1-2. Sitih lōn ang Yāvē ik sā ngam minë-eny ò nö hachōichi? Mikahtö elmat hī.

 ASĔHKŪÖRE man töp holre yēḵ ò nö sūöchlö fālen meh, ōtre ngaich yip ṙamātö-ellōnre nö inup ṙô ò. Ngaich rö-ö angū-ö nö ngatī tölngö, pön hēk nö tūölngen u nö i yip tahëng, ngaich ilööṙen yip tö vënyu nang nö ṙatö-ellōnre nö in e. Sitih mufē öm më-eṅ yěm ngatī inlahenken? Yēḵ meh tö hangenlōn tö yip tarik ngaich haṙivlōn min më-eṅ yěn vaichö mufē cha-a tö inlahen meh.—Sal. 22:1.

² In ngih inchōḵ elmat in min akahakūö tö miṙivlōn Yāvē yěn hachōichi ngam minë-eny ò. Ngatī inlahen ök töhěngtak kūön ò el halīöngö nö sūöchkö inlahen ò nö in ök raneh kikānö ang Eva, ngaich ṙatö-ellōnre anga-aṅ nö in ò. Angū-ö ngih lāinyngen nak yöng hī nā Ātöm nā Ēva nö ahôngen chööngö Yāvē. Lökten, öi ṙôkhöre teūnghu töm tökööl hēk tö ngam kinpaha. (Ran. 3:1-6; Rōm. 5:12) Angū-ö ön ngih tö tī-ivö tö tarik töngamuh nö kihngen nö ikūö ngih panam, kūö minë kinyūngö, kinpaha hēk tö minë tö ṙōlkangen kanihngen. Haṙivlōn ang Yāvē yěn meukö u. Hö-ö pöri anga-aṅ nöng tööḵlö tö kumnyahlōnre. Pöi vënyu nang töm Paipöl tö ò, “nö Tēv ṙanamlōn.”—1 Tim. 1:11.

3. Asuh öp ihih kinëtö ṙētak hī tö Yāvē?

³ Ṙētak hī ön ngih öi ha-etlö minë-eny ngam Tēv Yāvē. Öi sitih inlahen? Hang ngih chööngö: ‘Ha-öiny minë-eny Yāvē.’ (Sal. 113:1) Yē hī öi vënyö nang më tarik tö inlahen ngam Tēv Yāvē  ngaich maharōilö ngam töhët minënyö ò min ayī-ö. Ngatī inlahen öm min më-eṅ? Ta-a chěi töi chumkūöṙen ngëichkö nup ih tö lūöi lāinyngen, nup tö tī-ivö min tö hī keuheūttö ellōnre ha-öiny ngam minë-eny ò.

ṘAMLŌN ANG YĀVĒ YĔI HA-ÖINY NGAM MINË-ENY Ò

4. Kūö yòh ang Yāvē nö ṙamölōn yěi ha-öinyö ò? Kētö inchōḵ elmat hī. (Ngëichköm nyat.)

⁴ Ṙamlōn an ngam Yöng hī aṅ el halīöngö yěi ha-öiny ngam minë-eny ò. (Sal. 119:108) Öt kūö ò nö sā hī öi tarik öi hòṅ ha-öinyö hēk lōnu tö inreuskö alahare. Yēḵ hī pöri ha-öinyö ò ngaich ṙamlōn anga-aṅ. Töi ngëichkö ngih töhěng inchōḵ elmat. Faltöre ngam nyīö nö in ngam yöngre ngaich fūöllöre nö ngö ṙô, “Töt insā-av man öm papa chu ikūö ngih panam!” Ṙamlōn ngam yöng ò hēk lökngöre ellōn nö hang ṙô ò. Öt tö ngö manah pöri angū-ö tö ò nöng hòṅ ha-öinyö hēk lōnu inrē töm kūönre nö hareuskö alaha ò. Ṙën pöri anga-aṅ nö ṙamlōn, kūö ò nö hangenlōn tö ngam kūönre, hěnghöre ṙamlōn anga-aṅ nö meuk inlahen ngam kūönre nö hangenlōn tö ò hēk milēḵṙen inrē. Akahakūö anga-aṅ tö nup tövai tinrīken ngam kūönre ngaich anū-ö min mihôiṅ löktö ngam ṙamölōn ò. In e mikah elmat ayī-ö töre yěi ha-öiny ngam Tēv Yāvē, ngaich ṙamölōn anga-aṅ nö in hī.

5. Sitih inlahen öi mihôiṅ minyônyngö aṅ ngam Satān?

⁵ Minyônyngö aṅ ngam Satān in yěi köp öi i linökölōn Yāvē. Pön sūöchken hī ngam Satān öi höng kūö nup kuilōnre öi ha-öiny ngam Tēv. Ngö ṙô anga-aṅ tö inlahen hī, öi ṙāngenre min löklōn ngam Tēv yěn yih minë kanihngen hī. (Yōp 1:9-11; 2:4) Minyônyngö aṅ ngam Satān pöri ang Yōp. Ngatī inlahen öm min më-eṅ? Mihôiṅ in inrē ayī-ö öi asīnken ò minyônyngö aṅ ngam Satān öi söl manā-aṅ chiplö löklōn Yāvē öi haṙamlōn ò inrē. (Inch. 27:11) Tökiröng angū-ö nö minlēḵken hī.

6. Sitih inlahen öi kò-òren ha-etlö minë-eny Yāvē öi asīnken Tāvit tö yik Lēvī? (Nahimiā 9:5)

⁶ Ngö ṙô ang Tāvit, ‘Hökngen ngih elkuilōn chu nö ha-öinyö Yāvē, ha-öiny ngam töhet minënyö ò inrē.’ (Sal. 103:1) Akahakūö ang Tāvit töre yěn ha-etlö minë-eny Yāvē, ngaich höng kamëtö nööinyö ò anga-aṅ. Hangenlōn ang Tāvit tö ngam minënyö Yāvē, lökten anga-aṅ nö öt halöngngen e nö hachōchiyö. Keuheūttö ellōnre anga-aṅ nö ha-öiny ngam Tēv Yāvē ngaich löktö in nup la-enre inrē nö ha-etlö ngam minë-eny ò. Ngatī inlahen yik inrē Lēvī nö asīnken Tāvit nö harōilö ngam töhet minënyö Yāvē. Vënyö ngam minë-eny Yāvē cha-a nö töt chanuhuvṙen. (Vë-evkūö Nahimiā 9:5.) Ṙamlōn ang Yāvē nö hang ngam ṙô cha nö ha-öinyö ò.

7. Asuh nup mihôiṅ inlahen hī hameuktöre ha-öiny ngam Tēv Yāvē?

 ⁷ Sitih inlahen öi kò-òren töngamuh haṙamlōn Yāvē? Mihôiṅ in löktö in nup ṙô re hēk la-enre hameuktöre hangenlōn tö ò. Tö sā hī yěi ahānga, ngaich mihôiṅ ayī-ö kakken minë tövai tinrīken ò in yip tarik. (Yāk. 4:8) Tö sā ṙēngen ngam hanangenlōn, inkaha fālen, mikah töm kumlēḵ hēk tö nup tahëng inrē. Mihôiṅ inrē ayī-ö asīöp minë tövai tinrīken Yāvē hēk hameuknyen u öi in yip tahëng. (Efi. 5:1) Tūöktöre ellōn min cha-a nö hòṅ ha-öinyö Yāvē yēḵ cha nö meuk minë tövai la-en hī. (Mët. 5:14-16) Anū-ö nun në inlahen hī kò-òren haṙamlōn Yāvē hēk ha-öinyö ò inrē.—1 Tim. 2:3, 4.

ṘAMLŌN ANG YĒSŪ YĔI HA-ÖINY NGAM MINË-ENY YĀVĒ

8. Kūö yòh mihôiṅ ngöṙô tö Yēsū nö mötlö inlahen nö harōilö minë-eny Yāvē?

⁸ Öt hěngtak tarik hēk ma-ahānga tö sā Yēsū nö keuheūtlöre mikahkūö tö inlahen Yāvē. (Mët. 11:27) Kirööngen hanangenlōn anga-aṅ tö Yāvē hēk örheūheu inrē nö harōilö ngam minë-eny ò. (Yôh. 14:31) Urēhěkūö kinpahare anga-aṅ nö vë-ekūö ngam Yöngre nö ngö ṙô: ‘Vënyö nang cha chin ngaich tö ngam minë-eny meh.’ (Yôh. 17:26) Angū-ö ngih töt ṙanāngen la-en ò, ik sā ò misī nö ing panam. Ta-a chěi töi mikahtökūöre tö inlahen ò.

9. Asuh ök ih inchōḵ elmat ṙô Yēsū nö vë-eny inlahen tinrīken ngam Yöngre?

⁹ Kô-en yik misī Yahūti nöng akahakūö tö minë-eny ngam Tēv. Hö-ö pöri cha-a nö keuheūtlöre mikahkūö tö minë tinrīken ò. Lökten ngaich ang Yēsū nö mikahtö elnang cha. (Yôh. 1:17, 18) Sā vinënyö e inrē im ṙô Heprāi, tö Yāvē nö tö aṙě-elōn hēk tö tööḵlö tö neūkölōn. (Man. 34:5-7) Ṙūöhtö mikah elmat cha hēk ang Yēsū nö kētö inchōḵ elmat, nö vë-eny inlahen öp töhěngtak inyööngö töp kūön ò inrē. Kiröönngöre ngam kūön ò tö patī ngaich mëichngö nuk rupīö ngam yöngre hēk ötlöngö la-en. Fē-ělre ngaich anga-aṅ tö ngam vanāichöre ngaich haṙivlōn, lökten ngaich anga-aṅ nö havan nö chuh patī. Ik sā ök yöng ò ngaich nö meukö ò, ilöö faltöre anga-aṅ nö in ò ngaich fūölan hēk aṙělen ò inrē. (Lūk. 15:11-32) Löktö in ngih inchōḵ elmat ang Yēsū nö mikahtö elmat hī tö ngam Yöng ò nö tö aṙē-ělōn hēk tö tööḵlö tö neūkölō.

10. (a) Sitih mikahkūö öi tö Yēsū nö kē minë-eny ngam Yöngre hēk lōnu inrē tö yip tahëng nö ngatī inlahen? (Mākös 5:19) (Ngëichköm nyat.) (b) Asūp lōn Yēsū töngamuh nö in hī?

¹⁰ Lōnu ök misī Yēsū tö yik tarik nö akahakūö tö Yāvē hēk akahakūö tö ngam minë-eny ò. Öt lōnu pöri më mākūö tinlööken tö cha nö kē minë-eny ngam Tēv, kūö ngam minë-eny ngam Tēv nö töhet. Öt halöngngenre pöri ang Yēsū nö hang minë chööngö më tarik, pön höng iṙūöhen anga-aṅ nö harōilö minë-eny ngam Yöngre. Yěi ngëichkö ngam töhěng inchōḵ elmat, ik sā Yēsū nö halanken ök tarik tö meūtö el alaha tö tötlöök ma-ahānga nö im kamngö i Keresēn, ngaich pa-ekūö cha-a nö meuk ngam inlahen ò. Lökten ngaich cha-a nö tīnngen ò nö ṙāngen ngam kamngö. (Māk. 5:16, 17) Lōnu pöri ang Yēsū tö cha, nö akahakūö tö ngam minë-eny Yāvē. Lökten ang Yēsū nö urēhěkūö kinröönngöre nö tölṙô ök tarik ngam tö lööken tö tī ò, nö vë-eny nang yik tahëng tarik, tö ò nöng tī Yāvē nö lööken. (Vë-evkūö Mākös 5:19.) a Lōnu inrē ang Yēsū töngamuh tö ngam minë-eny ngam Tēv nö keuheūtngöre chūök nö ahāngka nö ikūö ngih panam. (Mët. 24:14; 28:19, 20) Lökten nö ṙamlōn ngam Rācha hī ang Yēsū, yěi kētöre öi in ngih la-en inhānga.

11. Asuh öp ṙô Yēsū nö hachōtöṙô yik haköptöre nö vë-ekūötēv? Ngaich kūö yòh ngam vinë-ekūötēv nö töt ṙanāngen? (Isikīěl 36:23)

 ¹¹ Akahakūö ang Yēsū tö kuilōn Yāvē nö hòṅ ha-etlöng ngam minë-eny ò ngam tö hachōichi. Lökten anga-aṅ nö hachōtöṙô hī öi vë-ekūötēv öi ngö ṙô: “Kayöngö, aṅ el halīöngö; töhet an yēḵ ngam Minënyö Meh.” (Mët. 6:9) Angū-ö ngih tökiröng chö-öiny Yēsū nö ha-etlö minënyö Yāvē nö keuheūtngöre chūök nö ikūö ngih panam. (Vë-evkūö Isikīěl 36:23.) Lohten nö öt hěngtak tökô nö sā Yēsū nö ha-etlö minë-eny Yāvē nö ikūö ngih panam. Sön pöri më tökunyaha elmat nö vīlö fālen Yēsū, tö ò nö hachōichngö minë-eny ngam Yöngre. Akahakūö pöri ang Yēsū tö e nö tökiröng nö fālen. Angū-ö lohten lāinyngen Yēsū nö ‘haṙīvlōn’ urēhěkūö inlahen ò nö kē-ě.—Lūk. 22:41-44.

12. Sitih inlahen ök Yēsū nö ha-etlö minë-eny ngam Yöngre pòrô nö ōt minë kanihngen ò?

¹² Hòṅ ha-etlö minë-eny ngam Yöngre ang Yēsū, lökten ò nöng hōḵ nö hakihtuṙen, miṙē-ěyö, hēk sūöchka inlahen inrē. Öt sirōngkūö pöri ang Yēsū, pön höng örheūheu nö hang minë chööngö kahëtö ngam Yöngre. (Hep. 12:2) Akahakūö inrē ang Yēsū tö u nöng tī ngam Satān nö lökṙen ò nö el ṙētak minë kanihngen ò. (Lūk. 22:2-4; 23:33, 34) Ṙinātu-ellōn takô ngam Satān tö Yēsū min nö öt köp nö löklōn ngam Tēv. Öt teung pöri ngam kuilōn ò. Hameuktu ngam Satān tö Yēsū nö töt aṙē-ělōn, tö minyôny-aṅ inrē, ōt inrē yip tarik ngam Tēv ikūö ngih panam, yip tö köp nö löklōn ò pòrô nup tö sitih kanihngen cha.

13. Asuh nup tö mihôiṅ nö inlahen meh yēḵ meh hòṅ haṙamlōn ngam rācha re ang Yēsū?

¹³ Hòṅ haṙamlōn ngam Rācha re öm rih më-eṅ ang Yēsū? Yěn hòṅ, ngaich iṙūöhen öm harōilö minë-eny Yāvē. Vë-eny nang yip tahëng inrē tö ngam tinrīken ò. (1 Pīt. 2:21) Yēḵ meh min ngatī inlahen, ngaich ma-asīnkö inlahen Yēsū min më-eṅ, hěnghöre haṙamlōn Yāvē inrē. Ngaich hameuknyö minë ṙô ngam Satān nö sūöcha nö töng öt kamsuṙen.

LAKLÖRE NÔMÖ YIP TARIK YĔN HA-ÖINY MINËNYÖ YĀVĒ

14-15. Asūp ṙòng ngam la-en hī yěi vënyö ngam kanô-en inlahen Yāvē öi in yip tarik?

¹⁴ Yē hī öi ha-öiny ngam minë-eny Yāvē, ngaich mihôiṅ yip tarik nö laklöre nômö. Nö sitih inlahen? ‘Tilupngö ellōn yip tarik an ngam Satān.’ (2 Kòr. 4:4) Lökten cha-a nöng ilöö ṙātö-ellōnre tö minë minyôny aṅ ngam Satān. Tö sā ṙēngen ò nö vënyen ngam  Tēv nöng öt ōt, hēk yěn ōt anga-aṅ ngaich maṙôvat tö hī, öt tö chumkūöṙen inrē anga-aṅ tö hī, hěnghöre töt aṙē-ělōn, mahakihten yip tököölö fālen inrē. Ṙën ngam Satān nö minyôny aṅ, kūö ò nö hòṅ hachōichngö minë-eny Yāvē, hōten yip tarik inrē anga-aṅ nö ṙūöhöngre tö Yāvē. Yēḵ hī pöri öi ahangkö ngam tölöök inhānga, ngaich vamënyen minë kanô-en inlahen Yāvē ayī-ö hēk maha-öiny ngam minë-eny ò inrē yěi ngatī inlahen. Asuh nup min yanöölen hī yěi ngatī inlahen?

¹⁵ Töt insā-av kumlēḵ ön ngam ṙô ngam Tēv. Yē hī öi haköpten yip tarik tö inlahen Yāvē öi löknyö mat ngam Paipöl hēk vë-eny nang cha inrē tö minë tinrīken ò, ngaich teūngen ayī-ö tö ngam tövai ṙòng e. Minyônyngö aṅ ngam Satān min ayī-ö, yē yip tarik nö asīnken hī nö hangenlōn tö Yāvē. Hěnghöre pa-ekūö inrē cha-a tö ngam töt insā-av kumlēḵ Yāvē. (Isa. 40:26) Teūngen inrē cha-a tö inreuskö alahare nö löktö in ngam inlahen tī ò nö akah fālen. (Chöö. 32:4) Sā tö löpnyörekūö mat cha-a, pò cha nö akahakūö ngaich tö ngam töt insā-av mikah ò. (Isa. 55:9; Rōm. 11:33) Teūngen cha-a tö inreuskö alahare yēḵ cha nö haköp mat ngam Paipöl tö Yāvē nö tö hangenlōn. (1 Yôh. 4:8) Asā inlahen cha min nö haröhtöre nö in Yāvē, ngönlöre min ngam innôlö cha nö in ò hēk maheūkku inrē min cha-a töre nö teūngen tö ngam tö örheūheu aṅ nômö. Töt insā-av angū-ö nö la-en hī öi hayööken yip tarik nö haröhtöre nö in Yāvē. Yē hī min öi hateunngö ngih la-enre, kaheukö min ayī-ö öi “hamòlṙen” Yāvē.—1 Kòr. 3:5, 9.

16. Sitih mufē yip rīkre tarik yěn hang minë-eny ngam Tēv? Kētö inchōḵ elmat hī.

¹⁶ Urěh sin ayī-ö lohten, öi höng vë-eny nang më tarik tö minë-eny ngam Tēv nö Yāvē. Pōyen ngaich yip tarik tö lökngöre ellōn nö hang ngam minë-eny ò. Töi ngëichkö inlahen ngih tö hěng inchōḵ elmat, inlahen ngòh töhěngtak ṙal tarik tö Aliā b minënyi. Tö haruklöng anga-aṅ nö el mikūönö yip töt ṙamātö-ellōnre tö ngam Paipöl. Lökten anga-aṅ nö öt ṙamlōn nö im tinlöökenre hēk ngö ṙô lōn inrē anga-aṅ tö ngam Tēv nö marôvat tö ò. Ik sā ò pöri nö rultenre nö istötī ngam Paipöl nö in më Vamënyen Yāvē, löökta ngaich ngam mufē ò. In e mikahkūö ngaich anga-aṅ töre nö mihôiṅ nö  hanôl ngam Tēv. Pingangkūö inrē anga-aṅ nö hang ngam minënyö ngam Tēv nö kēnyu nö imat ngam Paipöl ngaich “Mā” öp tö ṙātu nö i chūök e. Ik sā ök raneh inlahen ò nö Hang minë-eny Yāvē, öt kūöngu ngam ṙanamlōn ò. Ngö ṙô anga-aṅ nö vënyen e, “Minënyu an inrē ngòh tö akaha hol chu.” Ik sā ò nö akahakūö tö ngih kanô-en ngaich ngö ṙô anag-aṅ nö vë-eny, “Akahaiṙen chū-ö tö ngam ṙanamlōnre, kūö chu öich teūngen tö ṙētakre öich mikahtökūöre tö Yāvē.” Töi ngëichkö ngih inchōḵ elmat hēk inlahen ngòh tarik tö Istīv minënyi, ngam mu-urěh sin nö vamī tinköökö. Tö haruklöng anga-aṅ nö el ngam mikūönö më Yahūti tö kalēḵ e ṙinātö-ellōn nö im tinlöökenre. Unôichngöre pöri anga-aṅ nö ṙāngen ngam tinlöökenre, kūö ò nö meuk inlahen minë tinlööken nöng harīkngöre tī nö haköpten më tarik hēk ötlööngö kahëken inrē. Ik sā ò pöri nö kapahlöng tö ök yöngre kikānö ngaich haṙīvlōn anga-aṅ, lökten ngaich anga-aṅ nö hō nö istötī ngam Paipöl nö in më Vamënyen Yāvē. Ik sā ò nö hang ngam minë-eny ngam Tēv ngaich ṙamlōn anga-aṅ. Ngö ṙô anga-aṅ, “Möl chin öich hang minë-eny ngam Tēv.” Ngö ṙô hēk anga-aṅ, “Möl chū-ö inrē öich akahakūö tö ngam Tēv nö ōt hēk akahakūö inrē tö ò nö sā mufē hī. Akaha elmat chū-ö ngaich töre öich teūngen tö holre.”

17. Kūö yòh öm më-eṅ hòṅ örheūheu ha-öiny ngam minë-eny Yāvē? (Ngëichköm nyat.)

¹⁷ Vënyö minë-eny ngam Tēv öm ṙung nö Yāvē yěm haköpten yip tarik hēk yěm ahangkö ngam tölöök inhānga inrē? Mikahtö elmat cha hòng më-eṅ tö inlahen tinrīken ngam Tēv? Yěm ngatī inlahen, ngaich sā maha-öiny ngam minë-eny ngam Tēv min më-eṅ. Vë-elkui yīö in örheūheu öi ha-öiny ngam töhet minë-eny Yāvē, ngaich hayööken yip tarik inrē nö mikahtökūöre tö u. Sā ma-asīnkö inlahen ngam Rācha re min ayī-ö ang Yēsū, yöölen tī min ayī-ö tö nômö yip tarik hēk ngam tökiröng inrē inlahen hī öi ṙamölōn tī tö ngam Yöngre Yāvē ngam tö hangenlōn tö hī. Ta-a chěi töi söl manā-aṅ öi ‘ha-öiny ngam minë-eny ò.’—Sal. 145:2.