u ti wo iruo o rrọ họ.” Oware yena o be via nẹnẹ na. Oware ofa nọ Ebaibol ọ ta nọ o te via nọ o rẹ sae lẹliẹ eva were omai họ, “Jihova o ti wuhrẹ emezae ra kpobi, yọ udhedhẹ nọ emezae ra i ti wo o te dafia. A ti ru owhẹ dikihẹ gaga evaọ ẹrẹreokie. . . . Whọ te dhozọ oware ovo ho, oware ovo o te wha iguegue họ owhẹ oma ha, keme o te nya kẹle owhẹ hẹ.” (Aiz. 54:13, 14) Makọ Setan nọ ọ rrọ “ọghẹnẹ uyero-akpọ nana” o wo ogaga nọ ọ sai ro ru re idibo Jihova a siọ ahwo ba ewuhrẹ hẹ. (2 Kọr. 4:4) Egagọ efuafo i zihe ze no, yọ i ti gbe no akpọ na ha. Ẹdhọ avọ ahwo riẹ a maki ru kẹhẹ, omarai gheghe a be lahiẹ.

EME O TE VIA?

11. Fikieme u ro mu omai ẹro nọ Ọghẹnẹ ọ te nyasiọ ogbotu obuobu na ba ha nọ enọ a rọ ẹzi wholo na a te kpobọ odhiwu no?

¹¹ Eme o te via nọ enọ a rọ ẹzi wholo na  a te kpobọ odhiwu no? Kareghẹhọ nọ Jesu họ Osu mai nọ ọ be rẹrote omai. Ọye o wuzou ukoko na. Jesu ọ vuẹ omai vevẹ nọ: “Ọvuọvo họ Osu rai, Kristi na.” (Mat. 23:10) Jesu nọ ọ rrọ Ovie mai na ọ te sẹro mai, keme iruo riẹ eye. Nọ orọnọ Kristi ọye o wuzou mai na, oware ovo o riẹ nọ o rẹ lẹliẹ ozọ mu omai hi. Dede nọ ma nwane riẹ oghẹrẹ kpobi nọ Jesu Kristi o ti ro su omai hi nọ enọ a rọ ẹzi wholo na a te kpobọ odhiwu no, ma riẹ nọ ọ te rẹrote omai. Joma ta kpahe eware jọ nọ e via evaọ Ebaibol nọ o sae lẹliẹ udu te omai otọ.

12. Ẹvẹ Jihova ọ rọ rẹrote ahwo riẹ (a) nọ Mosis o whu no? (b) nọ a rehọ Elaejah vrẹ no? (Rri uwoho na re.)

¹² Mosis o whu no re ahwo Izrẹl a tẹ te ruọ Ẹkwotọ Eyaa na. Kinọ ahwo Izrẹl a ruọ Ẹkwotọ Eyaa na no, eme o via? Kọ a gbe wo ohwo ọvo nọ ọ jẹ rẹrote ai hi? Ijo. Jihova ọ jẹ hae rẹrote ae nọ a te yoẹme kẹe. Taure Mosis o te ti whu, Jihova ọ ta kẹe nọ jọ ọ rehọ Joshua mu re ọ rehọ ẹta riẹ. Yọ u kri no nọ Mosis o bi ro wuhrẹ Joshua. (Ọny. 33:11; Izie. 34:9) Yọ orọnọ Joshua ọvo o ti su ahwo na ha. A rehọ ezae efa nọ i te ziezi mu. A rehọ ejọ mu iletu itu ahwo idu, ejọ iletu itu ahwo udhusoi, efa iletu itu ahwo udhuvẹ-gbikpe, efa jọ kọ iletu itu ahwo ikpe. (Izie. 1:15) Ahwo nana a jẹ rẹrote ahwo Ọghẹnẹ ziezi. U te no ere no, evaọ oke Elaejah, Ọghẹnẹ ọ rehọ Elaejah mu re o fiobọhọ kẹ ahwo Izrẹl kru egagọ riẹ ga. Yọ Elaejah o gine fiobọhọ kẹ ae ikpe buobu. Rekọ nọ u te oke jọ, Jihova ọ tẹ gwọlọ nọ ọ rẹ rehọ Elaejah kpohọ ofẹ jọ evaọ obọ Juda re ọ jọ obei ru iruo riẹ. (2 Iv. 2:1; 2 Irv. 21:12) Kọ ahwo Izrẹl nọ e jẹ gọ Ọghẹnẹ ziezi nọ e jọ ofẹ Izrẹl nọ Elaejah ọ jọ vẹre na, a gbe wo ọruẹaro Ọghẹnẹ ọvo nọ ọ jọ kugbe ae? Kọ emejabọ! Elaejah o wuhrẹ Elaesha te ikpe buobu no taure ọyomariẹ ọ tẹ te nyavrẹ. Yọ ahwo jọ a jariẹ nọ a je se “emezae eruẹaro na,” nọ o wọhọ nọ a ghale fihọ ekueko nọ Elaejah o je wuhrẹ. (2 Iv. 2:7) Ezae nana kpobi nọ Jihova o ro mu na ae a je fiobọhọ kẹ ahwo Izrẹl re a sae gọ Ọghẹnẹ ziezi. Jihova ọ jẹ rehọ ae ru oware nọ ọ gwọlọ, yọ ọ jẹ rẹrote ahwo nọ a jẹ gọe ziezi.

13. Eme obe Ahwo Hibru 13:5b o ta, nọ o sae lẹliẹ udu jọ omai awọ? (Rri uwoho na re.)

¹³ Who te rri eware nọ ma ta ẹme te no na, eme whọ sae ta nọ o te via nọ a tẹ rehọ enọ a rọ ẹzi wholo nọ i kiọkọ kpobọ odhiwu no? Ma re du ruawa ha. Ebaibol ọ vuẹ omai vevẹ nọ: Jihova ọ te nyasiọ ahwo riẹ nọ e rrọ otọakpọ na ba ha. (Se Ahwo Hibru  13:5b.) Mosis gbe Elaejah a riẹ nọ u wuzou gaga re a wuhrẹ amọfa iruo nọ a je ru na. Ere ọvona re, umutho inievo nọ e be rẹrote iruo Uvie na evaọ usu enọ a rọ ẹzi wholo na, a riẹ nọ o roja re a wuhrẹ amọfa iruo na. Oye o soriẹ ze nọ anwọ ikpe buobu ze na, inievo nọ e rrọ Utu Ẹruorote na a bi ro wuhrẹ inievo nọ e rrọ usu igodẹ efa na epanọ a rẹ rẹrote ahwo Ọghẹnẹ. Ma wo isukulu buobu nọ inievo nọ e rrọ Utu Ẹruorote na a bi jo wuhrẹ ekpako ukoko, esẹro ọnyawariẹ, inievo nọ e rrọ Ogbẹgwae Uwou Ogha, inievo nọ e rẹ rẹrote eko-iruo sa-sa evaọ Ebẹtẹle, gbe amọfa. Inievo nọ e rrọ Utu Ẹruorote na a bi wuhrẹ inievo nọ e rrọ ofiobọhọ kẹ egbẹgwae Utu Ẹruorote na. Inievo nọ i bi fiobọhọ kẹ Utu Ẹruorote na a romakẹ iruo na gaga, yọ a bi ru iruo buobu evaọ ukoko na. A ruẹrẹ oma kpahe kẹ epanọ a te rọ rẹrote igodẹ Kristi no evaọ ẹdẹfa.

14. Eme họ oware nọ ma gwọlọ kru họ obọ evaọ uzoẹme nana?

¹⁴ Ẹme nọ ma be ta na ọna: Nọ a tẹ rehọ enọ a rọ ẹzi wholo nọ i kiọkọ otọakpọ na kpobọ odhiwu no evaọ ubrobọ ekuhọ uye ulogbo na, idibo Ọghẹnẹ nọ i kiọkọ a te gbẹ gọ Ọghẹnẹ vrẹ. Ma yere Ọghẹnẹ inọ Jesu Kristi họ Osu mai, fikiere oware ovo o te kare omai hi. Ma riẹ nọ oke yena, Gọg obọ Magọg, koyehọ erẹwho akpọ na nọ i ti kuomagbe, a te wọ ohọre bru omai ze. (Izik. 38:18-20) Rekọ oyena u ti kri hi. Yọ a sae te whaha idibo Jihova re a se iẹe ba ẹgọ họ. Jihova o ti siwi idibo riẹ. Jọn ukọ na ọ jọ eruẹaruẹ ruẹ “ogbotu obuobu” nọ e rrọ usu igodẹ efa na. A jọ eruẹaruẹ na vuẹ Jọn nọ “ogbotu obuobu” na a “no uye ulogbo na ze.” (Evia. 7:9, 14) Onana u dhesẹ nọ Ọghẹnẹ o ti gine siwi ai.

15-16. Eme Eviavia 17:14 o ta nọ enọ a rọ ẹzi wholo na a ti ru evaọ ẹmo Amagidọn, kọ fikieme oyena o rẹ rọ lẹliẹ eva were omai?

¹⁵ Ahwo jọ a sai roro nọ, ‘Kọ eme enọ a rọ ẹzi wholo na a ti ru nọ a te kpobọ odhiwu no?’ Ebaibol ọ vuẹ omai oware nọ a ti ru vevẹ. Ebaibol ọ ta nọ isu akpọ na a ti “lele Omogodẹ na họre.” Rekọ obọ o te nyawo ae keme a wo efẹ nọ a sae rọ dadamu kẹ Jesu hu. Ikere na e ta nọ: “Omogodẹ  na o ti fi ae kparobọ.” Kọ amono a ti kuomagbe Jesu họre ohọre na? Oria ikere ọvona o ta nọ ae họ enọ “a se jẹ salọ nọ i kru ẹrọwọ rai.” (Se Eviavia 17:14.) Kọ amono ye? Ae họ enọ a rọ ẹzi wholo nọ a kpare kpobọ odhiwu no. Oyena u dhesẹ nọ, nọ enọ i kiọkọ evaọ usu enọ a rọ ẹzi wholo na a te kpobọ odhiwu no, oware jọ nọ a te kaki ru họ, a ti kuomagbe Jesu fi ẹmo. Who rri obọdẹ iruo nọ a ti ru! Inievo jọ nọ a rọ ẹzi wholo na a jẹ hae họre no vẹre taure a te ti kurẹriẹ ziọ ukoko na. Ejọ dede e jọ isoja vẹre. Rekọ nọ a kurẹriẹ no, a te zihe ruọ ahwo odhedhẹ. (Gal. 5:22; 2 Tẹs. 3:16) A gbe bi fi ẹmo ho. Rekọ nọ a te kpare ae kpobọ odhiwu no na, a ve ti kuomagbe Kristi avọ ikọ-odhiwu na nyai fi ẹmo urere na. A ve ti kpe ewegrẹ Ọghẹnẹ no.

¹⁶ Dai roro epanọ uzuazọ enọ a rọ ẹzi wholo na u ti ro nwene. Nọ a gbẹ rrọ otọakpọ na, ejọ rai a who no, ẹgba ọ gbẹ rrọ ae oma ha. Rekọ nọ a tẹ kpare ae kpobọ odhiwu no, a ve ti zihe ruọ emama ẹzi nọ i re whu hu, nọ i wo ogaga thesiwa no! Jesu Kristi ọ vẹ te karo kẹ ae nọ a ti thihi kpohọ ẹmo urere na. Nọ a te fi ẹmo Amagidọn no, a ve ti lele Jesu ru epanọ ahwo-akpọ a ti ro zihe ruọ ahwo ọgbagba. Oke yena a te mai ro fiobọhọ kẹ inievo rai nọ e rrọ obọ otọakpọ obonẹ, orọnikọ enẹna nọ ae omarai a gbẹ rrọ ahwo-akpọ nọ e gba ha na ha. Ma riẹ nọ oware nana o te lẹliẹ eva were ae gaga.

17. Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ obọ u ti te odibo Ọghẹnẹ ọvuọvo ho evaọ ẹmo Amagidọn?

¹⁷ Kọ whọ rrọ usu igodẹ efa na? Otẹrọnọ whọ rrọ usu rai, eme who ti ru nọ ẹmo Amagidọn o te muhọ efi no? Oware nọ o gwọlọ nọ who re ru oke yena kpobi ọvo họ, fievahọ Jihova, re who ru oware nọ ọ ta. Oware jọ vẹ o sae jọ nọ a te vuẹ omai nọ ma ru oke yena? Ebaibol ọ ta nọ: “Wha ruọ eva ibrikpẹ obeva rai, wha kare ethẹ rai dhe oma. Wha dhere omoke kpẹkpẹe bẹsenọ ofu na ọ rẹ vrẹ no.” (Aiz. 26:20) Idibo Ọghẹnẹ nọ i yoẹme, obọ u ti te ai hi, te enọ e rrọ obọ odhiwu te enọ e rrọ otọakpọ na. Pọl ukọ na o kere nọ u mu rie ẹro inọ “egọmeti, hayo eware nọ e rrọ enẹna hayo eware nọ e te tha,” e rẹ “sae hẹriẹ omai no uyoyou Ọghẹnẹ hẹ.” (Rom 8:38, 39) U mu omai ẹro ere re. Fikiere hae kareghẹhọ nọ Jihova o you owhẹ, yọ ọ te siọ owhẹ ba vievie he.