1. Na wapi ntangu bakristo nyonso yina ba tulaka mafuta ke kwenda na zulu?

 BAMVULA mingi na manima, bisadi ya Yehova vanda yufulaka: ‘Na wapi ntangu bakristo ya nsuka yina ba tulaka mafuta ke kwenda na zulu?’ Na ntama, beto vanda kanisaka ti na manima ya Armagedoni, ndambu ya bakristo yina ba tulaka mafuta zola vanda ntete awa na ntoto samu na mwa ntangu. Kasi beto longokaka na Yinzo ya Kengidi ya 15 Juillet 2013 ti, bakristo yina ba tulaka mafuta yina ke ntete awa na ntoto ke kwenda na zulu tekila Armagedoni banda.​—Mat. 24:31.

2. Wapi kyuvu beto lenda yufula, mpe yinki beto ke zonzila na disolo yayi?

² Beto lenda yufula: Na ntangu ya “mpasi ya nene,” yinki ke kumina “mameme ya nkaka” ya Kristo? (Yoa. 10:16; Mat. 24:21, nwt) Bubu yayi, mingi ya mameme ya nkaka lenda vanda na boma ti ba ke bikana kaka bawu mosi ntangu bakristo yina ba tulaka mafuta ke kwenda na zulu. Beto zonzila bifwani zole ya Biblia yina lenda nata bawu na kuvanda na boma. Na manima, beto ke tala samu na yinki ba zola vanda ve na boma.

YINKI KE SALAMA VE?

3-4. Yinki lenda sala bantu ya nkaka boma, mpe samu na yinki?

³ Ba ya nkaka lenda vanda na boma ti mameme ya nkaka bika matsyeleka ntangu ba ke tala ti bampangi ya Kimvuka ya Bantwadisi ke dyaka ve samu na kutwadisa. Ya lenda vanda na masolo ya Biblia yina ke nataka bawu na kuvanda na boma. Beto zonzila bifwani zole. Ya ntete, nganga-nzambi ya nene Yehoyada. Yandi vandaka kisadi ya kukwikama na Nzambi. Yandi na kento ya yandi Yehoshabeati, bumbaka mwana mosi na nkumbu ya Yehoashi. Na manima, ba sadisaka yandi na kukuma mfumu ya mbote mpe ya kukwikama. Ntangu nyonso yina  Yehoyada vandaka moyo, Yehoashi vanda salaka mambu ya mbote. Kasi na manima ya lufwa ya Yehoyada, Yehoashi bandaka kusala bamambu ya yimbi. Yandi landaka bamfumu ya yimbi mpe bikaka kusadila Yehova.​—2 Ns. 24:2, 15-19.

⁴ Kifwani ya zole ni ya bakristo ya siècle ya zole. Ntumwa ya nsuka yina kufwaka, vandaka Yoane. Yandi sadisaka bakristo mingi na kuvanda ya kukwikama ntangu yandi vandaka awa na ntoto. (3 Yoa. 4) Mutindu bantumwa ya nkaka, Yoane salaka bangolo na kubumba bimvuka na bantu nyonso yina vanda sosa kukotisa bamambu ya luvunu na kati ya dibuundu. (1 Yoa. 2:18; 2 Tes. 2:7) Na manima ya lufwa ya Yoane, malongi ya luvunu mpe bansalulu ya yimbi kotaka na mbangu nyonso na kati ya bimvuka. Ya bakaka ve ntangu mingi samu bantu mwangisa luvunu na bimvuka nyonso.

5. Wapi bamambu beto me lunga ve kuzonza na yina me tadila bifwani zole yayi?

⁵ Masolo zole yayi me lakisa kwandi ti bamambu ya mutindu yayi ke salama, ntangu bakristo yina ba tulaka mafuta ke manisa kukwenda na zulu? Mutindu Yehoashi mpe bakristo ya siècle ya zole, mameme ya nkaka ke banda kwandi kusala bamambu ya yimbi? Ata fioti ve! Beto lenda vanda na kundima ti ntangu bakristo yina ba tulaka mafuta ke kwenda na zulu, mameme ya nkaka ke bika ve na kusadila Yehova na mutindu ya mbote mpe ba ke tatamana na kukulisa kimpeve ya bawu. Samu na yinki beto ke na zonzaka yawu?

LUSAMBU YA TSYELEKA KE BEBANA VE

6. Wapi bantangu tatu beto ke zonzila na bunkufi?

⁶ Beto lenda vanda na kundima ti lusambu ya tsyeleka ke bebana ve, ata na bantangu ya mpasi yina ke na kwizaka. Samu na yinki? Samu na mambu yina Biblia ke zonzaka na yina me tadila ntangu yayi beto ke na zingaka. Ntangu ya beto ke na luswaswanu ya nene na ntangu ya bantu ya Izraele ya ntama mpe ntangu ya bakristo ya siècle ya zole. Beto zonzila mbote-mbote bantangu tatu yayi: 1) ntangu ya Izraele ya ntama, 2) ntangu yina landilaka lufwa ya bantumwa, mpe 3) bantangu ya beto, “bantangu yina ba ke vutula bima nyonso malu-malu.”​—Bis. 3:21, nwt.

7. Na Izraele ya ntama, yinki pesaka bantu ya kukwikama bukindi ntangu dikanda mpe bamfumu soolaka banzila ya yimbi?

⁷ Ntangu ya Izraele ya ntama. Ntangu fioti tekila yandi kufwa, Moyize zonzaka na bantu ya Izraele: ‘Mu me zaba mbote-mbote ti na manima ya lufwa ya munu, beno ke sala mambu ya yimbi mpe beno ke bika nzila yina mu me lakisa beno.’ (Kul. 31:29) Moyize kebisaka mpe bantu ya Izraele ti, kana ba sala yintu ngolo, dikanda nyonso ke kwenda na bwala ya bunzenza. (Kul. 28:35, 36) Bamambu yayi salamaka kwandi? Ee. Na kati ya bamvula mingi, bamfumu mingi soolaka banzila ya yimbi mpe nataka dikanda ya Nzambi na kusala lusambu ya luvunu. Samu na yawu, Yehova mangaka dikanda ya Izraele, mpe salaka ti ba vanda dyaka ve na mfumu yina butamaka na Izraele samu na kuyala na zulu ya bawu. (Ezk. 21:25-27) Bantu ya Izraele ya kukwikama kuzwaka bukindi ntangu ba talaka kulungana ya mambu yina Yehova zonzaka.​—Iza. 55:10, 11.

8. Samu na yinki ya zola kamwisa ve beto na kuzaba ti na siècle ya zole, lusambu ya bakristo bebanaka?

⁸ Ntangu yina landilaka lufwa ya bantumwa. Ya zola kamwisa kwandi beto na kuzaba ti na siècle ya zole, lusambu ya bakristo bebanaka? Ata fioti ve. Yesu bikulaka ti malongi ya luvunu ke mwangana. (Mat. 7:21-23; 13:24-30, 36-43) Bantumwa Polo, Pierre, mpe Yoane zonzaka ti mbikudulu ya Yesu bandaka na  kulungana na siècle ya ntete ya N.B. (2 Tes. 2:3, 7; 2 Pi. 2:1; 1 Yoa 2:18) Na siècle ya zole ya N.B., kimvuka ya bakristo bebaka. Dibuundu ya bakristo ya luvunu kotaka na kati ya Babilone ya nene, kikunku ya mabuundu ya luvunu. Awa dyaka, mambu yina Yesu bikulaka, lunganaka.

9. Na wa’ faso ntangu ya beto ke ve faso mosi na ntangu ya Izraele ya ntama mpe ya siècle ya zole ya kimvuka ya bakristo?

⁹ “Bantangu yina ba ke vutula bima nyonso malu-malu.” Ntangu ya beto ke ve faso mosi na ntangu ya Izraele ya ntama, mpe na ntangu yina malongi ya luvunu mwanganaka na siècle ya zole ya N.B. Wa’ faso ba ke bokilaka ntangu ya beto? Bambala mingi, beto ke bokilaka ntangu ya beto “bilumbu ya nsuka” ya yinza yayi. (2 Tim. 3:1) Kasi, Biblia ke bokilaka mpe yawu “bantangu yina ba ke vutula bima nyonso malu-malu.” (Bis. 3:21, nwt) Bantangu yango bandaka na 1914, mpe ke suka ntangu Kimfumu ya Yesu ke kumisa ntoto nyonso paradiso mpe ke sala ti bantu kuma ya kulunga. Yinki vutukaka malu-malu na 1914? Yesu kumaka mfumu na mazulu. Ya zola zonza ti Yehova kumaka dyaka na muntu ya dikanda ya Davidi, yina yandi zola sadila mutindu mfumu. Kasi, kaka ni kimfumu ve Yehova vutulaka. Mwa ntangu na manima, lusambu ya tsyeleka mpe bandaka kuvutuka. (Iza. 2:2-4; Ezk. 11:17-20) Ya ke bebana kwandi dyaka?

10. a) Yinki Biblia bikulaka na yina me tadila lusambu ya tsyeleka na ntangu ya beto? (Izaya 54:17) b) Samu na yinki bambikudulu yayi ke na kindisaka beto?

¹⁰ Izaya 54:17 (NWT) ke zonzaka: “‘Ata kinwanunu mosi ve yina ba ke sadila samu na kunwanisa nge ke nunga. Mpe nge ke bebisa konso ludimi yina ke telamina nge na lusambisu. Yayi ke dikabu ya bisadi ya Yehova, mpe lunungu ya bawu me katuka na munu,’ Yehova muntu me tuba.” Bubu yayi, beto ke na talaka kulungana ya mbikudulu yayi: “Ata kinwanunu mosi ve yina ba ke sadila samu na kunwanisa nge ke nunga.” Bamambu ya kitoko yayi mpe ke na lunganaka na ntangu ya beto: ‘Yehova ke longa bana ya nge nyonso, mpe kizunu ya bana ya nge ke vanda mingi. Ba ke tula nge ngolo na lunungu. . . . Nge ke vanda na boma ya ata kima mosi ve mpe nge ke vanda ve na mambu ya kutekita . . . Samu ya ke kwiza ve pene-pene ya nge.’ (Iza. 54:13, 14) Satana yandi mosi “nzambi ya yinza yayi’’ ke ve na ngolo ya kusala ti kisalu ya kulonga bantu mambu ya Yehova suka na nzila. (2 Ko. 4:4) Lusambu ya tsyeleka me vutuka mpe ya ke bebana dyaka ve. Ya ke vanda kaka ntangu nyonso. Ata kinwanunu ke nunga yawu.

 YINKI KE SALAMA?

11. Yinki ke na nataka beto na kuzonza ti kimvuka ya nene ya bantu ke vanda ve bawu mosi ntangu bakristo yina ba tulaka mafuta ke kwenda na zulu?

¹¹ Yinki ke salama ntangu bakristo yina ba tulaka mafuta ke kwenda na zulu? Kuzimbana ve ti Yesu ke Muvungi ya beto. Yandi ke yintu ya kimvuka ya bakristo. Yesu zonzaka pwelele ti: “Beno ke kaka na ntwadisi mosi, Kristo.” (Mat. 23:10, nwt) Yesu Mfumu ya beto ke na yalaka na zulu. Yandi ke lembana ata fioti ve kisalu ya yandi. Na yawu, bilandi ya yandi awa na ntoto ke vanda ve na boma. Kasi, beto me zaba ve nyonso na faso Kristo ke twadisa dikanda ya yandi na ntangu yina. Beto zonzila mwa bifwani ya Biblia yina lenda kindisa beto.

12. Yinki Yehova salaka samu na dikanda ya yandi a) na manima ya lufwa ya Moyize? b) ntangu yandi fidisaka Eliya kisika ya nkaka? (Tala mpe kizizi.)

¹² Moyize kufwaka tekila bantu ya Izraele kota na ntoto ya nsilulu. Yinki kuminaka bawu? Yehova bikaka kwandi kutwadisa dikanda ya yandi samu ti Moyize kufwaka? Ve. Ntangu nyonso yina ba vandaka ya kukangama na yandi, Yehova bikaka ve bawu. Tekila Moyize kufwa, Yehova zonzaka na yandi na kutula Yozue samu na kutwadisa dikanda ya yandi. Moyize lakisaka Yozue mutindu ya kutwadisa na kati ya bamvula mingi. (Bas. 33:11; Kul. 34:9) Dyaka, ya vandaka na bamfumu ya makanda mingi yina zabaka kutwadisa: bamfumu ya mafunda (1 000), bamfumu ya bankama (100), bamfumu ya makumi-tanu (50), bamfumu ya makumi (10). (Kul. 1:15) Ba kipeke mbote-mbote dikanda ya Nzambi. Ya vandaka mpe faso mosi na ntangu ya Eliya. Na kati ya bamvula mingi, yandi salaka kisalu ya ngolo samu na kusadisa bantu ya Izraele na kusadila Yehova. Kasi, ya vandaka na ntangu yina Yehova filisaka yandi samu na kusala na Zude. (2 Mf. 2:1; 2 Ns. 21:12) Bantu ya kukwikama yina vandaka na makanda 10 ya Izraele bikanaka kaka bawu mosi? Ve. Na kati ya bamvula, Eliya lakisaka kisalu na Elisha. Ya vandaka mpe na ‘kimvuka ya bambikudi,’ yina ba lakisaka mutindu ya kusadila. (2 Mf. 2:7) Babakala mingi ya kukwikama vandaka ya kubongama samu na kutwadisa dikanda ya Nzambi. Dikanisi ya Yehova vanda lungana kaka, mpe yandi vanda bika ve kukipe bisadi ya yandi ya kukwikama.

13. Wapi nsilulu Yehova me pesa beto na Baebre 13:5b? (Tala mpe kizizi.)

¹³ Na bifwani yayi na yintu, yinki nge me kanisa? Yinki ke salama ntangu bakristo yina ba tulaka mafuta ke kwenda na zulu? Biblia ke lakisaka pwelele ti Yehova ke bika ata fioti ve bisadi ya yandi ya ntoto. Baebre 13:5b ke zonzaka: “Samu ti yandi mosi  Nzambi tubaka: ‘Mu ke yambula nge ve. Mu ke bika nge ve.’” Mutindu Moyize na Eliya, bampangi yina ke na twadisaka beto, zaba mfunu ya kulakisa bampangi mutindu ya kutwadisa. Kubanda ntama, Kimvuka ya Bantwadisi ke lakisaka bampangi yina ke na kati ya mameme ya nkaka na kuzaba mutindu ya kutwadisa. Na kifwani, ba salaka ba lukolo mingi samu na bakuluntu ya bimvuka, bantwadisi ya circonscription, bampangi ya ba comités ya filiale, bantwadisi ya bisalu ya Betele, mpe mingi ya nkaka. Bampangi ya Kimvuka ya Bantwadisi ke na lakisaka kisalu na bampangi yina ke basadisi na kati ya ba comités ya Kimvuka ya Bantwadisi. Na yawu, basadisi yina, ke na lungisaka bisalu ya nene bubu yayi. Mpe ba ke ya kubongama samu na kusala yawu ntangu bakristo yina ba tulaka mafuta ke vanda dyaka ve.

14. Wapi yina ke mambu ya kusimba na disolo yayi?

¹⁴ Mambu ya kusimba na disolo yayi ke ti: Ntangu muntu ya nsuka na kati ya bakristo yina ba tulaka mafuta ke kwenda na zulu pene-pene na nsuka ya mpasi ya nene, bisadi ya Yehova ke bika ve kusadila yandi na kukwikama nyonso awa na ntoto. Beto me zaba ti na ntangu yina, Gogi ya Magogi, yina ke kuvukana ya makanda, ke nwanisa beto. (Ezk. 38:18-20) Kasi, ba ke nunga ata fioti ve, mpe dikanda ya Yehova ke bika ve kusadila yandi. Yandi mosi ke vuukisa bawu. Na kimona meso, ntumwa Yoane talaka ‘kimvuka ya bantu’ ya mameme ya nkaka ya kristo. Yoane zonzaka ti ‘kimvuka ya nene’ ya bantu yayi, katukaka na ‘mpasi ya nene.’ (Luz. 7:9, 14) Ntembe ve, Yehova ke vuukisa bawu.

15-16. Mutindu ke na lakisaka yawu Luzabusu 17:14, yinki bakristo yina ba tulaka mafuta ke sala na mvita ya Armagedoni, mpe samu na yinki ya ke na kindisaka beto?

¹⁵ Kasi, mingi lenda yufula: ‘Na manima ya kukwenda na zulu, yinki bakristo yina ba tulaka mafuta ke sala?’ Biblia ke pesaka mvutu. Ya ke zonzaka ti bamfumu ya yinza ke “nwanisa Dimeme.” Kasi ba ke nunga ve. Luzabusu 17:14 ke zonzaka: “Bawu ke nwanisa Dimeme, kasi Dimeme ke nunga bawu, samu ti yandi kele Mfumu ya bamfumu, mpe Ntinu ya bantinu. Yandi ke nunga bawu kintwadi  na bayina yandi bokilaka mpe soolaka, bayina kele ya kukwikama na yandi.” Verse me zonza: “Dimeme ke nunga bawu.” Banani ke sadisa yandi? Verse me pesa mvutu. Ya me zonzila ba yina ba “bokilaka,” ba “soolaka,” ke ya “kukwikama na yandi.” Ya ke banani? Bakristo yina ba tulaka mafuta yina vumbukaka na lufwa. Na yawu, ntangu bakristo nyonso yina ba tulaka mafuta ke vanda na zulu pene-pene na nsuka ya mpasi ya nene, mosi ya bisalu ya ntete yina ba ke sala, ni kunwana. Kanisa mwa fioti: ya ke na bakristo yina ba tulaka mafuta yina vanda nwanaka tekila ba kuma Bambangi ya Yehova. Mingi na kati ya bawu vanda salaka mutindu basoda na yinza yayi. Kasi ba kumaka bakristo ya tsyeleka mpe ba longokaka nzila ya kizunu. (Gal. 5:22; 2 Tes. 3:16) Ba bikaka mambu ya kunwana. Kasi, ntangu ba ke kwenda na zulu, kintwadi na Kristo mpe bambazi ya yandi, ba ke nwanisa bambeni ya Nzambi na mvita ya nsuka.

¹⁶ Na ntoto, bakristo ya nkaka yina ba tulaka mafuta ke ya kununa mpe ke dyaka ve na ngolo. Kasi na manima ya kuvumbuka na lufwa na zulu, ba ke vanda bampeve yina ke kufwa dyaka ve. Na ngolo mingi, ba ke nwana mvita, kintwadi na Mfumu ya beto Yesu Kristo. Na manima ya kununga mvita ya Armagedoni, ba ke sala samu bantu vanda na nzutu ya kulunga. Ntembe ve, bakristo yayi ke vanda dyaka ve bantu ya masumu ntangu ba ke vanda na zulu. Na yawu, lubakusu yina ba ke pesa na bampangi ya bawu yina ba ke zolaka mingi ntangu ba ke vanda kuna, ke lutila yina ba ke pesaka bawu ntangu ba ke awa na ntoto. Kukanisa na yawu, lenda kindisa beto.

17. Wa’ faso beto me zaba ti Yehova ke vuukisa bisadi ya yandi nyonso, na ntangu ya mvita ya Armagedoni?

¹⁷ Kana nge ke mosi ya mameme ya nkaka, yinki nge ke vanda na nsatu ya kusala ntangu mvita ya kulutila mfunu, Armagedoni ke banda? Kaka yayi: Tula ntima na Yehova, mpe landa nzila ya yandi. Yinki ya zola kuzonza? Biblia ke zonzaka ti: ‘Beno kota na bisika ya beno ya kati, mpe beno kanga bamwelo ya beno. Beno bumbana samu na ntangu fioti tii ntagu nkele ke luta.’ (Iza. 26:20) Beto zaba ti, na ntangu yina, Yehova ke vuukisa bisadi ya yandi nyonso ya kukwikama. Mutindu ntumwa Polo, beto ke na kundima ti ata “baluyalu, to bima ya ntangu yayi, to bima yina ke kwiza . . . lenda kukabula beto na luzolo ya Nzambi.” (Rom. 8:38, 39, nwt) Ntangu nyonso, bambuka mambu yayi: Yehova zola nge, mpe yandi ke bika nge ata fioti ve.