1. ¿Haykapitaq hanaq pachapaq akllasqa kaqkuna hanaq pachapiña kanqaku?

 ÑAWPAQ watakunapim tapukuq kanchik: “¿Haykapitaq hanaq pachapaq akllasqa iñiqmasinchikkunamanta ultimo kaq iñiqmasinchikqa hanaq pachaman pusasqa kanqa?”, nispa. Ñawpaqtam piensarqanchik hanaq pachapaq akllasqa kaqkunamanta wakinqa Diospa piñakuynin punchawpas kay allpa pachapiraq kanankumanta. Piensarqanchiktaqmi kay allpa pacha sumaq huertaña kaptin huk tiempo ñuqanchikwanraq kanankumanta. Ichaqa, 2013 watapi 15 juliopaq Willakuq qillqanchikpim yacharqanchik Diospa piñakuynin punchaw qallarinanpaqña kaptinqa hanaq pachapaq akllasqakunaqa llapallanku hanaq pachapiña kanankumanta (Mat. 24:31).

2. ¿Imatam tapukuchwan? ¿Imakunamantam kay yachachikuypi yachasun?

² Yachanchikmi Diospa piñakuynin punchaw manaraq chayamuchkaptin ‘llumpa-llumpay ñakariy punchawkuna’ kananmanta. Chaymi tapukuchwan: “¿Imaynataq tarikusun kay pachapi Diosta serviqkunaqa utaq Jesuspa ‘sapaq ovejankunaqa’?”, nispa (Mat. 24:21; Juan 10:16). Wakin iñiqmasinchikkunaqa ninmankupaschá: “Kuyasqanchik hanaq pachapaq akllasqakuna kay allpa pachapi manaña kaptinkuqa, ¿pitaq yachachiwasun? ¿Imaynaya kasun? ¿Qunqasqachu tarikusun?”, nispa. Qatiqnin parrafokunapim yachasun bibliapi pikunamanta leesqankurayku chaynata piensasqankuta. Yachasuntaqmi imanasqa mana manchakunanchikmantapas.

DIOSTA SERVIYTAQA MANAM SAQISUNCHU

3, 4. ¿Imatam wakiqninchikqa nichwan? ¿Imanasqa?

³ Wakiqninchikmi nichwan: “Enteron pachapi Diospa llaqtanpi punta apaqkuna kay allpa pachapi manaña kaptinkuqa chaynataq manaña yachachiwaptinchikqa, ¿yaqachu wakin testigokunaqa Diospa llaqtanmanta karunchakurunqaku?”, nispa. Chaynataqa  yaqapaschá nichwan bibliapi wakin runakunamanta leesqanchikrayku. Bibliapim willawanchik sacerdotekunapa kamachiqnin Jeoyadawan warmin Jeosabeat allin kamachiq kananpaq Jehoasta yanapasqankumanta. Jeoyadapa kawsakusqan tiempoqa Jehoasqa Diostam kasukurqa. Jeoyada wañukuptinmi ichaqa Jehoasqa mana allinkunataña ruwayta qallaykurqa. Diosta qipanchaq runakunapa umachasqantañam kasukuyta qallaykurqa hinaspam Diosmanta karunchakururqa (2 Cron. 24:​2, 15-19).

⁴ Bibliapiqa willawanchiktaqmi apostolkunapa wañukusqan qipata imakuna pasarusqanmantapas. Apostol Juanmi llapallan apostolkunamantapas aswan unayta kawsakurqa. Chaymi Jesuspa qatiqninkunata yanaparqa Diosman sunqu kanankupaq (3 Juan 4). Wakin apostolkuna hinam paypas tukuyta ruwarqa Diosta qipanchaqkuna iñiqkunata mana pantachinanpaq (1 Juan 2:18). Pay wañukusqan qipatam ichaqa pantay yachachikuykunaqa mana wañuchiy atina nina hina mirarurqa. Chaymi manapas unaypi Jesuspa qatiqninkunaqa pantay yachachikuykunataña kasukurqaku.

5. Bibliapi chay runakunamanta leeruspaqa, ¿imakunatam mana piensananchikchu?

⁵ Hanaq pachapaq kaqkuna kay allpa pachapi manaña kaptinkuqa manam piensananchikchu Jehoas hina kay pachapi wakin iñiqmasinchikkuna Diosmanta karunchakurunankutaqa. Manataqmi piensananchikchu ñawpaq tiempopi Jesuspa achka qatiqninkuna hina Diosta qipancharunankutaqa. Hanaq pachapaq akllasqakuna kay pachapi manaña kaptinkupas Diosta serviqkunaqa hinallam tukuy sunqunkuwan taytanchikta servinqaku, hinaspapas allin yachachisqam kanqaku. ¿Imaynatam chayta yachanchik?

DIOSPA MUNASQANMAN HINAM HINALLA YUPAYCHASUN

6. ¿Ima tiempokunamantam yachasun?

⁶ Yachanchikmi aswan sasachakuy punchawkuna chayamuptinpas Diospa munasqanman hina hinalla yupaychananchikmantaqa. ¿Imanasqa? Kunan tiempoqa manamá Israel runakunapa tiemponpi hinañachu kawsanchik nitaq apostolkunapa tiemponpi hinañachu. Chaynaqa allintayá yachaykusun: 1) Israel runakunapa tiemponmanta, 2) apostolkunapa wañukusqan qipata imakuna pasakusqanmanta hinaspa 3) ‘tukuy ima allichasqa kanan tiempomanta’, chayqa kunan tiemponchikmi (Hech. 3:21).

7. Kamachiqninku chaynataq llaqtamasinku mana allinkunata ruwaptinqa, ¿imanasqataq Diosman sunqu Israel runakunaqa mana hukmanyarqakuchu?

⁷ Israel runakunapa tiemponmanta. Moisesmi wañukunanpaqña kachkaspan Israel runakunata nirqa: “Yachanim qamkunaqa wañukusqay qipata mana allinta ruwaspaykichik tukuy ima yachachisqaykunata mana kasukunaykichikta”, nispa (Deut. 31:29). Chaymantapas nirqam Diosmanta karunchakuruspankuqa huklaw nacionkunaman apasqa kanankumanta (Deut. 28:​35, 36). ¿Cumplikurqachu Moisespa nisqan? Arí. Israel runakunapa yaqa lliw kamachiqninkunaqa Jehova Diostaqa manañam kasukuqkuchu, llaqtamasinkupas paykunatam qatipakuqku. Chayraykum Diosqa paykunata qipancharuspa manaña saqirqachu mayqin llaqtamasinkupas kamachinantaqa (Ezeq. 21:​25-27). Chaykuna pasakusqanta qawaspankuqa Diosman sunqu Israel runakunaqa kallpanchasqam tarikurqaku Diospa tukuy ima nisqan cumplikusqanrayku (Is. 55:​10, 11).

8. Apostolkunapa wañukusqan qipataqa, ¿Jesuspa wakin qatiqninkunaqa qunqayllamantachu Diosta qipancharurqaku, icha yacharqakuñachu chayna kananmanta?

⁸ Apostolkunapa wañukusqan qipata ima pasakusqanmanta. Manam qunqayllamantachu Jesuspa wakin qatiqninkunaqa Diostaqa qipancharurqaku. ¿Imanasqam chaynata ninchik? Jesusqariki ñam willakurqaña achka runakuna Diosta qipanchaspanku pantay yachachikuykunata yachachinankumanta (Mat. 7:​21-23; 13:​24-30, 36-43). Ñawpaqtaraqmi apostol Pablo,  apostol Pedro chaynataq apostol Juan qillqarqa Diospa contranpi hatariqkuna runakunata ña engañasqankumanta (2 Tes. 2:​3, 7; 2 Ped. 2:1; 1 Juan 2:18). Llapallan apostolkunapa wañukusqan qipallatam Jesuspa qatiqnintukuqkunaqa pantay religionkunata rikurirachirqaku. Chay religionkunatam biblia sutichan hatun Babiloniawan. Arí, Jesuspa willakusqanpas cumplikurqamá.

9. ¿Imanasqam kay tiemponchikqa mana Israel runakunapa tiempon hinañachu nitaq apostolkunapa wañukusqan qipata tiempo hinañachu?

⁹ ‘Tukuy ima allichasqa kanan tiempomanta’. Kunan tiemponchikqa manañam Israel runakunapa kawsasqanku tiempo hinañachu nitaq apostolkunapa wañukusqan qipata tiempo hinañachu. ¿Ima nispam biblia sutichan kay tiemponchikta? ‘Tukupay punchawkuna’ nispam (2 Tim. 3:1). Sutichantaqmi ‘tukuy imapa allichasqa kanan tiempo’ nispapas (Hech. 3:21). Chay tiempoqa qallarirqa 1914 watapim, tukunqañataqmi runakuna manaña pantaq kaptinchik hinaspa kay allpa pachanchik sumaq huertaña kaptin. ¿Imakunatam Jehova Diosqa 1914 watapi allichayta qallaykurqa? Chay watapim Diospa prometesqanman hina Davidpa mirayninmanta kaq runa kaqmanta kamachiyta qallaykurqa. Arí, Jesusmi chay watamanta hanaq pachapi kamachichkanña. Chaymanta qipallamantaqmi Diosqa serviqninkunata yanaparqa paypa munasqanman hinaña yupaychanankupaq (Is. 2:​2-4; Ezeq. 11:​17-20). Ichaqa, ¿Israel runakuna hinachu kay tiempopi Diospa llaqtanqa pantay yachachikuywan chapukunqa?

10. (1) ¿Imatam bibliapi willakurqaña kay tiempopi imaynata Diosta yupaychananchikmanta? (Rimarimuytaq Isaias 54:17 nisqanmantapas). (2) ¿Imanasqataq kusichiwanchik Isaiaspa ima willakusqanta yachayqa?

¹⁰ (Leey Isaias 54:17). Isaiasmi kay tiemponchikpaq kaynata willakurqa: “Ima arma ruwasqankupas qamtaqa manam imanasunkichu”, nispa. Chay nisqanqa kay tiemponchikpim cumplikuchkan. Isaiasqa nirqataqmi: “Warmaykikunaqa llapallanmi Jehova Diospa yachachisqan kanqaku, warmaykikunapa hawkayayninqa mana tukuqmi kanqa. Allin ruwaypim sumaq takyachisqa kanki. […] Manam imatapas manchakunkichu, manataqmi imawanpas manchakunkichu. Chayqa qanmanqa manam chayamusunkichu”, nispa. Chayna nisqanpas cumplikuchkanmi (Is. 54:​13, 14). Manamá “kay pachapa diosnin” satanaspas harkakuyta atinmanchu runamasinchikkunaman bibliamanta yachachisqanchiktaqa (2 Cor. 4:4). Arí, Diostaqa munasqanman hinañamá yupaychachkanchik. Manañamá haykapipas pantay yachachikuyqa Jehova Diospa llaqtanmanqa yaykunqachu. Ima arma ruwasqankupas manamá imanaytapas atiwasunchu.

 MANAM SAQISQACHU KASUN

11. ¿Imanasqataq mana iskayrayanchikchu hanaq pachapaq akllasqakuna hanaq pachapiña kaptinku mana saqisqa kananchikmanta?

¹¹ Hanaq pachapaq akllasqakuna llapallanku hanaq pachapiña kaptinkuqa manam saqisqachu kasun. ¿Imanasqa? Yuyarinanchikmi Jesus michiqninchik kasqanta, paytaqmi lliw iñiqkunapa umanpas. Kikinmi nirqa: “Kamachisuqnikichikqa hukllam, payqa Cristom”, nispa (Mat. 23:10). Kamachiwaqninchik Jesusqa manam haykaqpas saqiwasunchu. Arí, hanaq pachamantam Jesusqa kay allpa pachapi lliw qatiqninkunata allinta cuidamunqa, chaymi mana imatapas manchakunanchikchu. Manamá sumaqtaqa yachanchikchu señorninchik Jesucristo Diospa serviqninkunata imaynata cuidananmantaqa. Ichaqa, qatiqninpi bibliapa nisqankunata leespam cuentata qukuchwan imaynata cuidananmanta. Qawaykusunyá.

12. (1) Moisespa wañukusqan qipataqa, ¿imaynatam Jehova Diosqa Israel runakunata cuidarqa? (2) ¿Pikunañataq yanaparqa Israel runakunata Elias huklawman apasqa kaptin? (Qawaytaq dibujotapas).

¹² Israel runakuna Diospa prometesqan allpaman manaraq yaykuchkaptinkum Moisesqa wañukurqa. Chaynaqa, ¿Israel runakunaqa saqisqachu karqaku? Manam. Jehova Diosqa imamantapas cuidarqam payman sunqu kaptinkuqa. Manaraq Moises wañukuchkaptinmi Dios nirqa Josueyña Israel runakunata pusananmanta. Josueytaqariki unayñam Moisesqa yachachichkarqa (Ex. 33:11; Deut. 34:9). Chaymantapas allin experienciayuq achka Israel runakunam llaqtamasinkutaqa yanapachkarqaku. Wakinmi kamachirqa waranqata, wakinñataq pachakta, wakinñataq pichqa chunkata, wakinñataqmi chunkata (Deut. 1:15). Arí, Israel runakunaqa sumaq waqaychasqamá karqaku. Kunanñataq rimaykusun Eliasmanta. Paypas unay watam Israel runakunata yanaparqa Jehova Diosta munasqanman hina yupaychanankupaq. Chaymantam ichaqa Eliastaqa Juda lawpiña yanapakunanpaq Jehova Dios aparurqa (2 Rey. 2:1; 2 Cron. 21:12). Elias huklawmanña apasqa kaptinqa, ¿manañachu pipas norte lawpi yachaq Israel runakunata yanaparqa? Manamá chaynachu karqa. Eliaspa rantinpiqa unay wata yachachisqan Eliseom qipaykurqa. Eliseotaqa yanapanankutaqmi karqa ‘Diosmanta achka willakuqkunapas’, paykunaqa yaqachusmi yanapanankupaqqa yachachisqa karqaku (2 Rey. 2:7). Yachamusqanchikman hinam Israel runakunataqa Diospa churasqan runakuna allinta yanaparqa. Arí, Jehova Diosqa hinallamá munayninta cumplirqa chaynataq kasukuqnin runakunatapas yanaparqa.

13. ¿Imatam Dios niwanchik Hebreos 13:5b nisqanpi? (Qawaytaq fotokunatapas).

 ¹³ Jehova Diosqa kasukuqnin Israel runakunataqa manam haykapipas saqirqachu, chaynam qipa punchawkunatapas hanaq pachapaq kaqkuna manaña kay pachapi kaptinkupas serviqninkunataqa Diosqa mana haykapipas saqinqachu (leey Hebreos 13:5b). Imaynam Moisespas chaynataq Eliaspas hukkunata yachachirqaku, chaynam kunan tiempopas Diospa llaqtanpi punta apaqkuna huk iñiqmasinchikkunata yachachichkanku imapas kaptin paykunaña Diospa serviqninkunamanta nanachikunankupaq. Arí, unayñamá kay pachapi kawsakuyta suyaq iñiqmasinchikkunataqa yachachichkanku iñiqmasinkuta yanapanankupaq. Chaypaqmi achka escuelakuna kachkan: Punta apaqkunapaq, llaqtan-llaqtan watukuqkunapaq, betelpi cuentallikuqkunapaq chaynataq imamantapas cuentallikuqkunapaq. Chaymantapas Diospa llaqtanpi punta apaqkunaqa yanapaqninkutam unayña sumaqta yachachichkanku. Chay yanapakuq iñiqmasinchikkunaqa Diospa llaqtanpi imapas encargasqankutam allinta ruwanku. Arí, paykunaqa allin yachachisqamá kachkanku Cristopa lliw ovejachankunata allinta yanapawananchikpaq.

14. ¿Imatam kunankama yacharunchik?

¹⁴ Yacharunchikmi hanaq pachapaq kaqkuna llumpay-llumpay ñakariy punchawkuna tukunanpaqña kachkaptin hanaq pachapiña llapallanku kanankumanta. Chaywanpas, Diosta serviqkunaqa tukuy sunqunkuwanmi Diosta hinalla servinqaku Jesucristo kamachiqninchik kasqanrayku. Yachanchiktaqmi chay tiempopi achka nacionkuna hukllawakuykuspanku Diosta serviqkunata chinkachiyta munanankumantapas. Chay nacionkunatam biblia sutichan Magog lawmanta Gog nispa (Ezeq. 38:​18-20). Ichaqa, chay nacionkunaqa manamá unaychu Dios serviqkunataqa ñakarichinqa. Manataqmi atinqachu Diosmanta karunchaytapas. Diosninchikmá serviqninkunataqa waqaychanqa enemigonkunata chinkachispa. Chaytam apostol Juan musquyninpi hina rikurqa. Rikurqam ‘achkallay-achka runakuna llumpa-llumpay ñakariy punchawkuna kaptin mana wañusqankuta’. Chaynaqa, manamá iskayrayanchikchu kay allpa pachapi serviqninkunata Dios waqaychananmantaqa (Apoc. 7:​9, 14).

15, 16. Apocalipsis 17:14 nisqanman hinaqa, ¿imatam ruwanqaku Diospa piñakuynin punchawpi hanaq pachapaq akllasqakunaqa? ¿Imanasqam nichwan hanaq pachamanta aswan allinta yanapamuwananchikmanta?

 ¹⁵ ¿Imatam hanaq pachapaq kaqkuna ruwanqaku hanaq pachapiña kaspanku? Bibliapim niwanchik llapallan nacionkuna ‘malta carnerowan guerrapi kanankumanta’. Niwanchikmi ‘malta carnero llapallankuta vencerunanmantapas’. ¿Pikunataq malta carnerowan sutichasqa señorninchik Jesucristota yanapanqaku? Bibliapim nin ‘Diospa qayasqan hinaspa akllasqan kaqkuna yanapanankumanta’, “paykunaqa Diosman sunqum kanku”. ¿Pikunataq paykunaqa kanku? Hanaq pachapi llapallan kawsariqkunam (leey Apocalipsis 17:14). Paykunaqa hanaq pachapiña kaspankuqa peleaypi yanapakunankupaqmi kamachisqa kanqaku, manamá chayta ruwanankupaqqa haykaqpas kamachisqaqa karqakuchu. Wakin hanaq pachapaq akllasqa iñiqmasinchikkunaqa manaraq testigo kachkaspankum peleayta gustaqku, wakinqa soldadom karqaku. Jehova Diosta riqsiruspankum ichaqa manaña chaynachu karqaku, aswanqa hawkallañam kawsakurqaku (Gal. 5:22; 2 Tes. 3:16). Chaywanpas, hanaq pachapiña kaspankuqa Jesuswan hinaspa angelkunawan kuskam Diospa piñakuynin punchawpi enemigonkuwan peleanqaku.

¹⁶ Hanaq pachapaq akllasqa kaqkunamanta wakinqa yuyaqña chaynataq pisi kallpayuqñam kachkanku. Ichaqa hanaq pachapiña kaspankuqa atiyniyuq hinaspa mana wañuqñam kanqaku, hinaspam Jesuswan kuska Armagedon punchawpi peleanqaku. Chaymanta qipatañataqmi kay pachapi runakunata yanapanqaku manaña pantaq kanankupaq. Arí, hanaq pachamantam kuyasqanku iñiqmasinkutaqa aswan allinta yanapamunqaku. Kay allpa pachapiraq kachkaspankum ichaqa pantaq runalla kanku.

17. ¿Imaynanpim yachanchik Diospa piñakuynin chayaramuptin Diosta serviqkuna sumaq waqaychasqa kananchikmanta?

¹⁷ ¿Kay allpa pachapi wiñaypaq kawsakuytachu suyachkanki? Chayna kaptinqa, ¿imatam ruwanayki kanqa Diospa piñakuynin chayaramuptin? Diospi hapipakuspam imapas nisqanta kasukunayki kanqa. Yaqapaschá chay tiempoqa Isaias 26:20 nisqanta kasukunanchik kanqa. Chaypim nin: “Uku law cuartoykichikkunamanyá yaykuychik, punkuykichiktayá allinta wichqakamuychik. Piñakuy pasarunankamayá pakakamuychik”, nispa. Chaywanmi yachanchik Diosta serviqkunaqa hanaq pachapipas hinaspa kay pachapipas sumaq waqaychasqa kananchikmanta. Chaymanta yachaspam hawka tarikunchik. Pablo hinam ñuqanchikpas ninchik: “Manam atiypas, kunan tiempopi ima kaqkunapas, hamuq tiempopi ima kaqkunapas [ . . . ] Diospa kuyakuyninmantaqa rakiwachwanchu”, nispa (Rom. 8:​38, 39). Arí, Diosqa anchatam kuyasunki, chaymi mana haykaqpas saqisunkichu. Chaytaqa amayá haykaqpas qunqaychu.