1. ¿Kʼusi ora tstsobatik batel ta vinajel li buchʼutik tʼujbilike?

 TA VOʼNEE xi toʼox ta jakʼbe jbatik li yajtunelutik Jeovae: «¿Kʼusi ora chichʼ ikʼel batel li slajeb buchʼutik tʼujbile?». Oy van k’uk sjaliluk ti la jnoptik toʼox ti oy junantik ti kuxul ch-echʼik ta Armajedone xchiʼuk ti liʼ chnakiik kʼuk sjalil li ta Paraisoe, pe li ta revista Li Jkʼel osil ta toyol ta 15 yuʼun julio ta 2013 la jchantik ti skotol li buchʼutik tʼujbilike ch-ikʼatik batel ta vinajel kʼalal jutuk xa ox skʼan xlik li Armajedone (Mat. 24:31).

2. ¿Kʼusi van xuʼ jakʼbe jbatik? Xchiʼuk ¿kʼusi ta jkʼelbetik batel skʼoplal li ta xchanobil liʼe?

² Xuʼ van xi jakʼbe jbatike: «¿Kʼusi chkʼot ta stojolal li yan xchijtak Kristo ti chtunik ta stojolal Jeova liʼ ta balumil kʼalal mi lik li mukʼta tsatsal vokolile?» (Mat. 24:21; Juan 10:16). Xuʼ van oy buchʼutik mu xa snaʼ kʼusi tspasik xchiʼuk stuk xa chaʼi sbaik kʼalal mi muʼyuk xa ox liʼik ta balumil li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele. Jkʼeltik chib loʼil ta Vivlia ti kʼu yuʼun jech tsnopike. Jech xtok, jkʼelbetik srasonaltak ti kʼu yuʼun mu jvul koʼontontik mi jech kʼot ta pasele.

LI KʼUSI MU JECHUK CHKʼOT TA PASELE

3, 4. ¿Kʼusi van xuʼ sjakʼbe sbaik junantik, xchiʼuk kʼu yuʼun?

³ Junantike xuʼ van tsjakʼbe sbaik mi chiktaik mantal li yan chijetik kʼalal mi muʼyuk xa ox tsbeiltasatik yuʼun li Jtsop Jbeiltasvaneje. Jkʼeltik batel chib loʼil ta Vivlia ti kʼu yuʼun jech tsnopike. Li baʼyele jaʼ skʼoplal li mero bankilal pale Jeoiada ti lek tun ta stojolal Diose. Li Jeoiada xchiʼuk li yajnil ti Jeosabeat sbie la xchabiik li kʼox kerem Jeoase xchiʼuk la skoltaik sventa xkʼot ta lekil ajvalil ta tsʼakal. Kʼalal kuxul toʼox li Jeoiadae, li Jeoase muʼyuk namaj ta stojolal Jeova. Pe kʼalal chame, li Jeoase la spas  kʼusitik chopol. Jaʼ la xchʼun li kʼusi albat yuʼun li bankilaletik ta Judae, vaʼun laj yikta komel li Jeovae (2 Kron. 24:​2, 15-19).

⁴ Li xchibal skʼelobile jaʼ ta stojolal li jchʼunolajeletik ta xchibal sigloe. Li slajeb jtakbol chame jaʼ li Juane, lek kʼusi laj yakʼbe xchan li yajtsʼaklomtak Kristoe. La skoltaan sventa tukʼ xtunik ta stojolal Jeova (3 Juan 4). Jech kʼuchaʼal li yan jtakboletik ti tukʼ laj yakʼ sbaike, li Juane pʼijubtasvan ta sventa li jvalopatinej mantaletike (1 Juan 2:18). Pe kʼalal cham xa oxe, puk batel li jvalopatinej mantaletike, vaʼun epaj batel li ta tsobobbailetike.

5. ¿Kʼusi mu stakʼ jnoptik ta sventa li chib loʼiletik laj xa kalbetik skʼoplale?

⁵ ¿Mi jech van chkʼot ta stojolal li yan chijetik kʼalal mi muyik xa ox batel ta vinajel li buchʼutik tʼujbilike? ¿Mi jech van tspasik kʼuchaʼal Jeoas ti laj yikta Jeovae? ¿Mi jech van chkʼot ta stojolalik kʼuchaʼal li yajtsʼaklomtak Kristo ta xchibal siglo ti ep la svalopatinik mantale? ¡Taje mu jechuk! Yuʼun jpʼel ta koʼontontik ti jech-o tukʼ chtunik ta stojolal Jeova xchiʼuk lek chabibilik-o li yan chijetik akʼo mi muʼyuk xa ox liʼ oyik li buchʼutik chmuyik ta vinajele. ¿Kʼuxi jnaʼojtik?

JECH-O CHICHʼ ICHʼEL TA MUKʼ JEOVA TI KʼU YELAN TSKʼANE

6. ¿Kʼusi oxtos chkalbetik batel skʼoplal?

⁶ Akʼo mi xkil jvokoltik ta tsʼakal, ¿kʼu yuʼun jnaʼojtik lek ti jech-o chkichʼtik ta mukʼ Jeova jech kʼuchaʼal tskʼane? Yuʼun li Vivliae chchanubtasvan ti mu xkoʼolaj li jkʼakʼaliltik jech kʼuchaʼal li skʼakʼalil j-israeletik xchiʼuk li jchʼunolajeletik ta xchibal sigloe. Jaʼ yuʼun, jkʼelbetik batel skʼoplal ta jujuntal: 1) li ta skʼakʼalil Israele, 2) kʼalal cham xa ox li jtakboletike xchiʼuk 3) mi kʼot «yorail chchaʼta yav skotol li kʼusitik[e]», jaʼ xkaltik, li ta jkʼakʼaliltike (Ech. 3:21).

7. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk chibajik jechuk j-israeletik kʼalal la stoy sbaik li jteklum Israel xchiʼuk li ajvaliletike?

⁷ Li ta skʼakʼalil Israele. Kʼalal jutuk xa ox skʼan xcham li Moisese, xi laj yalbe li j-israeletike: «Jnaʼoj lek ti toj chopol kʼusitik chlik apasik mi licham xa oxe xchiʼuk chakʼejpʼujik lokʼel li ta be ti laj kakʼ avojtikinike» (Deut. 31:29). Jech xtok, la spʼijubtasan ti mi laj yiktaik Jeovae, chchukatik batel ta yan lum ti mu xojtikinike (Deut. 28:​35, 36). ¿Mi kʼot ta pasel li kʼusi laj yal Moisese? Kʼot. Ta epal jabil epal ajvaliletik muʼyuk la xchʼunbeik smantal li Jeovae, vaʼun jaʼ jech la spasik li j-israeletik eke. Ta skoj taje, li Jeovae laj yakʼbe kastigo ta skoj ti muʼyuk la xchʼunik mantale xchiʼuk muʼyuk xa bu laj yakʼ ti x-ajvalilaj li j-israeletike (Esek. 21:​25-27). Pe li j-israeletik ti tukʼ laj yakʼ sbaike patbat-o tajek yoʼontonik kʼalal laj yilik kʼot ta pasel skotol taje (Is. 55:​10, 11).

8. ¿Kʼu yuʼun mu labaluk sba chkaʼitik ti sok li tsobobbail ta xchibal sigloe?

⁸ Kʼalal cham xa ox li jtakboletike. ¿Kʼu yuʼun mu labaluk sba chkaʼitik ti sok li tsobobbail ta xchibal sigloe? Yuʼun li Jesuse yaloj xa onoʼox ti ch-epaj li jvalopatinej mantaletike (Mat. 7:​21-23; 13:​24-30, 36-43). Li ta baʼyel sigloe, li jtakbol Pablo, Pedro xchiʼuk Juane laj yakʼik venta ti yakal xa ox chkʼot ta pasel li kʼusi laj yal Jesus ta sventa li jvalopatinej mantaletike (2 Tes. 2:​3, 7; 2 Ped. 2:1; 1 Juan 2:18). Kʼalal mu toʼox jaluk xchamel li jtakbol Juane, li jvalopatinej  mantaletike laj yichʼik ojtikinel kʼuchaʼal li Mukʼta Babiloniae, ti jaʼ skʼoplal skotol li jecheʼ relijionetik ta spʼejel balumile. Vinaj yan velta ti kʼot ta pasel li kʼusi albile.

9. ¿Kʼusi mu xkoʼolaj-o li jkʼakʼaliltik xchiʼuk li skʼakʼalil j-israeletik xchiʼuk li ta xchibal sigloe?

⁹ Mi kʼot «yorail chchaʼta yav skotol li kʼusitik[e]». Li jkʼakʼaliltik avie mu xkoʼolaj xchiʼuk li skʼakʼalil j-israeletike xchiʼuk li ta xchibal siglo kʼalal jaʼo lik epajuk li jvalopatinej mantaletike. Li Vivliae, ¿kʼu yelan chalbe skʼoplal li jkʼakʼaliltik avie? Xi tsbiiltase: «Slajebal xa kʼakʼal» (2 Tim. 3:1). Pe li Vivlia xtoke chal ti jaʼo lik li yorail chchaʼta yav skotol li kʼusitike, ti mas chjalij xchiʼuk ti tsots skʼoplale (Ech. 3:21). Lik ta 1914 xchiʼuk jaʼo tstsuts mi pasem xa ox ta tukʼil krixchanoetik li jnaklejetike xchiʼuk mi pasem xa ox ta paraiso li balumile. ¿Kʼusitik la xchaʼta yav yan velta yuʼun Jeova li ta 1914? Li Jesuse lik ajvalilajuk ta vinajel, jaʼ yuʼun li Jeovae la stʼuj jun ajvalil ta sbi ti te lik talel li ta snitilulal ajvalil Davide. Maʼuk noʼox, yuʼun kʼunkʼun la sta yav li melel yichʼel ta mukʼ Jeovae (Is. 2:​2-4; Esek. 11:​17-20). ¿Mi jech-o van chichʼ ichʼel ta mukʼ Jeova kʼuchaʼal tskʼane?

10. 1) ¿Kʼusi yaloj xa onoʼox Vivlia ta sventa li melel yichʼel ta mukʼ Jeova ta jkʼakʼaliltike? (Isaias 54:17). 2) ¿Kʼu yuʼun tspat koʼontontik li kʼusi chal ta Isaiase?

¹⁰ (Kʼelo Isaias 54:17). Kakʼtik venta ti xi chal li loʼil liʼe: «Muʼyuk pasbil mi junuk abtejebal ti xuʼ stsalote». Li teksto liʼe yakal chkʼot ta pasel li ta jkʼakʼaliltike. Jech xtok, yakal chkʼot ta pasel li albil kʼop liʼe: «Chchanubtasatik yuʼun Jeova skotol li akeremtake xchiʼuk ta x-epaj li jun oʼontonal chaʼiike. Jaʼ chkʼot lek ta anakleb li tukʼilale. […] Muʼyuk kʼusi chaxiʼo yuʼun jutebuk xchiʼuk chʼabal kʼusi ti chchʼay-o achʼulel ta xiʼel yuʼune, yuʼun muʼyuk chnopaj tal ta atojolal» (Is. 54:​13, 14). Mi jaʼuk «li dios sventa li balumil liʼe», jaʼ xkaltik, li Satanase chʼabal sjuʼel sventa spajes li chanubtasel chichʼ akʼel ta steklumal Jeovae (2 Kor. 4:4). Li melel yichʼel ta mukʼ Jeovae laj xa sta yav yan velta, ¡muʼyuk xa chichʼ sokesel! Muʼyuk pasbil mi junuk abtejebal ti xuʼ stsalatike.

LI KʼUSI CHKʼOT TA PASELE

11. ¿Kʼu yuʼun jnaʼojtik ti muʼyuk stuk chkomik li epal krixchanoetik mi muyik ta vinajel skotol li buchʼu tʼujbilike?

¹¹ ¿Kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal mi muyemik xa ox ta vinajel li buchʼutik tʼujbilike?  Teuk ta joltik ti jaʼ jchabichij kuʼuntik li Jesuse xchiʼuk ti jaʼ jolil li ta tsobobbaile, xi onoʼox laj yal stuke: «Jun noʼox li Jnitvanej avuʼunike, jaʼ li Kristoe» (Mat. 23:10). Lek onoʼox ta xchabiutik li Ajvalil kuʼuntike. Jaʼ yuʼun, li yajtsʼaklomtak Kristo ti liʼ oyik ta balumile muʼyuk kʼusi ta xiʼik-o, yuʼun jaʼ tspas mantal li Xnichʼon Jeovae. Melel onoʼox ti mu jnaʼtik lek kʼusi tspas Kristo sventa spoj yajtuneltak Jeova li vaʼ orae, pe oy junantik skʼelobiltak ta Vivlia ti tspat koʼontontike. Jkʼeltik batel.

12. 1) ¿Kʼuxi la xchabi steklumal Jeova kʼalal chamem xa ox li Moisese? 2) ¿Kʼuxi la xchabi xtok kʼalal muʼyuk xa ox te oy li Eliase? (Kʼelo xtok li lokʼole).

¹² Kʼalal skʼan toʼox x-ochik ta albil balumil li j-israeletike, jaʼo cham li Moisese. ¿Kʼusi kʼot ta stojolal li steklumal Diose? ¿Mi stuk van laj yaʼi sbaik xchiʼuk mi mu xa snaʼ kʼusi tspasik ta skoj ti muʼyuk xa buchʼu chbeiltasatike? Moʼoj, yuʼun te chiʼinbilik-o yuʼun Jeova mi jech-o tukʼ laj yakʼ sbaike. Kʼalal skʼan toʼox xcham li Moisese, albat yuʼun Jeova ti jaʼ akʼo svaʼan ta xkʼexol li Josue ti epal jabil xa onoʼox xchanubtasoj talele (Eks. 33:11; Deut. 34:9). Jech xok, oy viniketik ti lek chapalik sventa sbeiltasik li jteklume: li bankilaletik ti sbainojik jmil ta voʼ, sien ta voʼ, 50 ta voʼ xchiʼuk lajunvoʼ (Deut. 1:15). Jaʼ yuʼun, lek chabiatik li steklumal Jeovae. Kalbetik skʼoplal xtok li Eliase. Ta epal jabiletik jaʼ la skolta j-israeletik sventa jaʼ xichʼik ta mukʼ li Jeovae, pe ta tsʼakale takat batel ta sural Juda (2 Rey. 2:1; 2 Kron. 21:12). ¿Mi stuk van komik li yajtuneltak Jeova li ta lajunvoʼ nitilulal ta Israele? Moʼoj, yuʼun li Eliase ta epal jabil xchanubtasoj xa onoʼox talel li Eliseoe. Jech xtok, chichʼik koltael yuʼun li xnichʼnabtak j-alkʼopetik ti yikʼaluk van yichʼojik chanubtasel ta junuk eskuelae (2 Rey. 2:7). Jech kʼuchaʼal chkiltike oy onoʼox viniketik ti la sbeiltasik li steklumal Diose. Jaʼ yuʼun, li Jeovae laj onoʼox spas li kʼusi oy ta yoʼontone xchiʼuk la xchabi li yajtuneltak ti tukʼ yakʼoj sbaike.

13. ¿Kʼusi chalbutik Jeova ta Ebreos 13:5 li ta xchaʼvokʼale? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).

¹³ Jech kʼuchaʼal la jkʼelbetik skʼelobiltake, ¿kʼusi chkʼot ta stojolal li yajtuneltak Jeova ta balumil mi te xa ox oy ta vinajel skotol li buchʼutik tʼujbilike? Mu persauk ep jnopbetik skʼoplal, li Vivliae chal ti Jeovae muʼyuk onoʼox chikta stuk li steklumale (kʼelo Ebreos 13:5  xchaʼvokʼal). Li buchʼutik chmuyik ta vinajel ti yakal tsbeiltas li steklumal Jeova avie chchanbeik stalelal li Moises xchiʼuk Eliase, yuʼun snaʼojik ti skʼan xchanubtasik li yantike. Li buchʼutik chtunik ta Jtsop Jbeiltasvaneje ta epal jabil xchanubtasojik tal viniketik ti jaʼik li ta yan chijetik sventa sbeiltasik li abtelale. Slikesojik chanob vunetik sventa xichʼik chanubtasel li moletik ta tsobobbaile, li jkʼelvanejetik ta sirkuitoe, li Komiteetik sventa Betele, li jkʼelvanejetik ta Betele xchiʼuk yan ermanoetik. Jech xtok, li Jtsop Jbeiltasvaneje xchanubtasoj tal ermanoetik sventa xkoltaatik li ta yabtelike. Li ermanoetik taje ep xa onoʼox kʼusitik sbainojik xchiʼuk lek tspas li yabtelike, jamal xvinaj ti lek chapalik sventa xchabiik li xchijtak Kristoe.

14. ¿Kʼusi tsots skʼoplal chakʼ jchantik li kʼusi laj xa kalbetik tal skʼoplale?

¹⁴ Kʼalal mi te xa ox oyik ta vinajel skotol li buchʼutik tʼujbilik mi echʼ xa ox li mukʼta tsatsal vokolile, li yajtuneltak Dios ti tukʼ chtunik liʼ ta balumile jech-o me chtunik ta stojolal li Diose, yuʼun jaʼ jnitvanej yuʼunik li Jesukristoe. Akʼo mi xichʼik tsakel ta kʼop yuʼun li jtsop jteklumetik ti Gog ta Magog sbie (Esek. 38:​18-20). Pe muʼyuk chjalij xchiʼuk muʼyuk tspasik kanal li yajkontraike, yuʼun jech-o chichʼik ta mukʼ Jeova li yajtuneltake. Li Jeovae ta onoʼox spoj li yajtuneltake. Li jtakbol Juane akʼbat yil yuʼun Dios li «epal krixchanoetik» ti jaʼik li yan xchijtak Kristoe xchiʼuk albat ti chkolik lokʼel «li ta mukʼta tsatsal vokolile». Jamal xvinaj ti muʼyuk kʼusi tsnuptanik li yajtuneltak Diose (Apok. 7:​9, 14).

15, 16. Jech kʼuchaʼal chal Apokalipsis 17:​14, ¿kʼusi tspasik li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel kʼalal jaʼo li paskʼop ta Armagedone, xchiʼuk kʼu yuʼun tspat koʼontontik taje?

¹⁵ Xuʼ van xi jnoptike: «¿Kʼusi van tspasik mi te xa ox oyik ta vinajel li buchʼutik tʼujbilike? Lek jamal chalbutik skʼoplal li Vivliae. Li jpolitikoetik ta balumile tstsakik ta kʼop li Chʼiom Chije, pe jnaʼojtik ti jaʼ tstsalatik yuʼune. ¿Buchʼu chkoltaat  li Chʼiom Chij sventa xkuch yuʼune? Jaʼ li buchʼutik «takbilik ta ikʼel ti tʼujbilik xchiʼuk ti tukʼike», jaʼ xkaltik, li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti chaʼkuxiemik xa oxe (kʼelo Apokalipsis 17:14). Jaʼ yuʼun, kʼalal te xa ox oyik ta vinajel skotolike, li kʼusi baʼyel tspasike jaʼ ti tspasik kʼope. ¡Toj labal sba li kʼusi tspasike! Junantik li buchʼutik tʼujbilike lek toʼox chaʼiik paskʼop kʼalal skʼan toʼox spasik ta testigoe, junantike tunik toʼox ta soltaroal. Pe kʼalal pasik ta jchʼunolajele, laj yiktaik li saʼ kʼope xchiʼuk pasik ta manxo (Gal. 5:22; 2 Tes. 3:16). Kʼalal te xa ox oyik ta vinajele, koʼol tspasik kʼop xchiʼuk Kristo xchiʼuk anjeletik sventa xakʼbeik slajeb li yajkontratak Diose.

¹⁶ Jnopbetik skʼoplal liʼe: junantik li buchʼutik chbatik ta vinajele oy xa sjabilalik xchiʼuk muʼyuk xa yipalik, pe mi batik ta vinajele mu xa snaʼ xchamik xchiʼuk ch-akʼbat sjuʼelik sventa jmoj spasik kʼop xchiʼuk li Ajvalil Jesukristoe. Mi tsuts xa ox li paskʼop ta Armajedone, tskoltaik jnaklejetik sventa spasik ta tukʼil krixchanoetik. Jamal xvinaj ti mas xa xuʼ skolta yermanoik ti jaʼ mu sta kʼalal liʼ toʼox oyik ta balumile.

17. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti muʼyuk kʼusi tsnuptanik ta Armajedon li yajtuneltak Diose?

¹⁷ ¿Mi te akʼoplal li ta yan chijetike? Mi jaʼ jeche, ¿kʼusi skʼan xapas kʼalal jaʼo li paskʼop ta Armajedone? Jaʼ noʼox pato avoʼonton ta stojolal Jeova xchiʼuk chʼuno li kʼusi cha-albate, taje xuʼ te tsakal skʼoplal li kʼusi chal Isaias 26:20: «Ochan li ta yutil to akuartotake xchiʼuk mako lek li stiʼtak akuarto kʼalal mi la-oche. Nakʼo aba uni jlikeluk, jaʼ to mi echʼ li skʼakʼal oʼontonale». Tspat tajek koʼontontik ti kolem chkom li yajtuneltak Jeovae, mu ventauk mi ta vinajel o ta balumil oyik. Jech kʼuchaʼal li jtakbol Pabloe jpʼel ta koʼontontik ti «mi jaʼuk ajvaliletik, mi jaʼuk li kʼusitik oy avie, mi jaʼuk li kʼusi jaʼ to chtale» xuʼ xchʼakutik lokʼel li ta kʼanelal yuʼun Diose (Rom. 8:​38, 39). Mu me xchʼay xavaʼi ti skʼanojot li Jeovae xchiʼuk ti muʼyuk tskomtsanote.