Ba tɛnɛ mɛ ka ya ni

Gwe ka abɛli tɛnɛ

TƐNƐ TI MANDANGƆ 7

BIA 51 Tomipesi na Nzambe!

Awangɔ mɛ elengbi ti luangɔ ka tɛ Anaziréen nɛ?

Awangɔ mɛ elengbi ti luangɔ ka tɛ Anaziréen nɛ?

“Na ngoi zu mɛ lo Naziréen ko, lo du santo na lo tɛ Yehova.”​—MIT. 6:8.

NA NDUNU NI

Ngasia la se lɛlo tɛ Anaziréen alengbi ti zangɔ e ya, e hɛ̃ tɛrɛ e zu hɛ̃ Yehova wa e le nga kwa hɛ̃ lo na ge ge ge nɛ?

1. Bandangɔ na ngoi ti gã, seliye ti nzɔ̃ni mɛndó awa kwa tɛ Yehova afa nɛ?

 MƆ NDO hũ mangbi tɛ mɔ na Yehova ya, adu ngbondoni? Ta kitɛ da ma ya, mɔ ndo hũ ni ngaso! Wa ta mɔ kɔi ma. Ni ngandó ngaso na lo tɛ awa kwa tɛ Yehova gba na ngoi ti gã. (Nz. 104:​33, 34) Azi gba ahɛ̃ndó tɛrɛ la zu ti nɛngɔ ya, ala li kwa hɛ̃ Yehova. Dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛndó Anaziréen mɛndó ndo du ka Izraɛlɛ ti gã na ni la. Ala dundó ana? Awangɔ mɛ elengbi ti luangɔ ka tɛ la nɛ?

2. (a) Anaziréen adundó ana? (Mitángo 6:1, 2) (b) Nda mɛ aya Izraɛlɛ mɛndɛ̃ ndo mundó ekateli ti dungɔ Anaziréen nɛ?

2 Tɛnɛ mɛ, “Naziréen” alo na yanga ti Hebré mɛ alengbi na, “Zo mɛ ahã lo azi,” “Zo mɛ akpã lo katɛ,” bere “Zo mɛ ahɛ̃ tɛrɛ lo.” Atɛnɛ niko ndo fa aya Izraɛlɛ ti ge ge ge mɛndó ala kɛ̃ tɛrɛ la nvɛ̃ni so vɔrɔngɔ Yehova na ndenge kɔi ti ngbondoni. Ndia tɛ Moizɛ hɛ̃ndó aya Izraɛlɛ ti kɔli ná ti wali lége ti kongɔ kapa kɔi ti ngbondoni hɛ̃ Yehova na pɔnangɔ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ Anaziréen na pɛ ngoi mɛ ala ye. a (Di Mitángo 6:1, 2.) Se zo kɔi kondó kapa bere lo nyɔ ngɛ ti tingɔ Naziréen ko, na gbɛlɛ azi zu, lo na tɔndɔngɔ andia mɛ ta aya Izraɛlɛ mɛndɛ̃ ndo tɔndɔ ni ma. Nda mɛndó aya Izraɛlɛ ndo pɔna tingɔ Anaziréen nɛ? Adu songo ti kpengbani mɛndó ala na ni na mbage tɛ Yehova nga na gwɛ̃ ti hɛ̃ngɔ lo sia kɔli na lo ti aye ti nzɔ̃ni zu mɛ Lo li na lo tɛ ala la ndó la to ala ya, ala li ngaso.​—Mib. 6:5; 16:17.

3. Ngasia la awa kwa tɛ Nzapa ti ngoi tɛ e adu kwɛ kɔi na Anaziréen nɛ?

3 Kpale mɛ aba lingɔ kwa nga ma tɛ Naziréen awɛndó na ngoi mɛ “Ndia tɛ Kristo” amu pɛnda ndia tɛ Moizɛ. (Gal. 6:2; Roma 10:4) Abɛse ngaso ko, nga ma tɛ Anaziréen awa kwa tɛ Yehova ndo du ngoi zu na gwɛ̃ kpengbani ti lingɔ kwa hɛ̃ lo na bɛ la zu, na tɛrɛ la zu, na bingangɔ li tɛ la zu, nga na ngunu tɛ la zu. (Mar. 12:30) E ndo ko kapa ti lingɔ kwa hɛ̃ Yehova na ngoi mɛ e ndo hɛ̃ tɛrɛ e hɛ̃ lo. Tɔndɔngɔ kapa niko afa landangɔ dangɔ bɛ tɛ Yehova na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e nga na yengɔ lingɔ aye mɛndɛ̃ ti nɛngɔ ya e vɔrɔ lo. Na ngoi mɛ e ndo manda se du mɛndó Anaziréen na ni ko, e na luangɔ awangɔ gba na ndo se mɛ dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ e alengbi ti dungɔ na ni. b (Mat. 16:24) Zia e ba ambanga ase lɛlo mɛndɛ̃.

KƐ̃ LINGƆ AYE MƐNDƐ̃ SO HƐ̃NGƆ NZAPA DENGƆ BƐ

4. Na bangɔ Mitángo 6:3, 4, ye mɛ ndo fa ya, Anaziréen ndo kɛ̃ndó tɛrɛ la nvɛ̃ni nɛ?

4 Di Mitángo 6:3, 4. Ayɔndó ya, ta Anaziréen ndo nyɔ samba ma, wa ta ala tɛ nga le kɛkɛ mɛ ando li na vinyɔ ma, mabere raisins, abɛse omɛ ahulɛ hulɛngɔ. Azi mɛndɛ̃ so gunda ala ndo sepalandó na tɛngɔ tɛ ti ngaso na lo mɛ ya, ta tɛngɔ ni adundó siɔni ma. Ngbangɔ tɛnɛ ya ni du kado mɛ alo ka tɛ Nzapa, ni pa ya “vinyɔ ndo hɛ̃ zo dengɔ bɛ.” (Nz. 104:​14, 15) Abɛse du ya, aye niko mɛ alo ka tɛ Yehova adu ti hɛ̃ngɔ azi dengɔ bɛ ko, ayɔndó ya, Anaziréen kɛ̃ ni. c

Mɔ dã ti kɛ̃ngɔ lingɔ aye mɛndɛ̃ nga ma tɛ Anaziréen? (Ba paragrafɛ ti 4-6)


5. Ye mɛndó Madián ná Marcela aye lingɔ nɛ, wa na lo nɛ?

5 Nga ma tɛ Anaziréen e ndo kɛ̃ lingɔ aye mɛndɛ̃ ti nɛngɔ ya, e hɛ̃ tɛrɛ e gba na ya kwa tɛ Yehova. E mu se lɛlo tɛ Madián ná Marcela. d Ayata nikondó na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti nzɔ̃ni. Madián ndó na kwa kɔi ti nzɔ̃ni mɛ ndo zandó ala ya, ala du kaya da kɔi ti nzɔ̃ni nvɛ̃ni. Abɛse ngaso ko, ala ndó na gwɛ̃ ti hɛ̃ngɔ tɛrɛ ala gba na ya kwa tɛ Yehova. Ti nɛngɔ ya, ala kokisa mɔkanɔ tɛ la ko, ala mundó ekateli ti gbinyangbingɔ akpale mɛndɛ̃. Ala pa ya, “E bandandó ziangɔ vɔ̃ngɔ aye gba. E dirindó kaya da mɛ yakere, wa e ka ngandó kamiɔ̃ tɛ e.” Ta Madián ná Marcela ndó na ye kɔi mɛ ato ala na ngunu ya, ala li ye ti ngaso ma​—kanda ala lindó ni na lo mɛ ya, ala na gwɛ̃ ti hɛ̃ngɔ tɛrɛ la gba na ya kwa tɛ Yehova. Ala ndo sepala na aye mɛndó ala na ni, wa ala nga na dengɔ bɛ na lo ti ekateli mɛndó ala mu.

6. Nda mɛ awakristo ti ngoi tɛ e ndo pɔna lingɔ aye mɛndɛ̃ mɛ aɔngbi na tɛ azi nɛ? (Ba nga limɔ.)

6 Ndɛ na ngoi tɛ e, awakristo ndo du na dengɔ bɛ ti kɛ̃ngɔ lingɔ aye mɛndɛ̃ ti nɛngɔ ya, ani hɛ̃ tɛrɛ ani gba na ya kwa tɛ Yehova. (1 Kɔr. 9:​3-6) Ta Yehova ndo ngbɔ̃ e na ngunu ya, e li aye ti ngaso ma, wa aye mɛ e ndo zia ti nɛngɔ ya, e hɛ̃ tɛrɛ e gba na ya kwa tɛ lo ko, ta ni du siɔni ma. Na ndakisa, ambanga ayata mɛndɛ̃ ndo zia lingɔ kwa ti mi mɛ ala na ni, da tɛ ala, nga na asa tɛ ala. Ayata gba ndo mu ekateli ti nɛngɔ ya, ta ani li libala iɔ ma, bere ta ani dũ ayangambi iɔ ma. Ambanga ni apɔna gwengɔ lingɔ kwa ka ndo mɛ gwɛ̃ tɛ awa fangɔ tɛnɛ da gba, abɛse na yɔngɔ ya, ala ti yɔngɔrɔni na azi ti ndasewa tɛ la bere akwa la. Ambanga azi so popo tɛ e ndo ye lingɔ aye niko na lo mɛ ya, ala na gwɛ̃ ti hɛ̃ngɔ Yehova aye ti ngbondoni ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ la. Hĩnga ya, aye zu mɛ mɔ ndo li ti nɛngɔ ya mɔ hɛ̃ tɛrɛ mɔ gba na ya kwa tɛ Yehova, abɛse adu ti yakere bere kotani ko, ni du ngbondoni ka tɛ lo.—Aeb. 6:10.

YE LINGƆ AYE MƐ AƆNGBI NA TƐ AZI MƐNDƐ̃

7. Nda mɛ alengbi ti dungɔ pɛnɔ ya, Naziréen tɔndɔ kapa tɛ lo nɛ? (Mitángo 6:5) (Ba nga limɔ.)

7 Di Mitángo 6:5. Anaziréen ndo nyɔndó ngɛ ti kɛ̃ngɔ fangɔ kwa li la. Ni dundó ndenge mɛ ala ndo fa ya, ani hɛ̃ tɛrɛ ani zu hɛ̃ Yehova. Se du ya, lo nyɔ ngɛ mɛ na lingɔ abulu gba ko, kwa li lo na tingɔ yɔngɔrɔ ni nvɛ̃ni, wa azi zu alengbi ti hũngɔ ni yangondo ya lo du Naziréen. Se azi mɛ so gunda lo ndo sa ngunu bɛ lo ti nɛngɔ ya lo tɔndɔ tɛnɛ tɛ lo ko, ando dundó woni ya, lo kokisa kapa tɛ lo. Na vundu zu, na bangɔ pandɛ ti dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ aya Izraɛlɛ ko, ngoi mɛndɛ̃ ala ndo kɛ̃ndó tɔndɔngɔ Anaziréen, wa ala ndo kɛ̃ ngandó zangɔ ala. Na ndakisa na ngoi tɛ prɔfɛta Amosa, aya Izraɛlɛ mɛndó ati aaposta ndo “hɛ̃ndó Anaziréen vinyɔ” so tongɔ ala ya, ala gbɛ̃ kapa mɛ ala ko ti kɛ̃ngɔ nyɔngɔ nvinyɔ. (Am. 2:12) Na ya ngoi ti ngaso, ando yɔndó ge ge ge ti nɛngɔ ya, Naziréen ngbã mbilimbili, wa lo tɔndɔ kapa tɛ lo ti lingɔ aye mɛ aɔngbi na tɛ azi mɛndɛ̃.

Naziréen mɛndó ndo tɔndɔ kapa tɛ lo ko, lo ndo yendó dungɔ na dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛ akɛsɛnɛ na tɛ azi mɛndɛ̃ (Ba paragrafɛ ti 7)


8. Ngasia la se lɛlo tɛ Benjamin asa ngunu bɛ mɔ nɛ?

8 Na lége ti lisalisi tɛ Yehova, elengbi ti lingɔ na ge ge ge zu aye mɛ aɔngbi na tɛ azi mɛndɛ̃, abɛse du ya e du azi ti kamɛnɛ bere azi ti mbɛtɔ. E mu se lɛlo tɛ Benjamin, Tɛmwɛ tɛ Yehova kɔi mɛ ndo du ka Norvège mɛ lo na bulu 10. Na lo ti to mɛ ka Ukraine ko, kalasi tɛ la lindó fɛtɛ kɔi so fangɔ ya, ani ndo hɛ̃ ti ani hɛ̃ kɔdɔrɔ ti Ukraine. Ayɔndó ka ti ayangambi zu ya, ala yu bɔngɔ mɛ na langi ti drapo ti Ukraine wa ala ye nga bia na lo ti kɔdɔrɔ ni. Ti nɛngɔ ya, ta lo yɔrɔ tɛrɛ lo na ya kpale niko ma ko, Benjamin kpãndó mɔkanɔ ti dungɔ ka ndo mɛ ta azi na hũngɔ lo na ngoi ti fɛtɛ niko ma. Abɛse ngaso ko, wa hangɔ ala na mbeti hũndó lo, wa na legɔ̃ ti ndozu lo pandó hɛ̃ Benjamin ya: “Ga mɔ li ge popo tɛ e. E ndo kũ mɔ!” Na ge ge ge zu, Benjamin gwendó ka tɛ wa hangɔ ala na mbeti wa lo pa hɛ̃ lo ya: “Ta mbi ndo yɔrɔ tɛrɛ mbi na ya kpale mɛ aba politikɛ ma. Wa Atɛmwɛ tɛ Yehova gba ka bɔlɔkɔ na lo mɛ ya, ala kɛ̃ gwengɔ to.” Wa hangɔ ala na mbeti ayendó tɛnɛ tɛ lo, wa lo pandó ya, ta Benjamin yɔrɔ tɛrɛ lo na ya ni ma. Kanda afɔ̃ lo ti kalasi abandandó hũndangɔ lo nda mɛ ta lo li ni ma nɛ. Abɛse Benjamin kambisandó ni hɛ̃ la nga ma se mɛ lo tɛnɛ ni hɛ̃ wa hangɔ ala na mbeti ko, lo bandandó tongɔ to na lo mɛ ya, mbɛtɔ agbɔ̃ndó lo kpengbani. Na gesi lo pandó hɛ̃ awa dũngɔ lo ya, lo da bɛ lo ya, Yehova la za lo ya, lo bata mbilimbili tɛ lo.

9. Ngasia la elengbi ti hɛ̃ngɔ Yehova dengɔ bɛ nɛ?

9 Na lo mɛ ya, e pɔna landangɔ dangɔ bɛ tɛ Yehova ko, e ye lingɔ ye mɛ aɔngbi na tɛ azi mɛ so gunda e. Ando yɔ ge ge ge ti pangɔ hɛ̃ azi ya, e du Atɛmwɛ tɛ Yehova ka ndo ti kalasi bere ka ndo ti kwa. Wa na lo mɛ ya, seliye nga na dɔngɔ nɔ tɛ azi ti gigi olo ndo gbɛ̃ bo gbɛ̃ngɔ ko, dungɔ na dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛ amangbi na andia ti ya Ngbangɔ nga na pangɔ nzɔ̃ pa hɛ̃ azi mɛndɛ̃ na tingɔ pɛnɔ. (2 Tim. 1:8; 3:13) Ta bɛ mɔ li na ni ma ya, e ndo “hɛ̃ [Yehova] dengɔ bɛ” ngoi mɛ e ndo li na ge ge ge zu aye mɛ aɔngbi na tɛ azi mɛ ta ndo vɔrɔ lo ma.​—Mas. 27:11; Mal. 3:18.

KPÃ YEHOVA NA NDO TI UZU NA YA DUNGƆ LƐ NGƐ̃́ TƐ MƆ

10. Ngasia la landangɔ ndia mɛ kaya Mitángo 6:​6, 7 alengbindó ti kpãngɔ loyengɔ tɛ Anaziréen na ya tara nɛ?

10 Di Mitángo 6:6, 7. Ta Anaziréen ndo dɔndó dã na kinda ma. Ngoi mɛndɛ̃ mɔ lengbi ti dangɔ bɛ mɔ ya, ta lingɔ ni adu kpengbani ma. Na ngoi ti gã, alengbindó ti dungɔ pɛnɔ ya, Naziréen tɔndɔ ndia ni na ngoi mɛ zo ti ndasewa tɛ lo kpi. Na bangɔ kutimɛ ti ngoi ti gã, ti nɛngɔ ya, azi to zo tɛ la mɛ kpi ko, ando yɔndó ya, ala du ka gunda kinda tɛ lo. (Yn. 19:39, 40; Aw. 9:36-40) Kanda ayɔndó ya, ta Naziréen landa kutimɛ ti ngaso ma, na bangɔ ngɛ mɛ lo nyɔ. Abɛse na ngoi mɛ ndasewa tɛ la tengbi na kpale ti vundu ko, Anaziréen ndo fandó songo ti kpengbani na ndenge mɛ ala ndo landa kapa mɛ ala ko hɛ̃ Yehova. Ta kitɛ da ma ya, Yehova ndo hɛ̃ndó awa kwa niko mɛ ahɛ̃ tɛrɛ la hɛ̃ lo ngunu ti nɛngɔ ya, ala gbe bɛ la na ya kpale niko.

11. Ekateli mɛ ayɔ ya, awakristo adu ani na ngoi mɛ ala ndo tengbi na kpengba kpale ka ndasewa nɛ? (Ba nga limɔ.)

11 Na lo mɛ ya, e du awakristo ko, ta e ndo mu kapa mɛndó e ko ti vɔrɔngɔ lo na wele ma. Na ngoi mɛ e ndo mu ekateli niko ko, ni ndo gbinyangbi se tɛ e ti lingɔ na kpale ka ndasewa nga na aye mɛ e ndo li. E ndo li kwa kpengbani ti kokisangɔ kumba mɛ e na ni ka ndasewa, kanda ta e ndo kpã aye mɛ azi ti ndasewa tɛ e aye na ndo ti uzu ti aye mɛ Yehova ndo yɔ ge ti e ma. (Mat. 10:35-37; 1 Tim. 5:8) Ngoi mɛndɛ̃ elengbi ti yengɔ lingɔ aye mɛ ta bɛ azi ti ndasewa tɛ e aye ni ma.

Mɔ dã ti kpãngɔ se bɛ Yehova na ndo ti uzu na ya akpale mɛ lingɔ ni adu kpengbani? (Ba paragrafɛ ti 11) e


12. Ngoi mɛndó Alexandru tengbi na kpengba kpale, ye mɛndó lo li nɛ, wa ye mɛndó ta lo li ma nɛ?

12 E mu se lɛlo tɛ Alexandru ná ya lo, Dorina. Na pɛ mandangɔ Ngbangɔ ndoni kɔi na ya abulu ko, Dorina ziandó mandangɔ Ngbangɔ, wa lo yendó ya, Alexandru li nga ngaso. Abɛse ngaso ko, na kɔdɛ nga na ndenge ti nzɔ̃ni, lo pandó hɛ̃ ya lo ya, ni na ngbãngɔ bo mandangɔ Ngbangɔ. Ta ni hɛ̃ndó Dorina dengɔ bɛ ma, wa lo ndo lindo zu ya, ni gbanzi lo na mandangɔ Ngbangɔ. Alexandru tɛnɛ ya, lo ndo lindó kpengbani ti kpãngɔ tɛrɛ lo na ndo tɛ ya lo, kanda ta ni dundó woni ma. Na ya ngoi kɔi, na ngoi mɛndó Dorina ndo tɛnɛ siɔni na lo tɛ lo bere ndo gulu lo ko, Alexandru ndo tindó na gwɛ̃ ti ziangɔ mandangɔ Ngbangɔ. Abɛse ngaso, Alexandru lindó kpengbani ti kpãngɔ Yehova na ndo ti uzu, wa lo ndo fandó songo ná tɔndɔngɔ ti kpengbani na mbage tɛ ya lo. Ngbĩi se lɛlo tɛ lo ti nzɔ̃ni alindó ya, ya lo diri banda mandangɔ Ngbangɔ, wa lo mu ngandó batisimɔ.​—Ba video tɛ Alexandru ná Dorina Văcar:Bolingo ezali na motema molai mpe na boboto. Ka bɛli tɛnɛ mɛ apa ya “Biblia ebongolaka bato.”

13. Ngasia la elengbi ti fangɔ songo na Yehova nga na azi ti ndasewa tɛ e nɛ?

13 Yehova la du zo mɛ wa lingɔ ndasewa, wa lo ye ya, e du na ndasewa ti dengɔ bɛ. (Ef. 3:14, 15) Se e ye dungɔ na bɛta dengɔ bɛ ko, ayɔ ya, e li aye na mangbi na dangɔ bɛ tɛ Yehova. Ta mɔ du na kitɛ ma, Yehova ndo mu aye zu mɛ mɔ ndo li so vɔrɔngɔ lo, kokisangɔ gwɛ̃ ti ndasewa tɛ mɔ, nga na lingɔ akpale na songɔ tɛrɛ azi ti ndasewa tɛ mɔ ya, adu ngbondoni.​—Roma 12:10.

E SANGBI NGUNU BƐ E TI NƐNGƆ YA, E DU NA SELIYE NGA MA TƐ ANAZIRÉEN

14. Azi mɛ ayɔ ya, e li kpengbani e sa ngunu bɛ la na lége ti tɛnɛ tɛ e na?

14 Azi zu mɛ ndo pɔna vɔrɔngɔ Yehova ndɛ ko, songo ndo to ala ya, ala kɛ̃ lingɔ aye mɛndɛ̃ na lo mɛ ya, ala ndo ye lo. Kanda ta lingɔ ni ndo du ngoi zu woni ma. Ngasia la elengbi ti zangbingɔ ti nɛngɔ ya, e du na seliye ti ngaso nɛ? E na lingɔ ni se e du na atɛnɛ mɛ ndo sa ngunu bɛ. (Yobo 16:5) Ĩ na ayata mɛ agbinyangbi kpale ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ la ti nɛngɔ ya, ala hɛ̃ tɛrɛ la gba na ya kwa tɛ Yehova? Mɔ hĩnga apalanga mɛ na ge ge ge zu, mɛ ala ndo kɛ̃ lingɔ aye kwɛ kɔi na afɔ̃ la ti kalasi, abɛse ta lingɔ ngaso adu woni na lo tɛ la ma? Bere mɔ hĩnga azi mɛ ndo manda Ngbangɔ bere ayata mɛ ndo li kpengbani ti ngbãngɔ mbilimbili abɛse botemeli tɛ azi ti ndasewa tɛ ala? Zia ya, e li ngoi zu kpengbani ti sangɔ ngunu bɛ azi ti ngaso, wa e pa nga hɛ̃ la yangondo se mɛ e ndo mu ge ge ge ná seliye tɛ ala ya, adu ngbondoni.​—Flm. 4, 5, 7.

15. Ngasia la ayata mɛndɛ̃ ndo za azi mɛ ndo li kwa ti ngoi zu nɛ?

15 Ngoi mɛndɛ̃ elengbi ti zangɔ ayata mɛ ndo li kwa ti ngoi zu. (Mas. 19:17; Aeb. 13:16) Ni du gwɛ̃ ti kpengbani mɛndó nyita wali kɔi mɛ ati kangba mɛ ndo du ka Sri Lanka na ni la. Ahɛ̃ndó lo falanga ti pasiɔ̃ tɛ lo, wa lo yendó zangɔ ayata wali sɛ mɛ awa sungɔ lége ti ngoi zu ti nɛngɔ ya, ala ngbã lá kwɛ lingɔ kwa tɛ ala abɛse na ya kpengba kpale ti falanga. Ni la lo mundó ekateli ti hɛ̃ngɔ falanga mɛ na zangɔ ala ya, ala ndo vɔ̃ na crédit ti telefɔnɛ. Lo du nvɛ̃ni se lɛlo ti nzɔ̃ni na lo tɛ e!

16. Aye mɛ elengbi ti mandangɔ na ndo ebongiseli ti dungɔ Naziréen na ngoi ti gã nɛ?

16 Elengbi ti mandangɔ aye gba na ndo se lɛlo tɛ Anaziréen ti ngoi ti gã! Hãngɔ ni zingɔ, ebongiseli niko ndo fa ye kɔi ti ngbondoni na lo tɛ Yehova, to e ti ndozu. Lo hĩnga ya, e ndo du na gwɛ̃ kpengbani ti hɛ̃ngɔ lo dengɔ bɛ, ni la e ndo kɛ̃ lingɔ aye mɛndɛ̃ so tɔndɔngɔ kapa mɛndó e ko hɛ̃ lo. Lo hɛ̃ e ndima na ndenge mɛ lo zi lége hɛ̃ e ya, e fa songo tɛ e na mbage tɛ lo na ndenge mɛ e nvɛ̃ni e ye. (Mas. 23:15, 16; Mar. 10:28-30; 1 Yn. 4:19) Ebongiseli ti dungɔ Naziréen na ngoi ti gã ndo fa ya, Yehova ndo hũ na valɛrɛ gba aye zu mɛ e ndo li so vɔrɔngɔ lo. Zia ya, e ngbã lá kwɛ vɔrɔngɔ Yehova nga na hɛ̃ngɔ lo aye ti ngbondoni ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃ tɛ e.

GBINYA MƐ MƆ NA HƐ̃NGƆ NƐ?

  • Ngasia la Anaziréen na ngoi ti gã ndo fandó ya, ala kɛ̃ tɛrɛ la nvɛ̃ni wa ala nga azi ti ge ge ge nɛ?

  • Ngasia la elengbi ti sangbingɔ ngunu bɛ e ti nɛngɔ ya, e du na seliye tɛ Anaziréen ndɛ nɛ?

  • Aye mɛ elengbi ti mandangɔ na lo tɛ Yehova na ndo ebongiseli ti dungɔ Naziréen nɛ?

BIA 124 Tótikala sembo

a Abɛse du ya, bo azi yakere ndó la Yehova pɔna ala ya, ala du Anaziréen ko, aya Izraɛlɛ gba ndo pɔnandó vɔrɔngɔ Yehova nga ma Anaziréen na pɛ ngoi mɛ ala ye.​—Ba Ãkandre “ Azi mɛndó Yehova pɔna ala ya, ala du Anaziréen.”

b Ngoi gba, ambeti tɛ e ndo haka Anaziréen na azi mɛ ndo li kwa ti ngoi zu. Abɛse ngaso ko, na ya bɛli tɛnɛ mɛ, e na tɛnɛngɔ tɛnɛ na ndo se mɛ azi zu mɛ ahɛ̃ tɛrɛ la hɛ̃ Yehova na lége ti batisimɔ alengbi ti fangɔ seliye nga ma tɛ Anaziréen.

c Alengbi ti dungɔ ya, ta ando yɔndó ka ti Anaziréen ya, ala li kwa kɔi ngaso ti nɛngɔ ya, ala kokisa na kapa tɛ la ma.

d Ba tɛnɛ mɛ “Tozwaki ekateli ya kokóma na bomoi oyo ezangi mindɔndɔ” kaya bɛli tɛnɛ “Makambo oyo Batatoli ya Yehova bakutanaki na yango” kaya jw.org.

e KAMBISANGƆ NDA LIMƆ: Naziréen kɔi ka bɛli da, lo ndo to to na ngoi mɛ azi mɛndɛ̃ ndo gwe ti ɔngɔ zo kɔi ti ndasewa tɛ lo mɛ kpi. Ngɛ mɛ lo nyɔ ndo gbanzi lo na yɔrɔngɔ tɛrɛ lo na ya kpale ti tongɔ zo ti ndasewa tɛ lo.