1-2. Jé é ne volô bia na bi tu’a wô’ô avale Yéhôva a nga wô’ôtan éyoñe be nga ve éyôlé jé mvit?

 TAME ve’ele simesane ja di: Wo nyoñe ngap a môt wo nye’e, éyoñ éte môt ate a bôté wo mbia ajô. Wo kôme yeme na a laane minsos, ve bôte béziñe ba buni nye. Jame da dañ abé é ne na a ke ôsu a kate’e bôte befe minsose mite, a abui bôte da buni jam a jô. Wo ye wô’ôtan aya? Nge ô ne avale môte da nye’e bôte bevok, a avale môte da véé mise na é bi mbamba éyôlé, nga minsose mite mi ne bo na ô wô’ô nlem angôndô ya mintaé?—Mink. 22:1.

² Jam été é ne kôme volô na bi tu’a wô’ô avale Yéhôva a nga wô’ôtan éyoñe be nga ve éyôlé jé vit. Mone wé wua ya yôp été a nga laan Ève, minga ôsu minsos a lat a éyôlé jé. Ane Ève a nga buni minsose mite. Minsose mite mi nga tindi bimvame biangan, Adam ba Ève na be bo Yéhôva melo. Nalé a nga bo na môta binam ase a taté na a sem, a su’ulane wu. (Mett. 3:​1-6; Rom. 5:12) Minjuk mise bia tôbane mie den aval ane—awu, bita, azoé—mi nga so amu minsose Satan a nga taté na a mias afube ya Éden. Ye Yéhôva a wôk nleme mintaé amu be nga ve nye éyôlé vit, nge ki éyoñ a yen ane bôte ba tôbane minjuk? Teke vaa nge beté. Ve nalé a nji bo na Yéhôva a jañele avak dé nge ki na a bi ôviti’i ziñe nlem. Ve a ke ôsu a too “Zambe ya mevak.”—1 Tim. 1:11.

3. Bi bili mvome ya bo jé?

³ Bi bili mvome ya liti na Satan a ne nlaane minsos éyoñe bia tôñe mon atiñe nyi: “[Lu’u] jôé Jehova.” (Bsa. 113:1) Bia lu’u jôé Yéhôva é ne étyi éyoñe bia kate bôte bevok mbamba be mame Yéhôva a bo. Ye wo fe wo ye lu’u jôé Yéhôva? Bi  tame zu yene beta be mame belale be ne volô bia na bi lu’u jôé Zambe a nleme wongan ôse.

BIA VE YÉHÔVA NLEM AVAK ÉYOÑE BIA LU’U JÔÉ DÉ

4. Amu jé ékaña’a jangane ja ve Yéhôva nlem avak? Va’a éve’an. (Fombô’ô fe fôtô.)

⁴ Bia ve Ésa wongane ya yôp été nlem avak éyoñe bia lu’u jôé dé. (Bsa. 69:​30, 31) Ye nalé a tinane na Zambe ya ngul ése a ne ane bôte be be’e metyi ya abé, mbe bete be wô’ô yi na be se’e be asu na be bôône be nleme si? Momo. Bi tame nyoñ éve’ane ji. Mone mona minga a kotan ésa wo tyiñ éyoñ éte a jô nye na: “Wo wo dañe beésa bese ya si nyi!” Ésa a muñ, a a ne angôndô ya mevak éyoñ a wô’ô ane avale mbamba bifia éte da so ngo jé nlem été. Amu jé? A nji bo meva’a amu na mame ngo jé ja jô nye ma bo na a tabe ndi na a ne mbamba ésa, nge ki amu a yi na ngo jé é ve nye ôlu’u. Ve jame da dañe nye nambe é ne na a nye’e ngo jé, a a wô’ô nleme mvaé éyoñ a yene na ngo jé ja nye’e nye, a na ja yemelane mbamba be mam a bo asu dé. A yeme fe na avale mbamba mefulu éte da ye so nye mevak éyoñe a ye bo nya môtô. Beamu bete mbe fe ba bo na Yéhôva, Ésa a dañe beésa bese, a wôk nleme mvaé éyoñe bia kañe nye.

5. Éyoñe bia ve Yéhôva nlem avak bia liti na Satan a ne avale môt avé?

⁵ Éyoñe bia kañ Ésa wongane ya yôp été, bia bi fane ya liti na jame Satan a nga jô a lat môt ase ya be bia é ne minsos. Satan a nga jô na môta binan éziñ a vo’o kamane jôé Zambe, na môt éziñe ya be bia a vo’o ke ôsu a wulu ba’aba’a a Yéhôva éyoñ a ye tebe minju’u été. A nga jô fe na, bia bese bia ye lume Yéhôva mvus éyoñe bia ye yene na ésaé bia bo nye ja soo ki bia mfi éziñ. (Job 1:​9-11; 2:4) Ve Job a nga ke ôsu a kañe Yéhôva akusa bo a nga tôbane minjuk, a nalé a nga liti na Satan a ne nlaane minsos. Wô’ô ki wo ye bo aya? Môt ase ya be bia a bili mvome ya kamane jôé Ésa wongan, a ve nye nlem avak éyoñ a ke ôsu a wulu ba’aba’a a nye. (Mink. 27:11) Bi bili fo’o beta mvome ya bo jam éte.

6. Aval avé bi ne vu njô bôte David a belévite? (Néhémie 9:5)

⁶ Bôte bese ba nye’e Zambe ba kômbô lu’u jôé dé a nlem ôse. Njô bôte David a nga tili na: “A nleme wom, kañe’ Jehova; A mam mese me ne me nlem, [lu’u] jôé dé é ne étyi.” (Bsa. 103:1) David a nga kôme wô’ô na, éyoñe bia lu’u jôé Yéhôva, nalé a tinane na bia kañe Yéhôva émien. Éyôlé Yéhôva ja bo na bi simesan avale môt a ne, mbamba mefulu mé mese, a bitua bi mam  a nga bo. David a mbe a kômbô’ô nyoñe jôé Ésa wé ane jôé é ne étyi, a mbe fe a kômbô’ô lu’u de. A mbe a kômbô bo de a ‘mam mese me mbe nye nlem’—, nalé a tinane na a mbe a kômbô kañe Yéhôva a nlem ôse. Belévite fe be mbe be liti’i mbamba éve’ela mfa’a ya kañe Yéhôva. Be nga kañese a éjote nyul ése na mejô ma so be menyu me nji bo ngule ya liti abim avé jôé Yéhôva é ne étyi. (Lañe’e Néhémie 9:5.) Teke bisô na mame be nga jô a nlem ôse, a éjote nyul ése me nga ve Yéhôva nlem avak.

7. Aval avé bi ne lu’u jôé Yéhôva môs ôse ya ényiñe jangan, a éyoñe bia bo ésaé nkañete?

⁷ Melu ma, bi ne ve Yéhôva nlem avak éyoñe bia kobô ajô dé a ayoñ ése, a nye’an ôse, a mvean akiba. Éyoñe bi ne nkañete, bia yiane ba’ale ôsimesane na, nsôñane wongan ô ne na bi dutu bôte be Yéhôva, a volô be na be yen Ésa wongane ya nye’an avale bia fe bia yene nye. (Jacq. 4:8) Bi ne meva’a ya liti bôte bevok jame Kalate Zambe a jô a lat a nye’ane Yéhôva, zôsô wé, ngule jé, fe’e jé, a mbamba mefulu mé mevok. Bia kañe fe Yéhôva a ve nye nlem avak éyoñe bia ve ngule ya vu nye. (Éphé. 5:1) Éyoñe bia bo de, bia liti na bia selan a bôte ya mbia émo nyi. Bôte be ne yene na bia selan a bôte bevok, a be ne jeñe na be yem amu jé bi ne nalé. (Matt. 5:​14-16) Nté bia be be bia bo mame méziñe nsamba, éko éziñe bi ne kate be amu jé bia bo jame si jame ka. Nalé a ne bo na bôte be bili mbamba été nsisime be kômbô subu Zambe bebé. Éyoñe bia kañe Yéhôva aval éte, nalé a bo na bi ve nye nlem avak.—1 Tim. 2:​3, 4.

BIA VE YÉSUS NLEM AVAK ÉYOÑE BIA LU’U JÔÉ YÉHÔVA

8. Aval avé Yésus a nga liti mbamba éve’ela mfa’a ya lu’u jôé Yéhôva?

⁸ Teke ététéa éziñe ya yôp nge ki si va ja kôme yeme Yéhôva ane Yésus. (Matt. 11:27) Yésus a nye’e Ésa wé, a nga liti fe mbamba éve’ela mfa’a ya lu’u jôé Yéhôva. (Jean 14:31) Éyoñ a nga ye’elan Ésa wé alu a nga kandane lôte si va, ôsusua na a wu, Yésus a nga wôlekan ésaé nkañete jé a nga bo si va a bifia bi: “Me nga bo na be yem éyôlé jôé.” (Jean 17:26) Jé Yésus a mbe a kômbô’ô jô?

9. Nkana ôvé Yésus a nga belane wô asu na a volô bôte na be yem avale môt Ésa a ne?

⁹ Yésus a nji su’u fo’o ve na kate bôte na éyôlé Zambe é ne Yéhôva. Bejuif Yésus a mbe a ye’ele be mbe be nga yem éyôlé Zambe. Ve Yésus nnye a mbe nyu a “nga timine Nye.” (Jean 1:​17, 18) Éve’an é ne na, mintilane ya nkobô Hébreu mia liti na Yéhôva a ne nkoon éngôngol a mvam. (Nkôl. 34:​5-7) Yésus a nga volô bôte na be tu’a wô’ô jam éte éyoñ a nga kane nkana wo kobô ajô mon a nga ke si é ne ôyap ba ésa wé. Éyoñe bia lañe na ésa a nga yene mone wé a nga kôñelane nlem “a ngenan a za’a ôyap,” ane a nga mate mbil a ke tôbane nye, a wubane nye, a jamé nye a nleme wé ôse, bia kôme yen abim avé Yéhôva a wô’ô bôt éngôngol, a abim avé a mvamane be. (Luc 15:​11-32) Yésus a nga volô bôte bevok na be kôme yem avale môte Yéhôva a ne.

10. (a) Aval avé bia yeme na Yésus a mbe a bela’an éyôlé Ésa wé, a na a yi na bôte bevok be vu nye? (Marc 5:19) (Fombô’ô fe fôtô.) (b) Jé Yésus a yi na bi bo melu ma?

¹⁰ Ye Yésus a mbe a yi’i fe na bôte befe be belan éyôlé Ésa wé? Teke vaa nge beté. Melu mvus, bete ôsu béziñe ya miñyebe be mbe be yiane buni na éyôlé Zambe é ne étyi aval é ne na môt éziñ a nji yiane tote je. Ve Yésus a nji ve’ele kañese na aval évuse ñye’elan éte é kamane nye na a ve éyôlé Ésa wé ôlu’u. Tame ve’ele simesan éyoñe Yésus a nga vaa môt éziñe mbia nsisime ngoto ya Gérasa. Bôte be nga ko woñ  ane be nga ye’elane Yésus na a kôlô afôla éte, ane Yésus a nga ke vôme mfe. (Marc 5:​16, 17) Ve a mbe a yi’i na bôte be yem éyôlé Yéhôva. Jôme te nje a nga jô môt a mbe a bili mbia nsisime na a kate bôt, sake jame Yésus a ke bo ve jame Yéhôva a ke bo asu dé. (Lañe’e Marc 5:19.) a Melu ma,—Yésus a yi fe na bi volô bôte ya si ése meku’u menyine na be yem éyôlé Ésa wé! (Matt. 24:14; 28:​19, 20) Éyoñe bia bo nalé, bia ve Yésus, Njô wongane nlem avak.

11. Yésus a nga jô beyé’é bé na be ye’elan asu jé, a amu jé jam éte é ne mfi? (Ézéchiel 36:23)

¹¹ Yésus a mbe a yeme’e na nsôñane Yéhôva ô ne na a bo na éyôlé Jé é bo étyi, a na a mane vaa mvit ése be nga ve je. Jôme te nje Masa wongan a nga jô beyé’é bé na be ye’elane na: “A Ésa wongan a ne yôp, jôé dôé é bo’o étyi.” (Matt. 6:9) Yésus a mbe a kôme yeme na jam éte é ne nya mfii asu bitétéa bise. (Lañe’e Ézéchiel 36:23.) Teke ététéa éziñe ya émo minlañ é tameya fubu jôé Yéhôva ane Yésus. Ve éyoñe be nga bi Yésus, besiñe bé be nga jô na a nga kobô Zambe ébiasé! Yésus a nga kôme yene na éyoñe môt a laane minsose nge ki ve éyôlé Ésa wé vit, a bo nseme wo dañe minseme mise. A nga wô’ô nlem angôndô ya mintaé éyoñe be nga boté nye ajô na a biasé Zambe. Éko éziñe jam éte nde é nga dañe bo na Yésus a wôk “mintaé mi mbe mi bili nye” mewolo me nga tya’a valé, éyoñe be nga zu bi nye.—Luc 22:​41-44.

12. Beta jame mbé Yésus a nga bo asu na a bo na éyôlé Ésa wé é bo étyi?

¹² Asu na a bo na éyôlé Ésa wé é bo étyi, Yésus a nga jibi aval nju’u ése, meta, a bibôta. A mbe a yeme’e na a nga bo Ésa wé mewôk mame mese, ajô te, a nji be a wô’ô ôson éziñ. (Héb. 12:2) A mbe fe a yeme’e na Satan nnye a mbe a wosane nye nté a mbe a tôbane minjuk mite. (Luc 22:​2-4; 23:​33, 34) Éko éziñe Satan a mbe a buni’i na Yésus a ye lum Ésa mvus, ve Satan a nga kôme yat! Yésus a nga kôme liti na Satan a ne beta nlaane minsos, a na Yéhôva a bili bebo bisaé ba ba’ale élat a nye, mbe bete ba ke ôsu a wulu ba’aba’a a nye to’o éyoñe ba tôbane ngule minjuk!

13. Aval avé ô ne ve Njô wôé nlem avak?

¹³ Ye wo yi na wo ve Njô wôé Yésus nlem  avak? Kele ôsu a lu’u jôé Yéhôva, a volô bôte bevok na be kôme yem avale Zambe wongan a ne. Éyoñe wo bo nalé, wo tôñe bibu’a mebo bi Yésus. (1 P. 2:21) Aval ane Yésus, wo ve Yéhôva nlem avak a wo liti na Satan, beta nsiñe Wé a ne nlaane minsos!

ÉYOÑE BIA LU’U JÔÉ YÉHÔVA, BIA VOLÔ BÔTE NA BE BI ÉNYIÑ

14-15. Mbamba jame mbé a wô’ô boban éyoñe bia volô bôte na be yeme Yéhôva?

¹⁴ Éyoñe bia lu’u jôé Yéhôva, bia volô bôte na be bi ényiñ. Aval avé? Satan “a maneya futi ndim asimesane bôte be nji buni.” (2 Cor. 4:4) Ajô te, bôte bete be nga su’ulane buni minsose mi: Zambe a nji bo, Zambe a ne ôyap a bia a a nyoñe ki ngap a mona môt, Zambe a ne jet, a foñôsô fe mbia be bôte nnôm éto. Minsose mite mi ne fo’o ve asu na a ve éyôlé Yéhôva mvit, a asu na bôte be bo teke kômbô subu nye bebé. Ve ésaé nkañete jangane ja bo na Satan a bo teke tôé nsôñane wé. Bia ye’ele bôte benya mejôô a lat a Ésa wongan éyoñe bia ve éyôlé Zambe wongan é ne étyi ôlu’u. Nalé a soo bibotane bivé?

¹⁵ Benya mejôô ya Kalate Zambe be ne étua ngul. Éyoñe bia volô bôte na be yeme Yéhôva, a na be yem avale môt a ne, bi wô’ô yen angôndô ya mbamba jam a boban. Bi wô’ô yen ane mise me bôte bete ma taté na ma yombô ôte’ete’e ôte’etek, akekui ba bo ngule ya yene mbamba mefulu me Ésa wongan. Be wô’ô bo fek ne vema éyoñe ba yene ngule jé é ne teke nné. (Ésa. 40:26) Be wô’ô taté na ba tabe Yéhôva ndi éyoñe ba yene na a ne nya zôsôô. (Deut. 32:4) Be wô’ô yé’é abui mame da liti na fe’e jé é ne angôndô ya édok. (Ésa. 55:9; Rom. 11:33) A be wô’ô bi mvolane minlem éyoñe ba yé’é na Yéhôva a ne nye’an. (1 Jean 4:8) Éyoñe ba subu Yéhôva bebé, ndi nleme jap ya nyiñe nnôm éto ane bone be Zambe ja tu’a bo vevee. Ngo’o abime beta mvome bi bili na bi volô bôte na be subu Ésa wop bebé! Éyoñe bia bo de, Yéhôva a yene bia ane “benyoñe ngabe ya ésaé” jé.—1 Cor. 3:​5, 9.

16. Éyoñe bôte béziñe ba yem éyôlé Zambe, aval avé jam éte é wô’ô nambe be? Va’a bive’an.

¹⁶ Atata’a, bi ne ye’ele bôte tyi’ibi na éyôlé Zambe é ne Yéhôva. Jam éte é ne ngule  ya tyendé ényiñe môt a jeñe benya mejôô. Éve’an é ne na, ngone minga éziñ é too jôé na Aaliyah b é nga yaé nda bôt é nji bo benya mejôô. Ve ñyebe wé ô nji be ô soo nye mevak, a ô nji volô nye na a subu Zambe bebé. Mame me nga tyendé éyoñ a nga taté na a yé’é a Bengaa be Yéhôva. A nga taté na a yene Zambe ane Mvôé jé. A mbe fe fe’e ne vema éyoñ a nga yé’é na be nga vaa éyôlé Zambe abui minkôñelane mi Kalate Zambe a fole je a biyôlé mese’esa ane Tate. Éyoñ a nga yem éyôlé Yéhôva, ényiñe jé é nga tyendé. A nga kam a jô’ô na: “Nde nya Mvôé wom a bili éyôlé!” Asu’ulan ya été é mbe aya? A jô na: “Éyoñe ji, nlem ô bôô ma si ne mieññ. Me ne benya meva’a amu me nga yem éyôlé Yéhôva.” Môt éziñ a too jôé na Steve, a mbe ñyia bia, a so’o nda bôt é mbe é tôñe’e mame mese ñyebe bejuif ô mbe ô jô’ô na be bo. A nji be a kômbô’ô nyiine ñyebe éziñ amu a nga yene na bôte ya miñyebe be ne angôndô ya medu’an. Ve éyoñe nyia wé a nga wu, a nga ke tabe ayé’é kalate Zambe éziñe Ngaa Yéhôva é mbe é bo’ok. Éyoñ a nga wô’ô éyôlé Zambe, jam éte é nga nambe nye angôndô ya abui. A jô na: “Be nji ve’ele kate ma éyôlé Zambe môs éziñ. Éyoñ ôsu me nga wô’ô éyôlé éte, me nga yeme na a ne avale môte me ne subu bebé. A me nga yeme na me biya nya Mvôé.”

17. Amu jé wo nyoñe ntyi’ane ya ke ôsu a lu’u jôé Yéhôva? (Fombô’ô fe fôtô.)

¹⁷ Éyoñe wo kañete a éyoñe wo bo meyé’é, ye wo ye’ele fo’o bôte jôé Yéhôva é ne étyi? Ye wo volô fo’o be na be kôme yem avale môte Zambe a ne? Nge wo bo de, wôna wo ve jôé Zambe ôlu’u. Ngo’o nge wo ke ôsu a ve jôé Zambe ôlu’u éyoñe wo volô bôte bevok na be yeme môt a be’e éyôlé éte. Nge wo bo de, yeme na wo ye nyii abui bôt. Wo ye tôñ éve’ela Njô wôé, Yésus Krist. Ve jame da dañe mfi a lôte mame mete mese é ne na, wo ye ve Yéhôva, Ésa wôé ya nye’ane nlem avak. Ye ô ne ñhe ke ôsu a “lu’u jôé [dé] nnôm éto a nnôm éto?” —Bsa. 145:2.