Ka tsuʼuw jawaʼ a tákuy

Kit kʼalej ti índice

EXOBINTALÁB 7

AJATLÁB 51 Estamos dedicados a Dios

¿Jantʼoj i exobnál tin kwéntaj an nazareos?

¿Jantʼoj i exobnál tin kwéntaj an nazareos?

«Biyat jajáʼ kin tʼojonchij a Jehová ti nazareo, neʼets ka kʼwajiy takudh abal a Jehová» (NÚM. 6:8).

JAWAʼ NEʼETS KI EXÓBNAʼ

In tʼiplábil an nazareos neʼets tu ku lej tólmiy abal ki koʼoy i iniktaláb ani ki tʼajaʼ patal jawaʼ ki ejtow abal ki tʼojonchij a Jehová.

1. ¿Jantʼoj in tʼajámal yan in tʼojnálil a Jehová ma ti biyál?

 I EXLÁL abal tatáʼ a pidhál yan in jalbíl an jaʼubtaláb axi a kwaʼal kʼal a Jehová ani antsanáʼ tin tʼajámal yan in tʼojnálil a Jehová ma ti biyál (Sal. 104:​33, 34). Jun i tʼiplab játs an nazareos axi u kʼwajílak ti Israel. ¿Jitaʼchik jatsak an nazareos ani jantʼoj i exobnál kʼal in tʼiplábil?

2. a) ¿Jitaʼ jatsak an nazareos? (Números 6:​1, 2). b) ¿Jaleʼ ti talchik i israelitas in tákuyalak kin tʼajaʼ ti nazareos?

2 An kaw nazareo pel jun i kaw ti hebreo ani in léʼ kin uluw «takudh», o «pilmedhach». An nazareos pelak i israelitas axi kʼwajatak takudh abal kin tʼojonchij a Jehová ani in tʼajálak lej pilits kʼal jawaʼ in tʼajálak axi más an israelitas. An abatnaxtaláb axi pidhan an israelitas in ulalak abal jun i inik o jun i mimláb, in éjtowalak kin tʼajchij jun i voto a Jehová ani kin uluw abal in léʼak kin tʼajaʼ ti nazareo al wéʼ i kʼij (ka ajiy Números 6:​1, 2). a Tam jun i israelita kin tʼajaʼ ti nazareo, kwaʼalak kin belkaʼ más i abatnaxtaláb axi yab bijchidh abal axi más an israelitas. Pero, ¿jaleʼ tin tákuyalak jun i israelita kin tʼajaʼ ti nazareo? Játs kom in lej kʼanidhálak a Jehová ani jayej kom in lej kʼákʼnanchalak a Jehová patal jawaʼ pidhnének (Deut. 6:5; 16:17).

3. ¿Jaleʼ ti wawáʼ ejtílits an nazareos?

3 Tam ti taley in tsap an abatnaxtaláb axi pidhan a Moisés, yabáts jitaʼ in éjtowalak kin tʼajaʼ ti nazareo (Gál. 6:2; Rom. 10:4). Pero antsanáʼ jantʼiniʼ an nazareos, wawáʼ jayej i léʼ ki tʼojonchij a Jehová kʼal patal i ichích, kʼal patal i ejatal ani kʼal patal i tsap (Mar. 12:30). Nixéʼ játs jawaʼ i uchaʼ tam ti tʼajchij jun i oláb abal ki pidhaʼ i ejatal. Abal ki putuw kʼal axéʼ xi kaw axi i uchaʼ a Jehová ti olábil, i yéjenchal ki tʼajaʼ jawaʼ Jajáʼ tu konchal ani junchikíl neʼets ki yéjenchij ki tʼajaʼ jantʼoj axi i atsʼál wéʼ kʼibat. Ki tsuʼuw jantʼoj in tʼajálak an nazareos abal kin putuw kʼal nixéʼ xi kaw ani jayej jantʼoj i éjtowal ki tʼajaʼ wawáʼ abal ki putuw kʼal jawaʼ i uchamal a Jehová (Mat. 16:24). b

KI TʼAJAʼ PATAL JAWAʼ KI EJTOW ABAL KI TʼOJONCHIJ A JEHOVÁ

4. Kʼal jawaʼ in ulal Números 6:​3, 4, ¿jantʼoj játs axi yab in tomnálak kin tʼajaʼ an nazareos?

4 (Ka ajiy Números 6:​3, 4). An nazareos yab in tomnálak kin utsʼaʼ nibal jun i utsʼnél axi u wiledhax. Jayej yab in éjtowalak kin kʼapuw i uvas, nibal i pasas. Patal axi más an israelitas in éjtowalak kin kʼapuw kom yab pelak jantʼoj kidháb. Ma an Biblia in ulal abal an vino pel jun i tsʼejwalixtaláb axi tu pidhámal a Dios «abal ka kulbéj i ichích» (Sal. 104:​14, 15). An nazareos in belkálak kʼal in kulbétal an abatnaxtaláb axi pidhan tin kwéntaj an utsʼnél. c

¿Neʼets ki tʼajaʼ ejtíl an nazareos ani ki jilaʼ jantʼoj axi i kulbetnál? (Ka tsuʼuw an párrafos 4 ma ti 6).


5. ¿Jantʼoj in tʼajaʼ a Madián ani a Marcela kom in léʼak kin tʼojonchij más a Jehová?

5 Antsanáʼ jantʼiniʼ an nazareos, wawáʼ jayej i tsápnanchal ki tʼajaʼ yan jantʼoj abal ki kulbedhaʼ a Jehová, belits max junchikíl i atsʼál wéʼ kʼibat. Ki tsalpay kʼal a Madián ani a Marcela. d Jajáʼchik pel jun i tomkinél axi u kʼwajíl ti Colombia ani u kʼwajílakchik lej alwaʼ, kom a Madián in kwaʼalak jun i alwaʼ tʼojláb. Jajáʼ in atálak yan i tumín ani in kwaʼalakchik jun i atáj lej alabél. Pero jajáʼchik in léʼak kin tʼojonchij más a Jehová, jaxtám in tsalpaychik kin jalkʼuy jantʼiniʼ u kʼwajílak. Jajáʼchik in ulal: «I tsápnanchij yab ki alkʼidh pakuw an tumín, u kʼalej tu kʼwajíl al kʼeʼat i atáj axi más tsipíl ani i nujuw an carro». A Madián ani a Marcela yab nixoknáj kʼal jitaʼ abal kin jalkʼuychik jantʼiniʼ u kʼwajíl. In tʼajaʼchik kom in léʼak kin tʼojonchij más a Jehová ban olnomtaláb. Jajáʼchik kʼwajat lej kulbél kʼal jawaʼ in tákuy kin tʼajaʼ.

6. ¿Jaleʼ ti jilamal ki tʼajaʼ yan jantʼoj axi i kulbetnál? (Ka tsuʼuw jayej an imagen).

6 Patal wawáʼ i jilamal jantʼoj axi i kulbetnál kom i léʼ ki tʼojonchij más a Jehová (1 Cor. 9:​3-6). Yab pel a Jehová axi tu nixoknámal ki tʼajaʼ nixéʼ ani yab pel jantʼoj kidháb axi i koʼoyámal ki jilaʼ. Ejtíl, talchik i epchal in jilamal in kʼimáʼ, o jun i alwaʼ tʼojláb. Jayej waʼats jitaʼchik in takuyámal yabaye ka tomkin, ani kʼeʼat i epchalchik in takuyámal yab kin koʼoy i tsakam dhúbatkʼij tam ka tomkin. Jayej waʼats i epchal axi kʼalnek ti tolmix juʼtáj u yejencháb más i tolmixtaláb, belits abal kwaʼal ka kʼalej owél ani ka kʼwajiy ow kʼal in yanél. Pero patal axéʼ in tʼajámal kom in léʼchik kin tʼojonchij más a Jehová. I lej belál abal a Jehová in pidhál yan in jalbíl patal jawaʼ exom i tʼajál abal ki tʼojonchij (Heb. 6:10).

KI TSÁPNANCHIJ KI PUTUW KʼAL JAWAʼ I UCHAMAL A JEHOVÁ

7. ¿Jaleʼ ti junchikíl neʼetsak kin atsʼaʼ kʼibat an nazareo kin putuw kʼal jawaʼ in uchamal a Jehová? (Números 6:5; ka tsuʼuw jayej an imagen).

7 (Ka ajiy Números 6:5). An israelitas axi in takuyalak kin tʼajaʼ ti nazareos yab in tomnálak kin kotoy in xiʼíl. Antsanáʼ in tejwamedhálak abal neʼetsak kin bélkaʼ patal jawaʼ ka uchan kʼal a Jehová. Max jun i israelita kin tʼajaʼ ti nazareo al yan i támub, neʼetsak ka lej nakey in xiʼíl ani patal neʼetsak kin tʼajaʼ ti kwéntaj abal jajáʼ pelak i nazareo. Max jun i nazareo ka tólmiyat kʼal axi más, yab neʼetsak kin atsʼaʼ tʼojláb kin putuw kʼal jawaʼ in uchamal a Jehová. Pero waʼatsak yan i israelitas axi yab in kʼakʼnálak an tʼojláb axi in tʼajálak an nazareo ani yab in pidhálak in jalbíl. Jun i tʼiplab, tin kʼichájil an kawlomej Amós, waʼatsak i israelitas axi in ólchalak i vino an nazareos. Walám in tʼajálak kom in léʼak abal an nazareos kin kʼibchij a Jehová ani antsanáʼ yab kin putuw kʼal jawaʼ in uchamal (Amós 2:12). Junchikíl, an nazareos in atsʼálak lej kʼibat kin putuw kʼal jawaʼ in uchamal a Jehová ani in yéjenchalak yan i iniktaláb.

Abal ka tejwaméj abal pelakchik i nazareos, jajáʼchik in yéjenchalak kin koʼoy yan i iniktaláb. (Ka tsuʼuw an párrafo 7).


8. ¿Jantʼoj a kulbétnaʼ kʼal jawaʼ in watʼaʼ a Benjamin?

8 A Jehová jayej neʼets tu ku tólmiy wawáʼ abal ki koʼoy i iniktaláb ani ki putuw kʼal jawaʼ i uchamal belits max u jikʼél. Ki tsuʼuw jawaʼ in watʼaʼ a Benjamin, jajáʼ in kwaʼal 10 i támub ani u kʼwajíl ti Noruega. Ban escuela tʼajan jun i ajib abal kin tejwamédhaʼchik abal in léʼ kin tólmiy an bichow axi ti Ucrania kom kʼwajatak lej tsapik an pextaláb. Jaxtám, uchanchik abal kwaʼalak ka kʼalej toltomidh kʼal an colores in kʼál an bandera axi ti Ucrania. A Benjamin in tsalpayámalits abal yab neʼets ka tólmixin kʼal axéʼ xi ajib ani jaxtám neʼetsak ka jílkʼon kubat wéʼ owél. Pero tsuʼtat kʼal jun i maestra ani uchan: «Adhil tejéʼ, kʼwajat tu aychal». A Benjamin in koʼoy i iniktaláb, utey kʼal an maestra ani in uchaʼ: «Nanáʼ yab u tólmiyal nibal jun i eyal, ma waʼats yan i ólchixchik kʼal a Jehová axi kʼwajat ti wikʼaxteʼ kom yab in tólmiyal an eyalchik». An maestra in exbay jawaʼ in uluw a Benjamin, pero kʼal in juntal exóbal tujey ti konomchikáb jaleʼ ti jajáʼ yab u ajat. A Benjamin wéʼ jikʼey ani ma in léʼak ti ukʼnal, pero in koʼoy i iniktaláb ani in ejtow kin tókʼtsiy in juntal exóbal. Talbél, a Benjamin in tʼilchij in tátajchik jawaʼ in watʼaʼ ani in uchaʼ abal tólmiyat kʼal a Jehová.

9. ¿Jantʼoj i éjtowal ki tʼajaʼ abal ki kulbédhanchij in ichích a Jehová?

9 Tam i tsápnanchal ki bélkaʼ a Jehová, an atiklábchik in tʼajál ti kwéntaj abal yab junat i ey kʼal axi más. Pero i yéjenchal yan i iniktaláb abal ki ólnaʼ abal pel u ólchix kʼal a Jehová ti escuela o ban tʼojláb. Biyat más u utel in kʼichájil a Jehová, an atiklábchik neʼets tu ku pojkaʼ ani neʼets ki atsʼaʼ más kʼibat ki bélkaʼ a Jehová ani ki ólnaʼ an alwaʼ kaw (2 Tim. 1:8; 3:13). Pero etsʼey ki tʼilaʼ abal max ki tsápnanchij ki bélkaʼ jawaʼ tu konchal a Jehová, neʼets ki tʼajaʼ abal Jajáʼ kin atsʼaʼ kulbél (Prov. 27:11; Mal. 3:18).

KI PIDHAʼ MÁS IN EXBÁDH AN KʼAKʼNAXTALÁB AXI I PIDHÁL A JEHOVÁ

10. ¿Jaleʼ ti an nazareos in atsʼálak kʼibat kin bélkaʼ an abatnaxtaláb axi kʼwajat ti Números 6:​6, 7?

10 (Ka ajiy Números 6:​6, 7). An nazareos u kónchinalak abal yab kin uténchij jun i tsemélom, pero neʼetsak kin atsʼaʼ lej kʼibat kin bélkaʼ nixéʼ max ka tsemets jun in yanél. ¿Jaleʼ ti neʼetsak kin atsʼaʼ kʼibat? Kom ti niwaʼ a kʼicháj, tam jun i atikláb ka tsemets u tʼájnalak yan jantʼoj ani in yanél kwaʼalak ka kʼwajiy lej utat kʼal axi tsemets (Juan 19:​39, 40; Hech. 9:​36-40). An nazareos yab in tomnálak ka kʼwajiy utat, pero max kin bélkaʼ axéʼ xi abatnaxtaláb neʼetsak kin tejwamédhaʼ abal jawaʼ más exbadh játs kin putuw kʼal jawaʼ in uchamal a Jehová. I lej belál abal a Jehová in pidhálak i tsapláb axéʼchik xi nazareos abal kin ejtow kin putuw kʼal jawaʼ in ulúmal.

11. ¿Jantʼoj kwaʼal ki tʼilaʼ etsʼey tam ka waʼtsin jun i kʼibataláb kʼal i yanél? (Ka tsuʼuw jayej an imagen).

11 Patal axi i tʼójonchal a Jehová i pidhál yan in jalbíl an kaw axi i uchaʼ tam ti i pidhaʼ i ejatal. Axéʼ i tejwamedhál kʼal jawaʼ ki takuy ki tʼajaʼ ani tam kwaʼal ki tsʼejkaʼ jun i kʼibataláb kʼal i yanél. Wawáʼ i lej tsápnanchal ki putuw kʼal i uchbíl axi i kwaʼal kʼal i yanél, pero yab jaykʼiʼ neʼets ki kʼibchij a Jehová expidh abal ki kulbedhaʼ i yanél (Mat. 10:​35-37; 1 Tim. 5:8). Junchikíl walám ma neʼets ki yéjenchij ki takuy ki tʼajaʼ jantʼoj, belits max i yanél yab kin kulbétnaʼ.

¿Neʼets ki tsápnanchij ki tʼajaʼ jawaʼ tekedh belits max i atsʼál kʼibat? (Ka tsuʼuw an párrafo 11). e


12. ¿Jantʼoj in tʼajaʼ a Alexandru tam ti in tamétnaʼ jun i kʼibataláb kʼal in kʼimádhil?

12 Ki tsuʼuw jawaʼ in watʼaʼ an epchal Alexandru ani in kʼimádhil Dorina. Tam tin neʼdhálak jun i támub ti exóbalchik kʼal an Biblia, a Dorina in uluw abal yabáts neʼets kin áynanchij ani in uchálak a Alexandru abal kin jilaʼ ti exóbal. A Alexandru in tʼilmay tekedh in kʼimádhil ani in uchaʼ kʼal yan i kʼanidhomtaláb abal jajáʼ neʼetsak kin áynanchij ti exóbal. A Dorina yab in kulbétnaʼ jawaʼ uchan kʼal in tomkíl ani kʼwajiy in tʼajál yan jantʼoj abal kin jilaʼ ti exóbal. A Alexandru in tsápnanchij kin exbay jawaʼ in atsʼálak in kʼimádhil belits abal junchikíl in atsʼálak lej kʼibat ani ma in bajuw kin tsalpay kin jilaʼ ti exóbal. Jajáʼ in áynanchij kin pidhaʼ más in exbádh an kʼakʼnaxtaláb axi in pidhál a Jehová ani in tsápnanchij kin tejwamédhanchij in kʼimádhil abal in kʼakʼnál ani in kʼanidhál. In tʼiplábil a Alexandru lej eyan abal a Dorina kin léʼnaʼ ti exóbal junílekʼij kʼal an Biblia ani xowéʼ pelits i epchal. (Ka tsuʼuw an video A Alexandru ani a Dorina Văcar: «Axi u kʼanidhom lej kʼayalidh ani alwaʼ inik», axéʼ kʼwajat ban pejach «La verdad cambia la vida de las personas», ti jw.org).

13. ¿Jantʼiniʼ neʼets ki tejwamédhaʼ abal i kʼanidhál a Jehová ani i yanél?

13 A Jehová játs axi in tsʼejkámal an yaneláb ani Jajáʼ in léʼ abal ku kʼwajiy kulbél kʼal i yanél (Efes. 3:​14, 15). Pero max chubax i léʼ ku kʼwajiy kulbél kʼal i yanél, in tomnál ki bélkaʼ patal jawaʼ a Jehová tu konchal. A Jehová in atsʼál lej kulbél ani in pidhál yan in jalbíl patal jawaʼ i tʼajál abal ki tʼojonchij ani jayej in tsuʼtal an tsapláb axi i tʼajál abal ki béletnaʼ i yanél ani ki tejwamédhanchij abal i kʼanidhálchik (Rom. 12:10).

KI TÓLMIY AXI MÁS ABAL PATAL KI NITSʼBIY AN NAZAREOS

14. ¿Jitaʼchik játs axi más in yéjenchal ki kanatbédhaʼ?

14 Patal axi i kʼakʼnál a Jehová i léʼ ki tʼajaʼ patal jawaʼ ki ejtow abal ki tʼojonchij ani i tʼajál kom i kʼanidhál, belits abal junchikíl i atsʼál kʼibat. ¿Jantʼiniʼ i éjtowal ki kanatbédhaʼ axi más abal jayej kin léʼnaʼ kin tʼojonchij más a Jehová? I éjtowal ki tʼajaʼ kʼal jawaʼ ki uluw (Job 16:5). Ka tsalpay kʼal axéʼ, ¿waʼats jun i epchal ti tamkuntaláb axi kʼwajat in tsápnanchal kin jalkʼuy jantʼiniʼ u kʼwajíl kom in léʼ kin tʼojonchij más a Jehová? ¿A exlál jun i tsakam axi kʼwajat in tsápnanchal kin bélkaʼ a Jehová ti escuela? ¿A exlál jun i epchal o jun i exóbal kʼal an Biblia axi kʼwajat ti tomolnáb kʼal in yanél kom in léʼ kin kulbedhaʼ a Jehová? Ki tsápnanchij ki kanatbédhaʼ axéʼchik xi epchal ani ki uchaʼ abal i lej kʼakʼnál an iniktaláb axi in tejwamedhálchik ani an tsapláb axi exom in tʼajál abal kin kʼakʼnaʼ a Jehová (Filem. 4, 5, 7).

15. ¿Jantʼoj in tʼajámal talchik i epchal abal kin tólmiy jitaʼchik kʼwajat in tʼójonchal más a Jehová?

15 Junchikíl i éjtowal ki tʼajaʼ jantʼoj abal ki tólmiy an epchalchik axi kʼwajat in lej tʼójonchal a Jehová (Prov. 19:17; Heb. 13:16). Játs in tʼajaʼ jun i epchal mimláb axi payeblábits axi u kʼwajíl ti Sri Lanka. Jajáʼ tujey ti pidhnal wéʼ más i tumín kʼal an pensión axi in bátsʼuwalak ani in tsalpay kin eyendhaʼ wéʼ i tumín abal kin tólmiy tsáb i epchal mimláb axi pelak i precursoras. Jajáʼ in tʼajaʼ ti kwéntaj abal axéʼ xi tsáb i epchal in atsʼálak tʼojláb kin elaʼ jawaʼ in yéjenchal. Jaxtám in tsalpay abal tam ka pidhan an tolmixtaláb, neʼetsak kin pidhaʼ wéʼ i tumín an epchalchik abal kin jálbiy an teléfono. Lej alwaʼ jawaʼ in tʼajaʼ axéʼ xi epchal.

16. ¿Jantʼoj i exobnál kʼal in tʼiplábil an nazareos?

16 I exobnámal yan jantʼoj tin kwéntaj an nazareos. Jayej i exobnámal abal a Jehová in pidhál yan in jalbíl an tsapláb axi i tʼajál abal ki kulbedhaʼ ani abal ki putuw kʼal jawaʼ i uchamal abal neʼets ki tʼajaʼ. Jajáʼ tu jilchal abal ki tejwamédhaʼ abal chubax i kʼanidhál (Prov. 23:​15, 16; Mar. 10:​28-30; 1 Juan 4:19). In tʼiplábil an nazareos tu exóbchal abal a Jehová in tʼajál ti kwéntaj an tsapláb axi i tʼajál abal ki tʼojonchij. Jaxtám, ki áynanchij ki tʼojonchij kʼal patal i ichích ani ki tʼajaʼ patal jawaʼ ki ejtow abal ki kulbedhaʼ.

¿JANTʼOJ NEʼETS KA TÓKʼTSIY?

  • ¿Jantʼiniʼ in tejwamédhaʼ an nazareos abal in léʼak kin tʼojonchij a Jehová ani abal in kwaʼalak i iniktaláb?

  • ¿Jantʼoj i éjtowal ki tʼajaʼ patal wawáʼ abal ki nitsʼbiy an nazareos?

  • ¿Jantʼoj i exobnál tin kwéntaj a Jehová kʼal jawaʼ in tʼajálak an nazareos?

AJATLÁB 124 Siempre fieles y leales

a Talchik i israelitas pelak i nazareos kom u takuyabak kʼal a Jehová ani jajáʼchik etsʼey in tʼojonchalak a Jehová jantʼiniʼ i nazareos, pero waʼatsak kʼeʼatchik axi in tákuyalak tin kwetémtal kin tʼajaʼ ti nazareos (ka tsuʼuw an recuadro « I nazareos axi bíjiyat kʼal a Jehová»).

b Ban publicaciones junchikíl u jumbiyáb an nazareos kʼal an epchalchik axi bijchinének jun i exbadh tʼojláb tin bichówil a Jehová. Pero al axéʼ xi exobintaláb neʼets ki tsuʼuw abal patal jitaʼ in tʼójonchal a Jehová in éjtowal kin nitsʼbiy an nazareos.

c Tam jun i israelita kin tʼajaʼ ti nazareo yab etsʼey pelak abal kin tʼajaʼ jun i exbadh tʼojláb.

d Ka tsuʼuw ti jw.org an artículo «Elegimos una vida sencilla», axéʼ kʼwajat ban pejach axi in bij «Experiencias de los testigos de Jehová».

e JAWAʼ U TEJWAMÉL BAN IMAGEN: Jun i nazareo yab in éjtowal ka kʼwajiy utat kʼal in yanél axi tsemets, jaxtám kʼwajat in metʼál ma owél biyat u neʼdháb ka jóliyat in yanél.