1. Kumbi ndi zukwanji po akusankhika wosi azamukuŵa kuti ŵe kuchanya?

 VYAKA vo vajumpha ateŵeti aku Yehova ajifumbanga kuti: ‘Kumbi ndi zuŵanji po Mkhristu wakusankhika wakumaliya wazamutoleke kuchanya?’ Nyengu yinyaki tagomezganga kuti akusankhika anyaki azamuja dankha mu Paradayisu pacharu chapasi asani nkhondu ya Aramagedoni yajumphapu. Kweni mu Chigongwi cha Mlinda cha July 15, 2013, tingusambira kuti akusankhika wosi wo ŵeche pacharu chapasi azamuyuskikiya kuchanya nkhondu ya Aramagedoni yechendayambi.—Mate. 24:31.

2. Kumbi tanyaki tingafumba fumbu nili, nanga tikambiskanengenji mu nkhani iyi?

² Kweni tanyaki aku isi tingafumba kuti: Kumbi ntchinthu wuli cho chazamuchitikiya a “mbereri zinyaki” wo azamuja kuti ateŵete Yehova mwakugomezgeka pacharu chapasi pa “chisuzgu chikulu”? (Yoha. 10:16; Mate. 24:21) Anyaki angafipa mtima kuti azamuziŵa cha vo azamuchita pamwenga azakujivwa kuti ajowoleka asani Akhristu akusankhika azitoleke kuchanya. Tiyeni tikambiskani vakuwoniyapu viŵi va mu Bayibolu vo vingachitiska kuti aŵanaŵanengi viyo. Pavuli paki, tikambiskanengi vifukwa viŵi vo vingachitiska kuti tilekengi kufipa mtima.

KUMBI NDI VINTHU WULI VO VAZAMUCHITIKA CHA?

3-4. Kumbi anyaki angafipa mtima ndi vinthu wuli, nanga ntchifukwa wuli?

³ Anyaki angafipa mtima kuti a mbereri zinyaki azamuleka kuteŵete Yehova asani abali akusankhika wo ŵe mu Wupu Wakulongozga aziluta kuchanya. Panyaki yiwu angaŵanaŵana viyo chifukwa cha nkhani zinyaki zo zikulembeka mu Bayibolu. Tiyeni tikambiskani vakuwoniyapu viŵi. Nkhani yakwamba yikamba va Wasembi Mura Yehoyiyada. Iyu wenga mteŵeti wakugomezgeka waku Chiuta. Iyu ndi muwolu waki Yehoshabeti anguvikiliya Yehowashi yo wenga mwana ndipu angumuwovya kuti waje fumu yamampha kweniso yakugomezgeka. Pa nyengu yosi yo Yehoyiyada  wenga ndi umoyu, Yehowashi wasopanga Yehova kweniso wachitanga vinthu vamampha. Kweni Yehoyiyada wati wafwa, Yehowashi wangwamba kuchita vinthu viheni. Iyu wanguvwiya vo alongozgi aheni amukambiyanga ndipu wanguleka kuteŵete Yehova.—2 Mbiri 24:​2, 15-19.

⁴ Chakuwoniyapu chinyaki ntcha Akhristu wo angujaku akutumika wosi ŵati ŵafwa. Wakutumika wakumaliya kuja ndi umoyu pacharu chapasi wenga Yohane, ndipu pa nyengu yosi yo wenga ndi umoyu wanguwovya Akhristu anandi kulutirizga kuja akugomezgeka kwaku Yehova. (3 Yoha. 4) Nge mo akutumika anyaki aku Yesu anguchitiya, Yohane wangufwiyapu kuvikiliya mpingu ku ŵanthu wosi wo asambizanga fundu zaboza kweniso vinthu viheni. (1 Yoha. 2:18; 2 Ate. 2:7) Kweni Yohane wati wafwa anandi mu mpingu angwamba kulondo vo ampatuku asambizanga. Pati pajumpha ŵaka vyaka vimanavi mpingu wachikhristu ungutimbanyizgikiya limu.

5. Kumbi ndi maŵanaŵanu nanga ngo titenere cha kuja nangu chifukwa cha nkhani zinyaki zo zikulembeka mu Bayibolu?

⁵ Kumbi vakuwoniyapu viŵi venivi va mu Bayibolu, vilongo kuti venivi vazamuchitikiya so a mbereri zinyaki asani akusankhika azitoreke kuchanya? Kumbi pa nyengu yeniyi Akhristu akugomezgeka pacharu chapasi azamukwamba kuchita vinthu viheni nge mo Yehowashi wanguchitiya? Pamwenga azamuja ampatuku nge mo Akhristu anandi wo ŵengaku akutumika ŵati ŵafwa anguchitiya? Kumuka nkhwakuti awa! Kweni tisimikiza kuti asani akusankhika azitoleke kuchanya a mbereri zinyaki azamulutirizga kuteŵete Yehova mwakugomezgeka ndipu iyu wazamulutirizga kuŵaphwere mwauzimu. Ntchifukwa wuli tikamba viyo?

KUSOPA KWAUNENESKA KWAZAMUTIMBANYIZGIKA CHA

6. Kumbi tikambiskanengi nyengu zitatu nizi?

⁶ Ntchifukwa wuli tingasimikiza kuti kusopa kwauneneska kwazamutimbanyizgika cha chinanga mphanyengu yakusuzga yo yituza? Chifukwa cha vo tasambira mu Bayibolu vakukwaskana ndi nyengu yo tilimu. Nyengu yo tijamu yipambana ukongwa ndi nyengu ya Ayisirayeli kweniso nyengu ya Akhristu wo ŵengaku akutumika wosi ŵati ŵafwa. Sonu tiyeni tikambiskani nyengu zitatu zenizi: (1) Nyengu ya Ayisirayeli, (2) nyengu ya Akhristu wo ŵengaku akutumika wosi ŵati ŵafwa, kweniso (3) nyengu yidu yinu kung’anamuwa “nyengu zakuweziyapu so vinthu vosi.”—Machi. 3:21.

7. Ntchifukwa wuli Ayisirayeli akugomezgeka akhumbikanga cha kutaya mtima pa nyengu yo mafumu kweniso ŵanthu anyaki anandi angwamba kuchita vinthu viheni?

⁷ Nyengu ya Ayisirayeli. Mozesi wati waja kamanavi kuti wafwi, wangukambiya Ayisirayeli kuti: “Pakuti ndiziŵa umampha kuti asani ndafwa mwazamuchita vinthu viheni ndipuso mwazamutuwapu pa nthowa yo ndakulamulani kuti muyendengepu.” (Doto. 31:29) Mozesi wangutcheŵeska so Ayisirayeli kuti asani azigaruka azamuluta ku ukapolu. (Doto. 28:​35, 36) Kumbi mazu ngenanga ngangufiskika? Hinya. Kwa vyaka mahandiredi nganandi, mafumu nganandi ngachitanga vinthu viheni ndipu ngangulandizga ŵanthu aku Chiuta. Venivi vinguchitiska kuti Yehova walangi Ayisirayeli wo achitanga vinthu viheni ndipu wanguleka kuzomereza mafumu ngachiyisirayeli kuti ngalamuliyengi. (Ezeki. 21:​25-27) Kweni Ayisirayeli akugomezgeka ŵati awona kuti mazu ngaku Chiuta ngafiskika, vinguŵawovya kuja ndi chiganga ndi kulutirizga kumuteŵete mwakugomezgeka.—Yesa. 55:​10, 11.

8. Ntchifukwa wuli titenere cha kuzizwa kuti mpingu wachikhristu wo wengaku akutumika wosi ŵati ŵafwa ungutimbanyizgika?

⁸ Nyengu ya Akhristu wo ŵengaku akutumika wosi ŵati ŵafwa. Kumbi titenere kuzizwa kuti mpingu wa Akhristu wo ŵengaku mu nyengu yeniyi ungutimbayizgika? Awa. Yesu wangukambiya limu kuti mpatuku wazamukuwa ukongwa. (Mate. 7:​21-23; 13:​24-30, 36-43) Wakutumika Paulo, Peturo kweniso Yohane wosi  angusimikiziya kuti uchimi waku Yesu ungwamba kufiskika mu nyengu yawu. (2 Ate. 2:​3, 7; 2 Petu. 2:1; 1 Yoha. 2:18) Akutumika wosi ŵati ŵafwa mpingu wachikhristu ungutimbanyizgika. Akhristu ampatuku anguja chigaŵa cha Babiloni Mukulu yo wamiya visopa vosi vaboza. Yapa napu, vo Yesu wangukambiya limu vingufiskika.

9. Kumbi nyengu yo tijamu yipambana wuli ndi nyengu ya Ayisirayeli ndipuso nyengu ya Akhristu wo ŵengaku akutumika wosi ŵati ŵafwa?

⁹ “Nyengu zakuweziyapu so vinthu vosi.” Isi tija mu nyengu yakupambana ndi nyengu ya Ayisirayeli kweniso nyengu yo mpatuku ungukuwa ukongwa akutumika wosi ŵati ŵafwa. Kumbi nyengu yo tijamu yidanika kuti wuli? Nyengu yeniyi titiyidana kuti “mazuŵa ngakumaliya” nga nyengu yiheni yo tilimu. (2 Timo. 3:1) Kweni Bayibolu lilongo kuti nyengu yapade ndipuso nyengu yitali vingwamba pa nyengu yimoza. Nyengu yeniyi yilutiriyengi mpaka po Ufumu waku Mesiya wawovye ŵanthu kuja so akufikapu ndipuso kusintha charu kuja paradayisu. Nyengu yeniyi yidanika kuti “nyengu zakuweziyapu so vinthu vosi.” (Machi. 3:21) Ndipu yingwamba mu 1914. Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguwezekiyapu so pa nyengu yeniyi? Yesu wanguŵikika kuja Fumu kuchanya. Yapa Yehova wenga so ndi fumu yo yamumiyanga, yo yinguhara ufumu waku Davidi yo wenga wakugomezgeka. Kweni Yehova wanguweziyapu ufumu pe cha. Ivi vati vachitika, iyu wanguweziyapu so kusopa kwauneneska. (Yesa. 2:​2-4; Ezeki. 11:​17-20) Kumbi kusopa kwauneneska kwazamutimbanyizgika so?

10. (a) Kumbi ndi vinthu wuli vo Bayibolu lingukambiya limu vakukwaskana ndi kusopa kwauneneska mu nyengu yidu yinu? (Yesaya 54:17) (b) Ntchifukwa wuli mauchimi ngenanga ngakuchiska?

¹⁰ Ŵerengani Yesaya 54:17. Ŵanaŵaniyani vo uchimi wenuwu ukamba: “Palivi chidya cho chapangikiya yiwi cho chazamuchita kanthu.” Mazu ngenanga ngafiskika mazuŵa nganu. Ndipu mazu nga pa Yesaya 54:​13, 14 nangu so ngafiskika. Lemba ili likamba kuti: “Ŵana ŵaku wosi azamusambizika ndi Yehova, ndipu chimangu cha ŵana ŵaku chazamuja chikulu. Yiwi wazamujalikiskika mwanthazi mu urunji. . . . Wazamuwopa chechosi cha ndipuso palivi cho chazakukutenthemesa, pakuti chazamukuza cha pafupi ndi yiwi.” Chinanga ndi Satana, “chiuta wa mu nyengu yinu,” walivi nthazi zakulekese ntchitu yo ŵanthu aku Yehova achita yakusambiza ŵanthu vakukwaskana ndi Yehova. (2 Akori. 4:4) Kusopa kwauneneska kwawezekiyapu ndipu kwazamutimbanyizgika so cha. Kuŵengepu mpaka muyaya. Palivi chidya cho chapangikiya isi cho chazamuchita kanthu!

 KUMBI NDI VINTHU WULI VO VAZAMUCHITIKA?

11. Ntchifukwa wuli tisimikiza kuti a mzinda ukulu azamujowoleka cha asani akusankhika aluta kuchanya?

¹¹ Kumbi ndi vinthu wuli vo vazamuchitika asani akusankhika azitoleke kuchanya? Kumbukani kuti Yesu ndi Mliska widu. Iyu ndiyu mutu wa mpingu wachikhristu. Yesu wangukamba kuti: “Mulongozgi winu njumoza, Khristu.” (Mate. 23:10) Yesu yo ndi Fumu kuchanya, wazamuwonesesa kuti waphwere akusambira ŵaki. Chifukwa chakuti Khristu ndiyu wazakuŵalongozga, akusambira ŵaki panu pacharu chapasi azamukopa chechosi cha. Mbuneneska kuti tiziŵa vosi cha vakukwaskana ndi mo Khristu wazamulongozge ŵanthu ŵaki pa nyengu yo. Kweni sonu tiyeni tikambiskani vakuwoniyapu va mu Bayibolu vo vingatisimikiziya kuti iyu wazakutilongozga.

12. Kumbi Yehova wanguŵaphwere wuli ŵanthu ŵaki (a) Mozesi wati wafwa? (b) Eliya wati walonde uteŵeti unyaki? (Wonani so chithuzi.)

¹² Ayisirayeli ŵechendasere mu Charu Chakulayizgika, Mozesi wangufwa. Kumbi ntchinthu wuli cho chinguchitikiya ŵanthu aku Chiuta? Kumbi Yehova wanguleka kovya ŵanthu ŵaki munthu wakugomezgeka mwenuyu wati wafwa? Awa. Asani yiwu achita vinthu mwakugomezgeka, Yehova waŵawovyanga. Mozesi wechendafwi, Yehova wangumukambiya kuti wasankhi Yoswa kuti walongozgengi ŵanthu ŵaki. Mozesi wangusambiza Yoswa kwa vyaka vinandi. (Eki. 33:11; Doto. 34:9) Kusazgiyapu yapa, penga so anthulumi anandi akwenere wo alongozganga, nge alongozgi a magulu nga ŵanthu 1,000, alongozgi a magulu nga ŵanthu 100, alongozgi a magulu nga ŵanthu 50 kweniso alongozgi a magulu nga ŵanthu 10. (Doto. 1:15) Pa nyengu iyi, Chiuta waphweriyanga ŵanthu ŵaki. Chakuwoniyapu chinyaki ntchaku Eliya. Kwa vyaka vinandi, iyu wangufwiyapu kovya Ayisirayeli kuti asopengi Yehova. Kweni pavuli paki, Yehova wangumupaska uteŵeti unyaki kumwera, ku Yuda. (2 Mafu. 2:1; 2 Mbiri 21:12) Kumbi ŵanthu akugomezgeka a mu ufumu wa mafuku 10 wa Ayisirayeli angujowoleka? Awa. Kwa vyaka vinandi Eliya wangusambiza Elisha. Ndipuso kwenuku kwenga “ŵana ŵa achimi” wo viwoneka kuti angusambizika mwapade. (2 Mafu. 2:7) Mwaviyo, penga anthulumi anandi akugomezgeka kuti alongozgengi ŵanthu aku Chiuta. Yehova wangulutirizga kufiska khumbu laki ndipu waphweriyanga ŵanthu ŵaki akugomezgeka.

13. Kumbi Yehova watitilayizganji pa Aheberi 13:5b? (Wonani so chithuzi.)

¹³ Mwakukoliyana ndi vakuwoniyapu vo takambiskana, kumbi muŵanaŵana kuti ntchinthu wuli cho chazamuchitika asani wakusankhika wakumaliya watoleke kuchanya? Tikhumbika cha kufipa mtima. Bayibolu likamba fundu  yauneneska iyi yakuti: Yehova wazakuŵajowopu cha ŵanthu ŵaki pacharu chapasi. (Ŵerengani Aheberi 13:5b.) Nge mo venge ndi Mozesi kweniso Eliya, kagulu kamanavi ka Akhristu akusankhika wo alongozga mazuŵa nganu, aziŵa kuti kusambiza ŵanthu anyaki nkhwakukhumbika ukongwa. Kwa vyaka vinandi, abali a mu Wupu Wakulongozga aja achisambiza abali wo ŵe mugulu la mbereri zinyaki kuti alongozgengi. Mwakuyeruzgiyapu, yiwu akunozga masukulu nganandi ngakusambiza ŵara, akuwonere madera, abali a mu Komiti ya Nthambi, akuwonere madipatimenti pa Beteli, amishonale kweniso abali anyaki. Wupu Wakulongozga waja uchisambiza abali akovya makomiti ngakupambanapambana nga Wupu Wakulongozga. Pasonu panu, abali wo atovya makomiti ngenanga agwira ntchitu yikulu mugulu laku Yehova. Yiwu akusambizika umampha mo angaziphwere mbereri zaku Khristu asani abali a mu Wupu Wakulongozga aziluta kuchanya.

14. Kumbi fundu yikulu yo tikambiskana mu nkhani iyi njakuti wuli?

¹⁴ Fundu yikulu ya nkhani yo tikambiskana njakuti: Asani wakusankhika wakumaliya wazitoleke kuchanya kukumaliya kwa chisuzgu chikulu, ŵanthu aku Yehova azamulutirizga kumusopa mwakugomezgeka panu pacharu chapasi. Yesu Khristu mulongozgi wawu wazakuŵawovya kuti alutirizgi kusopa Yehova. Mbuneneska kuti pa nyengu yeniyi tazamuyukirika ndi vyaru vo vazamukoliyana. Ndipu kukoliyana kwenuku kudanika kuti Gogi wa Magogi. (Ezeki. 38:​18-20) Kweni yiwu azamupunda cha pakuyukiya kwenuku ndipuso kwazakuŵatondekesa cha ŵanthu aku Chiuta kuti alutirizgi kusopa Yehova. Iyu wazakuŵataska. Mu chiwona, wakutumika Yohane wanguwona “mzinda ukulu” wa mbereri zinyaki zaku Khristu. Yohane wangukambirika kuti a “mzinda ukulu” ŵenaŵa atuwa “mu chisuzgu chikulu.” (Chivu. 7:​9, 14) Mwaviyo, tisimikiza kuti Yehova wazakuŵataska nadi!

15-16. Mwakukoliyana ndi Chivumbuzi 17:​14, kumbi Akhristu akusankhika azamuchitanji pa nkhondu ya Aramagedoni, nanga chifukwa wuli venivi vakuchiska?

¹⁵ Kweni anyaki angafumba mbwenu kuti: ‘Nanga wuli akusankhika? Kumbi amuchitanji asani aluta kuchanya?’ Bayibolu limuka umampha ukongwa fumbu lenili. Livumbuwa kuti maboma nga charu ichi “ngazamuchita nkhondu  ndi Mwanawambereri.” Kweni maboma ngenanga ngazamuluza. Bayibolu likamba kuti: “Mwanawambereri . . . wazakungathereska.” Nanga mbayani wo azakumuwovya? Bayibolu limuka kuti wo “akudanika” “kusankhika” kweniso wo “mbakugomezgeka.” (Ŵerengani Chivumbuzi 17:14.) Kumbi ŵanthu ŵenaŵa mbayani? Mbakusankhika wo ayuskikiya kuchanya! Mwaviyo, asani wakusankhika wakumaliya wazitoleke kuchanya kukumaliya kwa chisuzgu chikulu, chinthu chakwamba cho yiwu amuchita nkhuchita nkhondu. Uteŵeti wenuwu ngwapade ukongwa! Akusankhika anyaki ŵechendaje Akaboni aku Yehova achitanga ndewu. Penipo anyaki agwiranga ntchitu ya usilikali. Kweni yiwu anguja Akhristu auneneska ndipu angusambira kuja mwachimangu ndi ŵanthu anyaki. (Aga. 5:22; 2 Ate. 3:16) Yiwu anguleka nkhondu zo achitanga. Kweni asani ayuskikiya kuchanya, azamuteŵete limoza ndi Khristu ndipuso angelu ŵaki akupaturika. Ndipu azamuchita nkhondu yakumaliya yakulimbana ndi arwani aku Chiuta.

¹⁶ Ŵanaŵaniyani fundu iyi: Akhristu akusankhika anyaki wo ŵeche pacharu chapasi mbakukota ndipu anyaki atama. Kweni asani ayuskikiya kuchanya, amuja vakulengeka vauzimu vanthazi kweniso vambula kufwa ndipu azamuchita nkhondu limoza ndi Yesu Khristu, Mura wa Nkhondu. Asani nkhondu ya Aramagedoni yazijumphapu, yiwu limoza ndi Yesu azamuwovya ŵanthu kuja akufikapu. Tikayika cha kuti pa nyengu iyi, yiwu azakuŵawovya ukongwa abali ndi azichi ŵawu kutuliya kuchanya, kuluska mo aŵawovyiyanga pacharu chapasi pa nyengu yo ŵenga ambula kufikapu.

17. Kumbi tiziŵa wuli kuti ateŵeti wosi aku Chiuta azamuja akuvikilirika pa nkhondu ya Aramagedoni?

¹⁷ Kumbi yimwi mwe mugulu la a mbereri zinyaki? Asani ndi viyo, kumbi mukhumbika kuzichitanji asani nkhondu yakukhumbika ukongwa ya Aramagedoni yaziyamba? Mukhumbika waka kuzithemba Yehova ndi kulondo ulongozgi waki. Kumbi ulongozgi wenuwu ungazisazganjipu? Bayibolu likamba kuti: “Mukasere muvipinda vinu vamukati, ndipu mukajali visasa vinu. Mukabisami kwa kanyengu kamanavi mpaka po ukali wajumphiya.” (Yesa. 26:20) Pa nyengu yeniyi, ateŵeti wosi akugomezgeka aku Chiuta, kuchanya ndipuso pacharu chapasi, azamuja akuvikilirika. Mwakuyanana ndi wakutumika Paulo, nasi tisimikiza kuti kwali ndi “maboma, kwali ndi vinthu vo vilipu sonu, kwali ndi vinthu vo vituza . . . [vingatipatuska] cha ku chanju chaku Chiuta.” (Aro. 8:​38, 39) Nyengu zosi mukumbukengi fundu yakuti: Yehova watikuyanjani ndipu wazakukujowonipu cha!