1. Ta eo ri-karejar ro an Jeova rar kõm̦m̦ane jãn iien ko etto tok ñan raan kein?

 KWÕJ ke kaorõk jem̦jerã eo am̦ ippãn Jeova? Ejjel̦o̦k pere bwe aet kwõj! Im kwõjjab make iaam̦. Jãn tõre ko etto tok ñan raan kein, elukkuun lõñ armej ro rar bõk ejja eñjake in wõt kwõj bõke. (Sam 104:​33, 34) Elõñ ro me ewõr men ko rar kaarmejjeteiki bwe ren maroñ karejar ñan Jeova. Eñin men eo ri-Nazerait ro ilo Israel eo etto rar kõm̦m̦ane. Wõn armej rein, im ta eo jemaroñ katak jãn joñak ko aer?

2. (1) Kar wõn ri-Nazerait ro? (Bõnbõn 6:​1, 2) (2) Etke jet iaan ri-Israel ro rar kããlõt ñan kõm̦m̦ane kallim̦ur in Nazerait eo?

² Naan in “Nazerait” ej itok jãn juon naanin Hibru me ej mel̦el̦ein “Eo Em̦õj Kããlõte,” “Eo Em̦õj Kõjenolo̦ke,” ak “Eo Em̦õj Ajel̦o̦k.” Mel̦el̦ein naan in “Nazerait” ejejjet ñan ri-Israel ro me rar kijejeto im ewõr men ko rar kaarmejjeteiki bwe ren maroñ karejar ñan Jeova ilo juon wãween ejejuwaan. Kien Moses ear kõtl̦o̦k bwe em̦m̦aan ak kõrã ro ren kõm̦m̦ane juon kallim̦ur ejejuwaan ñan Jeova ñan kwal̦o̦k bwe rej kããlõt ñan mour ãinwõt juon ri-Nazerait ium̦win jidik iien ak juon iien aetok. a (Riit Bõnbõn 6:​1, 2.) Kallim̦ur in ej kitibuj aer l̦oore jet naanin tõl ko me ri-Israel ro jet rar jab aikuj l̦oori. Innem, etke ri-Israel rein rar kõn̦aan kõm̦m̦ane kallim̦ur in Nazerait? Kõnke yokwe eo aer ñan Jeova im aer kam̦m̦oolol kõn menin letok ko rellõñ jãn E, ear kõm̦akũti er ñan kõm̦m̦ane men in.—Dut. 6:5; 16:17.

3. Ewi wãween an armej ro an Anij rainin ãinwõt ri-Nazerait ro?

 ³ Ear jako an armej ro an Anij maroñ erom ri-Nazerait ilo iien eo “kien Christ” ear bõk jikin Kien Moses. (Gal. 6:2; Rom 10:4) Meñe ãindein ak ãinwõt ri-Nazerait ro, armej ro an Jeova ilo raan kein remaroñ wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kwal̦o̦k aer lukkuun kõn̦aan karejar ñan E kõn aolepen bũrueer, aer mour, aer l̦õmn̦ak, im aer kajoor. (Mark 12:30) Jej kallim̦ur bwe jenaaj kõm̦m̦ane men in ilo iien eo jej ajel̦o̦k mour eo ad ñan Jeova. Bwe jen maroñ kajejjet kallim̦ur in, jej aikuj kõm̦anm̦an ankilaan im ewõr men ko jej aikuj kaarmejjeteiki. Ilo ad naaj etale wãween an kar ri-Nazerait ro kajejjeti kallim̦ur ko aer, jemaroñ bar katak kõn wãween ad maroñ kajejjete kallim̦ur eo ad. b (Matu 16:24) Jen etali jet waanjoñak ko.

M̦ÕN̦ÕN̦Õ IN KAARMEJJETEIK MEN KO

4. Ekkar ñan Bõnbõn 6:​3, 4, ta eo ri-Nazerait ro rar kaarmejjeteiki?

⁴ Riit Bõnbõn 6:​3, 4, UBS. Ri-Nazerait ro rar jab aikuj idaak dãnnin arkool̦ im jabdewõt men me ej itok jãn leen grape, ãinwõt grape im raisin. Armej ro ipel̦aakier rar m̦õn̦õn̦õ ilo aer kañi m̦õñã kein kõnke ejjel̦o̦k jorrããn ilo men kein. Ilo m̦ool, Baibõl̦ ej ba bwe “wain eo ej kam̦õn̦õn̦õ bũruon armej” ej juon menin letok jãn Anij (Sam 104:​14, 15) Ijoke, meñe ejjel̦o̦k jorrããn ñan m̦õn̦õn̦õ kaki men kein ak ri-Nazerait ro rar m̦õn̦õn̦õ in kaarmejjeteik men kein. c

5. Ta ko Madián im Marcela rar kaarmejjeteiki, im etke?

⁵ Ãinwõt ri-Nazerait ro, ewõr men ko me kõj bareinwõt jej kaarmejjeteiki bwe jen maroñ kal̦apl̦o̦k ijo kun̦aad ñan Jeova. L̦õmn̦ak kõn waanjoñak eo an Madián im Marcela. d Ear em̦m̦an kõjeiien rippãlele rein. Ear em̦m̦an jerbal eo an Madián, kõn men in ear lukkuun em̦m̦an jikin jokwe eo aerro. Bõtab, rar kõn̦aan kal̦apl̦o̦k ijo kun̦aaerro ñan Jeova. Ñan tõpare mejãnkajjik in, rar aikuj kõm̦m̦an jet ukoktak. Erro ej ba: “Kõm̦ro ar kadikl̦o̦k am̦ro jol̦o̦k jããn. Im kõm̦ro ar em̦m̦akũt ñan juon apartment edikl̦o̦k im wiakake wa eo waam̦ro.” Madián im Marcela rar jab aikuj kaarmejjeteik men kein, bõtab rar kããlõt ñan kõm̦m̦ani men kein bwe ren maroñ kal̦apl̦o̦k ijo kun̦aaerro ñan Jeova. Kiiõ rej jokwane, im rem̦õn̦õn̦õ kõn pepe eo aerro.

6. Etke ewõr men ko Kũrjin ro ilo raan kein rej kaarmejjeteiki? (Bar lale pija eo.)

 ⁶ Ewõr men ko Kũrjin ro ilo raan kein rej m̦õn̦õn̦õ in kaarmejjeteiki kõnke enaaj jipañ er ñan kal̦apl̦o̦k aer iien ñan karejar ñan Jeova. (1 Kor. 9:​3-6) Jeova ejjab kõtmãne bwe jen kõm̦m̦ane men in, im ewõr men ko jej kaarmejjeteiki me rejjab nana. Ñan waanjoñak, jet rej kããlõt ñan jab bõk juon jerbal rar kõn̦aan, juon em̦, ak nãjnej menninmour. Elõñ rej kããlõt ñan jab m̦are ak wõr aer baam̦le. Ro jet rej kããlõt ñan em̦m̦akũt im kwal̦o̦k naan ilo jikin ko rej aikuj ri-kwal̦o̦k naan ie, meñe renaaj ettol̦o̦k jãn baam̦le ko aer im ro m̦õttaer. Keememej bwe Jeova el̦ap an kaorõk jabdewõt men kwõj kaarmejjeteiki bwe kwõn maroñ kabuñ ñane, meñe reddik ak rel̦l̦ap.—Hib. 6:10.

KWÕN M̦ÕN̦ÕN̦Õ IN OKTAK JÃN RO JET

7. Ta apañ ko remaroñ kar kõm̦m̦an bwe en pen an ri-Nazerait ro eddãp wõt ñan kallim̦ur eo aer? (Bõnbõn 6:5) (Bar lale pija eo.)

⁷ Riit Bõnbõn 6:5. Ri-Nazerait ro rar kallim̦ur bwe rejjãmin m̦wijit kool̦an bõraer. Aer kõm̦m̦ane men in ear juon wãween rar kaalikkar aer lukkuun kõttãik er ñan Jeova. El̦aññe eto aer kar juon ri-Nazerait, en kar alikkar ilo aetokin bõraer im emaroñ kar lukkuun alikkar ñan ro jet. El̦aññe ro ipel̦aakier rar rejetake pepe eo an ñan erom juon ri-Nazerait, men in ear jab lel̦o̦k apañ ñane. Bõtab, ekabũrom̦õjm̦õj bwe ewõr iien ko me armej ro rar jab kautiej ak rejetake ri-Nazerait ro. Ilo kar tõre ko an ri-kanaan Amos, ri-Israel ro me rar ri-jum̦ae rel̦akkar kajjioñ “kaidaak ro ri-Nazerait wain” ñan kõm̦m̦an bwe ren rupe kallim̦ur eo aer ñan jab idaak wain. (Amos 2:12) Ewõr iien ko ri-Nazerait ro rar aikuj kwal̦o̦k aer peran ilo aer kaalikkar ñan ro jet bwe rar eddãp wõt ñan kallim̦ur eo aer im ilo aer oktak jãn ro jet.

8. Ewi wãween an waanjoñak eo an Benjamin kõkajoore eok?

⁸ Ikijjeen jipañ eo an Jeova, kõj bareinwõt jemaroñ kwal̦o̦k peran meñe jeoktak jãn ro jet. Jemaroñ kõm̦m̦ane men in meñe jej juon eo ejjookok ak emmijakjak. L̦õmn̦ak kõn waanjoñak e an Benjamin, juon l̦addik me joñoul an iiõ im ej jokwe ilo Norway. Kõnke ear wõr tarin̦ae ilo Ukraine, m̦õn jikuul̦ eo an ear kõm̦m̦ane juon bũrookraam̦ ñan kwal̦o̦k aer rejetake armej ro an aelõñin Ukraine. Kar kajjitõk bwe ajri ro ren al kõn juon al im kõn̦ak nuknuk ko me ewõr kõl̦arin flag eo aer. Bwe Benjamin en jab bõk kun̦aan ilo iien in, ear jutak ilo juon jikin ejenolo̦k jãn ri-jikuul̦ ro ak ejjab lukkuun alikkar. Bõtab, juon ri-kaki ear loe im ear kõl̦l̦aaj ainikien im ba: “Kwõj aikuj itok im kobatok ippemmim. Kõmij kõttare  eok!” Benjamin ear kwal̦o̦k peran ilo an kepaake ri-kaki eo im ba: “Ijjab jum̦ae ak n̦ae jabdewõt kien, im ijjab bõk kun̦aõ ilo m̦akũtkũt ko an kien. Ilo m̦ool, elõñ iaan Ri-Kõnnaan ro an Jeova rej pãd ilo kalbuuj kõnke rejjab bõk kun̦aaer ilo tarin̦ae.” Ri-kaki eo ear roñjake im ear ba bwe ejjab aikuj bõk kun̦aan. Bõtab, ri-jikuul̦ ro m̦õttan rar jino kajjitõk ippãn etke ear jab kobal̦o̦k ippãer. Joñan an Benjamin kar lukkuun ikkũm̦kũm̦, m̦õttan jidik ear jino jañ; ijoke ear kwal̦o̦k an peran ilo an kar ba ñan ri-jikuul̦ ro m̦õttan ejja men eo wõt ear ba ñan ri-kaki eo. Tokãlik, Benjamin ear ba ñan jemãn im jinen bwe ear eñjake an Jeova jipañe ñan jutak pen kõn tõmak eo an.

9. Ewi wãween jemaroñ kam̦õn̦õn̦õik bũruon Jeova?

⁹ Kõnke jej kããlõt ñan pokake kien ko an Jeova, men in ekõm̦m̦an bwe jen oktak jãn armej ro ibwiljid. Jej aikuj peran bwe jen maroñ ba ñan ro jet bwe jej juon iaan Ri-Kõnnaan ro an Jeova ilo jikin jerbal ko ad ak ilo jikin jikuul̦. Im ilo an nanal̦o̦k l̦õmn̦ak im kõm̦m̦an ko an armej ro ilo lal̦ in, enaaj penl̦o̦k ad mour ekkar ñan naanin kakapilõk ko ilo Baibõl̦ im kwal̦o̦k kõn ennaan eo em̦m̦an ñan ro jet. (2 Tim. 1:8; 3:13) Meñe ãindein, ak jekõn̦aan aolep iien keememej bwe jej “kam̦õn̦õn̦õik [bũruon Jeova]” ñe jej peran ilo ad kwal̦o̦k ad oktak jãn ro me rejjab karejar ñan E.—JK. 27:11; Mal. 3:18.

LIKŨT JEOVA M̦OKTATA ILO MOUR EO AM̦

10. Ewi wãween an naanin tõl ko ilo Bõnbõn 6:​6, 7 maroñ kar kõm̦m̦an bwe en pen an ri-Nazerait ro l̦oore?

¹⁰ Riit Bõnbõn 6:​6, 7, UBS. Ri-Nazerait ro rar jab maroñ kepaake ãnbwinnin juon ri-mej. Bõlen jemaroñ l̦õmn̦ak bwe ejjab lukkuun pen men in. Bõtab, men in emaroñ kar lukkuun pen ñan juon ri-Nazerait ñe armej eo emej ej juon nukũn me epaake. Ilo kar tõre ko an Baibõl̦, ekkar ñan m̦anit ko an armej ro, ekkã aer pãd epaake ãnbwinnin ri-mej ro. (Jon 19:​39, 40; Jrb. 9:​36-40) Bõtab kõnke ri-Nazerait eo ear kõm̦m̦an kallim̦ur in Nazerait, ear jab maroñ bõk kun̦aan ilo m̦anit kein. Meñe rar jab maroñ bõk kun̦aaer ilo men ko baam̦le eo aer rej kõm̦m̦ani ilo iien rot kein reppen, ak ri-Nazerait ro rar kwal̦o̦k an kajoor tõmak eo aer ikijjeen aer eddãp wõt ñan kallim̦ur eo aer. Alikkar bwe Jeova ear kõkajoore rein retiljek ke rar iioon wãween ko reppen.

11. Ta eo juon Kũrjin ej aikuj m̦õn̦õn̦õ in kõm̦m̦ane ñe ej itok ñan baam̦le eo an? (Bar lale pija eo.)

¹¹ Ãinwõt Kũrjin ro, el̦ap an aorõk ippãd ñan kate kõj joñan wõt ad maroñ ñan kajejjete  kallim̦ur eo ad ñan Jeova ke jaar ajel̦o̦k mour eo ad. Men in ej jelõt pepe im kõm̦m̦an ko ad ñe ej itok ñan baam̦le eo ad. Jej lukkuun kate kõj ñan kabwe aikuj ko an baam̦le eo ad, ijoke jejjab likũt kõn̦aan ko aer im̦aan men ko Jeova ej kajjitõk bwe jen kõm̦m̦ani. (Matu 10:​35-37; 1 Tim. 5:8) Jet iien, ñan kabuñbũruon Jeova jemaroñ aikuj kõm̦m̦ani pepe ko me ro uwaan baam̦le eo ad rejjab m̦õn̦õn̦õ kaki.

12. Ilo an kar Alexandru kõm̦adm̦õde wãween eo ear iioone ippãn kõrã eo ippãn, ta ko ear kõm̦m̦ani im ta ko ear jab kõm̦m̦ani?

¹² L̦õmn̦ak kõn waanjoñak e an Alexandru im kõrã eo pãleen etan Dorina. Ãlikin an kar rippãlele rein katak ium̦win juon iiõ, Dorina ear kõn̦aan bõjrak jãn an katak im ear kõn̦aan bwe Alexandru en bar bõjrak. Bõtab Alexandru ear kwal̦o̦k ineem̦m̦an im jouj im ba bwe enaaj wõnm̦aanl̦o̦k wõt im katak. Dorina ear jab m̦õn̦õn̦õ im ear kajjioñ iuuni bwe en bõjrak jãn an katak. Alexandru ej ba bwe ear kajjioñ mel̦el̦e kõn eñjake ko an lio ippãn meñe ear jab pidodo ñane. Ewõr iien ko Dorina ear kõnanaiki im lãj ilo an kõnnaanl̦o̦k ñane, im men in ear kõm̦m̦an bwe Alexandru en tõn ebbweer im bõjrak jãn an katak. Meñe ãindein, ak Alexandru ear kijenmej wõt im likũt Jeova m̦oktata im ear kaalikkar an lukkuun yokwe im kautiej kõrã eo pãleen. Ilo jem̦l̦o̦kin, joñak eo em̦m̦an an Alexandru ear kõm̦m̦akũti Dorina ñan bar katak, im tokãlik ear peptaij.—Ilo jw.org, alwõje pijain alwõj eo etan Alexandru and Dorina Văcar: “Love Is Patient and Kind” ium̦win unin tõl eo “Truth Transforms Lives.”

13. Ewi wãween jemaroñ kwal̦o̦k yokwe eo ad ñan Jeova im baam̦le eo ad?

¹³ Jeova eo ear ejaake mourin baam̦le, im ekõn̦aan bwe jen m̦õn̦õn̦õ ãinwõt juon baam̦le. (Eps. 3:​14, 15) El̦aññe jekõn̦aan bwe jen lukkuun m̦õn̦õn̦õ, jej aikuj kõm̦m̦ani men ko Jeova ekõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani. Kwõmaroñ lõke bwe Jeova ej kaorõk am̦ kate eok ñan kaarmejjeteik men ko bwe kwõn maroñ kabuñ ñane, kobal̦o̦k ippãn am̦ kwal̦o̦k yokwe im kautiej ñan baam̦le eo am̦ ilo am̦ lale er.—Rom 12:10.

KÕKAJOOR DOON ÑAN ANÕKE RI-NAZERAIT RO

14. Wõn ro el̦aptata an aorõk bwe jen kõkajoor er ikijjeen naan ko ad?

¹⁴ Elukkuun aorõk bwe aolep ro me rej kããlõt ñan kabuñ ñan Jeova ilo raan kein ren m̦õn̦õn̦õ in kaarmejjeteik men ko kõnke rej yokwe E. Ijoke, ewõr iien ko ejjab pidodo ñan kõm̦m̦ane men in. Ewi wãween jemaroñ jipañ doon ñan m̦õn̦õn̦õ in kaarmejjeteik men ko ñan Jeova? Ilo ad kõkajoor doon ikijjeen naan ko ad. (Job 16:5) Ewõr ke ro ilo eklejia  eo am̦ me rej kajjioñ mour ilo juon wãween el̦amwaan bwe ren maroñ kal̦apl̦o̦k ijo kun̦aaer ñan Jeova? Kwõjel̦ã ke kajjien jo̦dikdik ro ak ro reddik me rej kwal̦o̦k peran ilo aer oktak jãn ri-jikuul̦ ro jet meñe ejjab pidodo? Ak ewõr ke rũkkatak Baibõl̦ ro ak rũttõmak ro m̦õttam̦ me rej iioon apañ ilo aer dãpij wõt aer tiljek ñan Jeova kõnke baam̦le ko aer rej jum̦aik er? Jen kate kõj joñan wõt ad maroñ ñan pukot iien ko repel̦l̦o̦k ñan kõkajoore rein, im kwal̦o̦k ad kam̦m̦oolol kõn aer kwal̦o̦k jitũbõn kaarmejjeteik im peran.—Pai. 4, 5, 7.

15. Ewi wãween an jet jipañ ro rej pãd ilo jerbalin full-time?

¹⁵ Jet iien jemaroñ lel̦o̦k jipañ ñan rũttõmak ro m̦õttad me rej pãd ilo jerbalin full-time. (JK. 19:17; Hib. 13:16) Eñin kar kõn̦aan eo an juon jeid im jatid lel̦l̦ap etiljek me ej jokwe ilo Sri Lanka. Ear l̦apl̦o̦k joñan jããn eo ej bõke jãn kien, im ear kõn̦aan jipañ ruo jeid im jatid jiroñ me rej bainier bwe ren maroñ wõnm̦aanl̦o̦k wõt ilo jerbal eo aerro meñe ear wõr apañ kõn jããn ilo jikin in. Innem ear pepe kõn joñan jããn eo enaaj jol̦o̦ke kajjojo allõñ ñan kõl̦l̦ã on̦ããn bill in talboon eo aerro. Elukkuun em̦m̦an joñak in an lel̦l̦ap in jeid im jatid!

16. Ta ko jemaroñ katak jãn ri-Nazerait ro etto?

¹⁶ Alikkar bwe elõñ men ko jemaroñ katak jãn joñak eo em̦m̦an an ri-Nazerait ro etto! Bõtab, kallim̦ur eo me ri-Nazerait ro rar kõm̦m̦ane ej bar katakin kõj juon men kõn Jemãdwõj ilañ Jeova. Ej kaalikkar an jel̦ã bwe jelukkuun kõn̦aan kabuñbũruon im ewõr men ko jem̦õn̦õn̦õ in kaarmejjeteiki bwe jen maroñ kajejjet kallim̦ur eo ad ñane ke jaar ajel̦o̦k mour eo ad ñane. Ej kautiej kõj ikijjeen an kõtl̦o̦k bwe jen kããlõt wãween ko jemaroñ kaalikkar yokwe eo ad ñane. (JK. 23:​15, 16; Mark 10:​28-30; 1 Jon 4:19) Karõk eo ñan ri-Nazerait ro ej kaalikkar bwe Jeova ej lo men ko jej kaarmejjeteiki bwe jen maroñ karejar ñane im el̦ap an yokwe kõj kõn ad kõm̦m̦ane men in. Kõn men in, jen kate kõj joñan wõt ad maroñ ñan wõnm̦aanl̦o̦k wõt im karejar ñan Jeova im m̦õn̦õn̦õ in lel̦o̦k men eo em̦m̦antata ippãd.