INKANI IYAKUMANYILA 7
ULWIMBO 51 Ndise Ŵakujipeleka kwa Chiuta!
Vyo Tungamanyilako ku Banazili
‘Uwene muzelu kwa Yehova amasiku ghosi agha Bunazili bwache.’—KUBA. 6.8.
IFUNDO INKULU
Ivifwanikizyo ivya Banazili vingatwavwa ukuti tumubombelaghe u Yehova nu moyo uwakwiyipa sona umwabujimvu.
1. Nkimba chintu buli ichiza cho ababombi ba Yehova bakubomba ukwanda kale?
KA MUKUBWENNYA ubumanyani bwinyu nu Yehova ukuti bwapamwanya? Tutakukayikila ukuti momo mukubwenezya! Sona mute mweka. Ukwanda kwisinda nkani abantu abinji bakiyivwanga umwakuyana bulo na mo mukwiyivwila. (Sali. 104.33, 34) Amasiku ghano abinji bakwiyipa pakumwiputa u Yehova. Momo bakabombelagha Abaizilayeli bamo bo bakitiziwanga ukuti Banazili. Ka bakaba bo bawenu sona tungamanyilako ichoni ku chifwanikizyo chabo?
2. (a) Ka Abanazili bakaba bo bawenu? (Ukubaligwa 6.1, 2) (b) Choni cho Abaizilayeli bamo bakasala ukuti babe Banazili?
2 Amazyu aghakuti “Bunazili” ghafumite ku mazyu agha Chihebeli gho ghakung’anamula ukwiyipa pakubomba imbombo yimo iyapalubazu. Abanazili bakaba Baizilayeli bo bakiyipagha pakumubombela u Yehova muzila iyapalubazu. Indaghilo izya Mozesi zikitikizyanga umwanavuli pamo umukolo ukulapa ichilapo ichapalubazu kwa Yehova ukuti asala ukuba Munazili ukwa kabalilo. a (Belenga Ukubaligwa 6.1, 2.) Nanti Umuizilayeli asala ukulapa ichilapo ichakuti inti abe Munazili, akalondiwanga ukukonka indaghilo zyo Abaizilayeli bosi batakakonkagha. So choni cho Abaizilayeli bakasalagha ukuba Banazili? Bakabombagha bunubu ichifukwa chakuti bakamughanagha u Yehova sona bakalondagha ukulangizya ukuti bakupalizya ukufuma pasi pa moyo ivyabupi ivyiza vyosi vyo akabapa.—Kumbu. 6.5; 16.17.
3. Ka abantu ba Chala amasiku ghano bakuyana buli-buli na Banazili?
3 Indondomeko iya Bunazili yikamala po, “Indaghilo izya Kilisitu” zikingila mumalo mwa Ndaghilo izya Mozesi. (Gala. 6.2; Loma 10.4) Loli ngati bo Banazili, amasiku ghano abantu ba Yehova bakubukilila ukulangizya ukuti bali ni chinyonywa ichakumubombela u Yehova nu moyo wabo ghosi, nu muzimu wabo ghosi, ni nyinong’ono zyabo zyosi na maka ghabo ghosi. (Mali. 12.30) Tukuba ni chinyonywa ichakupanga ichilapo ichi pa kabalilo ko tukwiyipa kwa Yehova. Ukuti tubombe ivintu ukuyana ni chilapo chitu, tubaghiye ukubomba ubwighane ubwa Yehova nu kwiyipa ukuti tumubombele akiza. Po tukumanyila mo Abanazili bakikalilagha ukuyana ni chilapo chabo, inti tumanyileko ivyinji ivya mo nuswe tungabombela ukuyana ni chilapo cho tukalapa kwa Yehova. b (Mata. 16.24) Za twennye ivifwanikizyo vimo.
MUBE BAKWIYIPA
4. Ukuyana nu Ukubaligwa 6.3, 4, ka ukwiyipa ukwa Banazili kukagheliwanga buli-buli?
4 Belenga Ukubaligwa 6.3, 4. Abanazili batakitikiziwanga ukungw’ela ipele lililyosi sona ukulya ivintu vimo ngati amampesya aghabisi na ghakumila. Abantu bo bakabazyungulila akabalilo kosi bakahobokagha ni vyakulya ivi ichifukwa chakuti vitakaba vyakukaniziwa. Ibayibolo likulongosola ukuti ‘uvinyo akupangisya ukuti umoyo uwa muntu ghuhoboke’ sona cho chabupi ichakufuma kwa Chala. (Sali. 104.14, 15) Napo ivintu ivi vikapangisyanga ukuti umoyo uwa muntu ghuhoboke, loli Abanazili bakalondiwanga ukuvileghuka. c
Ka muli ni chinyonywa ichakwiyipa ngati mo Abanazili bakabombelagha? (Ennya indime 4-6)
5. Nkimba u Madián nu Marcela bakasala ukubomba ichoni sona chifukwa buli?
5 Ngati bo Banazili, nuswe tukwiyipa kwa Yehova. Za twennye ichifwanikizyo icha Madián nu Marcela. d Imbumba iya Chikilisitu iyi yikikalagha ubumi ubwakuhobosya sona ubwapamwanya. U Madián akabombagha imbombo inyiza sana vyo vikapangisya ukuti bikalaghe munyumba iya pamwanya sona iyakuboneka akiza. Loli bakalondagha ukubomba ivyinji pakumubombela u Yehova. Ukuti bakwanilisye vyo bakalondagha ukubomba, bakinong’ona ukuti basinte ivintu vimo pa bumi bwabo. Bakanena ukuti, “Tukanda pakubombezya indalama izyakuchepa. Tukasamila mu nyumba iyinandi sona tukaghulizya igalimoto yitu.” U Madián nu Marcela bakabomba bunubu ichifukwa chakuti bakalondagha ukubomba ivyinji pakumubombela u Yehova. Pa kabalilo aka, bakwikutisiwa sona bakuhoboka na vyo bakasala.
6. Choni cho amasiku ghano Abakilisitu bakwiyipa? (Ennya sona ichituzi.)
6 Amasiku ghano abantu ba Yehova bakuhoboka pakwiyipa ukuti babe na kabalilo akakukwana pakumubombela u Yehova. (1 Koli. 9.3-6) U Yehova atakutukakamizya ukuti twiyipange muzila yiniyi, loli te chibibi ukubomba bunubu. Umwakufwanikizya, bamo bakuleka imbombo ni nyumba zyabo ukuti babombe ivyinji. Abinji bakusala ukuti batakasende tasi pamo ukusendwa ukwa kabalilo, po bamo nanti basendana bakusala ukuti batakabe tasi na bana. Bamo bakusala ukuti baye babombelaghe ko kukulondiwa abalumbilili abinji umwakuti bakwikala ubumi ubwakwiyipa ichifukwa chakuti bakuba kubutali na bamanyani sona imbumba zyabo. Swe binji tukuba bakwisengannya ukwiyipa ichifukwa chakuti tukulonda ukumupa u Yehova ivintu vyo vyiza nkani. Mumanye ukuti u Yehova akupalizya sana chilichosi cho mukubomba napo chingaba chikulu pamo chinandi cho mwabomba pakumubombela.—Hebe. 6.10.
MUBE BAKWISENGANNYA UKUBA BAKUPAMBANA NA BANJI
7. Choni cho chikabanga chipala kwa Munazili ukuti abukilile ukusunga ichilapo chache? (Ukubaligwa 6.5) (Ennya sona ichituzi.)
7 Belenga Ukubaligwa 6.5. Abanazili bakalapagha ukuti te bametaghe isisi. Iyi yikaba zila iyakulangizya ukuti bakwiyipa kwa Yehova. Nanti Umuizilayeli aba Munazili kwa kabalilo akatali, isisi lyache likabanga litali sona chikabanga chipepe ukuti abanji bamumanye. Nanti bo bakamuzyungulila bakachindikagha ichilapo cho akalapa nu kumukazya, chikabanga chipepe ukuti abukilile ukupambana na banji. Loli ichachitima chakuti imbili yikulangizya ukuti akabalilo kamo ku Izilayeli Abanazili batakabachindikagha pamo ukubavwa. Mu kabalilo aka mulaghuzi u Amosi, Abaizilayeli abakusambuka ‘bakabapanga Abanazili uvinyo ukuti bangw’ele’ vyo vikayelagha ichilapo chabo cho bakalapa ichakuleka ukungw’ela uvinyo. (Amo. 2.12) Akabalilo kamo Abanazili bakalondiwanga naloli ukukaziwa ukuti babukilile ukubomba ivintu ukuyana ni chilapo chabo sona ukuti babukilile ukupambana na banji.
Umunazili yo akasungagha ichilapo chache, akaba wakwisengannya ukupambana na banji (Ennya indime 7)
8. Nkimba inkani iya Benjamin yabaghomya buli-buli?
8 Nu butuli bwa Yehova, nuswe bulo umwabujimvu tungabukilila ukuba bakupambana na banji napo tungaba ukuti tukapapiwa ni soni. Ennya ichifwanikizyo icha mukamu yumo uwa ku Norway yo ali ni myaka 10 izina lyache u Benjamin. Ichifukwa chakuti ku Ukraine kuli inkondo, isukulu yabo yikaba ni chakubombiwa ichakulangizya ukuti bali ku chigaba icha bantu aba ku Ukraine. Abamanyisi bakababuzya abana basukulu ukuti bimbaghe ulwimbo po bavwalite indembela iya ku Ukraine. Ukuti atakasendemo ichigaba muchakubombiwa icha chisu, u Benjamin akimilila pabutali na ko chikabombiwanga. Loli umadamu wache akamwennya nu kumwitizya ukuti: “Ukulondiwa ube kuno ukuti tubombele poka. Swebosi kuno tukulindilila uwe!” Umwabujimvu u Benjamin akiza papipi nu mumanyisi wache nu kunena ukuti: “Ntakwingililaghapo pa vya ndale nu kupanga amademo. Napo Abakaboni ba Yehova abinji bali mu jele ichifukwa chakuti bakukana ukubuka ku nkondo.” Umumanyisi akivwisya mo u Benjamin akalongosolela umwakuti akamwitikizya ukuti atakapangeko ichakubombiwa ichi. Loli napo vikaba bunubu, abamwabo bo akumanyila nabo isukulu bakamulalusya ichifukwa cho atakapangako amademo. U Benjamin ilyogha likamukola sana umwakuti akasyala panandi ukuti ande pakulila loli umwabujimvu, u Benjamin akapyanizya vyo akamubuzya umumanyisi wache ku kilasi lyosi. Pisinda pache u Benjamin akababuzya abapapi bache ukuti akiyivwa ukuti u Yehova weyo akamwavwa ukuti abukilile ukufighilila ulwitiko lwache.
9. Ka tungamuhobosya buli-buli u Yehova?
9 Abanji bakumanya ukuti tupambanite nabo, ichifukwa chakuti uswe tusalite ukumwivwila u Yehova. Tukulondiwa ukuti tube bajimvu ukuti tubabuzye abamwitu ku sukulu pamo ku mbombo ukuti swe Bakaboni ba Yehova. Sona ichifukwa chakuti ichisu ichi chikubipila-bipila, chingaba chakutamya ukuti twikalaghe umwakukolelana ni fundo zyo zili mu Bayibolo sona ukubabuzyako abanji amazyu amiza. (2 Timo. 1.8; 3.13) Akabalilo kosi tukumbukilaghe ukuti ‘tukupangisya ukuti [u Yehova] ahoboke’ nanti umwabujimvu tukubukilila ukuleka ukubomba ivintu vyo abantu bo batakumubombela bakubomba.—Mbupi. 27.11; Mala. 3.18.
U YEHOVA ABE PABWANDILO PA BUMI BWINYU
10. Ka ukukonka indaghilo zyo zikutambuliwa pa Ukubaligwa 6.6, 7 kukaba buli-buli njelo ku Banazili?
10 Belenga Ukubaligwa 6.6, 7. Abanazili batakalondiwanga ukuba papipi nu muvimba. Pabwandilo munginong’ona ukuti chikaba chipepe bulo ukubomba bunubu. Loli chikabanga chipala sana kwa Munazili ukuti abombe bunubu, nkani-nkani nanti yo afuye mukamu wache uwapapipi. Ichifukwa chakuti pa kabalilo kala inyiho izyapampungo zikongelezyangapo ukuba papipi nu muvimba. (Yoha. 19.39, 40; Imbo. 9.36-40) Loli ukuyana ni chilapo cho Umunazili akalapa, atakalondiwanga ukukonka inyiho ngati izi. Na pa kabalilo ko akalimbanagha ni ntamyo izya pambumba yache pa kabalilo ko bakulila, Umunazili akalondiwanga ukubukilila ukulangizya ulwitiko ulwa kughoma umwakubukilila ukusunga ichilapo chache. Tuli nu lusubilo ukuti u Yehova akabakazyanga ababombi bache abasubaliwa aba ukuti bajimbe ku ntamyo zyosi zyo bakakomanagha nazyo.
11. Nkimba Umukilisitu akulondiwa ukubomba ichoni nanti akusala ivintu vyo vingakwafya imbumba yache? (Ennya sona ichituzi.)
11 Ngati Bakilisitu tutakuchennya mwabupepe ichilapo chitu cho tukalapa kwa Yehova ichakwiyipa. Ivi vikukwafya ivintu vyo tukusala nu kubomba ivyakukwafannya ni mbumba yitu. Tukubomba chilichosi cho tungakwanisya ukuti tupwelelele imbumba yitu, loli tutakubika ivintu vyo abamumbumba yitu bakulonda pabwandilo ukuchila vyo u Yehova akulonda ukuti tubombe. (Mata. 10.35-37; 1 Timo. 5.8) Pa kabalilo kamo, tungasala ivintu vimo ivyakumuhobosya u Yehova loli abakamu bitu batangahoboka navyo.
Nkimba mwe bakwisengannya ukubika ubwighane bwa Yehova pa bwandilo napo mungakomana ni ntamyo? (Ennya indime 11) e
12. Pa kabalilo ko u Alexandru akalimbanagha ni ntamyo iyakutamya pa mbumba yache, nkimba akabomba ichoni sona chintu buli cho atakabomba?
12 Ennya vyo vikabombiwa kwa Alexandru nu muchi wache u Dorina. Imbumba iyi yikati yamanyila Ibayibolo ukwa mwaka, u Dorina akaleka pakumanyila sona akalondagha ukuti u Alexandru wepe aleke. Loli umulume wache akamwamula umwamuchizi nu mwamahala ukuti inti abukilile ukumanyila. U Dorina atakahoboka navyo umwakuti akanda ukumukakamizya umulume wache ukuti aleke pakumanyila. U Alexandru akanena ukuti akayezya ukumwivwisya mo akwiyivwila, loli chitakaba chipepe ukuti abombe bunubu. Akabalilo kamo nanti u Dorina amunyoza nkani nu kumwamula umwabukali, u Alexandru akiyivwanga ngati angaleka ukumanyila Ibayibolo. Loli u Alexandru akabukilila ukumubika u Yehova pabwandilo pa bumi bwache nu kumulangizya ulughano nu muchizi umuchi wache. Pabumalilo, ichifukwa cha chifwanikizyo chache ichiza, vikapangisya ukuti umuchi wache ande sona pakumanyila Ibayibolo pisinda pache akoziwa.—Ennya ividiyo iya Alexandru nu Dorina Văcar iyamutu uwakuti: “Chitemwa Chikuzikira Ndipo Ntchalusungu” pachigaba ichakuti series “Unenesko Ukusintha Umoyo wa Ŵanthu.” pa jw.org.
13. Ka tungalanizya buli-buli ulughano kwa Yehova na kumbumba yitu?
13 U Yehova weyo akandisya indondomeko iya mbumba sona akulonda ukuti tubanje ni mbumba iyakuhoboka. (Efe. 3.14, 15) Nanti tukulonda ukuti tuhobokaghe naloli, tukulondiwa ukubomba ivintu muzila yo u Yehova akulonda akulonda ukuti tubombaghe. Mutakakayikilaghe ukuti u Yehova akupalizya sana ukwiyipa kwinyu po mukumubombela napo mukupwelelela imbumba yinyu sona mukubomba nabo ivintu umwalughano nu mwamuchizi.—Loma 12.10.
TUKAZANNYANJE UKUTI TUBANJE NU MUZIMU NGATI GHO ABANAZILI BAKABA NABO
14. Nkimba bo bawenu nkani-nkani bo bakulondiwa ukubakazya na mazyu?
14 Amasiku ghano aliwesi yo asala ukumwiputa u Yehova, akulondiwa ukuba ni chinyonywa ichakulangizya umuzimu wakwiyipa ichifukwa chakuti amughanite u Yehova. Loli pa kabalilo kamo chitakuba chipepe ukubomba bunubu. Ka tungavwana buli-buli ukuti tulangizyanje umuzimu uwakwiyipa? Tungabomba bunubu, umwakunena amazyu aghakukazannya. (Jobu 16.5) Nkimba muchipanga chinyu muli bamo bo bakwikala ubumi ubwakwiyima ivintu vimo umwakuti babombe ivyinji pakumubombela u Yehova? Ka mubamenyeko abachinyamata bamo bo bakubukilila ukuba bakupambana na banji kusukulu napo chingaba chipala ukubomba bunubu? Nkimba pali abamanyili aba Bayibolo na bakamu na bayemba bamo bo bakutamiwa ukuti babukilile ukuba basubaliwa ichifukwa chakuti aba mumbumba yabo bakubasusya? Tube bakwisengannya ukubombezya ulusako lulilosi lo tungaba nalo ukuti tubabuzye nu kubasimikizya abakamu bitu abaghaniwa aba mo tukubapalizizya ichifukwa cha muzimu uwakwiyipa nu kujimba ko bakulangizya pakumubombela u Yehova.—Fil. 4, 5, 7.
15. Ka bamo bakubavwa buli-buli bo bali mu mbombo iyakabalilo kosi?
15 Akabalilo kamo tungalondiwa ukubavwa abakamu na bayemba bo bakubomba imbombo iya kabalilo kosi nu butuli ubwa kumubili. (Mbupi. 19.17; Hebe. 13.16) Ivi vyovyo akabomba umuyemba witu yumo umusubaliwa uwachasongo yo akwikala ku Sri Lanka. Akati atuzya imbombo akapokela indalama izyinji, akalondagha ukubavwa abayemba babili abachilindu bo bakaba bapayiniya abakabalilo kosi ukuti babukilile ukubomba ubulumbilili bwabo nu moyo ghosi napo muchisu chabo ichuma chitakendagha akiza. Po akasala ukuti inti abatulaghe ni ndalama yimo umwezi ghulighosi ukuti baghulaghe amayunisi aghakuti bimbilaghe abantu amafoni. Umuyemba uyu akalangizya umuzimu uwakwiyipa!
16. Nkimba tukumanyilako ichoni ku ndondomeko iyakale iyakuba Munazili?
16 Swe bosi tungamanyilako ku chifwanikizyo ichiza cho Abanazili abakwiyipa bakalangizyanga! Loli indondomeko iyi yikuvumbula sona ichintu ichamwabo ichakukwafannya nu Baba witu uwa kumwanya u Yehova. Akusubila ukuti tukulonda ukumuhobosya sona tuli ni chinyonywa ichakulonda ukubomba ivintu ukuyana ni chilapo chitu ichakwiyipa cho tukalapa. Akutwennya ukuti swe bakulondiwa pakutupa ulusako ulwakusala ukumulangizya ulughano. (Mbupi. 23.15, 16; Mali. 10.28-30; 1 Yoha. 4.19) Indondomeko iyakuba Munazili yikalangizyanga ukuti u Yehova akumanya sona akupalizya chilichosi cho tukubomba umwakwiyipa pakumubombela. Nge twebosi twaba swe bakwisengannya ukubukilila ukumubombela u Yehova umwakwiyipa pakumupa ivintu vyo vyiza nkani.
KA MUNGAMULA BULI-BULI?
-
Nkimba zila buli zyo Abanazili bakalangizyanga ukuti bakwiyipa sona bajimvu?
-
Ka amasiku ghano tungakazannya buli-buli ukuti tulangizyange umuzimu ngati bo Abanazili bakaba nabo?
-
Nkimba indondomeko iya Bunazili yikavumbulagha buli-buli ulusubilo lo u Yehova ali nalo ku babombi bache?
ULWIMBO 124 Mugomezgeke Nyengo Zose
a Napo u Yehova akasalagha Abaizilayeli bamo ukuti babe Banazili, loli abinji bakaghanagha ukusala ukuti babe Banazili ukwa kabalilo.—Ennya ibokosi ilyakuti “ Abanazili bo Bakasaliwa nu Yehova.”
b Akabalilo kamo amabuku ghitu ghakuyanisya Abanazili na bo bali mumbombo iya kabalilo kosi. Loli munkani iyi, inti tunenezannye mo ababombi bosi aba Yehova bo bakiyipa bangalangizizya umuzimu ngati gho Abanazili bakaba nabo.
c Vikuboneka ukuti Umunazili atakaba ni mbombo izyamwabo izyapalubazu izyakuti abombaghe ukuti akwanilisye ichilapo chache.
d Ennya inkani iyakuti “Tikasankha Kuchepeskako Vyakuchita pa Umoyo Withu” pachigaba ichakuti series “Ivyo Vikuchitikira Ŵakaboni ŵa Yehova.” pa jw.org.
e AMAZYU AGHAKULONGOSOLA IVITUZI: Umunazili ali pamwanya panyumba po akwennya abantu bamunyamuye umukamu wache yo afuye. Atakusendapo ichigaba umwakuti abukilile ukuba musubaliwa ku chilapo cho akalapa kwa Yehova.
