1. Kansi ni lini pamene ozozewa onse akankhale kululu?

 M’VYAKA vapita, ayakine mwa atumiki a Mulungu ezikonshapo kuti, ‘Kansi ni lini pamene Mkhristu wozozewa wosilizhyila akatolewe kuluta kululu?’ Kale, tenzokhulupilila kuti ayakine mwa Akhristu ozozewa akapitilizhye kunkhala pacalo m’paladaiso kwa kanthawi pavuli pa nkhondo ya Aramagedo. Koma mu Nsanja ya Mulonda ya July 15, 2013, tephunzila kuti Akhristu onse ozozewa ati akankhale na moyo pacalo, akalute kululu nkhondo ya Aramagedo ikaliyoyamba.—Mat. 24:31.

2. Kansi tingazikonshe kuti cinji, ndipo tiphunzile cinji m’nkhani ino?

² Payakine ayakine a seo tingazikonshe kuti: Kansi n’cinji cati cikacitikile “a mbelele ziyakine” ati akotumikila Yehova mokhulupilika pa nthawi ya “cisauso cikulu”? (Yoh. 10:16; Mat. 24:21) Masiku ŵano, ayakine angacite nkhaŵa poganiza kuti akankhale ŵeka pavuli pakuti akwasu na azilongosi ozozewa atolewa kuluta kululu. Lomba, tiyeni tilaŵizhyane visanzo viŵili va m’Baibo vamene vingaŵapangishe kuganiza tetyo. Pavuli pake, tilaŵizhyane cifukwa cake tufunika lini kucita nkhaŵa.

ZATI ZIKACITIKE LINI

3-4. Kansi ayakine angankhale na nkhaŵa yotyani, ndipo ndaŵa yanji?

³ Ayakine angankhale na nkhaŵa yakuti payakine ayakine angayoleka kutumikila Yehova cifukwa akankhale aliye oŵasogolela, ngati akwasu ozozewa a m’Bungwe Yolamulila atolewa kuluta kululu. Angaganize teti payakine cifukwa ca nkhani ziyakine zolembewa m’Baibo. Lomba, tiyeni tilaŵizhyane visanzo viŵili. Coyamba ni ca Mkulu wa Ansembe Yehoyada. Yove enze mtumiki wokhulupilika wa Mulungu. Yehoyada na mkazi  wake Yehosabati, eteteza mlumbwana muyakine wa zina yakuti Yehoasi ndipo emuyavya kuti ankhale mfumu yabwino koma soti yokhulupilika. Pa nthawi yonse yamene Yehoyada enze na moyo, Yehoasi epitilizhya kunkhala wokhulupilika nocita zinthu zabwino. Koma pavuli pakuti Yehoyada wamwalila, Yehoasi eyamba kucita vinthu viipa. Yove emvwishila malangizo ya akalonga aipa ndipo eleka kutumikila Yehova.—2 Mbi. 24:​2, 15-19.

⁴ Cisanzo caciŵili ni ca Akhristu amene enkhalako pavuli pakuti atumwi onse amwalila. Mtumwi wamene enze wosilizhyila kumwalila enze Yohane. Pa nthawi yonse yeenze moyo, yove eyavya Akhristu anyinji kuti apitilizhye kunkhala okhulupilika kwa Yehova. (3 Yoh. 4) Pamozi na atumwi ayakine a Yesu, Yohane ecita khama kuti ateteze mipingo kuli ŵanthu ampatuko. (1 Yoh. 2:18; onani manosi ophunzilila m’Baibo ya Cizungu pa 2 Ates. 2:7.) Koma pavuli pakuti Yohane wamwalila, Akhristu anyinji mumipingo enkhala ampatuko. M’vyaka vokonkhapo, ampatuko aŵa enzophunzisa vinthu vinyinji vawenye nocita vinthu viipa mumipingo yonse.

5. Kansi tufunika lini kuganiza cinji cifukwa ca nkhani ziŵili izi za m’Baibo?

⁵ Kansi visanzo ivi va m’Baibo vuonesha kuti pavuli pakuti Akhristu ozozewa atolewa kuluta kululu, a mbelele ziyakine akayambe kucita vinthu viipa monga ni mwecicitila Yehoasi, olo akankhale ampatuko monga ni mwecicitila Akhristu ayakine pavuli pakuti atumwi amwalila? Yankho ni yakuti Yai! Tingankhale osimikizhya kuti pavuli pakuti Akhristu ozozewa atolewa kuluta kululu, a mbelele ziyakine akapitilizhye kulambila Yehova m’njila yovomelezhyeka ndipo akapitilizhye kuŵasamalila. Ndaŵa yanji tingankhale osimikizhya?

KULAMBILA KUTUŴA KUKAIPISHIWE LINI

6. Kansi ni nthawi zitatu zotyani zati tilaŵizhyane?

⁶ Ndaŵa yanji tingankhale na cidalilo cakuti kulambila kutuŵa kukaipishiwe lini olo pa nthawi yovuta yati tikakumane nayo msogolo? N’cifukwa cakuti Baibo yufotokoza kuti nthawi yatunkhalamo yusiyana ngako na nthawi ya Aisiraeli koma soti nthawi pavuli pakuti atumwi amwalila. Tetyo, tiyeni tilaŵizhyane mosamala nthawi zitatu izi: (1) Nthawi ya Aisiraeli, (2) nthawi pavuli pakuti atumwi amwalila, na (3) nthawi yasu, yamene ni “nthawi yowezhyelesha zinthu zonse.”—Mac. 3:21.

7. Ndaŵa yanji Aisiraeli okhulupilika enzofunika lini kutaya mtima pamene mafumu na ŵanthu ayakine esankha kucita vinthu viipa?

⁷ Nthawi ya Aisiraeli. Nthawi itontho Mose akaliyokufwa, euzhya Aisiraeli kuti: “Nuziŵa bwino kuti pavuli pa imfwa yangu, mosakaikila mukacite vinthu vokuonongeshani ndipo mukapatuke nosiya njila yanakulamulani kuyendamo.” (Deut. 31:29) Mose ecenjezhya soti Aisiraeli kuti ngati akapanduke, niye kuti akatolewe kuluta ku ukapolo. (Deut. 28:​35, 36) Kansi mau aŵa ekwanilishiwa? Eee. Kwa vyaka vinyinji, mafumu enzocita vinthu viipa ndipo ecitisha kuti ŵanthu anyinji ayambe kulambila kwawenye. Cifukwa ca izi, Yehova elanga Aisiraeli aipa ndipo aliyolole kuti mafumu aciisiraeli apitilizhye kuŵalamulila. (Ezek. 21:​25-27) Koma Aisiraeli okhulupilika peciona kuti zecilaŵila Yehova zakwanilishiwa, etang’a mtima ndipo epitilizhya kutumikila Yehova mokhulupilika.—Yes. 55:​10, 11.

8. Kansi tufunika kudabwa kuziŵa kuti mpingo wacikhristu weipishiwa pavuli pakuti atumwi amwalila? Fotokozani.

⁸ Nthawi pavuli pakuti atumwi amwalila. Kansi tufunika kudabwa poziŵa kuti mpingo wacikhristu weipishiwa pavuli pakuti atumwi  amwalila? Yai. Yesu enze elosela kuti kukankhale ampatuko. (Mat. 7:​21-23; 13:​24-30, 36-43) Mtumwi Paulo, Petulo na Yohane, onse esimikizhyila kuti ulosi wa Yesu wenze weyamba kukwanilishiwa m’vyaka 100 voyambilila. (2 Ates. 2:​3, 7; 2 Pet. 2:1; 1 Yoh. 2:18) Nthawi itontho pavuli pakuti mtumwi wosilizhyila wamwalila, Akhristu ampatuko enkhala mbali ya Babulo Mkulu wamene ni vipembezo vonse vawenye. Apa, zecilosela Yesu zenzokwanilishiwa.

9. Kansi nthawi yatunkhalamo yusiyana tyani na nthawi ya Aisiraeli koma soti nthawi pavuli pakuti atumwi amwalila?

⁹ “Nthawi yowezhyelesha zinthu zonse.” Nthawi yatunkhalamo yusiyana ngako na nthawi ya Aisiraeli koma soti nthawi ya ampatuko yamene yeyamba pavuli pakuti atumwi onse amwalila. Kansi nthawi yatunkhalamo yuitiwa kuti tyani? Kanyinji-kanyinji, yuitiwa kuti “masiku osilizhya” a dongosolo ino iipa. (2 Tim. 3:1) Koma Baibo yuonesha kuti nthawi iyakine itali, yeyamba pa nthawi imozimozi ndipo ipitilizhye mpaka pamene Ufumu wa Mesiya ukacitishe ŵanthu kunkhala angwilo nopanga calo kunkhala paladaiso. Nthawi iyi yuitiwa kuti “nthawi yowezhyelesha zinthu zonse.” (Mac. 3:21) Nthawi iyi yeyamba mu 1914. Kansi n’cinji cewezhyeleshewa? Coyamba, Yesu eikiwa kunkhala Mfumu kululu. Tetyo, Yehova enkhala soti na wolamulila womupanamilako, monga woloŵa m’malo mwa Davide wamene enze wokhulupilika. Koma ni izi lini tyala zeciwezhyelesha Yehova. Nthawi itontho pavuli pa izi, kulambila kutuŵa kwewezhyeleshewa. (Yes. 2:​2-4; Ezek. 11:​17-20) Kansi kukaipishiwe soti?

10. (a) Kansi Baibo yelosela cinji pa nkhani ya kulambila kutuŵa kwa masiku ŵano? (Yesaya 54:17) (b) Ndaŵa yanji maulosi aŵa ni olimbikisha?

¹⁰ Ŵelengani Yesaya 54:17. Ganizilani za ulosi uyu: “Cida ciliconse cati cikapangiwe kuti cikuononge, cikapambane lini.” Mau aŵa ouzhyiliwa, okwanilishiwa cendi. Mau okonkhapo, nao olaŵila za nthawi yatunkhalamo. Mau aŵa akuti: “Ŵana ŵako onse akankhale ŵanthu ophunzisiwa na Yehova, ndipo mtendele wa ŵana ŵako ukankhale ukulu. Weo ukankhazikike m’cilungamo. . . . ndipo ukayope lini aliyense. Ciliconse coyofya cikankhale patali na weo cifukwa cikavwendele lini pafupi.” (Yes. 54:​13, 14) Olo “mulungu wa nthawi ino” Satana, angakwanishe lini kulesha nchito yophunzisa ŵanthu yakucita atumiki a Yehova. (2 Akor. 4:4) Kulambila kutuŵa kwewezhyeleshewa, kukaipishiwe lini soti ndipo  kunkhalepo mpaka kale-kale. Cida ciliconse camene cepangiwa kuti citiononge, cipambane lini.

KANSI N’CINJI CATI CIKACITIKE?

11. N’cinji cutisimikizhyila kuti a gulu ikulu akankhale lini ŵeka Akhristu ozozewa akayotolewa kuluta kululu?

¹¹ Kansi n’cinji cati cikacitike Akhristu ozozewa akayotolewa kuluta kululu? Kumbukilani kuti Yesu ni Mciŵeta wasu. Yove ni mutu wa mpingo wacikhristu. Ndipo elaŵila momvwika bwino kuti: “Msogoleli wanu ni m’mozi, Khristu.” (Mat. 23:10) Yesu wamene olamulila kululu, akosamalila okonkha ŵake nthawi zonse. Cifukwa cakuti Khristu niye osogolela, okonkha ŵake pano pacalo ofunika lini kucita wowa. N’cendi kuti tuziŵa lini zonse zokhuza mwamene Khristu akasogolelele ŵanthu ŵake pano pacalo pa nthawi iyo. Tetyo, tiyeni tilaŵizhyane visanzo viyakine va m’Baibo vamene vingatipase cidalilo.

12. Kansi Yehova esamalila tyani atumiki ŵake (a) pavuli pakuti Mose wamwalila? (b) pavuli pakuti Eliya wapasiwa utumiki uyakine? (Onani soti cithunzithunzi.)

¹² Aisiraeli akaliyoloŵa m’Calo Colonjezewa, Mose emwalila. Kansi n’cinji cecitikila atumiki a Yehova? Kansi Yehova eleka kuyavya atumiki ŵake pavuli pakuti munthu uyu wokhulupilika wafwa? Yai. Pa nthawi yonse yeenze okhulupilika, Yehova enzoŵasamalila. Mose akaliyokufwa, Yehova emuuzhya kuti apase Yoswa udindo wosamalila ŵanthu ŵake. Mose enkhala ophunzisa Yoswa kwa vyaka vinyinji. (Eks. 33:11; Deut. 34:9) Kuyangizhyila apo, penze soti analume anzelu koma soti ozindikila amene enzosogolela magulu a ŵanthu 1,000, 100, 50 koma soti 10. (Deut. 1:15) Atumiki a Mulungu enzosamaliliwa bwino. Izi zulingana na zecitika m’nthawi ya Eliya. Yove enzosogolela pa kulambila kutuŵa pakati pa Aisiraeli kwa vyaka vinyinji. Koma m’kuluta kwa nthawi, Yehova emutuma kuti akatumikile ku Yuda. (2 Maf. 2:1; 2 Mbi. 21:12) Kansi atumiki okhulupilika amene enzonkhala mu ufumu wa mafuko 10 a Aisiraeli esala ŵeka? Yai. Eliya ephunzisa Elisa kwa vyaka vinyinji. Ndipo penze soti “ŵana ŵa aneneli” amene nao ephunzisiwa nchito. (2 Maf. 2:7) Tetyo, penze analume anyinji okhulupilika amene enzoyavya posogolela atumiki a Yehova. Yehova epitilizhya kukwanilisha cifunilo cake ndipo enzosamalila atumiki ŵake okhulupilika.

13. Kansi Yehova otilonjeza cinji pa Aheberi 13:5b? (Onani soti cithunzithunzi.)

¹³ Pamuganizila visanzo ivi, kansi muganiza kuti n’cinji cati cikacitike Akhristu ozozewa  osilizhyila akayotolewa kuluta kululu? Tufunika lini kucita nkhaŵa. Baibo yufotokoza momvwika bwino cendi ici: Yehova akatisiye lini seka. (Ŵelengani Aheberi 13:5b.) Molingana na Mose na Eliya, kagulu katontho ka Akhristu ozozewa amene osogolela masiku ŵano, koziŵa bwino kufunika kophunzisa ŵanthu ayakine. Kwa vyaka vinyinji, akwasu a m’Bungwe Yolamulila ankhala ophunzisa akwasu a mbelele ziyakine kuziŵa mosogolelela. Mwacisanzo, apanga masukulu anyinji na colinga cakuti aphunzise akulu, oyanganila a madela, akwasu a m’Komiti ya Msambo, oyanganila a pa Beteli na ayakine. Kuyangizhyila apo, Bungwe Yolamulila yankhala yuphunzisa oŵayavya m’makomiti osiyanasiyana a Bungwe Yolamulila. Akwasu aŵa osamalila maudindo osiyanasiyana m’gulu ya Mulungu. Ove ni okonzeka kupitilizhya kusamalila mbelele za Khristu.

14. Kansi mfundo ikulu ya nkhani yasu ni yotyani?

¹⁴ Mfundo ikulu ya nkhani yasu ni yakuti: Pavuli pakuti ozozewa osilizhyila atolewa kuluta kululu cakosilizhyila kwa cisauso cikulu, atumiki a Yehova pano pacalo, akapitilizhye kumutumikila mokhulupilika. Zikankhale tetyo cifukwa Yesu akoŵasogolela. N’cendi kuti pa nthawi yamene iyo, tikaukiliwe na Gogi wa Magogi wamene ni mgwilizano wa amitundu. (Ezek. 38:​18-20) Koma kuukiliwa uku kukacitishe lini kuti atumiki a Mulungu aleke kumulambila. Yove akaŵapulumushe. M’mensomphenya, mtumwi Yohane eona “gulu ikulu” ya mbelele ziyakine za Khristu. Yove euzhyiwa kuti gulu iyi yafuma “m’cisauso cikulu.” (Chiv. 7:​9, 14) Tetyo, tuziŵa kuti Yehova akaŵapulumushe.

15-16. Molingana na Chivumbulutso 17:​14, kansi Akhristu ozozewa akocita cinji pa nkhondo ya Aramagedo, ndipo ndaŵa yanji izi n’zolimbikisha?

¹⁵ Payakine ayakine angazikonshe kuti: ‘Kansi Akhristu ozozewa akacite cinji pavuli pakuti aluta kululu?’ Baibo yuyankha konsho iyi mwacindunji. Yuonesha kuti maboma a cino calo “akachaye nkhondo na Mwanawambelele” koma akapambane lini. Tuŵelenga kuti: “Mwanawambelele akaŵagonjese.” Kansi ni ŵani ati akamuyavye? Vesi iyi yuyankha  kuti ni ŵala amene “eitiwa,” “esankhiwa,” koma soti “okhulupilika.” (Ŵelengani Chivumbulutso 17:14.) Kansi aŵa ni ŵani? Ni Akhristu ozozewa pavuli pakuti aukishiwa. Tetyo, pavuli pakuti ozozewa osilizhyila atolewa kuluta kululu cakosilizhyila kwa cisauso cikulu, utumiki woyamba wati akacite ni kuchaya nkhondo. Uyu ukankhale utumiki wabwino ngako. Ayakine mwa Akhristu ozozewa enzoniata ayakine peenze akaliyonkhala Mboni za Yehova. Ayakine enze masoja. Koma pecinkhala Akhristu acendi, ephunzila kunkhala mwamtendele. (Aga. 5:22; 2 Ates. 3:16) Ove eleka kucilikiza nkhondo. Olo n’tetyo, pavuli pakuti aluta kululu, akatumikile pamozi na Khristu koma soti angelo atuŵa, pochaya nkhondo yosilizhyila na adani a Mulungu.

¹⁶ Ganizilani izi. Ayakine mwa Akhristu ozozewa amene ali pano pacalo ni acikulile koma soti ali na thanzi yofooka. Koma pavuli pakuti aukishiwa noluta kululu, akankhale zolengewa zamphamvu koma soti zauzimu ndipo akachaye nkhondo pamozi na Mfumu ya Nkhondo, Yesu Khristu. Pavuli pa nkhondo ya Aramagedo, ove akatoleko mbali pa nchito yoyavya ŵanthu kunkhala angwilo. Mosakaikila, akayavye ngako akwasu na azilongosi pacalo kupambana na mwakuŵayavyila pali lomba.

17. Kansi tuziŵa tyani kuti atumiki onse a Mulungu akankhale otetezeka pa nkhondo ya Aramagedo?

¹⁷ Kansi nimwe a mbelele ziyakine? Ngati n’tetyo, kansi mukafunike kucitanji pavuli pakuti nkhondo ya Aramagedo yayamba? Mukafunike tyala kucita izi: Kudalila Yehova nokonkha malangizo ŵake. Kansi izi zuyangizhyilapo cinji? Baibo yulaŵila kuti: “Nkhoyani mukaloŵe m’vipinda vanu va mkati, ndipo mukavale viseko. Mukafisame kwa kanthawi mpaka ukali upite.” (Yes. 26:20) Atumiki onse okhulupilika, akululu na pacalo akankhale otetezeka pa nthawi yamene iyo. Molingana na mtumwi Paulo, nise osimikizhya kuti “maboma, zinthu zilipo, zinthu zikuza msogolo . . . zikatilekanishe lini na cikondi ca Mulungu.” (Aro. 8:​38, 39) Nthawi zonse mukokumbukila kuti: Yehova okukondani ndipo akusiyeni lini.