7-زەرتتەۋ ماقالاسى
51-ٵن ٴبىز قۇدايعا باعىشتالدىق!
نازيرلەردەن نە ۇيرەنەمىز؟
«ول نازير بولعان ۋاقىتىنىڭ بارىندە ەحوبانىڭ الدىندا قاسيەتتى بولىپ قالا بەرۋ كەرەك» (مۇس. 4-ج. 6:8).
نەگىزگى وي
نازيرلەردىڭ ۇلگىسىنەن ٴبىز ەحوبا ٷشىن كەيبىر نارسەلەردى قۇربان ەتۋگە جانە باتىل بولۋعا ۇيرەنەمىز.
1. تاريح بويى قۇدايدىڭ قىزمەتشىلەرى ەحوبامەن قارىم-قاتىناستارىن باعالايتىنىن قالاي كورسەتىپ كەلەدى؟
ٴسىز ەحوبامەن قارىم-قاتىناسىڭىزدى باعالايسىز با؟ بۇعان سەنىمدىمىز. ٴسىز سياقتى ەحوبامەن دوستىعىن اسىلعا بالايتىن ادامدار ەجەلگى زاماننان بەرى وتە كوپ (ٴزاب. 104:33، 34). ەحوباعا قىزمەت ەتۋ ٷشىن ولار كوپ نارسەدەن باس تارتقان. سونداي كىسىلەردىڭ ٴبىرى — ەجەلگى يسرايلدە ٶمىر سۇرگەن نازيرلەر. نازيرلەر دەگەن كىمدەر جانە ولار بىزگە قانداي ۇلگى قالدىرعان؟
2. ا) نازيرلەر دەگەن كىمدەر؟ (مۇسانىڭ 4-جازباسى 6:1، 2) ٵ) كەيبىر يسرايلدىكتەر نەگە نازير انتىن بەرۋدى شەشكەن؟
2 ەۆرەي تىلىنەن شىققان «نازير» دەگەن ٴسوز «تاڭدالعان»، «بولەكتەنگەن»، «باعىشتالعان» دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. وسى ماعىناعا ساي، نازير دەپ ەحوباعا ەرەكشە جولمەن قىزمەت ەتۋ ٷشىن كەيبىر نارسەلەردەن باس تارتقان يسرايلدىكتى اتاعان. مۇسا زاڭى بويىنشا، ەر نە ايەل ادام ەحوباعا ەرەكشە انت بەرىپ، قانداي دا ٴبىر ۋاقىت ارالىعىندا نازير بولىپ ٴجۇرۋدى شەشە الاتىن a (مۇسانىڭ 4-جازباسى 6:1، 2 وقىڭىز). وسىنداي انت بەرەتىن ادام باسقا يسرايلدىكتەردەن تالاپ ەتىلمەيتىن ەرەجەلەردى ۇستانۋ كەرەك بولعان. مىندەتتى بولماسا دا، كەيبىر يسرايلدىكتەر نەگە نازير انتىن بەرەمىن دەپ شەشكەن؟ ولاردىڭ ەحوباعا دەگەن ىستىق سۇيىسپەنشىلىگى مەن باتالارىنا دەگەن ريزاشىلىعى جۇرەكتەرىنە قوزعاۋ سالعان (مۇس. 5-ج. 6:5؛ 16:17).
3. بۇگىندە قۇداي حالقى قاي جاعىنان نازيرلەرگە ۇقسايدى؟
3 مۇسا زاڭىنىڭ ورنىنا «ٴماسىحتىڭ زاڭى» كەلگەندە، بۇدان بىلاي نازير بولۋدىڭ قاجەتى بولمادى (عال. 6:2؛ ريم. 10:4). دەسە دە، نازيرلەر ىسپەتتى، بۇگىندە ەحوبانىڭ قىزمەتشىلەرى وعان بۇكىل جان-تانىمەن، بار اقىل-ويىمەن جانە بار كۇش-قۋاتىمەن قىزمەت ەتكىسى كەلەدى (مار. 12:30). ٴبىز ەحوباعا باعىشتالعاندا، وسىلاي قىزمەت ەتۋگە ٶز ەركىمىزبەن انت ەتەمىز. وسى ۋادەمىزگە ساي ٶمىر ٴسۇرۋ ٷشىن ٴبىز ەحوبانىڭ ەركىنە بويسۇنامىز ٵرى كەيبىر نارسەلەردى قۇربان ەتەمىز. وسى ماقالادا نازيرلەردىڭ ٶز انتتارىن قالاي بەرىك ۇستانعانىن قاراستىرا وتىرىپ، وزىمىزگە قۇندى ساباقتار الامىز b (مات. 16:24).
باس تارتۋعا دايىن بولىڭىز
4. مۇسانىڭ 4-جازباسى 6:3، 4 كە ساي، نازيرلەر نەدەن باس تارتقان؟
4 مۇسانىڭ 4-جازباسى 6:3، 4 وقىڭىز. نازيرلەر ىشىمدىكتىڭ ەشقانداي ٴتۇرىن، جۇزىمنەن جاسالاتىن ەشقانداي ٶنىمدى، ٴجۇزىمنىڭ ٶزىن دە، مەيىزدى دە اۋزىنا الماۋ كەرەك بولعان. ال بۇل تاعامدار ادەتتە ادامداردىڭ داستارقانىنان ۇزىلمەيتىن جانە ولاردى ٸشىپ-جەگەندە تۇرعان ەشتەڭە جوق ەتىن. كيەلى كىتاپتا ٴتىپتى شاراپ «پەندەنىڭ جۇرەگىن قۋانتاتىن» قۇدايدىڭ سيى دەپ ايتىلعان (ٴزاب. 104:14، 15). دەسە دە نازيرلەر وسىلاردىڭ راقاتىن كورۋدەن ٶز ەرىكتەرىمەن باس تارتقان c.
نازيرلەر سياقتى ٴسىز دە كەيبىر نارسەلەردەن باس تارتۋعا دايىنسىز با؟ (4—6-ابزاستاردى قاراڭىز)
5. ماديان مەن مارسەلا نەنى قۇربان ەتەمىز دەپ شەشتى جانە نەگە؟
5 بۇگىندە ٴبىز دە ەحوباعا كوبىرەك بەرۋ ٷشىن نازيرلەر سياقتى كەيبىر نارسەلەردى قۇربان ەتەمىز. بۇعان ٴبىر مىسال — ماديان مەن مارسەلا ەسىمدى ەرلى-زايىپتى d. مادياننىڭ جالاقىسى جوعارى بولعاندىقتان، ولار قىمبات، ادەمى پاتەردە تۇرىپ جاتتى. ولاردىڭ بار جاعدايى جاسالعان ەدى. ٴبىراق بۇل باۋىرلاستار ەحوباعا كوبىرەك قىزمەت ەتكىسى كەلدى. سوندىقتان ومىرلەرىن وزگەرتۋگە بەكىندى. «ٴبىز شىعىنىمىزدى بىرتىندەپ ازايتا باستادىق. شاعىن پاتەرگە كوشىپ، كولىگىمىزدى ساتىپ جىبەردىك»،— دەيدى ولار. مىندەتتى بولماسا دا، كوبىرەك قىزمەت ەتە الۋ ٷشىن ولار وسى نارسەلەردەن باس تارتۋدى شەشتى. وسىنداي شەشىم قابىلداعاندارىنا ەكەۋى قۋانىشتى ٵرى ومىرلەرىنەن قاناعات الىپ ٴجۇر.
6. ماسىحشىلەر نەلىكتەن كەيبىر نارسەلەردەن باس تارتادى؟ (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
6 تەوكراتيالىق ٸس-شارالارعا كوبىرەك اتسالىسۋ ٷشىن ماسىحشىلەر كەيبىر نارسەلەردەن باس تارتۋعا دايىن (قور. 1-ح. 9:3—6). مىسالى، كەيبىرەۋلەر وزدەرى قالاعان جۇمىستان يا ۇيدەن باس تارتقان. كوپشىلىگى نەكە قۇرۋدى يا بالالى بولۋدى كەيىنگە شەگەرگەن. باسقالارى جاقىن ادامدارىنان الىس كەتۋگە تۋرا كەلسە دە، قاجەتتىلىك كوبىرەك جەرگە كوشىپ كەتكەن. ەحوبا بىزدەن وسىلاردى قۇربان ەت دەپ تالاپ ەتپەيدى ٵرى بۇل باس تارتقان نارسەلەر جامان دەگەن ٴسوز ەمەس. ٴبىراق ٴبىز ەحوباعا ەڭ جاقسىمىزدى بەرگىمىز كەلەتىندىكتەن، وسىلاردى قۇربان ەتۋگە دايىنبىز. ەحوباعا قىزمەت ەتۋ ٷشىن جاساعان ۇلكەندى-كىشىلى كەز كەلگەن قۇرباندىعىڭىز ول ٷشىن وتە قىمبات (ەۆر. 6:10).
ەلدەن ەرەكشە بولۋدان قورىقپاڭىز
7. نازيرلەردە قانداي قيىندىق بولعان كورىنەدى؟ (مۇسانىڭ 4-جازباسى 6:5) (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
7 مۇسانىڭ 4-جازباسى 6:5 وقىڭىز. نازيرلەر شاشتارىن قيماۋعا انت بەرەتىن. بۇل ولاردىڭ ەحوباعا تولىق مويىنسۇناتىنىنىڭ كورىنىسى بولعان. ەگەر يسرايلدىك ۇزاق ۋاقىتتان بەرى نازير بولسا، ونىڭ ۇزىن شاشى وزگەلەرگە بىردەن بايقالاتىن. اينالاسىنداعىلار ونىڭ انتىن قولداپ-قۇرمەتتەسە، نازيرگە جۇرتتان ەرەكشە بولۋ قيىندىق تۋدىرماعان. ٴبىراق، وكىنىشكە قاراي، ادامدار ولاردى بارلىق كەزدە قولداي بەرمەگەن. ماسەلەن، اموس پايعامباردىڭ تۇسىندا «نازيرلەرگە شاراپ ىشكىزۋدى قويمايتىن» جولدان تايعان يسرايلدىكتەر بولعان. وسىلاي ولار نازيرلەردىڭ انتىن بۇزعىسى كەلگەن كورىنەدى (اموس 2:12). دەمەك، انتتارىنا بەرىك بولىپ، جۇرتتان ەرەكشەلەنۋ ٷشىن نازيرلەرگە كەيدە زور باتىلدىق قاجەت بولعان.
انتىنا بەرىك نازير ەلدەن ەرەكشەلەنۋدەن قورىقپاعان (7-ابزاستى قاراڭىز)
8. بەندجاميننىڭ وقيعاسى ٴسىزدى قالاي جىگەرلەندىردى؟
8 ۇيالشاق نە جاسقانشاق مىنەزدى بولساق تا، ٴبىز ەحوبانىڭ كومەگىمەن باتىل بولا الامىز، وزگەلەردەن ەرەكشەلەنۋدەن قورىقپايمىز. نورۆەگيادا تۇراتىن ون جاسار بەندجامين ەسىمدى كىشكەنتاي باۋىرلاسىمىزدىڭ وقيعاسىن الايىق. ونىڭ مەكتەبىندە سوعىس بولىپ جاتقان ۋكراينانى قولداۋ ماقساتىندا ٴبىر ۇلكەن ٸس-شارا وتكىزىلەدى. وقۋشىلار ۋكراينانىڭ تۋى تۇستەس كيىنىپ كەلىپ، ٵن ايتۋ كەرەك بولدى. بۇل شارا ۇلتشىلدىقپەن بايلانىستى بولعاندىقتان، بەندجامين وعان قاتىسپاۋ ٷشىن ٶزى ٴبىر شەتتە تۇردى. سوندا ٴمۇعالىم ونى داۋىستاپ شاقىرىپ: «مۇندا كەلسەڭشى، بارلىعىمىز سەنى كۇتىپ تۇرمىز!»— دەيدى. بەندجامين ٴمۇعالىمنىڭ قاسىنا كەلىپ، باتىلدىقپەن بىلاي دەيدى: «مەن ساياسي شەرۋلەرگە قاتىسپايمىن، بەيتاراپتىق ساقتايمىن. نەگىزىندە، كوپ ەحوبا كۋاگەرلەرى سوعىسقا بارماعانى ٷشىن تۇرمەدە وتىر». ٴمۇعالىمى وعان تۇسىنىكپەن قاراپ، بۇل شارادان بوساتادى. ٴبىراق سىنىپتاستارى «نەگە قاتىسپايسىڭ؟» دەپ، ونى سۇراق استىنا الادى. بەندجامين سول كەزدە قاتتى قوبالجىپ، جىلايىن دەپ قالادى. ٴبىراق ولارعا دا الگى سوزدەرىن قايتالاپ، باتىل جاۋاپ بەرەدى. ٴبارى اياقتالعان سوڭ، بەندجامين اتا-اناسىنا ەحوبا وعان سەنىمىن قورعاۋعا قالاي كومەكتەسكەنىن ايتىپ بەردى.
9. ٴبىز ەحوبانىڭ جۇرەگىن قالاي قۋانتا الامىز؟
9 ەحوبانىڭ ەركىن ورىنداۋعا بەل بۋعاندىقتان، ٴبىز اينالامىزداعى ادامداردىڭ اراسىندا ەرەكشە كوزگە تۇسەمىز. مەكتەپتە يا جۇمىستا «ەحوبا كۋاگەرىمىن» دەپ ايتۋ ٷشىن بىزگە باتىلدىق قاجەت. مىنا دۇنيەنىڭ كوزقاراسى مەن مىنەز-قۇلقى بارعان سايىن قۇلدىراپ جاتىر. دەمەك، بىزگە كيەلى كىتاپ پرينسيپتەرىن ۇستانۋ جانە ىزگى حاباردى ايتۋ دا قيىنداي تۇسەدى (ٴتىم. 2-ح. 1:8؛ 3:13). ٴبىراق مىنانى ۇمىتپاڭىز: ەحوباعا قىزمەت ەتپەيتىن ادامداردان ەرەكشەلەنۋدەن قورىقپاساق، ونىڭ «جۇرەگىن قۋانتامىز» (ناق. س. 27:11؛ مالح. 3:18).
ەحوبانى باستى ورىنعا قويىڭىز
10. مۇسانىڭ 4-جازباسى 6:6، 7 دەگى تالاپتى ورىنداۋ نازيرلەرگە وڭاي بولعان با؟ ٴتۇسىندىرىڭىز.
10 مۇسانىڭ 4-جازباسى 6:6، 7 وقىڭىز. نازيرلەرگە مايىتكە جاقىنداۋعا بولمايتىن. بۇل ەرەجەنى ۇستانۋ، ٴبىر قاراعاندا، قيىن ەمەس بولىپ كورىنەر. ٴبىراق ول زاماندا ٴنازيردىڭ جاقىن تۋىسى قايتىس بولسا، بۇل تالاپتى ورىنداۋ كادىمگىدەي اۋىر سىناق بولعان. ويتكەنى جەرلەۋ سالتى بويىنشا، ادام ٴمايىتتىڭ قاسىندا بولۋ كەرەك بولعان (جوح. 19:39، 40؛ ەل. ٸس. 9:36—40). ٴبىراق نازير بولعان ادام انت بەرگەندىكتەن، بۇنداي راسىمدەرگە قاتىسا المايتىن. باسىنا وسىنداي اۋىر قايعى تۇسسە دە، نازيرلەر انتىنان تايماي، مىقتى سەنىم تانىتقان. البەتتە، ەحوبا بۇل ادال جاندارعا كۇش بەرىپ، قولداعان.
11. وتباسىلىق ماسەلەلەردە ٴماسىحشى نەنى بەرىك ۇستانادى؟ (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
11 ٴبىز دە ەحوباعا باعىشتالعاندا بەرگەن انتىمىزعا ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكپەن قارايمىز. بۇل ٴتىپتى ٴبىزدىڭ وتباسىلىق ماسەلەلەردە قابىلدايتىن شەشىمدەرىمىزگە دە اسەر ەتەدى. ٴبىز وتباسىلىق مىندەتتەرىمىزدى بارىنشا جاقسى اتقارۋعا تىرىسامىز. دەي تۇرعانمەن ٷي ىشىندەگىلەردىڭ قالاۋىن ورىندايمىز دەپ ەحوبانىڭ تالاپتارىنان اتتامايمىز (مات. 10:35—37؛ ٴتىم. 1-ح. 5:8). ٴتىپتى ەحوباعا ۇنامدى بولۋ ٷشىن كەيدە تۋىستارىمىزبەن تاتۋ قارىم-قاتىناسىمىزدى قۇربان ەتۋگە تۋرا كەلۋى مۇمكىن.
ەڭ قيىن دەگەن جاعدايدا دا، ەحوبانى باستى ورىنعا قويۋعا دايىنسىز با؟ (11-ابزاستى قاراڭىز) e
12. وتباسىندا قيىن جاعداي تۋىنداعاندا، الەكساندرۋ باۋىرلاسىمىز نە ىستەدى جانە نە ىستەمەدى؟
12 الەكساندرۋ مەن دورينانىڭ وقيعاسىن قاراستىرايىق. ەكەۋى كيەلى كىتاپتى زەرتتەپ جۇرگەنىنە ٴبىر جىلداي بولعاندا، ايەلى بۇدان ٵرى زەرتتەمەيمىن دەپ شەشەدى. كۇيەۋىنە دە توقتاتۋدى ايتادى. ٴبىراق الەكساندرۋ سابىرمەن ٵرى ىلتيپاتپەن ايەلىنە ٵرى قاراي زەرتتەي بەرەتىنىن ايتادى. ٴبىراق ايەلى مۇنىسىن جاقتىرماي، زەرتتەۋىن توقتاتقىزۋ ٷشىن وعان كۇن كورسەتپەيدى. وڭايعا سوقپاسا دا، الەكساندرۋ ايەلىنىڭ ارەكەتتەرىن بارىنشا تۇسىنۋگە تىرىسادى. ايەلى وعان شىمشىپ سويلەپ، اۋىر سوزدەر ايتقاندا، ول زەرتتەۋ ساباعىن تاستاي سالعىسى كەلەتىن. دەسە دە ول ٵرى قاراي ەحوبانى باستى ورىنعا قويا بەردى. سويتە تۇرا، ايەلىنە ماحابباتى مەن قۇرمەتىن دە كورسەتە بەردى. اقىرىندا، كۇيەۋىنىڭ ىزگى ارەكەتتەرىنە دورينانىڭ جۇرەگى ٴجىبىپ، قايتادان زەرتتەۋ ساباعىن باستايدى دا، شىندىققا كەلەدى (jw.org تور بەكەتىنىڭ «شىندىق ادامنىڭ ٶمىرىن وزگەرتەدى» دەگەن توپتاماسىنان «الەكساندرۋ مەن دورينا ۆاكار. «سۇيىسپەنشىلىك شىدامدى دا مەيىرىمدى» اتتى بەينەروليكتى قاراڭىز).
13. ەحوباعا دەگەن جانە وتباسىمىزعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىمىزدى قالاي كورسەتە الامىز؟
13 وتباسىنىڭ نەگىزىن قالاعان — ەحوبا قۇدايدىڭ ٶزى، ٵرى ول وتباسىمىزدىڭ باقىتتى بولعانىن قالايدى (ەفەس. 3:14، 15). سوندىقتان ونىڭ ايتقانىمەن ٶمىر سۇرسەك قانا ٴبىز شىن باقىتتى بولامىز. وتباسىڭىزدىڭ قامىن جاساپ، سۇيىسپەنشىلىك پەن قۇرمەتكە بولەي بەرىڭىز. وسىلاي ەتە ٴجۇرىپ، ەحوباعا دا قىزمەت ەتۋگە كۇش سالىپ جاتقانىڭىزدى ول اسا باعالايدى (ريم. 12:10).
ٴبىر-ٴبىرىمىزدى نازيرلەرگە ەلىكتەۋگە شاقىرايىق
14. اسىرەسە كىمدەردى جىگەرلەندىرۋىمىز قاجەت؟
14 ەحوباعا عيبادات ەتەمىن دەپ شەشكەن جانداردىڭ بارلىعى ونى سۇيگەندىكتەن كەيبىر نارسەلەردى قۇربان ەتۋگە دايىن. ٴبىراق كورگەنىمىزدەي، كەيدە بۇل وڭايعا سوقپايدى. ٴبىر-بىرىمىزگە وسىنداي رۋح تانىتۋعا قالاي كومەكتەسسەك بولادى؟ وزگەلەردىڭ رۋحىن كوتەرەتىن جىگەرلى سوزدەر ايتايىق (ٵيۇپ 16:5). مىسالى، قاۋىمىڭىزدا ەحوباعا كوبىرەك قىزمەت ەتۋ ٷشىن تۇرمىستارىن قاراپايىم ەتۋگە ۇمتىلىپ جۇرگەندەر بار ما؟ مەكتەپتە وزگەلەردەن ەرەكشەلەنۋ قيىن بولسا دا، باتىلدىق تانىتىپ جۇرگەن جاس باۋىرلاستاردى بىلەسىز بە؟ نەمەسە وتباسىنىڭ قارسىلىعىنا قاراماستان، ادالدىق ساقتاۋ ٷشىن كۇرەسىپ جۇرگەن زەرتتەۋشىلەر مەن باۋىرلاستار بار شىعار. ەندەشە، ٵربىر مۇمكىندىكتى پايدالانىپ، وسى اياۋلى باۋىرلاستارىمىزدى جىگەرلەندىرەيىك. ەحوبا ٷشىن جاساعان ىستەرى مەن باتىلدىقتارى ٷشىن ماقتايىق! (فلم. 4، 5، 7).
15. كەيبىر باۋىرلاستار تولىق ۋاقىتتى قىزمەتشىلەرگە قالاي قولداۋ كورسەتەدى؟
15 سوزبەن جىگەرلەندىرۋدەن بولەك، ٴبىز تولىق ۋاقىت قىزمەت ەتىپ جۇرگەن باۋىرلاستارعا كومەك قولىن سوزا الامىز (ناق. س. 19:17؛ ەۆر. 13:16). شري-لانكادا تۇراتىن اياۋلى قارت ايەل باۋىرلاسىمىز وسىلاي ەتكەن. زەينەتاقىسى كوبەيگەندە، ول قاۋىمىندا قارجىلاي قيىندىقتارعا قاراماي ٸزاشار بولىپ جۇرگەن ەكى قىز باۋىرلاسقا جاردەم بەرگىسى كەلەدى. ٴسۇيتىپ، تەلەفونعا كەتكەن شىعىندارىن جاپسىن دەپ، ولارعا اي سايىن بەلگىلى ٴبىر سومانى بەرىپ تۇرادى. قولداۋ كورسەتۋدىڭ نەتكەن اسەم ۇلگىسى!
16. ەجەلدە ۇيىمداستىرىلعان نازير انتىن بەرۋ شاراسىنان نە بىلەمىز؟
16 راسىندا دا، ەجەلدە ٶز ەرىكتەرىمەن نازير بولعان كىسىلەردەن وتە قۇندى ساباقتار الدىق. ال بۇل شارادان ەحوبا جايلى نە بىلەمىز؟ ول ٴبىزدىڭ وعان ۇنامدى بولعىمىز كەلەتىنىن ٵرى باعىشتالعاندا بەرگەن انتىمىزعا ساي، كەيبىر نارسەلەردەن باس تارتۋعا دايىن ەكەنىمىزدى جاقسى بىلەدى. سونداي-اق وعان دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىمىزدى ٴبىلدىرۋدى ٶز ەركىمىزگە قالدىرىپ، ٴبىزدى قۇرمەتكە بولەپ وتىر (ناق. س. 23:15، 16؛ مار. 10:28—30؛ جوح. 1-ح. 4:19). بۇل شارادان تاعى بىلەرىمىز — ەحوباعا قىزمەت ەتۋ ٷشىن نەنى قۇربان ەتكەنىمىزدى ول بايقايدى ٵرى قاتتى باعالايدى. ولاي بولسا، لايىم ٵرى قاراي دا ەحوباعا ەڭ جاقسىمىزدى بەرىپ، تالماي قىزمەت ەتە بەرەلىك!
قالاي جاۋاپ بەرەر ەدىڭىز؟
-
نازيرلەر نەنى قۇربان ەتتى جانە قالاي باتىل بولدى؟
-
ٴبىر-ٴبىرىمىزدى نازيرلەرگە ەلىكتەۋگە قالاي تالپىندىرا الامىز؟
-
نازير بولۋ شاراسىنان بىلگەنىمىزدەي، ەحوبا بىزگە قاي جاعىنان سەنىمدى؟
124-ٵن ٵردايىم ادالدىق تانىتايىق
a ەحوبا بىرنەشە كىسىنى ٶزى نازير ەتىپ تاعايىنداعان. الايدا يسرايلدىكتەردىڭ باسىم كوپشىلىگى ٶز ەركىمەن نازير بولعان (« ەحوبا تاعايىنداعان نازيرلەر» قورشاۋىن قاراڭىز).
b كەيدە ٴبىزدىڭ باسىلىمداردا تولىق ۋاقىتتى قىزمەتشىلەر نازيرلەرگە تەڭەلەدى. ال بۇل ماقالادا ٴبىز ەحوبانىڭ بارلىق باعىشتالعان قىزمەتشىلەرى نازيرلەرگە قالاي ەلىكتەي الاتىنىن بىلەمىز.
c جالپى العاندا، نازيرلەرگە انتتارىن ۇستانۋ ٷشىن قانداي دا ٴبىر جۇمىس ىستەۋ سياقتى قوسىمشا مىندەتتەمە جۇكتەلمەگەن كورىنەدى.
d jw.org تور بەكەتىندەگى «ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ باستان كەشكەن وقيعالارى» توپتاماسىنان «ٴبىز ٶمىرىمىزدى قاراپايىم ەتتىك» دەگەن ماقالانى قاراڭىز.
e سۋرەت سيپاتتاماسى: وتباسى مۇشەسىنەن ايىرىلعان نازير جەرلەۋ سالتىنا شاتىردىڭ ۇستىنەن قاراپ تۇر. ەحوباعا انت بەرگەندىكتەن، ول جاقىن بارا المايدى.
